Ný ríkisstjórn styrki meistarakerfi löggiltra iðngreina Hópur formanna fag- og meistarafélaga innan SI skrifar 15. nóvember 2024 11:32 Meistararéttindi liggja til grundvallar iðnrekstrar í okkar samfélagi og eru slík réttindi staðfesting þess efnis að einstaklingur hafi lokið tilskildu bók- og verknámi og uppfyllir kröfur um færni. Meistarakerfinu er ætlað að skapa hvata fyrir einstaklinga til að sækja sér iðnmenntun en ekki síður að skapa vissu og öryggi fyrir neytendur um að þau sem veita þjónustu á sviði löggiltra iðngreina hafi tilskilda færni og sérhæfða þekkingu. Það er því ekki að ástæðulausu að iðngreinar eru löggiltar enda bera meistarar í iðngreinum ábyrgð á verkum sínum og þjónustu. Neytandinn í hávegum hafður Með reglulegu millibili kemur fram umræða um þörf á niðurfellingu löggiltra iðngreina í þeim tilgangi að auka frelsi. Þannig ætti öllum sem vilja, óháð því hvort viðkomandi hafi aflað sér sérfræðiþekkingar eða tilskilinnar færni, að vera heimilt að veita þjónustu sem getur verið allt frá húðmeðferð yfir í tengingu lagna í fjölbýli. Sú umræða virðist byggð á þeim rökum að það sé neytandanum og atvinnulífinu til góðs að lækka þröskuldinn, draga úr kröfum og auka þannig framboð. Aftur á móti er raunin sú að tilgangur lögbundinnar kröfu um meistararéttindi til iðnrekstrar er að skapa heilbrigt og samkeppnishæft starfsumhverfi þar sem neytendavernd er höfð að leiðarljósi. Þá eru ótalin jákvæð samfélagsleg áhrif kerfisins svo sem aukin verðmætasköpun og öruggara starfsumhverfi. Eftirlitsleysi með réttindalausum Til þess að viðhalda fagmennsku og tryggja að veitt þjónusta standist kröfur er nauðsynlegt að til staðar sé virkt eftirlit með iðnrekstri. Staðan í dag er sú að eftirlit með löggiltum iðngreinum er lítið og brotakennt. Lögreglan hefur lögbundið eftirlitshlutverk með starfsemi löggiltra iðngreina en vegna álags og manneklu hefur eftirlitið verið af skornum skammti. Þannig hefur lögreglan ekki tök á því að fara í frumkvæðisathugun á hvort fyrirtæki og einstaklingar starfi í samræmi við lög um handiðnað. Afleiðingin er sú að réttindalausum á markaði hefur fjölgað hratt undanfarin ár og því hafa fylgt ýmsar áskoranir svo sem svört atvinnustarfsemi og mansal. Það skýtur skökku við að einstaklingar sem hafa lagt mikið á sig til þess að afla sér menntunar og réttinda starfi á sama markaði og réttindalausir án afleiðinga. Eftirlit fært frá lögreglu til eftirlitsstofnana Mikilvægt er að koma eftirliti í viðeigandi farveg. Færa þarf eftirlit með réttindalausum aðilum til eftirlitsstofnana sem hafa þekkingu og eru betur til þess fallnar að sinna því með skilvirkum hætti. Það er alvarlegt að eftirlitsstofnanir hafi ekki úrræði gagnvart réttindalausum aðilum sem starfa á sviði löggiltra iðngreina. Til að neytendur fái þá vernd sem lögin eiga að tryggja og til að skapa sanngjarnt samkeppnisumhverfi er nauðsynlegt að bregðast við stöðunni. Eftirlit með réttindalausum í mannvirkjaiðnaði þyrfti að færast til Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar þar sem þekking er til staðar og myndi slík breyting hafa í för með sér jákvæð samlegðaráhrif. Þá er mikilvægt að færa eftirlit með handverksiðnaði, á borð við snyrtifræði og bakaraiðn til viðeigandi eftirlitsaðila svo sem Heilbrigðiseftirlitsins sem sinnir þegar afmörkuðu eftirlitshlutverki með slíkum iðngreinum. Hvati til að sækja sér löggilt réttindi Til þess að tryggja áframhaldandi traust á íslenskum iðngreinum er nauðsynlegt að stjórnvöld og hagsmunaaðilar vinni saman að því að þróa og styrkja eftirlitskerfið og renna frekari stoðum undir meistarakerfið. Undirrituð hvetja stjórnvöld til að koma viðeigandi eftirliti á. Það er mikilvægt fyrir endurnýjun í iðngreinum að inn komi öflugt og áhugasamt fagfólk með rétta færni. Verði ekki brugðist við stöðunni mun það draga úr áhuga ungs fólks á að sækja sér iðnmenntun. Mikill vöxtur hefur verið í öllum helstu greinum iðnaðar síðustu ár sem hefur skilað sér í auknum lífsgæðum hér á landi. Það verkefni bíður nýrrar ríkisstjórnar að styrkja meistarakerfi löggiltra iðngreina og skapa skilvirkan vettvang fyrir nýliðun í iðngreinum sem styður við áframhaldandi verðmætasköpun og neytendavernd. Höfundar eru formenn fag- og meistarafélaga innan Samtaka iðnaðarins. Andri Týr Kristleifsson Félag hársnyrtimeistara og – sveina í Reykjavík Arna Arnadóttir Félag íslenskra gullsmiða Ármann Ketilsson Meistarafélag byggingamanna á Norðurlandi Berglind Hafsteinsdóttir Félag húsgagnabólstrara Bjarni Ólafur Marinósson Meistarafélag byggingamanna Vestmannaeyjum Böðvar Ingi Guðbjartsson Félag pípulagningameistara Daníel Óli Óðinsson Málmur – samtök fyrirtækja í málm- og skipaiðnaði Guðmundur S. Viðarsson Ljósmyndarafélag Íslands Hannes Björnsson Múrarameistarafélag Reykjavíkur Hilmar Hansson Félag dúklagninga- og veggfóðrarameistara Hjörleifur Stefánsson Samtök rafverktaka Hjörtur Árnason Félag rafeindatæknifyrirtækja Jón Sigurðsson Meistarafélag húsasmiða Jón Þórðarson Meistarafélag iðnaðarmanna í Hafnarfirði Katla Sigurðardóttir Klæðskera- og kjólameistarafélagið Kristján Aðalsteinsson Málarameistarafélagið Pétur Hákon Halldórsson Félag löggildra rafverktaka Rebekka Ýr Einarsdóttir Félag íslenskra snyrtifræðinga Rúnar Helgason Meistarafélag byggingamanna á Suðurnesjum Sigríður V. Bergvinsdóttir Félag hársnyrtimeistara á Norðurlandi Sigurður M. Guðjónsson Landsamband bakarameistara Snjólfur Eiríksson Félag skrúðgarðyrkjumeistara Stefán Þ. Lúðvíksson Félag blikksmiðjueigenda Valdimar Bjarnason Meistarafélag Suðurlands Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla- og menntamál Mest lesið Tímaskekkjan skólaíþróttir Davíð Már Sigurðsson Skoðun Nei, við skulum ekki kaupa handa þeim fleiri vopn Haraldur Ólafsson Skoðun Ég kýs mælskan og mannlegan leiðtoga sem rektor Engilbert Sigurðsson Skoðun Eigandinn smánaður Sigurjón Þórðarson Skoðun VR á krossgötum - félagsmenn verða að hafna sundrungu Harpa Sævarsdóttir Skoðun Bakpokinn sem þyngist þegar á brattann sækir Gunnar Úlfarsson Skoðun Að kenna eða ekki kenna Helga Margrét Marzellíusardóttir Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks Skoðun Er þetta satt eða heyrði ég þetta bara nógu oft? Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir Skoðun Sólarhringur til stefnu Flosi Eiríksson Skoðun Skoðun Skoðun Jóhann Páll: Vertu í liði með náttúrunni ekki gegn henni Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Lífið gefur engan afslátt Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kolbrún Pálsdóttir sem næsti rektor HÍ Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vitskert veröld Einar Helgason skrifar Skoðun Draumurinn um hið fullkomna öryggisnet Signý Jóhannesdóttir skrifar Skoðun Sönnunarbyrði og hagsmunaárekstur Arnar Sigurðsson skrifar Skoðun Sem doktorsnemi styð ég Silju Báru til Rektors Háskóla Íslands Eva Jörgensen skrifar Skoðun Sterk og breið samtök – tími til að styrkja rödd minni fyrirtækja Friðrik Árnason skrifar Skoðun Nýjar ráðleggingar um mataræði María Heimisdóttir skrifar Skoðun Börn með fjölþættan vanda Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru slæmar fyrir ímynd Íslands Clive Stacey skrifar Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Í heimi sem samþykkir þjóðarmorð er ekkert jafnrétti Najlaa Attaallah skrifar Skoðun Heilinn okkar og klukka lífsins Birna V. Baldursdóttir ,Heiðdís B. Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Silja Bára skilur stjórnsýslu HÍ! Elva Ellertsdóttir,Kolbrún Eggertsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif til hádegis Bjarni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um hlutverk háskóla – Kjósum Kolbrúnu Ástríður Stefánsdóttir skrifar Skoðun Nei, við skulum ekki kaupa handa þeim fleiri vopn Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Tímaskekkjan skólaíþróttir Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Þegar fíllinn byltir sér.... Gunnar Pálsson skrifar Skoðun Leyfi til að syrgja Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Kominn tími til að þingmenn axli ábyrgð Björn Ólafsson skrifar Skoðun VR-members, exercise your right to vote! Christopher Eva skrifar Skoðun Stöðvum það sem gott er Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Kjósum Kolbrúnu – Styrk stjórnun á tímum breytinga Margrét Sigrún Sigurðardóttir skrifar Skoðun Vanfjármögnun Háskóla Íslands verður að breyta Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Er þetta satt eða heyrði ég þetta bara nógu oft? Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Meistararéttindi liggja til grundvallar iðnrekstrar í okkar samfélagi og eru slík réttindi staðfesting þess efnis að einstaklingur hafi lokið tilskildu bók- og verknámi og uppfyllir kröfur um færni. Meistarakerfinu er ætlað að skapa hvata fyrir einstaklinga til að sækja sér iðnmenntun en ekki síður að skapa vissu og öryggi fyrir neytendur um að þau sem veita þjónustu á sviði löggiltra iðngreina hafi tilskilda færni og sérhæfða þekkingu. Það er því ekki að ástæðulausu að iðngreinar eru löggiltar enda bera meistarar í iðngreinum ábyrgð á verkum sínum og þjónustu. Neytandinn í hávegum hafður Með reglulegu millibili kemur fram umræða um þörf á niðurfellingu löggiltra iðngreina í þeim tilgangi að auka frelsi. Þannig ætti öllum sem vilja, óháð því hvort viðkomandi hafi aflað sér sérfræðiþekkingar eða tilskilinnar færni, að vera heimilt að veita þjónustu sem getur verið allt frá húðmeðferð yfir í tengingu lagna í fjölbýli. Sú umræða virðist byggð á þeim rökum að það sé neytandanum og atvinnulífinu til góðs að lækka þröskuldinn, draga úr kröfum og auka þannig framboð. Aftur á móti er raunin sú að tilgangur lögbundinnar kröfu um meistararéttindi til iðnrekstrar er að skapa heilbrigt og samkeppnishæft starfsumhverfi þar sem neytendavernd er höfð að leiðarljósi. Þá eru ótalin jákvæð samfélagsleg áhrif kerfisins svo sem aukin verðmætasköpun og öruggara starfsumhverfi. Eftirlitsleysi með réttindalausum Til þess að viðhalda fagmennsku og tryggja að veitt þjónusta standist kröfur er nauðsynlegt að til staðar sé virkt eftirlit með iðnrekstri. Staðan í dag er sú að eftirlit með löggiltum iðngreinum er lítið og brotakennt. Lögreglan hefur lögbundið eftirlitshlutverk með starfsemi löggiltra iðngreina en vegna álags og manneklu hefur eftirlitið verið af skornum skammti. Þannig hefur lögreglan ekki tök á því að fara í frumkvæðisathugun á hvort fyrirtæki og einstaklingar starfi í samræmi við lög um handiðnað. Afleiðingin er sú að réttindalausum á markaði hefur fjölgað hratt undanfarin ár og því hafa fylgt ýmsar áskoranir svo sem svört atvinnustarfsemi og mansal. Það skýtur skökku við að einstaklingar sem hafa lagt mikið á sig til þess að afla sér menntunar og réttinda starfi á sama markaði og réttindalausir án afleiðinga. Eftirlit fært frá lögreglu til eftirlitsstofnana Mikilvægt er að koma eftirliti í viðeigandi farveg. Færa þarf eftirlit með réttindalausum aðilum til eftirlitsstofnana sem hafa þekkingu og eru betur til þess fallnar að sinna því með skilvirkum hætti. Það er alvarlegt að eftirlitsstofnanir hafi ekki úrræði gagnvart réttindalausum aðilum sem starfa á sviði löggiltra iðngreina. Til að neytendur fái þá vernd sem lögin eiga að tryggja og til að skapa sanngjarnt samkeppnisumhverfi er nauðsynlegt að bregðast við stöðunni. Eftirlit með réttindalausum í mannvirkjaiðnaði þyrfti að færast til Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar þar sem þekking er til staðar og myndi slík breyting hafa í för með sér jákvæð samlegðaráhrif. Þá er mikilvægt að færa eftirlit með handverksiðnaði, á borð við snyrtifræði og bakaraiðn til viðeigandi eftirlitsaðila svo sem Heilbrigðiseftirlitsins sem sinnir þegar afmörkuðu eftirlitshlutverki með slíkum iðngreinum. Hvati til að sækja sér löggilt réttindi Til þess að tryggja áframhaldandi traust á íslenskum iðngreinum er nauðsynlegt að stjórnvöld og hagsmunaaðilar vinni saman að því að þróa og styrkja eftirlitskerfið og renna frekari stoðum undir meistarakerfið. Undirrituð hvetja stjórnvöld til að koma viðeigandi eftirliti á. Það er mikilvægt fyrir endurnýjun í iðngreinum að inn komi öflugt og áhugasamt fagfólk með rétta færni. Verði ekki brugðist við stöðunni mun það draga úr áhuga ungs fólks á að sækja sér iðnmenntun. Mikill vöxtur hefur verið í öllum helstu greinum iðnaðar síðustu ár sem hefur skilað sér í auknum lífsgæðum hér á landi. Það verkefni bíður nýrrar ríkisstjórnar að styrkja meistarakerfi löggiltra iðngreina og skapa skilvirkan vettvang fyrir nýliðun í iðngreinum sem styður við áframhaldandi verðmætasköpun og neytendavernd. Höfundar eru formenn fag- og meistarafélaga innan Samtaka iðnaðarins. Andri Týr Kristleifsson Félag hársnyrtimeistara og – sveina í Reykjavík Arna Arnadóttir Félag íslenskra gullsmiða Ármann Ketilsson Meistarafélag byggingamanna á Norðurlandi Berglind Hafsteinsdóttir Félag húsgagnabólstrara Bjarni Ólafur Marinósson Meistarafélag byggingamanna Vestmannaeyjum Böðvar Ingi Guðbjartsson Félag pípulagningameistara Daníel Óli Óðinsson Málmur – samtök fyrirtækja í málm- og skipaiðnaði Guðmundur S. Viðarsson Ljósmyndarafélag Íslands Hannes Björnsson Múrarameistarafélag Reykjavíkur Hilmar Hansson Félag dúklagninga- og veggfóðrarameistara Hjörleifur Stefánsson Samtök rafverktaka Hjörtur Árnason Félag rafeindatæknifyrirtækja Jón Sigurðsson Meistarafélag húsasmiða Jón Þórðarson Meistarafélag iðnaðarmanna í Hafnarfirði Katla Sigurðardóttir Klæðskera- og kjólameistarafélagið Kristján Aðalsteinsson Málarameistarafélagið Pétur Hákon Halldórsson Félag löggildra rafverktaka Rebekka Ýr Einarsdóttir Félag íslenskra snyrtifræðinga Rúnar Helgason Meistarafélag byggingamanna á Suðurnesjum Sigríður V. Bergvinsdóttir Félag hársnyrtimeistara á Norðurlandi Sigurður M. Guðjónsson Landsamband bakarameistara Snjólfur Eiríksson Félag skrúðgarðyrkjumeistara Stefán Þ. Lúðvíksson Félag blikksmiðjueigenda Valdimar Bjarnason Meistarafélag Suðurlands
Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar
Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir skrifar