Gervigreind greinir stærð og tegund fiska sem koma í troll Kristján Már Unnarsson skrifar 14. maí 2023 05:25 Sigmar Guðbjörnsson er framkvæmdastjóri Stjörnu-Odda. Arnar Halldórsson Hátæknifyrirtækið Stjörnu-Oddi hefur í samstarfi við Hafrannsóknastofnun þróað tæki sem nýtir gervigreind til að sjá hvaða fisktegundir koma í troll fiskiskipa sem og stærð fiskanna. Tæknin er sögð stórt stökk í hafrannsóknum en einnig geta aukið hagkvæmni veiða og bætt umgengni skipstjórnarmanna við fiskistofna. Í fréttum Stöðvar 2 var fyrirtækið Stjörnu-Oddi heimsótt en það er til húsa í Garðabæ. Hjá því starfa núna 25 manns en hjónin Jóhanna Ástvaldsdóttir og Sigmar Guðbjörnsson stofnuðu fyrirtækið fyrir þrjátíu árum til að þróa margskyns mælitæki, einkum til rannsókna á hafi og lífríki sjávar. Nýjasta afurðin er tæki sem nefnist fiskgreinir en það nýtir myndavélatækni og gervigreind. Fiskgreinirinn er með sterku ljósi til að lýsa inn í trollið. Tækið er á stærð við örbylgjuofn.Arnar Halldórsson Sigmar segir marga óttast gervigreind en hérna sé verið að nýta hana í jákvæðum tilgangi. „Að þjónusta umhverfi og fara vel með hlutina,“ segir Sigmar, sem er framkvæmdastjóri Stjörnu-Odda. Togari Brims, Viðey, fór í lok marsmánaðar í leiðangur til að reyna tækið á gullkarfamiðum undan vestan- og suðvestanverðu landinu. Það er fest við fiskitroll. Þróun tækninnar er samstarfsverkefni Stjörnu-Odda, Hafrannsóknastofnunar og Hampiðjunnar með stuðningi Tækniþróunarsjóðs. Um borð í togaranum Viðey. Fiskgreinir festur við trollið.Stjörnu-Oddi „Við erum að horfa á það að nota búnað til þess að þekkja fisk í rauntíma og greina hann, bæði stærð og tegundir,“ segir Haraldur Arnar Einarsson, fiskifræðingur á Hafrannsóknastofnun. Tvö mismunandi tæki hafa verið þróuð, annað til hafrannsókna en hitt til fiskveiða. „Um borð í togurum er gríðarlegur hraði, má engan tíma missa og allir að reyna að veiða sem mest. En um borð í rannsóknaskipi er svona öðruvísi hraði. Þar verða menn að gera hlutina nákvæmt,“ segir Sigmar, sem er lærður rafmagnsverkfræðingur. Myndin sem sést á skjánum þegar fiskarnir fara framhjá fiskgreininum á leið inn í trollið.Stjörnu-Oddi Fiskifræðingurinn segir að með þessari tækni sjái skipstjórar um leið hvort undirmálsafli eða óæskilegar fisktegundir séu að koma í trollið. „Þeir geta tekið ákvörðun í rauntíma hvort þeir ætli að halda áfram eða hætta og fara á annan stað. Með þessu móti erum við að gefa þeim möguleika til þess að veiða betur, velja betur og spara olíu. Og ekki veitir af í dag,“ segir Haraldur. Haraldur Arnar Einarsson, fiskifræðingur á Hafrannsóknastofnun.Arnar Halldórsson En hvað þýðir þetta fyrir hafrannsóknir? „Þetta er stórt stökk, að mínu viti,“ svarar hann. Þannig þurfi ekki að endilega að veiða fiskinn til að rannsaka hann. „Við vorum hreinlega bara með pokann galopinn og hífðum upp og það kom ekki einn sporður upp í skip. En hins vegar vorum við með þennan búnað á trollinu og mynduðum allan tímann og vissum nákvæmlega hvað við vorum að fá í gegnum trollið.“ Um borð í togaranum Viðey. Trollið í skutrennunni.Stjörnu-Oddi Fiskifræðingurinn fær um leið mikilsverð gögn, eins og nákvæmlega hvar og hvænær fiskurinn kemur inn í trollið, á hvaða dýpi og hvernig botngerðin sé. „Þetta er hagræði og þarna er líka tækifæri til þess að setja önnur mælitæki á samtímis. Þú getur verið að horfa á hvaða fiskur er að koma inn á ákveðnu dýpi, á ákveðnu hitastigi, ákveðinni seltu og annað slíkt. Þú getur verið að taka miklu meira með samtímis. Þannig að þarna er hægt að fá miklu meiri upplýsingar á stuttum tíma,“ segir Haraldur. Úr brúnni í Viðey í tilraunaleiðangrinum. Fylgst með gögnum birtast á skjám.Stjörnu-Oddi Og það er stefnt á alþjóðamarkað með fiskgreininn. „Já, ekki spurning. En við viljum gjarnan byrja fyrst á Íslandi. Og ef eitthvað kemur upp á, þá erum við innanhandar. Stundum þarf kannski að gera einstaka leiðréttingar. Best að þær séu hér heldur en í Alaska kannski,“ segir Sigmar. En má spyrja hvað svona tæki kostar? „Nei, þú mátt ekki spyrja að því,“ svarar hann og hlær en er samt tilbúinn að gefa okkur hugmynd um þróunarkostnaðinn. „Það er þriggja stafa tala í milljónum,“ segir Sigmar Guðbjörnsson, framkvæmdastjóri Stjörnu-Odda. Hér má sjá frétt Stöðvar 2: Sjávarútvegur Vísindi Nýsköpun Gervigreind Umhverfismál Tækni Garðabær Tengdar fréttir Mældu óvart ferðir þorsks og skarfs með sömu merkingunni Rafeindamælitæki frá íslenska hátæknifyrirtækinu Stjörnu-Odda, sem komið var fyrir í þorski í Eystrasalti til að mæla hegðun hans, mældi nýlega óvart einnig hegðun skarfs. Var því hegðun tveggja dýrategunda mæld með sama mælinum. 23. desember 2021 13:03 Stjörnu-Oddi gegn svínaflensu „Menn eru alltaf að vinna að því að slökkva elda. Þegar flensutilvik koma upp á borð við svínaflensuna fara teymi af stað sem reyna að búa til lyf gegn vírusnum áður en hann dreifir úr sér. Vika til eða frá skiptir miklu máli,“ segir Sigmar Guðbjörnsson, framkvæmdastjóri Stjörnu-Odda. 6. maí 2009 00:01 Stjörnu-Oddi hlýtur Nýsköpunarverðlaunin í ár Nýsköpunarverðlaun Rannís og Útflutningsráðs fyrir árið 2006 voru afhent við hátíðlega athöfn á Grand Hótel í morgun. Að þessu sinni hlaut fyrirtækið Stjörnu-Oddi verðlaunin en það vinnur að þróun og framleiðslu á mælitækjum sem eru það lítil að og handhæg að hægt er að setja þau á fiska. 9. mars 2006 11:16 Mest lesið Aðeins nokkrir eftir hjá PCC á Bakka eftir að þrjátíu til viðbótar var sagt upp Viðskipti innlent Framkvæmdastjóri Nestlé látinn fara í kjölfar ástarsambands Viðskipti erlent „Hann er svolítið eins og Ragnar Reykás“ Viðskipti innlent Ráðin fyrsti framkvæmdastjóri Kennarasambandsins Viðskipti innlent Gætum orðið fyrsta landið í heiminum til að snúa þróun offitu við Samstarf Loka Brút og Kaffi Ó-le Viðskipti innlent BMW lækkar verð á nýjustu kynslóð sportjeppans X3 Plug-in Hybrid Samstarf Standist ekki söguskoðun að tengja uppsagnirnar við veiðigjöldin Viðskipti innlent Krafa um íslensku leiði til minni samkeppni og hærra verðs Viðskipti innlent Nýir mannauðsstjórar hjá Eimskip Viðskipti innlent Fleiri fréttir Ráðin fyrsti framkvæmdastjóri Kennarasambandsins Aðeins nokkrir eftir hjá PCC á Bakka eftir að þrjátíu til viðbótar var sagt upp „Hann er svolítið eins og Ragnar Reykás“ Krafa um íslensku leiði til minni samkeppni og hærra verðs Loka Brút og Kaffi Ó-le Sushi Corner lokar Standist ekki söguskoðun að tengja uppsagnirnar við veiðigjöldin Tekur við sem framkvæmdastjóri innanlandssviðs Samskipa Nýir mannauðsstjórar hjá Eimskip „Mér fannst þetta bara gott hjá Ingu“ Telur að fleiri fyrirtæki muni ráðast í uppsagnir Tuttugu manns sagt upp hjá Play Þorbirna og Ævar til Pálsson Töpuðu milljarði og bauna á stjórnvöld „Þetta endar náttúrulega á saklausu fólki“ Hafna alfarið ummælum um íslensk gagnaver og peningaþvætti Tólf sagt upp á Siglufirði Loka vinnslu og segja upp fimmtíu vegna veiðigjaldahækkunar Eignast meirihluta í Streifeneder Framkvæmdastjórinn hættir og níu sagt upp Rekstur Árborgar jákvæður og bæjarstjóri fagnar Reiknuðu með halla en enduðu í hundruð milljóna króna plús Óvænt en breytir þó ekki spám Verðbólgan hjaðnar þvert á spár Segir stefna í að Vélfag verði lagt niður vegna þvingananna Fjórir ráðnir nýir fagstjórar hjá Kvikmyndaskólanum Fiskar komnir í fyrstu 25 metra eldistankana Ráðin markaðsstjóri Prís Helga nýr fjármálastjóri Ísorku Stefna á gervigreindarver við Húsavík Sjá meira
Í fréttum Stöðvar 2 var fyrirtækið Stjörnu-Oddi heimsótt en það er til húsa í Garðabæ. Hjá því starfa núna 25 manns en hjónin Jóhanna Ástvaldsdóttir og Sigmar Guðbjörnsson stofnuðu fyrirtækið fyrir þrjátíu árum til að þróa margskyns mælitæki, einkum til rannsókna á hafi og lífríki sjávar. Nýjasta afurðin er tæki sem nefnist fiskgreinir en það nýtir myndavélatækni og gervigreind. Fiskgreinirinn er með sterku ljósi til að lýsa inn í trollið. Tækið er á stærð við örbylgjuofn.Arnar Halldórsson Sigmar segir marga óttast gervigreind en hérna sé verið að nýta hana í jákvæðum tilgangi. „Að þjónusta umhverfi og fara vel með hlutina,“ segir Sigmar, sem er framkvæmdastjóri Stjörnu-Odda. Togari Brims, Viðey, fór í lok marsmánaðar í leiðangur til að reyna tækið á gullkarfamiðum undan vestan- og suðvestanverðu landinu. Það er fest við fiskitroll. Þróun tækninnar er samstarfsverkefni Stjörnu-Odda, Hafrannsóknastofnunar og Hampiðjunnar með stuðningi Tækniþróunarsjóðs. Um borð í togaranum Viðey. Fiskgreinir festur við trollið.Stjörnu-Oddi „Við erum að horfa á það að nota búnað til þess að þekkja fisk í rauntíma og greina hann, bæði stærð og tegundir,“ segir Haraldur Arnar Einarsson, fiskifræðingur á Hafrannsóknastofnun. Tvö mismunandi tæki hafa verið þróuð, annað til hafrannsókna en hitt til fiskveiða. „Um borð í togurum er gríðarlegur hraði, má engan tíma missa og allir að reyna að veiða sem mest. En um borð í rannsóknaskipi er svona öðruvísi hraði. Þar verða menn að gera hlutina nákvæmt,“ segir Sigmar, sem er lærður rafmagnsverkfræðingur. Myndin sem sést á skjánum þegar fiskarnir fara framhjá fiskgreininum á leið inn í trollið.Stjörnu-Oddi Fiskifræðingurinn segir að með þessari tækni sjái skipstjórar um leið hvort undirmálsafli eða óæskilegar fisktegundir séu að koma í trollið. „Þeir geta tekið ákvörðun í rauntíma hvort þeir ætli að halda áfram eða hætta og fara á annan stað. Með þessu móti erum við að gefa þeim möguleika til þess að veiða betur, velja betur og spara olíu. Og ekki veitir af í dag,“ segir Haraldur. Haraldur Arnar Einarsson, fiskifræðingur á Hafrannsóknastofnun.Arnar Halldórsson En hvað þýðir þetta fyrir hafrannsóknir? „Þetta er stórt stökk, að mínu viti,“ svarar hann. Þannig þurfi ekki að endilega að veiða fiskinn til að rannsaka hann. „Við vorum hreinlega bara með pokann galopinn og hífðum upp og það kom ekki einn sporður upp í skip. En hins vegar vorum við með þennan búnað á trollinu og mynduðum allan tímann og vissum nákvæmlega hvað við vorum að fá í gegnum trollið.“ Um borð í togaranum Viðey. Trollið í skutrennunni.Stjörnu-Oddi Fiskifræðingurinn fær um leið mikilsverð gögn, eins og nákvæmlega hvar og hvænær fiskurinn kemur inn í trollið, á hvaða dýpi og hvernig botngerðin sé. „Þetta er hagræði og þarna er líka tækifæri til þess að setja önnur mælitæki á samtímis. Þú getur verið að horfa á hvaða fiskur er að koma inn á ákveðnu dýpi, á ákveðnu hitastigi, ákveðinni seltu og annað slíkt. Þú getur verið að taka miklu meira með samtímis. Þannig að þarna er hægt að fá miklu meiri upplýsingar á stuttum tíma,“ segir Haraldur. Úr brúnni í Viðey í tilraunaleiðangrinum. Fylgst með gögnum birtast á skjám.Stjörnu-Oddi Og það er stefnt á alþjóðamarkað með fiskgreininn. „Já, ekki spurning. En við viljum gjarnan byrja fyrst á Íslandi. Og ef eitthvað kemur upp á, þá erum við innanhandar. Stundum þarf kannski að gera einstaka leiðréttingar. Best að þær séu hér heldur en í Alaska kannski,“ segir Sigmar. En má spyrja hvað svona tæki kostar? „Nei, þú mátt ekki spyrja að því,“ svarar hann og hlær en er samt tilbúinn að gefa okkur hugmynd um þróunarkostnaðinn. „Það er þriggja stafa tala í milljónum,“ segir Sigmar Guðbjörnsson, framkvæmdastjóri Stjörnu-Odda. Hér má sjá frétt Stöðvar 2:
Sjávarútvegur Vísindi Nýsköpun Gervigreind Umhverfismál Tækni Garðabær Tengdar fréttir Mældu óvart ferðir þorsks og skarfs með sömu merkingunni Rafeindamælitæki frá íslenska hátæknifyrirtækinu Stjörnu-Odda, sem komið var fyrir í þorski í Eystrasalti til að mæla hegðun hans, mældi nýlega óvart einnig hegðun skarfs. Var því hegðun tveggja dýrategunda mæld með sama mælinum. 23. desember 2021 13:03 Stjörnu-Oddi gegn svínaflensu „Menn eru alltaf að vinna að því að slökkva elda. Þegar flensutilvik koma upp á borð við svínaflensuna fara teymi af stað sem reyna að búa til lyf gegn vírusnum áður en hann dreifir úr sér. Vika til eða frá skiptir miklu máli,“ segir Sigmar Guðbjörnsson, framkvæmdastjóri Stjörnu-Odda. 6. maí 2009 00:01 Stjörnu-Oddi hlýtur Nýsköpunarverðlaunin í ár Nýsköpunarverðlaun Rannís og Útflutningsráðs fyrir árið 2006 voru afhent við hátíðlega athöfn á Grand Hótel í morgun. Að þessu sinni hlaut fyrirtækið Stjörnu-Oddi verðlaunin en það vinnur að þróun og framleiðslu á mælitækjum sem eru það lítil að og handhæg að hægt er að setja þau á fiska. 9. mars 2006 11:16 Mest lesið Aðeins nokkrir eftir hjá PCC á Bakka eftir að þrjátíu til viðbótar var sagt upp Viðskipti innlent Framkvæmdastjóri Nestlé látinn fara í kjölfar ástarsambands Viðskipti erlent „Hann er svolítið eins og Ragnar Reykás“ Viðskipti innlent Ráðin fyrsti framkvæmdastjóri Kennarasambandsins Viðskipti innlent Gætum orðið fyrsta landið í heiminum til að snúa þróun offitu við Samstarf Loka Brút og Kaffi Ó-le Viðskipti innlent BMW lækkar verð á nýjustu kynslóð sportjeppans X3 Plug-in Hybrid Samstarf Standist ekki söguskoðun að tengja uppsagnirnar við veiðigjöldin Viðskipti innlent Krafa um íslensku leiði til minni samkeppni og hærra verðs Viðskipti innlent Nýir mannauðsstjórar hjá Eimskip Viðskipti innlent Fleiri fréttir Ráðin fyrsti framkvæmdastjóri Kennarasambandsins Aðeins nokkrir eftir hjá PCC á Bakka eftir að þrjátíu til viðbótar var sagt upp „Hann er svolítið eins og Ragnar Reykás“ Krafa um íslensku leiði til minni samkeppni og hærra verðs Loka Brút og Kaffi Ó-le Sushi Corner lokar Standist ekki söguskoðun að tengja uppsagnirnar við veiðigjöldin Tekur við sem framkvæmdastjóri innanlandssviðs Samskipa Nýir mannauðsstjórar hjá Eimskip „Mér fannst þetta bara gott hjá Ingu“ Telur að fleiri fyrirtæki muni ráðast í uppsagnir Tuttugu manns sagt upp hjá Play Þorbirna og Ævar til Pálsson Töpuðu milljarði og bauna á stjórnvöld „Þetta endar náttúrulega á saklausu fólki“ Hafna alfarið ummælum um íslensk gagnaver og peningaþvætti Tólf sagt upp á Siglufirði Loka vinnslu og segja upp fimmtíu vegna veiðigjaldahækkunar Eignast meirihluta í Streifeneder Framkvæmdastjórinn hættir og níu sagt upp Rekstur Árborgar jákvæður og bæjarstjóri fagnar Reiknuðu með halla en enduðu í hundruð milljóna króna plús Óvænt en breytir þó ekki spám Verðbólgan hjaðnar þvert á spár Segir stefna í að Vélfag verði lagt niður vegna þvingananna Fjórir ráðnir nýir fagstjórar hjá Kvikmyndaskólanum Fiskar komnir í fyrstu 25 metra eldistankana Ráðin markaðsstjóri Prís Helga nýr fjármálastjóri Ísorku Stefna á gervigreindarver við Húsavík Sjá meira
Mældu óvart ferðir þorsks og skarfs með sömu merkingunni Rafeindamælitæki frá íslenska hátæknifyrirtækinu Stjörnu-Odda, sem komið var fyrir í þorski í Eystrasalti til að mæla hegðun hans, mældi nýlega óvart einnig hegðun skarfs. Var því hegðun tveggja dýrategunda mæld með sama mælinum. 23. desember 2021 13:03
Stjörnu-Oddi gegn svínaflensu „Menn eru alltaf að vinna að því að slökkva elda. Þegar flensutilvik koma upp á borð við svínaflensuna fara teymi af stað sem reyna að búa til lyf gegn vírusnum áður en hann dreifir úr sér. Vika til eða frá skiptir miklu máli,“ segir Sigmar Guðbjörnsson, framkvæmdastjóri Stjörnu-Odda. 6. maí 2009 00:01
Stjörnu-Oddi hlýtur Nýsköpunarverðlaunin í ár Nýsköpunarverðlaun Rannís og Útflutningsráðs fyrir árið 2006 voru afhent við hátíðlega athöfn á Grand Hótel í morgun. Að þessu sinni hlaut fyrirtækið Stjörnu-Oddi verðlaunin en það vinnur að þróun og framleiðslu á mælitækjum sem eru það lítil að og handhæg að hægt er að setja þau á fiska. 9. mars 2006 11:16