Hagsmunasamtök ESB gegn togveiðum: Hvað er í húfi fyrir Ísland? Svanur Guðmundsson skrifar 4. febrúar 2025 13:01 Á vettvangi Evrópusambandsins er sífellt meiri þrýstingur frá umhverfis- og hagsmunasamtökum um að draga úr eða jafnvel banna togveiðar. Þessi samtök hafa náð vaxandi áhrifum innan stefnumótunar ESB og leitast við að þrengja að togveiðum með auknum reglum, fjárhagslegum takmörkunum og neikvæðri umfjöllun. Ísland, sem byggir mikið á togveiðum, gæti orðið fyrir alvarlegum áhrifum ef þessi þróun heldur áfram óáreitt. Árásir á togveiðar í Evrópu Mikil umræða hefur verið innan ESB um að minnka togveiðar vegna umhverfisáhrifa þeirra. Hagsmunasamtök, oft studd af öflugum erlendum fjármögnunaraðilum, hafa reynt að knýja fram harðar takmarkanir eða bann á togveiðum í Evrópu, undir formerkjum sjálfbærni. Þessar raddir hafa náð eyrum ráðamanna í Brussel og verið teknar inn í stefnumótun um fiskveiðistjórn. Á sama tíma hefur Evrópusambandið lagt áherslu á aukið gagnsæi í fjármögnun hagsmunaaðila og áhrifavalda í sjávarútvegi. Þessi nýju lög gætu leitt til þess að sjávarútvegsfyrirtæki sem nýta togveiðar verði undir sífelldri eftirlitslinsu á meðan andstæðingar þeirra fái að starfa óáreittir. Afleiðingar fyrir Ísland Íslenskar togveiðar eru burðarás í sjávarútvegi landsins, en ef hagsmunasamtök ná fram kröfum sínum um að draga úr togveiðum í Evrópu, gæti það haft eftirfarandi afleiðingar fyrir Ísland: Minnkaður aðgangur að mörkuðum – Ef ESB samþykkir strangari reglur gegn togveiðum gæti það haft áhrif á sölu íslenskra togveiddra afurða í Evrópu. Lög og reglugerðir gætu orðið strangari og neytendur fengið villandi upplýsingar um sjálfbærni íslenskra veiða. Aukin stjórnsýslubyrði – Nýjar kröfur ESB um gagnsæi og skýrslugjöf gætu þýtt að íslenskar útgerðir þyrftu að uppfylla sömu reglur og evrópskar, jafnvel þótt Ísland sé ekki hluti af sambandinu. Það myndi þýða aukinn kostnað fyrir íslenskan sjávarútveg. Skert samkeppnisstaða – Ef togveiðar verða meira skotmark en aðrar veiðiaðferðir, gæti það skekkt samkeppnisstöðu íslensks sjávarútvegs gagnvart löndum sem hafa minna eftirlit með sjálfbærni. Þannig gætu íslenskar útgerðir lent í vandræðum á alþjóðamarkaði á meðan ríki utan ESB sætu áfram með frjálsari reglur. Fjárfestingar í togveiðum í hættu – Þegar útgerðarfyrirtæki horfa til framtíðar mun óvissan um stefnu Evrópu hafa áhrif á fjárfestingar í nýjum togurum og tæknibúnaði. Ef togveiðar verða sífellt meira álitnar „óæskilegar“ af ráðamönnum í Brussel, gætu íslenskar útgerðir dregið úr fjárfestingum og tap á verðmætasköpun orðið verulegt. Hvað þarf Ísland að gera? Íslensk stjórnvöld og hagsmunaaðilar í sjávarútvegi þurfa að bregðast við áður en of langt er gengið í að þrengja að togveiðum. ✔ Virkar mótvægisaðgerðir – Ísland þarf að vinna betur að því að kynna sjálfbærni og árangur íslenskra togveiða. Íslenskt kvótakerfi og öflug fiskveiðistjórnun eru fyrirmyndir á heimsvísu og það þarf að koma skýrt fram í allri umræðu á alþjóðavettvangi. ✔ Öflugri rödd í Evrópu – Þrátt fyrir að Ísland sé ekki í ESB, hefur það hagsmuni af því að taka virkan þátt í umræðunni um evrópskar fiskveiðistefnur. Án sterkrar röddar Íslands gæti verið að nýjar reglur verði samþykktar án þess að tekið sé tillit til íslenskra aðstæðna. ✔ Samvinna við markaði utan ESB – Ísland gæti aukið áherslu á að tryggja sterka viðskiptasambönd við markaði utan Evrópu, þar sem ekki eru sömu pólitísku þrýstingar gegn togveiðum. Lokaorð Árásir á togveiðar eru ekki lengur aðeins fræðileg umræða – þær eru raunveruleg ógn við framtíð íslensks sjávarútvegs. Ef Ísland grípur ekki til aðgerða getur það fundið sig í þeirri stöðu að sjávarútvegurinn verði settur í varnarstöðu á erlendum mörkuðum. Íslenskar togveiðar eru sjálfbærar og byggja á öflugri fiskveiðistjórnun sem hefur tryggt þjóðinni mikla efnahagslega velsæld. Því er nauðsynlegt að Ísland berjist fyrir sínum hagsmunum, standi vörð um sjávarútveginn og láti ekki hagsmunasamtök sem vinna gegn togveiðum ráða ferðinni í Evrópu. Höfundur er framkvæmdastjóri Bláa hagkerfisins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Svanur Guðmundsson Mest lesið Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson Skoðun Í minningu körfuboltahetja Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Í minningu körfuboltahetja Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Skoðun Gegn hernaði hvers konar Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun Rýnt í stöðu kvenna með örorkulífeyri Huld Magnúsdóttir skrifar Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson skrifar Skoðun Kosningar í september Guðveig Lind Eyglóardóttir skrifar Skoðun Þegar orkuöflun er sett á ís - dæmið frá Suður-Afríku Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans skrifar Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson skrifar Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar Skoðun Munar þig um 5-7 milljónir árlega? Jón Pétur Zimzen skrifar Skoðun Keldnaland – fjölmenn hverfi í mótun Þorsteinn R. Hermannsson skrifar Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Sjá meira
Á vettvangi Evrópusambandsins er sífellt meiri þrýstingur frá umhverfis- og hagsmunasamtökum um að draga úr eða jafnvel banna togveiðar. Þessi samtök hafa náð vaxandi áhrifum innan stefnumótunar ESB og leitast við að þrengja að togveiðum með auknum reglum, fjárhagslegum takmörkunum og neikvæðri umfjöllun. Ísland, sem byggir mikið á togveiðum, gæti orðið fyrir alvarlegum áhrifum ef þessi þróun heldur áfram óáreitt. Árásir á togveiðar í Evrópu Mikil umræða hefur verið innan ESB um að minnka togveiðar vegna umhverfisáhrifa þeirra. Hagsmunasamtök, oft studd af öflugum erlendum fjármögnunaraðilum, hafa reynt að knýja fram harðar takmarkanir eða bann á togveiðum í Evrópu, undir formerkjum sjálfbærni. Þessar raddir hafa náð eyrum ráðamanna í Brussel og verið teknar inn í stefnumótun um fiskveiðistjórn. Á sama tíma hefur Evrópusambandið lagt áherslu á aukið gagnsæi í fjármögnun hagsmunaaðila og áhrifavalda í sjávarútvegi. Þessi nýju lög gætu leitt til þess að sjávarútvegsfyrirtæki sem nýta togveiðar verði undir sífelldri eftirlitslinsu á meðan andstæðingar þeirra fái að starfa óáreittir. Afleiðingar fyrir Ísland Íslenskar togveiðar eru burðarás í sjávarútvegi landsins, en ef hagsmunasamtök ná fram kröfum sínum um að draga úr togveiðum í Evrópu, gæti það haft eftirfarandi afleiðingar fyrir Ísland: Minnkaður aðgangur að mörkuðum – Ef ESB samþykkir strangari reglur gegn togveiðum gæti það haft áhrif á sölu íslenskra togveiddra afurða í Evrópu. Lög og reglugerðir gætu orðið strangari og neytendur fengið villandi upplýsingar um sjálfbærni íslenskra veiða. Aukin stjórnsýslubyrði – Nýjar kröfur ESB um gagnsæi og skýrslugjöf gætu þýtt að íslenskar útgerðir þyrftu að uppfylla sömu reglur og evrópskar, jafnvel þótt Ísland sé ekki hluti af sambandinu. Það myndi þýða aukinn kostnað fyrir íslenskan sjávarútveg. Skert samkeppnisstaða – Ef togveiðar verða meira skotmark en aðrar veiðiaðferðir, gæti það skekkt samkeppnisstöðu íslensks sjávarútvegs gagnvart löndum sem hafa minna eftirlit með sjálfbærni. Þannig gætu íslenskar útgerðir lent í vandræðum á alþjóðamarkaði á meðan ríki utan ESB sætu áfram með frjálsari reglur. Fjárfestingar í togveiðum í hættu – Þegar útgerðarfyrirtæki horfa til framtíðar mun óvissan um stefnu Evrópu hafa áhrif á fjárfestingar í nýjum togurum og tæknibúnaði. Ef togveiðar verða sífellt meira álitnar „óæskilegar“ af ráðamönnum í Brussel, gætu íslenskar útgerðir dregið úr fjárfestingum og tap á verðmætasköpun orðið verulegt. Hvað þarf Ísland að gera? Íslensk stjórnvöld og hagsmunaaðilar í sjávarútvegi þurfa að bregðast við áður en of langt er gengið í að þrengja að togveiðum. ✔ Virkar mótvægisaðgerðir – Ísland þarf að vinna betur að því að kynna sjálfbærni og árangur íslenskra togveiða. Íslenskt kvótakerfi og öflug fiskveiðistjórnun eru fyrirmyndir á heimsvísu og það þarf að koma skýrt fram í allri umræðu á alþjóðavettvangi. ✔ Öflugri rödd í Evrópu – Þrátt fyrir að Ísland sé ekki í ESB, hefur það hagsmuni af því að taka virkan þátt í umræðunni um evrópskar fiskveiðistefnur. Án sterkrar röddar Íslands gæti verið að nýjar reglur verði samþykktar án þess að tekið sé tillit til íslenskra aðstæðna. ✔ Samvinna við markaði utan ESB – Ísland gæti aukið áherslu á að tryggja sterka viðskiptasambönd við markaði utan Evrópu, þar sem ekki eru sömu pólitísku þrýstingar gegn togveiðum. Lokaorð Árásir á togveiðar eru ekki lengur aðeins fræðileg umræða – þær eru raunveruleg ógn við framtíð íslensks sjávarútvegs. Ef Ísland grípur ekki til aðgerða getur það fundið sig í þeirri stöðu að sjávarútvegurinn verði settur í varnarstöðu á erlendum mörkuðum. Íslenskar togveiðar eru sjálfbærar og byggja á öflugri fiskveiðistjórnun sem hefur tryggt þjóðinni mikla efnahagslega velsæld. Því er nauðsynlegt að Ísland berjist fyrir sínum hagsmunum, standi vörð um sjávarútveginn og láti ekki hagsmunasamtök sem vinna gegn togveiðum ráða ferðinni í Evrópu. Höfundur er framkvæmdastjóri Bláa hagkerfisins.
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun
Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar
Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun