Nú eru menn ekki að lesa salinn Helga Sigrún Harðardóttir skrifar 16. nóvember 2023 16:01 Lögð hefur verið fram tillaga tveggja þingmanna Miðflokksins á Alþingi þess efnis að jafnlaunavottun verði afnumin. Það er ekki mjög hressandi að uppgötva hvað menn lesa salinn illa eftir að 100.000 konur og kvár hittust í miðbæ Reykjavíkur þann 24. október s.l. En það er svo sem ekki nýtt. Í tillögunni eru raktar helstu kröfur um vottunina sem gerðar voru við breytingu á lögum um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og karla og helstu breytingar sem gerðar hafa verið síðan. Þær breytingar hafa fyrst og fremst falist í eftirgjöf á upphaflegum kröfum, einkum hvað varðar minnstu fyrirtækin. Þar er einnig að finna upplýsingar um að nýleg íslensk rannsókn hafi leitt í ljós að stjórnvöld hafi ekki veitt nægjanlega góðar leiðbeiningar um útfærslu þessarra krafna og skortur á eftirliti og viðmiðum hafi haft áhrif á viðhorf stjórnenda þeirra fyrirtækja sem kröfurnar náðu til. Í niðurlagi tillögunnar segja þeir félagar að nú sé ljóst að ekki hafi tekist sem skyldi að uppfylla jafnlaunavottun og að kröfurnar hafi verið íþyngjandi fyrir smærri fyrirtæki þar sem ferlið sé kostnaðarsamt og auki flækjustig. Þess vegna sé ekki forsenda fyrir því að halda áfram með vottunina. Við þurfum að skoða þá fullyrðingu betur. Forsendur tillöguflytjenda um að jafnlaunavottun sé of flókin fyrir minnstu fyrirtækin, heldur ekki. Búið er að koma til móts við þau með því að afnema kröfur um vottun og færa þær niður í jafnlaunastaðfestingu sem krefst minni vinnu og ekki vottunar. Margítrekað hafa frestir verið færður aftur í tímann til að búa til meira svigrúm fyrir þau. Í stað þess að sýna snefil af metnaði og styðja við það að hressa upp á það sem upp á vantar hjá stjórnvöldum og þannig hvetja til áframhaldandi notkun jafnlaunavottunar, sem hefur vakið athygli og aðdáun langt út fyrir landsteinana, þá vilja þessir þingmenn Miðflokksins gefast upp úti í miðri á og snauta til baka á upphafsreit. Það sem ekki er sagt Í rannsókninni sem vitnað er til kemur fram að launamunur hafi dregist saman um tæp átta prósentustig. Það á að vísu við bæði um vottuð og óvottuð fyrirtæki. Rannsóknin sýnir svo ekki verður um villst að jafnlaunavottun skilar árangri, bæði meðal vottaðra og óvottaða fyrirtækja og að jafnlaunavottun hefur styrkt annað gæðastarf innan þeirra. Þar kemur einnig fram að skortur á samræmdum aðgerðum skipulagsheilda og vottunaraðila hafi verið vandamál sem stjórnvöld þurfi að bregðast við með skýrum hætti enda komu fram alvarlegar athugasemdir við regluverk stjórnvalda. Það voru raunar áhyggjur sem Staðlaráð Íslands lýsti yfir á sínum tíma þegar frumvarpið um jafnlaunavottunina kom fram. Þá er ljóst að eftirlitsaðila skortir enn fjármagn og mannafla til að sinna lögbundnu hlutverki sínu. Sem skýrir mögulega þá staðreynd að enn virðist vanta upp á innleiðingu staðalsins þó lögbundnar kröfur séu þar um. Ávinningur vegur þyngra en hindranir við staðfestingu Jafnlaunastaðallinn er ekki fullkominn. Hann tekur t.a.m. ekki á kerfisbundnum launamun á milli stétta þar sem hefðbundin kvennastörf eru alla jafna lægra metin en hefðbundin karlastörf. Það væri góður upphafsreitur fyrir Miðflokksmenn að beita sér á. Þeir mættu þó líka lesa niðurstöðukafla rannsóknarinnar þar sem segir að þrátt fyrir gagnrýni, sem einkum beinist að stjórnvöldum, vegi ávinningur jafnlaunavottunar þynga en hindranir tengdar staðfestingu staðalsins. Hún hafi leitt til agaðri vinnubragða og skýrra viðmiða við launasetningu, aukið gagnsæi ákvarðana og gert upplýsingar aðgengilegri fyrir starfsfólk og stjórnendur. Allt þetta leiði til málefnalegri rökstuðnings fyrir launaákvörðunum. Hér er sumsé gullið tækifæri til að yfirvinna það sem ekki tókst hjá stjórnvöldum í fyrstu tilraun í stað þess að gefast upp. Slík uppgjöf er metnaðarleysi og fúsk á hæsta stigi. Leggiði frekar til stuðning við Jafnréttisstofu svo hún hafi burði til að fylgja málinu eftir og tryggja að þau fyrirtæki sem enn standa út af og hafa ekki uppfyllt kröfurnar, geri það. Koma svo Sigmundur og Bergþór. Það er ekki of seint að skipta um skoðun! Höfundur er framkvæmdastjóri Íslenskra staðla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kjaramál Miðflokkurinn Jafnréttismál Alþingi Mest lesið Flugan í ídýfunni Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir Skoðun Látið okkur í friði Vilhjálmur Árnason Skoðun Sannleikurinn í tengdamömmumálinu Ólöf Björnsdóttir Skoðun Eru græn svæði í útrýmingarhættu í Reykjavík? Sigrún Ásta Einarsdóttir Skoðun „...ég lærði líka að nota gagnrýna hugsun“ Hanna Björg Vilhjálmsdóttir Skoðun Stórt inngrip í rekstur íþróttafélaga! Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir Skoðun Hvað viltu að samskiptin á vinnustaðnum kosti? Carmen Maja Valencia Skoðun Hann breytti öllu – og gerði það með háði Jónas Sen Skoðun Við stöndum saman með íþróttafólkinu – en hvað með fólkið á bak við það? Ingibjörg Isaksen Skoðun Og hvað svo? Eyrún Birna Davíðsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eru græn svæði í útrýmingarhættu í Reykjavík? Sigrún Ásta Einarsdóttir skrifar Skoðun Efla á forvarnir og setja börn í öndvegi með 5,7 milljarða niðurskurði Grímur Atlason skrifar Skoðun „...ég lærði líka að nota gagnrýna hugsun“ Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Risastór niðurskurður ríkistjórnarinnar er áfall fyrir foreldra og börn í landinu Sigurður Sigurðsson skrifar Skoðun Látið okkur í friði Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Gefðu fimmu! Ágúst Arnar Þráinsson skrifar Skoðun Allar hendur á dekk! Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Engin sátt án sannmælis Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Að finna rétt veiðigjald... Bolli Héðinsson skrifar Skoðun Hvað viltu að samskiptin á vinnustaðnum kosti? Carmen Maja Valencia skrifar Skoðun Stórt inngrip í rekstur íþróttafélaga! Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Börn voga sér inn í afbrotaheim fullorðinna eða er það öfugt? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn verður að snúast um meira en rassgatið á Gunnari Smára Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Og hvað svo? Eyrún Birna Davíðsdóttir skrifar Skoðun Óboðlegt svar um ótæka stjórnsýslu Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Sannleikurinn í tengdamömmumálinu Ólöf Björnsdóttir skrifar Skoðun Hann breytti öllu – og gerði það með háði Jónas Sen skrifar Skoðun Ekki fylla höfnina af grjóti Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Lengri útivistartími barna Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Við stöndum saman með íþróttafólkinu – en hvað með fólkið á bak við það? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Að því að rjúfa vítahring kynslóðabundinna afbrota Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Flugan í ídýfunni Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir skrifar Skoðun Að mennta til lífs, ekki prófa Sandra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Það er kominn tími til... Birgir Rúnar Davíðsson skrifar Skoðun Er EES samningurinn gagnlaus fyrir Ísland? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun Er píptest rót alls ills? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Vertu bandamaður kæri bróðir! Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Frá frammistöðuvæðingu til farsældar Helga Þórey Júlíudóttir skrifar Skoðun Ísland á að verja með íslenskum lögum Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Fyrsta skrefið í átt að betri Menntasjóði Logi Einarsson skrifar Sjá meira
Lögð hefur verið fram tillaga tveggja þingmanna Miðflokksins á Alþingi þess efnis að jafnlaunavottun verði afnumin. Það er ekki mjög hressandi að uppgötva hvað menn lesa salinn illa eftir að 100.000 konur og kvár hittust í miðbæ Reykjavíkur þann 24. október s.l. En það er svo sem ekki nýtt. Í tillögunni eru raktar helstu kröfur um vottunina sem gerðar voru við breytingu á lögum um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og karla og helstu breytingar sem gerðar hafa verið síðan. Þær breytingar hafa fyrst og fremst falist í eftirgjöf á upphaflegum kröfum, einkum hvað varðar minnstu fyrirtækin. Þar er einnig að finna upplýsingar um að nýleg íslensk rannsókn hafi leitt í ljós að stjórnvöld hafi ekki veitt nægjanlega góðar leiðbeiningar um útfærslu þessarra krafna og skortur á eftirliti og viðmiðum hafi haft áhrif á viðhorf stjórnenda þeirra fyrirtækja sem kröfurnar náðu til. Í niðurlagi tillögunnar segja þeir félagar að nú sé ljóst að ekki hafi tekist sem skyldi að uppfylla jafnlaunavottun og að kröfurnar hafi verið íþyngjandi fyrir smærri fyrirtæki þar sem ferlið sé kostnaðarsamt og auki flækjustig. Þess vegna sé ekki forsenda fyrir því að halda áfram með vottunina. Við þurfum að skoða þá fullyrðingu betur. Forsendur tillöguflytjenda um að jafnlaunavottun sé of flókin fyrir minnstu fyrirtækin, heldur ekki. Búið er að koma til móts við þau með því að afnema kröfur um vottun og færa þær niður í jafnlaunastaðfestingu sem krefst minni vinnu og ekki vottunar. Margítrekað hafa frestir verið færður aftur í tímann til að búa til meira svigrúm fyrir þau. Í stað þess að sýna snefil af metnaði og styðja við það að hressa upp á það sem upp á vantar hjá stjórnvöldum og þannig hvetja til áframhaldandi notkun jafnlaunavottunar, sem hefur vakið athygli og aðdáun langt út fyrir landsteinana, þá vilja þessir þingmenn Miðflokksins gefast upp úti í miðri á og snauta til baka á upphafsreit. Það sem ekki er sagt Í rannsókninni sem vitnað er til kemur fram að launamunur hafi dregist saman um tæp átta prósentustig. Það á að vísu við bæði um vottuð og óvottuð fyrirtæki. Rannsóknin sýnir svo ekki verður um villst að jafnlaunavottun skilar árangri, bæði meðal vottaðra og óvottaða fyrirtækja og að jafnlaunavottun hefur styrkt annað gæðastarf innan þeirra. Þar kemur einnig fram að skortur á samræmdum aðgerðum skipulagsheilda og vottunaraðila hafi verið vandamál sem stjórnvöld þurfi að bregðast við með skýrum hætti enda komu fram alvarlegar athugasemdir við regluverk stjórnvalda. Það voru raunar áhyggjur sem Staðlaráð Íslands lýsti yfir á sínum tíma þegar frumvarpið um jafnlaunavottunina kom fram. Þá er ljóst að eftirlitsaðila skortir enn fjármagn og mannafla til að sinna lögbundnu hlutverki sínu. Sem skýrir mögulega þá staðreynd að enn virðist vanta upp á innleiðingu staðalsins þó lögbundnar kröfur séu þar um. Ávinningur vegur þyngra en hindranir við staðfestingu Jafnlaunastaðallinn er ekki fullkominn. Hann tekur t.a.m. ekki á kerfisbundnum launamun á milli stétta þar sem hefðbundin kvennastörf eru alla jafna lægra metin en hefðbundin karlastörf. Það væri góður upphafsreitur fyrir Miðflokksmenn að beita sér á. Þeir mættu þó líka lesa niðurstöðukafla rannsóknarinnar þar sem segir að þrátt fyrir gagnrýni, sem einkum beinist að stjórnvöldum, vegi ávinningur jafnlaunavottunar þynga en hindranir tengdar staðfestingu staðalsins. Hún hafi leitt til agaðri vinnubragða og skýrra viðmiða við launasetningu, aukið gagnsæi ákvarðana og gert upplýsingar aðgengilegri fyrir starfsfólk og stjórnendur. Allt þetta leiði til málefnalegri rökstuðnings fyrir launaákvörðunum. Hér er sumsé gullið tækifæri til að yfirvinna það sem ekki tókst hjá stjórnvöldum í fyrstu tilraun í stað þess að gefast upp. Slík uppgjöf er metnaðarleysi og fúsk á hæsta stigi. Leggiði frekar til stuðning við Jafnréttisstofu svo hún hafi burði til að fylgja málinu eftir og tryggja að þau fyrirtæki sem enn standa út af og hafa ekki uppfyllt kröfurnar, geri það. Koma svo Sigmundur og Bergþór. Það er ekki of seint að skipta um skoðun! Höfundur er framkvæmdastjóri Íslenskra staðla.
Skoðun Efla á forvarnir og setja börn í öndvegi með 5,7 milljarða niðurskurði Grímur Atlason skrifar
Skoðun Risastór niðurskurður ríkistjórnarinnar er áfall fyrir foreldra og börn í landinu Sigurður Sigurðsson skrifar
Skoðun Sósíalistaflokkurinn verður að snúast um meira en rassgatið á Gunnari Smára Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar
Skoðun Við stöndum saman með íþróttafólkinu – en hvað með fólkið á bak við það? Ingibjörg Isaksen skrifar