Rússar segja til hver annars líkt og á tímum Stalíns Kjartan Kjartansson skrifar 16. nóvember 2024 09:01 Grímur af þremur einræðisherrum til sölu í Sankti Pétursborg, þeim Alexander Lúkasjenka, Vladímír Pútín og Jósef Stalín. Stjórnarfar í Rússlandi þykir farið að minna á það sem tíðkaðist í tíð ráðstjórnarríkja Stalíns. Vísir/Getty Færst hefur í aukana að Rússar tilkynni pólitíska glæpi samborgara sinna til yfirvalda frá því að innrásin í Úkraínu hófst af fullu afli fyrir að nálgast þremur árum. Nýleg dæmi eru um að fólk hafi verið dæmt í fangelsi á grundvelli slíkra tilkynninga. Í Sovétríkjum Jósefs Stalíns voru jafnvel börn hvött til þess að segja til foreldra sinna í hreinsunum harðstjórans á meintum pólitískum andstæðingum og gagnbyltingarsinnum. Vladímír Pútín Rússlandsforseti hefur fetað í fótspor Stalíns upp að vissu marki og sagt að borgararnir þurfi að taka þátt í að svæla út óvini ríkisins innanlands. Þannig sagði Pútín skömmu eftir að innrásin í Úkraínu hófst að rússneska þjóðin væri alltaf fær um að greina á milli sannra föðurlandsvina annars vegar og „úrhraka og svikara“ hins vegar sem hún spýtti út úr sér eins og mýflugu sem hefði óvart flogið upp í hana. Mannréttindasamtök sem fylgjast með pólitískum ofsóknum stjórnvalda í Kreml telja að fleiri en tuttugu þúsund manns hafi verið handteknir fyrir að lýsa óbeit sinni á stríðinu í Úkraínu og að fleiri en þúsund manns hafi verið sóttir til saka. Af þeim hafi 21 saksókn byggst á tilkynningum einstaklinga um meint brot samborgara þeirra. Hátt í tvö hundruð til viðbótar hafi sætt öðrum vægari refsingum eða sektum eftir að sagt var til þeirra. Nadezhda Buyanova barnalæknir var dæmd í fangelsi fyrir ummæli sem hún átti að hafa látið falla við móður barns um stríðið í Úkraínu. Enginn annar en móðirin var til vitnis um það sem fór á milli þeirra.AP/Pavel Bednjakov Tími „óvina þjóðarinnar“ runninn upp aftur Olga Podolskaja, fyrrverandi sveitarstjórnarkona í Tula-héraði suður af Moskvu, skrifaði undir opið bréf gegn innrásinni á fyrstu klukkustundunum eftir að hún hófst. Nokkrar kvartanir bárust yfirvöldum, meðal annars um að rannsaka þyrfti fjármál hennar. Hún segir Reuters-fréttastofunni að tilkynningarnar um hana hefðu minnt hana á langafa sinn sem var tekinn af lífi í hreinsunum Stalíns eftir að einhver sagði til hans árið 1938. „Tími tilkynninga og „óvina þjóðarinnar“ er runninn upp aftur. Ég gerði mér grein fyrir að þeir gæfu það í skyn að ég ætti að fara úr landi,“ segir Podolskaja sem yfirgaf Rússland í apríl í fyrra. Hún hefur síðan verið sett á lista rússneskra yfirvalda um „erlenda útsendara“ og óskaði þess að Reuters greindi ekki frá hvar hún byggi nú af ótta um öryggi sitt. Stjórnvöld í Kreml hafa beitt lögum um útsendara erlendra ríkja til að þagga niður í frjálsum fjölmiðlum og félagasamtökum. Þá létu þau samþykkja lög sem gera það refsivert að hallmæla rússneska hernum eða innrásinni sem þau hafa einnig beitt af mikilli hörku til að kveða niður hvers kyns andóf. Nýlega var föður sleppt úr fangelsi eftir tæplega tveggja ára vist en hann hafði verið sakfelldur fyrir óhróður um herinn vegna teikningar sem dóttir hans gerði í skóla. Skólastjóri dótturinnar gerði yfirvöldum viðvart um teikningu stúlkunnar sem mátti túlka sem stuðning við Úkraínumenn. Orð gegn orði en sakfelld engu að síður Í sumum tilfellum er óhætt að tala um sýndarréttarhöld yfir þeim sem verða fyrir því að vera klagaðir af samborgurum sínum. Nadezhda Bújanova, barnalæknir að nálgast sjötugt, var dæmd í fimm og hálfs árs fangelsi fyrir að smána rússneska herinn í byrjun þessarar viku nánast eingöngu á grundvelli vitnisburðar móður sem leitaði til hennar með son sinn. Móðirin sakaði Bújanovu, sem fæddist í Úkraínu en hefur búið í Rússlandi um áratugaskeið, um að hafa sagt rússneska hermenn lögmæt skotmörk Úkraínumanna. Maður konunnar hafði fallið á vígvellinum í Úkraínu. Bújanova hafnaði þessu en þrátt fyrir að orð stæði gegn orði var hún dæmd sek. Framburður móðurinnar um hvort sonur hennar hefði verið viðstaddur þegar Bújanova átti að hafa ummælin falla tók breytingum. Verjendur Bújanovu fengu ekki tækifæri til að spyrja drenginn spurninga. Þá hurfu upptökur úr öryggismyndavélum sem lögmennirnir sögðu að gætu stutt málsvörn læknisins. Læknar sem lýstu samstöðu með Bújanovu voru svo yfirheyrðir af lögreglu, að sögn læknis sem hafði frumkvæði að því að safna undirskriftum fyrir hana. Hann flúði sjálfur Rússland í fyrra þegar hann taldi ljóst að hann yrði handtekinn fyrr eða síðar. „Ég næ ekki utan um þetta. Kannski geri ég það seinna,“ sagði Bújanova áður en dómurinn var kveðinn upp, að sögn Reuters-fréttastofunnar. Sovétríkin Rússland Innrás Rússa í Úkraínu Mannréttindi Mest lesið Meintur þjófur leitaði til lögreglu vegna framkvæmdastjórans Innlent Ágengir ferðamenn hafi sært syrgjandi Mýrdælinga Innlent Vonast til að spáin rætist ekki: Rigning og 22 metrar á sekúndu Innlent Fjórir látnir eftir skotárás á Manhattan Erlent Maxwell biðlar til Hæstaréttar Erlent Langtímarannsóknir skorti á áhrifum kreatíns Innlent Dóttirin í Súlunesi ákærð Innlent Íhuga að greiða sextíu milljarða til að friðþægja Trump Erlent „Þetta er auðvitað stórhættulegt“ Innlent Fundaði með Guterres: Tveggja ríkja lausnin sé eina lausnin Innlent Fleiri fréttir Ætlaði í höfuðstöðvar NFL Bandarískir trúboðar herja á einangraða ættbálka með drónum og sólarknúnum afspilunartækjum Trump um Epstein: „Hann stal fólki sem vann fyrir mig“ Íhuga að greiða sextíu milljarða til að friðþægja Trump Hyggjast greiða 60 þúsund á ári fyrir öll börn undir þriggja ára „Versta mögulega tilfelli hungursneyðar“ Maxwell biðlar til Hæstaréttar Á annan tug í valnum eftir að Rússar sprengdu fangelsi í loft upp Trump segir „alvöru hungursneyð“ ríkja á Gasa Fjórir látnir eftir skotárás á Manhattan Vill að skýrslutaka Murdochs fari fram eins fljótt og hægt er Tóku tugi af lífi eftir að hafa fengið lausnarfé Elsti Gallagher-bróðirinn ákærður fyrir nauðgun Krísa yfirvofandi: Þurr svæði stækka og þorna hraðar Fækkar dögunum sem hann gaf Pútín: „Ég held ég viti þegar svarið“ Vara við hópeitrunum af völdum THC eftir atvik í fyrra Þrír látnir eftir að lest fór af sporinu Ætla að breyta heræfingum eftir skammir frá systur Kims Semja um vopnahlé 64 prósent myndu þiggja gjaldfrjáls þyngdarstjórnunarlyf Skotárás í Bangkok: Skaut fimm til bana og fyrirfór sér Deilur Repúblikana um Epstein-skjölin magnast enn Gera tíu klukkustunda „mannúðarhlé“ á árásum Segir nýjan viðskiptasamning þann „stærsta í sögunni“ Ísraelsher stöðvaði aðra skútu með vistum Stal 73 rauðvínsflöskum og rúllaði burt á þríhjóli Forsætisráðherra segir að átökin gætu færst nær stríði Biðst afsökunar en segist hvorki þuklari, flassari né dónakarl „Góðu fréttirnar eru að það sem hann segir skiptir engu máli“ „Tími til kominn að ljúka stríðinu á Gasa“ Sjá meira
Í Sovétríkjum Jósefs Stalíns voru jafnvel börn hvött til þess að segja til foreldra sinna í hreinsunum harðstjórans á meintum pólitískum andstæðingum og gagnbyltingarsinnum. Vladímír Pútín Rússlandsforseti hefur fetað í fótspor Stalíns upp að vissu marki og sagt að borgararnir þurfi að taka þátt í að svæla út óvini ríkisins innanlands. Þannig sagði Pútín skömmu eftir að innrásin í Úkraínu hófst að rússneska þjóðin væri alltaf fær um að greina á milli sannra föðurlandsvina annars vegar og „úrhraka og svikara“ hins vegar sem hún spýtti út úr sér eins og mýflugu sem hefði óvart flogið upp í hana. Mannréttindasamtök sem fylgjast með pólitískum ofsóknum stjórnvalda í Kreml telja að fleiri en tuttugu þúsund manns hafi verið handteknir fyrir að lýsa óbeit sinni á stríðinu í Úkraínu og að fleiri en þúsund manns hafi verið sóttir til saka. Af þeim hafi 21 saksókn byggst á tilkynningum einstaklinga um meint brot samborgara þeirra. Hátt í tvö hundruð til viðbótar hafi sætt öðrum vægari refsingum eða sektum eftir að sagt var til þeirra. Nadezhda Buyanova barnalæknir var dæmd í fangelsi fyrir ummæli sem hún átti að hafa látið falla við móður barns um stríðið í Úkraínu. Enginn annar en móðirin var til vitnis um það sem fór á milli þeirra.AP/Pavel Bednjakov Tími „óvina þjóðarinnar“ runninn upp aftur Olga Podolskaja, fyrrverandi sveitarstjórnarkona í Tula-héraði suður af Moskvu, skrifaði undir opið bréf gegn innrásinni á fyrstu klukkustundunum eftir að hún hófst. Nokkrar kvartanir bárust yfirvöldum, meðal annars um að rannsaka þyrfti fjármál hennar. Hún segir Reuters-fréttastofunni að tilkynningarnar um hana hefðu minnt hana á langafa sinn sem var tekinn af lífi í hreinsunum Stalíns eftir að einhver sagði til hans árið 1938. „Tími tilkynninga og „óvina þjóðarinnar“ er runninn upp aftur. Ég gerði mér grein fyrir að þeir gæfu það í skyn að ég ætti að fara úr landi,“ segir Podolskaja sem yfirgaf Rússland í apríl í fyrra. Hún hefur síðan verið sett á lista rússneskra yfirvalda um „erlenda útsendara“ og óskaði þess að Reuters greindi ekki frá hvar hún byggi nú af ótta um öryggi sitt. Stjórnvöld í Kreml hafa beitt lögum um útsendara erlendra ríkja til að þagga niður í frjálsum fjölmiðlum og félagasamtökum. Þá létu þau samþykkja lög sem gera það refsivert að hallmæla rússneska hernum eða innrásinni sem þau hafa einnig beitt af mikilli hörku til að kveða niður hvers kyns andóf. Nýlega var föður sleppt úr fangelsi eftir tæplega tveggja ára vist en hann hafði verið sakfelldur fyrir óhróður um herinn vegna teikningar sem dóttir hans gerði í skóla. Skólastjóri dótturinnar gerði yfirvöldum viðvart um teikningu stúlkunnar sem mátti túlka sem stuðning við Úkraínumenn. Orð gegn orði en sakfelld engu að síður Í sumum tilfellum er óhætt að tala um sýndarréttarhöld yfir þeim sem verða fyrir því að vera klagaðir af samborgurum sínum. Nadezhda Bújanova, barnalæknir að nálgast sjötugt, var dæmd í fimm og hálfs árs fangelsi fyrir að smána rússneska herinn í byrjun þessarar viku nánast eingöngu á grundvelli vitnisburðar móður sem leitaði til hennar með son sinn. Móðirin sakaði Bújanovu, sem fæddist í Úkraínu en hefur búið í Rússlandi um áratugaskeið, um að hafa sagt rússneska hermenn lögmæt skotmörk Úkraínumanna. Maður konunnar hafði fallið á vígvellinum í Úkraínu. Bújanova hafnaði þessu en þrátt fyrir að orð stæði gegn orði var hún dæmd sek. Framburður móðurinnar um hvort sonur hennar hefði verið viðstaddur þegar Bújanova átti að hafa ummælin falla tók breytingum. Verjendur Bújanovu fengu ekki tækifæri til að spyrja drenginn spurninga. Þá hurfu upptökur úr öryggismyndavélum sem lögmennirnir sögðu að gætu stutt málsvörn læknisins. Læknar sem lýstu samstöðu með Bújanovu voru svo yfirheyrðir af lögreglu, að sögn læknis sem hafði frumkvæði að því að safna undirskriftum fyrir hana. Hann flúði sjálfur Rússland í fyrra þegar hann taldi ljóst að hann yrði handtekinn fyrr eða síðar. „Ég næ ekki utan um þetta. Kannski geri ég það seinna,“ sagði Bújanova áður en dómurinn var kveðinn upp, að sögn Reuters-fréttastofunnar.
Sovétríkin Rússland Innrás Rússa í Úkraínu Mannréttindi Mest lesið Meintur þjófur leitaði til lögreglu vegna framkvæmdastjórans Innlent Ágengir ferðamenn hafi sært syrgjandi Mýrdælinga Innlent Vonast til að spáin rætist ekki: Rigning og 22 metrar á sekúndu Innlent Fjórir látnir eftir skotárás á Manhattan Erlent Maxwell biðlar til Hæstaréttar Erlent Langtímarannsóknir skorti á áhrifum kreatíns Innlent Dóttirin í Súlunesi ákærð Innlent Íhuga að greiða sextíu milljarða til að friðþægja Trump Erlent „Þetta er auðvitað stórhættulegt“ Innlent Fundaði með Guterres: Tveggja ríkja lausnin sé eina lausnin Innlent Fleiri fréttir Ætlaði í höfuðstöðvar NFL Bandarískir trúboðar herja á einangraða ættbálka með drónum og sólarknúnum afspilunartækjum Trump um Epstein: „Hann stal fólki sem vann fyrir mig“ Íhuga að greiða sextíu milljarða til að friðþægja Trump Hyggjast greiða 60 þúsund á ári fyrir öll börn undir þriggja ára „Versta mögulega tilfelli hungursneyðar“ Maxwell biðlar til Hæstaréttar Á annan tug í valnum eftir að Rússar sprengdu fangelsi í loft upp Trump segir „alvöru hungursneyð“ ríkja á Gasa Fjórir látnir eftir skotárás á Manhattan Vill að skýrslutaka Murdochs fari fram eins fljótt og hægt er Tóku tugi af lífi eftir að hafa fengið lausnarfé Elsti Gallagher-bróðirinn ákærður fyrir nauðgun Krísa yfirvofandi: Þurr svæði stækka og þorna hraðar Fækkar dögunum sem hann gaf Pútín: „Ég held ég viti þegar svarið“ Vara við hópeitrunum af völdum THC eftir atvik í fyrra Þrír látnir eftir að lest fór af sporinu Ætla að breyta heræfingum eftir skammir frá systur Kims Semja um vopnahlé 64 prósent myndu þiggja gjaldfrjáls þyngdarstjórnunarlyf Skotárás í Bangkok: Skaut fimm til bana og fyrirfór sér Deilur Repúblikana um Epstein-skjölin magnast enn Gera tíu klukkustunda „mannúðarhlé“ á árásum Segir nýjan viðskiptasamning þann „stærsta í sögunni“ Ísraelsher stöðvaði aðra skútu með vistum Stal 73 rauðvínsflöskum og rúllaði burt á þríhjóli Forsætisráðherra segir að átökin gætu færst nær stríði Biðst afsökunar en segist hvorki þuklari, flassari né dónakarl „Góðu fréttirnar eru að það sem hann segir skiptir engu máli“ „Tími til kominn að ljúka stríðinu á Gasa“ Sjá meira