Fái ein­staklingar sem eru hættu­legir sjálfum sér ekki við­eig­andi búsetuúrræði blasir við mikill harm­leikur

Ég er móðir manns sem er með alvarlegan geðrofssjúkdóm, sem hann greindist með rétt fyrir tvítugt. Sonur minn er talinn hættulegur sjálfum sér og öðrum. Hann býr í úrræði á vegum Reykjavíkurborgar og er í umsjón starfsfólks allan hringinn. Þó hann sé í þessu úrræði þá getur klárlega allt gerst þegar hann er geðrofi.

Ég er mjög kvíðin því ég bý við þann veruleika allt getur gerst. Ég gæti misst drenginn minn í fangelsi þar sem engin úrræði eru fyrir fanga með alvarlega geðsjúkdóma. Þeir fá litla þjónustu.

Þegar sonur minn greindist með þennan sjúkdóm var það mikil sorg fyrir mig. Ég hef í raun syrgt son minn lengi, því þessi sjúkdómur kemur í veg fyrir að hann geti lifað eðlilegu lífi. Það eru litlar sem engar líkur á að hann muni eignast fjölskyldu í framtíðinni og hann mun aldrei geta haldið vinnu. Hann þarf virkilega mikla aðstoð í lífinu og þarf á endurhæfingu að halda. Þó hann búi í úrræði þar sem er starfsfólk allan sólarhringinn þá er honum frjálst að fara hvert sem er, hvenær sem er, því hann hefur sjálfræði. Hann hefur svo sannarlega ekki haft sjálfræði allan tímann frá því hann veiktist. Og stundum skil ég hreinlega ekki að maður með svona alvarlegan geðrofssjúkdóm og talinn hættulegur sjálfum sér og öðrum sé með sjálfræði.

Ég er öryrki og ekki fær um að hugsa um son minn. Og engin manneskja mun geta hjálpað honum ef eitthvað gerist. Ef eitthvað verulega slæmt gerist. Heilbrigðiskerfið ekki nógu sterkt til að grípa mig og því síður að grípa son minn. En það er líka mjög dýrt fyrir ríkið að gera ekki neitt. Það er deginum ljósara að miðað við þann fjölda einstaklinga sem búa ekki í viðeigandi úrræði, jafnvel á heimili foreldra sinna eða hjá öðrum ættingjum, þar sem eru jafnvel yngri systkini á heimilinu, að getur haft miklar afleiðingar ef eitthvað gerist og margir verða fyrir skaða.

Ég myndi telja að brotið sé gegn svona veikum einstakling, sem fær ekki viðeigandi endurhæfingu né viðeigandi úrræði hjá hinu opinbera. Ég tel að verið sé að fremja mannréttindabrot gagnvart þessum einstaklingum. Það eru svo margir einstaklingar með þennan vanda, einstaklingar sem geta valdið svo miklum skaða, að ég tel það vera mannréttmannréttindabrot gagnvart þessum einstaklingum og fjölskyldum þeirra, að veita þeim ekki viðeigandi meðferð og búsetuúrræði.

Höfundur er áhyggjufull móðir og borgari á Íslandi.