Evrópa hlýnar hraðast heimsálfanna Kjartan Kjartansson skrifar 22. apríl 2024 10:32 Madridingar leita skjóls fyrir sólinni undir tré í Retiro-garðinum í síðasta mánuði. Mars var tíundi mánuðurinn í röð sem var heitasti mánuðurinn á jörðinni. AP/Paul White Hlýnun í Evrópu er um tvöfalt meiri en heimsmeðaltalið og heilsu íbúa álfunnar stafar vaxandi ógn af hitaálagi. Dauðsföllum af völdum hita hefur fjölgað um tæpan þriðjung á undanförnum tveimur áratugum. Meðalhiti í Evrópu undanfarin fimm ár var 2,3 gráðum hærri en viðmiðunartímabilið fyrir iðnbyltingu samkvæmt nýrri skýrslu Alþjóðaveðurfræðistofnunarinnar (WMO) og Kópernikusar, loftslagsstofnunar Evrópusambandsins. Til samanburðar hefur hnattrænn meðalhiti hækkað um 1,3 gráður á sama tíma. Sérstök áhersla er lögð á áhrif hita á heilsu manna í skýrslunni. Öfgahiti er hættulegur heilsu þeirra sem vinna utandyra, eldra fólks og fólks sem þjáist af sjúkdómum eins og hjarta- og æðasjúkdómum og sykursýki. Fram kemur að dauðsföllum af völdum hita hefur fjölgað um þrjátíu prósent á tuttugu árum. Árið 2023 var það hlýjasta frá upphafi mælinga en þá lögðu hnattræn hlýnun af völdum manna og veðurfyrirbrigðið El niño á eitt um að keyra meðalhita jarðar upp. Þegar hitinn var einna mestur í júlí voru dauðsföll sjö prósent fleiri en vanalega á sumum stöðum á Ítalíu. Sjö prósent fleiri dauðsföll í júlí Í hitabylgjunni í júlí var svokallað hitaálag mikið, mjög mikið eða öfgakennt í 41 prósentum Suður-Evrópu. Aldrei áður hafði jafnstór hluti álfunnar verið undir hitaálagi á einum degi áður. Hitaálag mælir áhrif hita og raka á mannslíkamann. Á Spáni, í Frakklandi og Grikklandi voru sum svæði sem máttu þola allt að tíu daga af öfgakenndu hitaálagi, þar sem fólk upplifir meira en 46 gráðu hita, í fyrra. Við þær aðstæður þarf að grípa til tafarlausra aðgerða til þess að komast hjá hitaslagi og öðrum kvillum. Umhverfisstofnun Evrópusambandsins hefur þegar hvatt ríki til þess að búa heilbrigðiskerfi sín undir áhrif loftslagsbreytinga og kallað eftir reglugerðum til að vernda fólk sem starfar undandyra fyrir hitaöfgum, að sögn Reuters-fréttastofunnar. Lón fyrir framan Ronjökulinn í Sviss í júní í fyrra. Alpajöklar hafa misst tíu prósent massa síns á aðeins tveimur árum.AP/Matthias Schrader Ísland og Skandinavía sluppu Áætlað tjón af völdum veðurs og loftslagsbreytinga var metið á meira en 13,4 milljarða evra í fyrra, jafnvirði meira en tvö þúsund milljarða íslenskra króna. Fleiri en 150 manns fórust í stormum, flóðum og gróðureldum. Þannig höfðu flóð í Slóveníu áhrif á um eina og hálfa milljón manna og gróðureldar í Grikklandi voru þeir umfangsmestu í sögu Evrópusambandsins í fyrra. Jöklar í Ölpunum töpuðu um tíu prósent af massa sínum í hita undanfarinna tveggja ára. „Sumir atburðirnir árið 2023 komu vísindasamfélaginu í opna skjöldu vegna ákafa þeirra, hversu brátt þá bar að, umfangs þeirra og hve lengi þeir stóðu,“ hefur Reuters eftir Carlo Buontempo, forstöðumanni Kópernikusar. Hitans varð þó ekki vart alls staðar í Evrópu í fyrra. Þannig var hiti í Skandinavíu, á Íslandi og Suðaustur-Grænlandi undir meðaltali á sama tíma og flestir staði voru vel yfir því í fyrra. Loftslagsmál Vísindi Náttúruhamfarir Tengdar fréttir Hnattrænt hitamet slegið tíunda mánuðinn í röð Mánaðarhitamet var slegið á jörðinni í mars, tíunda mánuðinn í röð. Sumir vísindamenn óttast nú að hitinn taki ekki að lækka þrátt fyrir að veðurfyrirbrigðinu El niño sloti á næstu mánuðum. 9. apríl 2024 08:59 Mest lesið Ekki spurst til Þóris síðan í júlí Innlent Nemandi borgar fjögur þúsund á dag í bílastæðagjöld Innlent Kominn með nóg af „tuðandi“ Sjálfstæðismönnum Innlent Áfall fyrir allt samfélagið Innlent Kemur alls staðar að lokuðum dyrum og bíður enn svara Innlent Stálu íslensku grjóti en sáu að sér Innlent Lést af völdum voðaskots á gæsaveiðum Innlent Hart deilt um þúsund ára íslenskt leikfang Innlent Hafa þurft að skrúfa fyrir vatnið víða vegna leka Innlent Enn bætast gular viðvaranir og þær nú orðnar fimm Veður Fleiri fréttir Nýir þættir á Vísi í aðdraganda forsetakosninganna vestanhafs „Walz þjálfari“ hvatti Demókrata til dáða Ítrekaði mikilvægi samkomulags um vopnahlé við Netanjahú Hafa fundið fimm af sex sem er saknað úr sokknu snekkjunni Myrti tveggja ára dóttur sína fyrir að sinna ekki heimilisverkum Sögð hafa fundið tvö lík í sokknu snekkjunni Elsta manneskja heims látin Banna trúfélög sem tengjast rússnesku kirkjunni Kennedy íhugar að hætta og styðja Trump í staðinn Húsleit hjá Andrew Tate vegna brota gegn ólögráða einstaklingum Stærsta drónaárásin á Moskvu til þessa Hátt í þrjátíu pílagrímar fórust í rútuslysi „78 ára milljarðamæringur sem hefur ekki hætt að væla um vandamálin sín“ Viðræður sagðar stranda á kröfum Hamas um algjört brotthvarf Ísrael frá Gasa Rússar sækja fram og ná Niu-York undir sitt vald Segja snekkjuna hafa sokkið á örfáum mínútum Telja apabóluna ekki „nýja COVID“ Höfðu hendur í hári barnsmorðingjans Staðfesta að Íranar brutust inn í tölvur framboðs Trump Stjórnarformanns Morgan Stanley saknað eftir snekkjuslysið Herinn endurheimti lík sex gísla á Gasa í nótt Týnd skæri ollu usla á flugvelli í Japan „Ég gaf ykkur mitt besta“ Þingmaðurinn lygni játar sekt sína Freista þess að umlykja rússneskt herlið í Kúrsk Grænlenskir ráðherrar takast á um Paul Watson Leggja loks fram skýrslu sína um meint brot Biden Hélt dauðahaldi í ársgamla dóttur til að forða henni frá að drukkna Einn látinn og sex saknað eftir að lystisnekkja sökk við Sikiley Stjórnvöld virkja neyðarúrræði vegna yfirfullra fangelsa Sjá meira
Meðalhiti í Evrópu undanfarin fimm ár var 2,3 gráðum hærri en viðmiðunartímabilið fyrir iðnbyltingu samkvæmt nýrri skýrslu Alþjóðaveðurfræðistofnunarinnar (WMO) og Kópernikusar, loftslagsstofnunar Evrópusambandsins. Til samanburðar hefur hnattrænn meðalhiti hækkað um 1,3 gráður á sama tíma. Sérstök áhersla er lögð á áhrif hita á heilsu manna í skýrslunni. Öfgahiti er hættulegur heilsu þeirra sem vinna utandyra, eldra fólks og fólks sem þjáist af sjúkdómum eins og hjarta- og æðasjúkdómum og sykursýki. Fram kemur að dauðsföllum af völdum hita hefur fjölgað um þrjátíu prósent á tuttugu árum. Árið 2023 var það hlýjasta frá upphafi mælinga en þá lögðu hnattræn hlýnun af völdum manna og veðurfyrirbrigðið El niño á eitt um að keyra meðalhita jarðar upp. Þegar hitinn var einna mestur í júlí voru dauðsföll sjö prósent fleiri en vanalega á sumum stöðum á Ítalíu. Sjö prósent fleiri dauðsföll í júlí Í hitabylgjunni í júlí var svokallað hitaálag mikið, mjög mikið eða öfgakennt í 41 prósentum Suður-Evrópu. Aldrei áður hafði jafnstór hluti álfunnar verið undir hitaálagi á einum degi áður. Hitaálag mælir áhrif hita og raka á mannslíkamann. Á Spáni, í Frakklandi og Grikklandi voru sum svæði sem máttu þola allt að tíu daga af öfgakenndu hitaálagi, þar sem fólk upplifir meira en 46 gráðu hita, í fyrra. Við þær aðstæður þarf að grípa til tafarlausra aðgerða til þess að komast hjá hitaslagi og öðrum kvillum. Umhverfisstofnun Evrópusambandsins hefur þegar hvatt ríki til þess að búa heilbrigðiskerfi sín undir áhrif loftslagsbreytinga og kallað eftir reglugerðum til að vernda fólk sem starfar undandyra fyrir hitaöfgum, að sögn Reuters-fréttastofunnar. Lón fyrir framan Ronjökulinn í Sviss í júní í fyrra. Alpajöklar hafa misst tíu prósent massa síns á aðeins tveimur árum.AP/Matthias Schrader Ísland og Skandinavía sluppu Áætlað tjón af völdum veðurs og loftslagsbreytinga var metið á meira en 13,4 milljarða evra í fyrra, jafnvirði meira en tvö þúsund milljarða íslenskra króna. Fleiri en 150 manns fórust í stormum, flóðum og gróðureldum. Þannig höfðu flóð í Slóveníu áhrif á um eina og hálfa milljón manna og gróðureldar í Grikklandi voru þeir umfangsmestu í sögu Evrópusambandsins í fyrra. Jöklar í Ölpunum töpuðu um tíu prósent af massa sínum í hita undanfarinna tveggja ára. „Sumir atburðirnir árið 2023 komu vísindasamfélaginu í opna skjöldu vegna ákafa þeirra, hversu brátt þá bar að, umfangs þeirra og hve lengi þeir stóðu,“ hefur Reuters eftir Carlo Buontempo, forstöðumanni Kópernikusar. Hitans varð þó ekki vart alls staðar í Evrópu í fyrra. Þannig var hiti í Skandinavíu, á Íslandi og Suðaustur-Grænlandi undir meðaltali á sama tíma og flestir staði voru vel yfir því í fyrra.
Loftslagsmál Vísindi Náttúruhamfarir Tengdar fréttir Hnattrænt hitamet slegið tíunda mánuðinn í röð Mánaðarhitamet var slegið á jörðinni í mars, tíunda mánuðinn í röð. Sumir vísindamenn óttast nú að hitinn taki ekki að lækka þrátt fyrir að veðurfyrirbrigðinu El niño sloti á næstu mánuðum. 9. apríl 2024 08:59 Mest lesið Ekki spurst til Þóris síðan í júlí Innlent Nemandi borgar fjögur þúsund á dag í bílastæðagjöld Innlent Kominn með nóg af „tuðandi“ Sjálfstæðismönnum Innlent Áfall fyrir allt samfélagið Innlent Kemur alls staðar að lokuðum dyrum og bíður enn svara Innlent Stálu íslensku grjóti en sáu að sér Innlent Lést af völdum voðaskots á gæsaveiðum Innlent Hart deilt um þúsund ára íslenskt leikfang Innlent Hafa þurft að skrúfa fyrir vatnið víða vegna leka Innlent Enn bætast gular viðvaranir og þær nú orðnar fimm Veður Fleiri fréttir Nýir þættir á Vísi í aðdraganda forsetakosninganna vestanhafs „Walz þjálfari“ hvatti Demókrata til dáða Ítrekaði mikilvægi samkomulags um vopnahlé við Netanjahú Hafa fundið fimm af sex sem er saknað úr sokknu snekkjunni Myrti tveggja ára dóttur sína fyrir að sinna ekki heimilisverkum Sögð hafa fundið tvö lík í sokknu snekkjunni Elsta manneskja heims látin Banna trúfélög sem tengjast rússnesku kirkjunni Kennedy íhugar að hætta og styðja Trump í staðinn Húsleit hjá Andrew Tate vegna brota gegn ólögráða einstaklingum Stærsta drónaárásin á Moskvu til þessa Hátt í þrjátíu pílagrímar fórust í rútuslysi „78 ára milljarðamæringur sem hefur ekki hætt að væla um vandamálin sín“ Viðræður sagðar stranda á kröfum Hamas um algjört brotthvarf Ísrael frá Gasa Rússar sækja fram og ná Niu-York undir sitt vald Segja snekkjuna hafa sokkið á örfáum mínútum Telja apabóluna ekki „nýja COVID“ Höfðu hendur í hári barnsmorðingjans Staðfesta að Íranar brutust inn í tölvur framboðs Trump Stjórnarformanns Morgan Stanley saknað eftir snekkjuslysið Herinn endurheimti lík sex gísla á Gasa í nótt Týnd skæri ollu usla á flugvelli í Japan „Ég gaf ykkur mitt besta“ Þingmaðurinn lygni játar sekt sína Freista þess að umlykja rússneskt herlið í Kúrsk Grænlenskir ráðherrar takast á um Paul Watson Leggja loks fram skýrslu sína um meint brot Biden Hélt dauðahaldi í ársgamla dóttur til að forða henni frá að drukkna Einn látinn og sex saknað eftir að lystisnekkja sökk við Sikiley Stjórnvöld virkja neyðarúrræði vegna yfirfullra fangelsa Sjá meira
Hnattrænt hitamet slegið tíunda mánuðinn í röð Mánaðarhitamet var slegið á jörðinni í mars, tíunda mánuðinn í röð. Sumir vísindamenn óttast nú að hitinn taki ekki að lækka þrátt fyrir að veðurfyrirbrigðinu El niño sloti á næstu mánuðum. 9. apríl 2024 08:59