Varði ekki viðsnúninginn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar 14. október 2024 07:32 Fróðlegur fundur var haldinn í húsakynnum okkar sjálfstæðismanna í Kópavogi á laugardaginn þar sem Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, utanríkisráðherra og varaformaður Sjálfstæðisflokksins, flutti erindi og sat síðan fyrir svörum. Meðal þeirra mála sem voru helzt til umræðu var frumvarp Þórdísar um bókun 35 við EES-samninginn sem mun þýða nái það fram að ganga að fest verði í lög að regluverk frá Evrópusambandinu sem innleitt hefur verið í gegnum samninginn gangi framar innlendri lagasetningu. Farið var víða um völl í ræðu Þórdísar en hvergi hins vegar minnzt á bókun 35 sem þó er eina frumvarpið sem hún er skráð fyrir í þingmálaskrá ríkisstjórnarinnar vegna yfirstandandi þins. Þegar Þórdís hafði lokið ræðunni og opnað var á fyrirspurnir spurði ég hana hversu skynsamlegt það væri að leggja fram frumvarpið um bókun 35 við núverandi aðstæður burtséð frá innihaldi þess á kosningavetri þegar ljóst væri að mikil andstaða væri við málið bæði á meðal almennra stuðningsmanna flokksins og innan þingflokks hans. Ég spurði Þórdísi enn fremur út í óútskýrðan viðsnúning í málinu eftir áratugs varnir sem virtist einungis skýrast af komu hennar í utanríkisráðuneytið. Sömuleiðis gat ég þess að ástæða hefði verið fyrir því að staðið hefði verið að málinu varðandi bókun 35 í upphafi eins og það hefði verið gert. Að öðrum kosti hefði málið að öllum líkindum ekki verið samþykkt af þingflokki Sjálfstæðisflokksins auk þess sem það hefði farið gegn stjórnarskránni eins og Markús Sigurbjörnsson, fyrrverandi forseti Hæstaréttar, hefði til dæmis bent á. Möguleiki á hagstæðri niðurstöðu Frá því er skemmst að segja að svör Þórdísar voru afskaplega rýr og gengu aðallega út á það að hættulegt væri að fara með málið fyrir EFTA-dómstólinn á þeim forsendum að við hefðum þá ekki forræði á málinu. Staðreyndin er hins vegar sú að versta mögulega staða sem gæti komið upp kæmi til þess væri að dómstóllinn kæmist að þeirri niðurstöðu að verða yrði við kröfu Eftirlitsstofnunar EFTA (ESA), það er í raun Evrópusambandsins, um forgang innleidds regluverks sambandsins. Það sama og frumvarp hennar felur í sér! Með öðrum orðum felur frumvarp Þórdísar í sér fyrir fram uppgjöf. Tal um forræði á málinu stenzt enga skoðun. Ef frumvarpið uppfyllti ekki kröfur ESA myndi stofnunin fara aftur af á ný og hóta að lokum aftur að fara með málið fyrir EFTA-dómstólinn sem aftur yrði væntanlega gefizt upp gagnvart. Ekki sízt þar sem erfiðara yrði að fara með málið fyrir dómstólinn þegar einu sinni hefði verið gefizt upp í þeim efnum. Með dómstólaleiðinni væri allavega einhver möguleiki á hagfelldri niðurstöðu sem frumvarpið gerði að engu. Hvað varðar fyrirvarann í frumvarpinu, þess efnis að Alþingi gæti ákveðið að forgangur innleidds regluverk frá Evrópusambandinu ætti ekki við um tiltekna innlenda lagasetningu, er hann í raun gagnslaus. Tilgangurinn með fyrirvaranum er einungis sá að reyna að tryggja stuðning við frumvarpið. Alþingi getur vitanlega alltaf sett slík lög. Kæmi hins vegar til þess myndi það kalla á sömu viðbrögð frá ESA og nú stendur að gefast upp fyrir. Hvaða líkur geta fyrir vikið talizt á því að það yrði gert og að þá yrði staðið í lappirnar? Frumvarpið verði dregið til baka Með fyrirspurninni um viðsnúninginn fólst tækifæri fyrir Þórdísi til þess að útskýra hann. Nokkuð sem hún hafði ekki gert fram að því þrátt fyrir að ítrekað hefði verið kallað eftir því. Ekki sízt af fjölmiðlum. Eins taldi ég rétt að hún fengi tækifæri til þess að tjá sig um það hvernig frumvarp hennar færi saman við stjórnarskrána. Frá því er hins vegar skemmst að segja að hún svaraði hvorki fyrir viðsnúninginn né stjórnarskrána. Gerði raunar ekki einu sinni tilraun til þess. Minntist ekki á málið. Sem aftur kom ekki beint á óvart. Ég nefndi enn fremur að uppgjöf gagnvart kröfum ESA í tengslum við EES-samninginn, til að mynda af hálfu vinstristjórnarinnar í Icesave-málinu, hefði iðulega verið réttlætt með meintu gríðarlegu efnahagslegu mikilvægi samningsins sem þó lægi ekki nákvæmlega fyrir hvert væri og það samkvæmt gögnum frá stjórnvöldum sjálfum. Þá gat ég þess sömuleiðis að viðskiptahagsmunir Íslands hefðu verið tryggðir með fríverzlunarsamningnum við Bretland sem kom í stað EES-samningsins að mati sjálfs ráðuneytis Þórdísar. Framundan eru þingkosningar og fyrir vikið enn ríkari ástæða en áður til þess að draga til baka frumvarp Þórdísar um bókun 35. Verði það ekki gert felur það eðli málsins samkvæmt í sér yfirlýsingu um að áfram verði reynt að keyra það í gegnum Alþingi komist Sjálfstæðisflokkurinn í ríkisstjórn eftir kosningarnar og takist það ekki muni hann styðja málið í stjórnarandstöðu. Mikilvægt er enn fremur að gefnar verði afdráttarlausar yfirlýsingar af hálfu forystumanna flokksins um að til þess komi ekki aftur. Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherzlu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál). Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hjörtur J. Guðmundsson Mest lesið Nýr flokkur – Nýr valkostur – Nýr veruleiki Arnar Þór Jónsson,Baldur Borgþórsson,Kári Allansson Skoðun Kennarar alltaf í fríum og vilja semja sig frá kennslu! Kristjana Hrönn Árnadóttir Skoðun Kalt er það, Einar! Arnór Heiðar Benónýsson Skoðun Takk háttvirti borgarstjóri Einar Þorsteinsson Þórunn Sif Böðvarsdóttir Skoðun Vegna ummæla borgarstjóra um kennara Rebekka Lind Guðmundsdóttir Skoðun Til borgarstjóra Maríanna S. Bjarnleifsdóttir Skoðun Erindinu er lokið Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir Skoðun Sundlaugasóðar Ámundi Loftsson Skoðun Vilja Guðlaugur Þór, Landsvirkjun og Hafnarfjarðarbær afnema kærurétt almennings? Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Satt og logið um vistheimilið að Varpholti/Laugalandi Ingjaldur Arnþórsson,Áslaug Herdís Brynjarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Kæru kennarar Einar Þorsteinsson skrifar Skoðun Ert þú engill? Jón Ingi Bergsteinsson skrifar Skoðun Opið bréf til borgarstjóra skrifar Skoðun Kennarar alltaf í fríum og vilja semja sig frá kennslu! Kristjana Hrönn Árnadóttir skrifar Skoðun Ekki er allt gull sem glóir Göran Dahlgren,Lisa Pelling skrifar Skoðun Þegar öll þjóðin andar léttar Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Af hverju Miðflokkurinn? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Vegna ummæla borgarstjóra um kennara Rebekka Lind Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kerfisbreytingar í skólakerfinu: Velferð barna í fyrirrúmi Inga Sigrún Atladóttir skrifar Skoðun Opið bréf til ríkis- og borgarstjórnar Þórkatla Eggerz Tinnudóttir skrifar Skoðun Afmælisboð 180 daga á ári og oft á dag Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Áfram kennarar fyrir nemendur þessa lands! Helga Þórey Júlíudóttir skrifar Skoðun Hugum að framtíð barnanna okkar, fjárfestum í kennurum Fjóla Margrét Hrafnkelsdóttir skrifar Skoðun Takk háttvirti borgarstjóri Einar Þorsteinsson Þórunn Sif Böðvarsdóttir skrifar Skoðun Vilja Guðlaugur Þór, Landsvirkjun og Hafnarfjarðarbær afnema kærurétt almennings? Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Satt og logið um vistheimilið að Varpholti/Laugalandi Ingjaldur Arnþórsson,Áslaug Herdís Brynjarsdóttir skrifar Skoðun Nýr flokkur – Nýr valkostur – Nýr veruleiki Arnar Þór Jónsson,Baldur Borgþórsson,Kári Allansson skrifar Skoðun Erindinu er lokið Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir skrifar Skoðun Krabbameinsrannsóknir á Íslandi Sigurdís Haraldsdóttir,Sigríður Gunnarsdóttir,Stefán Þ. Sigurðsson skrifar Skoðun Varði ekki viðsnúninginn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sundlaugasóðar Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Kalt er það, Einar! Arnór Heiðar Benónýsson skrifar Skoðun Til borgarstjóra Maríanna S. Bjarnleifsdóttir skrifar Skoðun Seigla, trú og geðheilbrigði Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Sjálfstæðismenn í gúlaginu Einar Baldvin Árnason skrifar Skoðun Þegar ballið er búið Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Verðugir verðlaunahafar Stefán Pálsson skrifar Skoðun Atvinnurógur Kristófers um skemmtiferðaskipageirann Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Áform um einkavæðingu á vatnsveitu Sandgerðis Anton Guðmundsson,Úrsúla María Guðjónsdóttir,Sunneva Ósk Þóroddsdóttir,Magnús Sigfús Magnússon skrifar Skoðun Þetta er búið. Kjósum! Sigmar Guðmundsson skrifar Sjá meira
Fróðlegur fundur var haldinn í húsakynnum okkar sjálfstæðismanna í Kópavogi á laugardaginn þar sem Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, utanríkisráðherra og varaformaður Sjálfstæðisflokksins, flutti erindi og sat síðan fyrir svörum. Meðal þeirra mála sem voru helzt til umræðu var frumvarp Þórdísar um bókun 35 við EES-samninginn sem mun þýða nái það fram að ganga að fest verði í lög að regluverk frá Evrópusambandinu sem innleitt hefur verið í gegnum samninginn gangi framar innlendri lagasetningu. Farið var víða um völl í ræðu Þórdísar en hvergi hins vegar minnzt á bókun 35 sem þó er eina frumvarpið sem hún er skráð fyrir í þingmálaskrá ríkisstjórnarinnar vegna yfirstandandi þins. Þegar Þórdís hafði lokið ræðunni og opnað var á fyrirspurnir spurði ég hana hversu skynsamlegt það væri að leggja fram frumvarpið um bókun 35 við núverandi aðstæður burtséð frá innihaldi þess á kosningavetri þegar ljóst væri að mikil andstaða væri við málið bæði á meðal almennra stuðningsmanna flokksins og innan þingflokks hans. Ég spurði Þórdísi enn fremur út í óútskýrðan viðsnúning í málinu eftir áratugs varnir sem virtist einungis skýrast af komu hennar í utanríkisráðuneytið. Sömuleiðis gat ég þess að ástæða hefði verið fyrir því að staðið hefði verið að málinu varðandi bókun 35 í upphafi eins og það hefði verið gert. Að öðrum kosti hefði málið að öllum líkindum ekki verið samþykkt af þingflokki Sjálfstæðisflokksins auk þess sem það hefði farið gegn stjórnarskránni eins og Markús Sigurbjörnsson, fyrrverandi forseti Hæstaréttar, hefði til dæmis bent á. Möguleiki á hagstæðri niðurstöðu Frá því er skemmst að segja að svör Þórdísar voru afskaplega rýr og gengu aðallega út á það að hættulegt væri að fara með málið fyrir EFTA-dómstólinn á þeim forsendum að við hefðum þá ekki forræði á málinu. Staðreyndin er hins vegar sú að versta mögulega staða sem gæti komið upp kæmi til þess væri að dómstóllinn kæmist að þeirri niðurstöðu að verða yrði við kröfu Eftirlitsstofnunar EFTA (ESA), það er í raun Evrópusambandsins, um forgang innleidds regluverks sambandsins. Það sama og frumvarp hennar felur í sér! Með öðrum orðum felur frumvarp Þórdísar í sér fyrir fram uppgjöf. Tal um forræði á málinu stenzt enga skoðun. Ef frumvarpið uppfyllti ekki kröfur ESA myndi stofnunin fara aftur af á ný og hóta að lokum aftur að fara með málið fyrir EFTA-dómstólinn sem aftur yrði væntanlega gefizt upp gagnvart. Ekki sízt þar sem erfiðara yrði að fara með málið fyrir dómstólinn þegar einu sinni hefði verið gefizt upp í þeim efnum. Með dómstólaleiðinni væri allavega einhver möguleiki á hagfelldri niðurstöðu sem frumvarpið gerði að engu. Hvað varðar fyrirvarann í frumvarpinu, þess efnis að Alþingi gæti ákveðið að forgangur innleidds regluverk frá Evrópusambandinu ætti ekki við um tiltekna innlenda lagasetningu, er hann í raun gagnslaus. Tilgangurinn með fyrirvaranum er einungis sá að reyna að tryggja stuðning við frumvarpið. Alþingi getur vitanlega alltaf sett slík lög. Kæmi hins vegar til þess myndi það kalla á sömu viðbrögð frá ESA og nú stendur að gefast upp fyrir. Hvaða líkur geta fyrir vikið talizt á því að það yrði gert og að þá yrði staðið í lappirnar? Frumvarpið verði dregið til baka Með fyrirspurninni um viðsnúninginn fólst tækifæri fyrir Þórdísi til þess að útskýra hann. Nokkuð sem hún hafði ekki gert fram að því þrátt fyrir að ítrekað hefði verið kallað eftir því. Ekki sízt af fjölmiðlum. Eins taldi ég rétt að hún fengi tækifæri til þess að tjá sig um það hvernig frumvarp hennar færi saman við stjórnarskrána. Frá því er hins vegar skemmst að segja að hún svaraði hvorki fyrir viðsnúninginn né stjórnarskrána. Gerði raunar ekki einu sinni tilraun til þess. Minntist ekki á málið. Sem aftur kom ekki beint á óvart. Ég nefndi enn fremur að uppgjöf gagnvart kröfum ESA í tengslum við EES-samninginn, til að mynda af hálfu vinstristjórnarinnar í Icesave-málinu, hefði iðulega verið réttlætt með meintu gríðarlegu efnahagslegu mikilvægi samningsins sem þó lægi ekki nákvæmlega fyrir hvert væri og það samkvæmt gögnum frá stjórnvöldum sjálfum. Þá gat ég þess sömuleiðis að viðskiptahagsmunir Íslands hefðu verið tryggðir með fríverzlunarsamningnum við Bretland sem kom í stað EES-samningsins að mati sjálfs ráðuneytis Þórdísar. Framundan eru þingkosningar og fyrir vikið enn ríkari ástæða en áður til þess að draga til baka frumvarp Þórdísar um bókun 35. Verði það ekki gert felur það eðli málsins samkvæmt í sér yfirlýsingu um að áfram verði reynt að keyra það í gegnum Alþingi komist Sjálfstæðisflokkurinn í ríkisstjórn eftir kosningarnar og takist það ekki muni hann styðja málið í stjórnarandstöðu. Mikilvægt er enn fremur að gefnar verði afdráttarlausar yfirlýsingar af hálfu forystumanna flokksins um að til þess komi ekki aftur. Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherzlu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál).
Nýr flokkur – Nýr valkostur – Nýr veruleiki Arnar Þór Jónsson,Baldur Borgþórsson,Kári Allansson Skoðun
Vilja Guðlaugur Þór, Landsvirkjun og Hafnarfjarðarbær afnema kærurétt almennings? Snæbjörn Guðmundsson Skoðun
Satt og logið um vistheimilið að Varpholti/Laugalandi Ingjaldur Arnþórsson,Áslaug Herdís Brynjarsdóttir Skoðun
Skoðun Hugum að framtíð barnanna okkar, fjárfestum í kennurum Fjóla Margrét Hrafnkelsdóttir skrifar
Skoðun Vilja Guðlaugur Þór, Landsvirkjun og Hafnarfjarðarbær afnema kærurétt almennings? Snæbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Satt og logið um vistheimilið að Varpholti/Laugalandi Ingjaldur Arnþórsson,Áslaug Herdís Brynjarsdóttir skrifar
Skoðun Nýr flokkur – Nýr valkostur – Nýr veruleiki Arnar Þór Jónsson,Baldur Borgþórsson,Kári Allansson skrifar
Skoðun Krabbameinsrannsóknir á Íslandi Sigurdís Haraldsdóttir,Sigríður Gunnarsdóttir,Stefán Þ. Sigurðsson skrifar
Skoðun Áform um einkavæðingu á vatnsveitu Sandgerðis Anton Guðmundsson,Úrsúla María Guðjónsdóttir,Sunneva Ósk Þóroddsdóttir,Magnús Sigfús Magnússon skrifar
Nýr flokkur – Nýr valkostur – Nýr veruleiki Arnar Þór Jónsson,Baldur Borgþórsson,Kári Allansson Skoðun
Vilja Guðlaugur Þór, Landsvirkjun og Hafnarfjarðarbær afnema kærurétt almennings? Snæbjörn Guðmundsson Skoðun
Satt og logið um vistheimilið að Varpholti/Laugalandi Ingjaldur Arnþórsson,Áslaug Herdís Brynjarsdóttir Skoðun