Innri endurskoðandi bandaríska utanríkisráðuneytisins var byrjaður að kanna ásakanir um að Mike Pompeo, utanríkisráðherra, hafi látið pólitískt skipaðan starfsmann sinna persónulegum viðvikum eins og fara út að ganga með hundinn sinn, sækja föt í hreinsun og fleira þegar Donald Trump forseti rak endurskoðandann skyndilega á föstudag. Pompeo er sagður hafa hvatt Trump til að reka eftirlitsmanninn.
Ásakanir hafa lengi verið uppi um að Pompeo hafi sem utanríkisráðherra misbeitt fé skattgreiðenda. Í janúar í fyrra var greint frá því að embættismenn hefðu kvartað undan því að Pompeo hefði tekið eiginkonu sína með í ferð til Miðausturlanda á meðan bandaríska alríkisstjórnin var lömuð þegar Trump neitaði að samþykkja bráðabirgðafjárlög til knýja fram fjármagn til landamæramúrsins sem hann vill reisa.
Síðasta sumar hélt uppljóstrari því svo fram að Pompeo hefði látið lífverði sinna viðvikum eins og að sækja matarpantanir á veitingastaði og sækja hund ráðherrans, Sherman, í snyrtingu. Í október fór þingmaður demókrata fram á að notkun Pompeo á flugvél ráðuneytisins fyrir ítrekaðar ferðir til heimaríkis hans Kansas yrði rannsökuð.
Steve A. Linick, fráfarandi innri endurskoðandi utanríkisráðuneytisins, var byrjaður á rannsókn á því hvort að Pompeo hefði látið pólitískt skipaðan starfsmann sinna einkaerindum fyrir sig og konuna sína eins og að fara út að ganga með hundinn, sækja föt í hreinsun og panta borð á veitingastöðum.
Trump forseti tilkynnti Bandaríkjaþingi seint á föstudagskvöld að hann ætlaði að reka Linick. Gaf hann enga aðra ástæðu en að innri endurskoðendur þyrftu að njóta trausts forsetans og það gerði Linick ekki. Demókratar á þingi hafa boðað rannsókn á því hvort að brottrekstur Linick hafi verið ólögleg hefndaraðgerð.
New York Times segir að Pompeo hafi sjálfur haldið því að Trump forseta að reka Linick. Í stað Linick tilnefndi Trump sendiherra sem er náinn bandamaður Mike Pence varaforseta.
Hreinsar út innri endurskoðendur
Innri endurskoðendur bandarískra alríkisstofnana eiga að hafa eftirlit með starfsemi þeirra og rannsaka mögulegt misferli. Þeir eiga að vera óháðir í störfum sínum. Forseti getur rekið þá en það hafa forsetar ekki gert án gildrar ástæðu. Trump hefur nú ýtt nokkrum innri endurskoðendum til hliðar án sérstaks rökstuðnings á skömmum tíma.
Christi Grimm, aðstoðarendurskoðandi heilbrigðisráðuneytisins, var látin taka poka sinn í byrjun maí. Trump hafði brugðist reiður við skýrslu sem hún lét vinna þar sem raktar voru kvartanir sjúkrahúsa um að þau skorti nauðsynlegan búnað til að bregðast við kórónuveirufaraldrinum.
Áður hafði Trump rekið Michael Atkinson, innri endurskoðanda leyniþjónustunnar, án skýringa. Atkinson sendi kvörtun uppljóstrara um að Trump hefði mögulega misbeitt valdi sínu í samskiptum við forseta Úkraínu til Bandaríkjaþings í fyrra. Kvörtunin varð upphafið að rannsókn Bandaríkjaþings sem leiddi til þess að Trump var kærður fyrir embættisbrot. Hann var sýknaður af kærunni í febrúar.
Einnig var innri endurskoðandi sem átti að hafa eftirlit með hvernig ríkisstjórnin úthlutaði jafnvirði biljóna íslenskra króna í neyðaraðstoð vegna faraldursins settur út af sakramentinu.
Bandarískir fjölmiðlar hafa tengt brottrekstur Linick nú við að hann afhenti Bandaríkjaþingi gögn sem tengdust rannsókn þess á samskiptum Trump við Úkraínu. Trump og Hvíta húsið höfðu bannað embættismönnum að veita þinginu gögn eða aðstoða við rannsóknina.
Samtök innri endurskoðenda hafa ekki gefið frá sér yfirlýsingu vegna brottreksturs Linick en einhverjir þeirra hafa lýst áhyggjum af stöðu þeirra nafnlaust við fjölmiðla, af ótta við mögulegar hefndaraðgerðir ríkisstjórnarinnar.
Fáar gagnrýnisraddir á meðal repúblikana
Demókratar ætla að rannsaka brottrekstur Lincik sem sumir þingmenn þeirra hafa kallað „svívirðilegan“. Minna hefur verið um viðbrögð þingmanna Repúblikanaflokks Trump.
Mitt Romney, öldungadeildarþingmaður flokksins frá Utah, sagði þó á Twitter að brottrekstur á nokkrum innri endurskoðendum væri fordæmalaus.
„Að gera það án góðrar ástæðu lamar sjálfstæðið sem er nauðsynlegt tilgangi þeirra. Þetta er ógn við ábyrgt lýðræði og sprunga í skiptingu valds samkvæmt stjórnarskránni,“ tísti Romney sem var eini öldungadeildarþingmaður repúblikana sem greiddi atkvæði með því að Trump yrði fundinn sekur um embættisbrot í vetur.
Aðrir repúblikanar sem hafa tjáð sig gengu skemur en Romney. Chuck Grassley, öldungadeildarþingmaður flokksins frá Iowa, sem hefur verið umhugað um störf innri endurskoðenda sagði í yfirlýsingu að „almennur skortur á trausti“ væri ekki nægjanleg ástæða til að reka Linick.
Susan Collins, öldungadeildarþingmaður repúblikana frá Maine, sagði einnig á Twitter að Trump hefði ekki lagt fram rökstuðning fyrir brottrekstri Linick sem krafist væri í lögum um innri endurskoðendur.
Trump virðist lítið gefa fyrir gagnrýni þeirra. Í tísti í nótt talaði forsetinn um „uppljóstrarasvindl“ og að það þyrfti að gaumgæfa sérstaklega því að það ylli „miklu óréttlæti og skaða“. Tíst Trump voru viðbrögð hans við viðtali fréttaskýringaþáttarins 60 mínútna við uppljóstrara innan heilbrigðisráðuneytisins sem hefur gagnrýnt viðbrögð stjórnvalda við faraldrinum.