Nóg af þögn – nú er kominn tími á aðgerðir Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar 11. febrúar 2025 10:00 Undanfarnar vikur hefur nokkuð farið fyrir kjarabaráttu Félags íslenskra listamanna í sviðslistum og kvikmyndum vegna kjara leikara í Borgarleikhúsinu. Full ástæða er til að gefa þessu máli meiri gaum. Leikfélag Reykjavíkur er stöndugt félag og hefur unnið frábært starf á undanförnum árum. Borgarleikhúsið blómstrar sem aldrei fyrr. Síðastliðin tvö ár hafa rekstrarlega séð verið félaginu hagstæð. Það þarf ekki að leita langt aftur í tímann til að sjá að það hefur ekki alltaf verið staðan, enda vita allir hvaða áhrif Covid-faraldurinn hafði á rekstur menningarstofnana hér á landi. Samkvæmt nýjasta ársreikningi Leikfélags Reykjavíkur er samanlagður hagnaður félagsins sl. 2 ár um 300 milljónir króna, handbært fé meira en 350 milljónir króna og verðbréf og innstæður um 550 milljónir króna. Vafalítið er um að ræða fjármuni sem munu verða nýttir til að halda áfram því frábæra starfi sem félagið hefur unnið á undanförnum árum. Velgengni félagsins á undanförnum tveimur árum er komin til af þremur ástæðum: Öflugri stjórnun félagsins sem birtist í vel sóttum sýningum og metnaðarfullri, listrænni dagskrá, styrkum stuðningi Reykjavíkurborgar og listamannanna sem koma að sýningunum sem í boði hafa verið undanfarin ár. Full ástæða er til að geta sérstaklega framlags frá leikurum og öðrum starfsmönnum sem koma að sýningarhaldinu, enda vitað mál að það er ekkert leikhús án leikara. Nú bregður svo við að listamenn innan Borgarleikhússins vilja semja um kaup sín og kjör. Fullkomlega eðlileg krafa, sjálfsögð mannréttindi. En þá kemur upp úr dúrnum að vilji til breytinga er, að því er virðist, takmarkaður. Þó vil ég setja fyrirvara við þessi orð mín, því það vantar meiri upplýsingar. Það vantar aukið gagnsæi. Undanfarnar vikur hafa stjórnendur FÍL - félag íslenskra listamanna í sviðslistum og kvikmyndum stigið fram með réttmætar ábendingar opinberlega um stöðu félagsmanna þeirra. Sérstaklega má minnast á baráttu listdansara og danshöfunda sem taka þátt í sýningum innan Borgarleikhússins að fá samninga til jafns við leikara og leikritahöfunda auk þess að setja fram þá sjálfsögðu kröfu að laun innan listgreina fylgi almennri launaþróun á Íslandi. Þessar ábendingar kalla á viðbrögð af hálfu Borgarleikhússins, en þó heyrist ekkert af hálfu leikhússins. Hvers vegna ekki? Miðað við frábæra stöðu Leikfélags Reykjavíkur virðist svigrúm til að koma til móts við kröfur FÍL. En þó gengur hvorki né rekur í viðræðunum. Það er ekki boðlegt hvað upplýsingarnar um kjaraviðræðurnar hafa verið einhliða, svo og hve mikið skortir á upplýsingar um kjör þeirra listamanna sem nú eru í viðræðum. Hér þarf að gera gangskör, ef ekki nema vegna þess að það er allra hagur. Leikfélag Reykjavíkur er að standa sig frábærlega. Reykjavíkurborg hefur stutt við starf þess af myndarskap. Samt segir engin/n neitt þegar FÍL óskar eftir kjarabótum? Engin yfirlýsing af hálfu Borgarleikhússins? Engar upplýsingar settar fram um launaþróun undangenginna ára (til dæmis síðastliðinn áratug)? Enginn vilji af hálfu borgarinnar til að stíga fram og veita leiðsögn fyrir hvernig leyst verður úr þeim hnút sem stendur yfir í kjaramálum. Vissulega hefur þögnin ákveðna vigt, en öllu má ofgera. Um þessar mundir ríkir almennt samkomulag um að launahækkanir í samfélaginu eigi að vera þær sömu fyrir allar stéttir og fyrir alla aðila á vinnumarkaði. BÍL mun ekki setja sig upp á móti slíku samkomulagi. En við það verður ekki unað af hálfu bandalagsins, ef það er ekki skýrt hvort launakjör listamanna innan Borgarleikhússins hafi á undanförnum áratug fylgt þeim kjörum sem samið hefur verið um á almennum og opinberum mörkuðum. Í kjaradeilum Borgarleikhússins og FÍL sem nú standa yfir leikur enn vafi á því hvort sviðslistafólk njóti sams konar réttinda og launþegar í samfélaginu. Þessum vafa þarf að eyða. Það er einn aðili sem hefur þar tögl og hagldir. Hann þarf að stíga fram, og það er Borgarleikhúsið sjálft og fyrirsvarsmenn þess. Fyrir hönd BÍL kalla ég eftir auknu gagnsæi og meiri upplýsingum, það er allra hagur. Nú er ekki lengur tími þagnar, nú er tími aðgerða. Að breyta hugarfari hjá heilu þorpi tekur tíma og það gerist aðeins ef við listamenn stöndum saman. Að við höldum áfram að finna hugrekki að segja upphátt það sem við viljum og af hverju við eigum það skilið. Stjórn BÍL stendur með leikurum, dönsurum og danshöfundum í kjarabaráttu sinni. Við skorum á Reykjavíkurborg og stjórn Leikfélags Reykjavíkur að koma fram opinberlega með samningsafstöðu sína og ganga frá samningi við FÍL. Höfundur er forseti Bandalags íslenskra listamanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Gleymdu að vanda sig Vanda Sigurgeirsdóttir Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Skref aftur á bak fyrir konur með endómetríósu Sigurður Ingi Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Gleymdu að vanda sig Vanda Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Vindhögg Viðskiptaráðs Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Skref aftur á bak fyrir konur með endómetríósu Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Staða leikskólamála í Reykjanesbæ Guðný Birna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreindaraðstoð: Kennarinn endurheimtir dýrmætan tíma Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Tökum höndum saman áður en það er of seint Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun PWC – Traustsins verðir? Björn Thorsteinsson skrifar Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Pólitískar kreddur á kostnað skattgreiðenda Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Óttumst við það að vera frjálsar manneskjur í frjálsu landi? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Loftslagsváin bíður ekki Ívar Kristinn Jasonarson skrifar Skoðun Hvers vegna að kenna leiklist? Rannveig Björk Þorkelsdóttir,Jóna Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Jafnt aðgengi að geðheilbrigðisþjónustu fyrir öll Telma Sigtryggsdóttir skrifar Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Í vítahring stöðnunnar og úreldra vísinda Björn Ólafsson skrifar Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Sjá meira
Undanfarnar vikur hefur nokkuð farið fyrir kjarabaráttu Félags íslenskra listamanna í sviðslistum og kvikmyndum vegna kjara leikara í Borgarleikhúsinu. Full ástæða er til að gefa þessu máli meiri gaum. Leikfélag Reykjavíkur er stöndugt félag og hefur unnið frábært starf á undanförnum árum. Borgarleikhúsið blómstrar sem aldrei fyrr. Síðastliðin tvö ár hafa rekstrarlega séð verið félaginu hagstæð. Það þarf ekki að leita langt aftur í tímann til að sjá að það hefur ekki alltaf verið staðan, enda vita allir hvaða áhrif Covid-faraldurinn hafði á rekstur menningarstofnana hér á landi. Samkvæmt nýjasta ársreikningi Leikfélags Reykjavíkur er samanlagður hagnaður félagsins sl. 2 ár um 300 milljónir króna, handbært fé meira en 350 milljónir króna og verðbréf og innstæður um 550 milljónir króna. Vafalítið er um að ræða fjármuni sem munu verða nýttir til að halda áfram því frábæra starfi sem félagið hefur unnið á undanförnum árum. Velgengni félagsins á undanförnum tveimur árum er komin til af þremur ástæðum: Öflugri stjórnun félagsins sem birtist í vel sóttum sýningum og metnaðarfullri, listrænni dagskrá, styrkum stuðningi Reykjavíkurborgar og listamannanna sem koma að sýningunum sem í boði hafa verið undanfarin ár. Full ástæða er til að geta sérstaklega framlags frá leikurum og öðrum starfsmönnum sem koma að sýningarhaldinu, enda vitað mál að það er ekkert leikhús án leikara. Nú bregður svo við að listamenn innan Borgarleikhússins vilja semja um kaup sín og kjör. Fullkomlega eðlileg krafa, sjálfsögð mannréttindi. En þá kemur upp úr dúrnum að vilji til breytinga er, að því er virðist, takmarkaður. Þó vil ég setja fyrirvara við þessi orð mín, því það vantar meiri upplýsingar. Það vantar aukið gagnsæi. Undanfarnar vikur hafa stjórnendur FÍL - félag íslenskra listamanna í sviðslistum og kvikmyndum stigið fram með réttmætar ábendingar opinberlega um stöðu félagsmanna þeirra. Sérstaklega má minnast á baráttu listdansara og danshöfunda sem taka þátt í sýningum innan Borgarleikhússins að fá samninga til jafns við leikara og leikritahöfunda auk þess að setja fram þá sjálfsögðu kröfu að laun innan listgreina fylgi almennri launaþróun á Íslandi. Þessar ábendingar kalla á viðbrögð af hálfu Borgarleikhússins, en þó heyrist ekkert af hálfu leikhússins. Hvers vegna ekki? Miðað við frábæra stöðu Leikfélags Reykjavíkur virðist svigrúm til að koma til móts við kröfur FÍL. En þó gengur hvorki né rekur í viðræðunum. Það er ekki boðlegt hvað upplýsingarnar um kjaraviðræðurnar hafa verið einhliða, svo og hve mikið skortir á upplýsingar um kjör þeirra listamanna sem nú eru í viðræðum. Hér þarf að gera gangskör, ef ekki nema vegna þess að það er allra hagur. Leikfélag Reykjavíkur er að standa sig frábærlega. Reykjavíkurborg hefur stutt við starf þess af myndarskap. Samt segir engin/n neitt þegar FÍL óskar eftir kjarabótum? Engin yfirlýsing af hálfu Borgarleikhússins? Engar upplýsingar settar fram um launaþróun undangenginna ára (til dæmis síðastliðinn áratug)? Enginn vilji af hálfu borgarinnar til að stíga fram og veita leiðsögn fyrir hvernig leyst verður úr þeim hnút sem stendur yfir í kjaramálum. Vissulega hefur þögnin ákveðna vigt, en öllu má ofgera. Um þessar mundir ríkir almennt samkomulag um að launahækkanir í samfélaginu eigi að vera þær sömu fyrir allar stéttir og fyrir alla aðila á vinnumarkaði. BÍL mun ekki setja sig upp á móti slíku samkomulagi. En við það verður ekki unað af hálfu bandalagsins, ef það er ekki skýrt hvort launakjör listamanna innan Borgarleikhússins hafi á undanförnum áratug fylgt þeim kjörum sem samið hefur verið um á almennum og opinberum mörkuðum. Í kjaradeilum Borgarleikhússins og FÍL sem nú standa yfir leikur enn vafi á því hvort sviðslistafólk njóti sams konar réttinda og launþegar í samfélaginu. Þessum vafa þarf að eyða. Það er einn aðili sem hefur þar tögl og hagldir. Hann þarf að stíga fram, og það er Borgarleikhúsið sjálft og fyrirsvarsmenn þess. Fyrir hönd BÍL kalla ég eftir auknu gagnsæi og meiri upplýsingum, það er allra hagur. Nú er ekki lengur tími þagnar, nú er tími aðgerða. Að breyta hugarfari hjá heilu þorpi tekur tíma og það gerist aðeins ef við listamenn stöndum saman. Að við höldum áfram að finna hugrekki að segja upphátt það sem við viljum og af hverju við eigum það skilið. Stjórn BÍL stendur með leikurum, dönsurum og danshöfundum í kjarabaráttu sinni. Við skorum á Reykjavíkurborg og stjórn Leikfélags Reykjavíkur að koma fram opinberlega með samningsafstöðu sína og ganga frá samningi við FÍL. Höfundur er forseti Bandalags íslenskra listamanna.
Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar