Stefnumótun og leikni í ferðaþjónustu Guðmundur Björnsson skrifar 7. september 2023 13:01 Uppgangur Íslands sem hágæða ferðamannastaðar á heimsvísu er ekki eingöngu vegna stórkostlegs landslags og ríkrar arfleifðarheldur byggir einnig á markvissri stefnumótun, skilningi á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem og þróun einstakra ferðaþjónustuvalkosta og þjónustu. Til að dafna í sífellt samkeppnishæfari ferðaþjónustu er dýpri skilningur á þessum þáttum ekki bara mikilvægur heldur nauðsynlegur. Þar spila menntaðir ferðamálafræðingar meginhlutverk. Stefnumótun er ekki bara tískuorð Stefnumótun felur í sér að horft sé til heildarmyndinarinnar. Fyrir Ísland þýðir þetta að sjá fyrir flæði ferðamanna á háannatíma og utan háannatíma, greina möguleg vaxtarsvæði og búa ferðamannastaði og þjónustuaðila undir áskoranir. Þessi fyrirhyggja tryggir sjálfbæra jafna dreifingu gesta yfir árið, dregur úr álagi á vinsæla áfangastaði og kynnir minna þekktar náttúru- og menningarperlur sem áhugaverða áningastaði Aukið framboð á valkostum fyrir ferðamenn Hlutverk vel menntaðs starfsfólks íferðaþjónustu er ekki einungis að að leiðbeina og upplýsa ferðamenn heldur einnig að auka framboð á valkostum fyrir ferðamenn sem eru sérsniðir að mismunandi þörfum þeirra og væntingum. Allt frá nærandi vistferðum sem undirstrika skuldbindingu Íslands til sjálfbærni til yfirgripsmikilla menningarupplifunar sem kafar ofan í ríka sagnahefð eyjarinnar í norðri. Þannig tryggir fjölbreytileikinn í framboði á ferðakostum að allir gestir finni eitthvað við sitt hæfi og getur leitt til þess að gestirnir kjósi að heimsækja landið aftur. Skipulag áfangastaða og þjónustu Þjónusta við ferðamenna snýst ekki bara um vingjarnlegt viðmót heldur einnig að veita fyrirtaks þjónustu á hverjum snertfleti þjónustuaðila við gesti þannig að upplifun þeirra verði sem best. Til að geta veita slíka þjónustu þurfa ferðaþjónustuaðilar að hafa skilning á öllum þáttum ferðaþjónustunnar sem byggð er á viðeigandi menntun til að tryggja þjónustu sem jafnast á við þá bestu sem er í boði á heimsvísu. Þá er einnig nauðsynlegt að áætlanagerð við uppbyggingu og undirbúning áfangastaða sé byggð á faglegum grundvelli aðila með viðeigandi menntun, þannig að umferð ferðamanna um þá sé sjálfbær, í sátt og samlyndi við náttúru og heimamenn. Vandaðir innviðir á áningarstöðum með viðeigandi aðgengi, upplýsingum og þjónustu tryggja að ferðamenn geta farið um á auðveldan og öruggan hátt og að upplifun þeirra verður eins jákvæð og kostur er. Skilningur á ferðamarkaðinum Ferðaþjónustan á Íslandi starfar ekki í tómarúmi. Hún er mótuð af alþjóðlegri þróun, markaðsbreytingum og tækniframförum. Því eru faglegar rannsóknir á alþjóðlegum mörkuðum og reglulegar kannanir á ferðavenjum og væntingum ferðamanna nauðsynlegar. Þannig fæst skilningur á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem gerir ferðaþjónustunni kleift að aðlaga framboð sitt að áhuga og væntingum ferðamanna, laða að fjölbreytta gestahópa og takast á við alþjóðlega samkeppni. Þar að auki hjálpar þessi þekking til að sérsníða markaðsaðferðir og mynda dýpri tengsl við hugsanlega gesti. Leiðin áfram Þar sem Ísland heldur áfram að marka braut sína í ferðaþjónustu á heimsvísu er augljóst að vel menntað starfsfólk, auk öflugrar stefnumótunar, eru óaðskiljanlegir lykilþættir. Sambland af framúrskarandi þjónustu, nýstárlegum valkostum til ferðlaga og upplifunar auk ítarlegs skilnings á ferðaþjónustunni tryggir ekki bara tímabundinn árangur heldur sjálfbærni til langs tíma. Íslendingar eiga af visku sinni að nýta sér alla þessa þætti og lofa gestum ekki bara ferðalagi, heldur ógleymanlegri upplifun sem lifir í minningu ferðamannsins lengi eftir að ferðalagi lýkur. Frá því að kennsla í ferðamálafræðum í Háskóla Íslands hófst árið 2002 hafa 711 ferðamálafræðingar útskrifast frá skólanum. Þegar ásóknin í námið var sem mest, skömmu eftir hrun, hófu á annað hundruð nýnema árlega nám í ferðamálafræði um nokkurra ára skeið, sem er vel. Það er því sérstakt áhyggjuefni að á síðustu árum hefur nemendum sem velja sér ferðmálafræði sem nám farið fækkandi. Kennir greinarhöfundur helst neikvæðri samfélagsumræðu um ferðaþjónustuna þar um auk almennrar vanþekkingar á atvinnugreininni og skorti á faglegri umræðu um mikilvægi menntunar innan greinarinnar. Þörfin á uppbyggilegri umræðu í samfélaginu, þá sérstaklega innan skólakerfisins og ferðaþjónustugeirans sjálfs er því brýn, svo unnt sé að snúa við þessari þróun og fjölga háskólamenntuðu starfsfólki í ferðaþjónustu, þannig að hlúð sé að þessu fjöreggi þjóðarinnar á viðunandi hátt. Höfundur er kennari í ferðamálafræði við Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðamennska á Íslandi Mest lesið Grafið undan trúverðugleika ákæruvaldsins Róbert Spanó Skoðun „Spilaborgin hrynur einn daginn“ Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun „Bullið sem vellur upp úr þessu ágæta fólki“ Kristófer Már Maronsson Skoðun Halló! Er einhver til í að hlusta? Vilborg Gunnarsdóttir Skoðun Risið er flott en kjallarinn molnar Davíð Bergmann Skoðun Að vinna með fræðafólki úr landránsnýlenduríki Ingólfur Gíslason Skoðun Hugrenningar forstöðumanns Dögg Þrastardóttir Skoðun Lofsvert framtak ÖBÍ, BSRB og ASÍ Ögmundur Jónasson Skoðun Látið sjóði verkafólks vera Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Reykjavíkurborg leikur stórt hlutverk í verðbólgustöðunni Elliði Vignisson Skoðun Skoðun Skoðun Hugrenningar forstöðumanns Dögg Þrastardóttir skrifar Skoðun Reykjavíkurborg leikur stórt hlutverk í verðbólgustöðunni Elliði Vignisson skrifar Skoðun Grafið undan trúverðugleika ákæruvaldsins Róbert Spanó skrifar Skoðun Að vinna með fræðafólki úr landránsnýlenduríki Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Hvalir, lög og líf: Ísland á siðferðilegum krossgötum Anahita Babaei,Elissa Phillips skrifar Skoðun Halló! Er einhver til í að hlusta? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Eftirfylgni og hagrænir hvatar í loftslagsmálum Sigurpáll Ingibergsson skrifar Skoðun „Spilaborgin hrynur einn daginn“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Risið er flott en kjallarinn molnar Davíð Bergmann skrifar Skoðun Lofsvert framtak ÖBÍ, BSRB og ASÍ Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Látið sjóði verkafólks vera Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun „Bullið sem vellur upp úr þessu ágæta fólki“ Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Gögn sem ekki er hægt að TReysta Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Fimm ráð um hvernig þinn hópur getur stutt við þann sem greinist með krabbamein Hólmfríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Alþjóðlegar kröfur um króknandi en velupplýsta leikmenn Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Í orði en ekki á borði Áslaug Inga Kristinsdóttir skrifar Skoðun „Hvers virði er ég?“ – Áskorun til barna- og unglingabókahöfunda Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Að draga ályktanir af þrettán ára frétt Hörður Arnarson skrifar Skoðun Jafnlaunavottunin: Það er þörf á breytingum Drífa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Við verðum að ræða um Reykjavíkurflugvöll Daði Rafnsson,Margrét Manda Jónsdóttir,Kristján Vigfússon skrifar Skoðun Verndum íslenskuna! (Nema það kosti pening) Vilhelm Þór Neto skrifar Skoðun Áhöfnin sér loksins til lands Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Þið mótmælið... afleiðingum eigin gjörða Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Sjö ára kláðinn: Engin vandamál, bara lausnir Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Stéttaskipt tjáningarfrelsi Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir,Ólöf Tara Harðardóttir,Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórnlaus heimur Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Ég er eiginlega alveg hætt að borða sykur Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Að kjósa með sjálfum sér Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun Alþjóðadagur sjálfsvígsforvarna Alma D. Möller skrifar Skoðun Stjórnarskipti og húsnæðisöryggi fyrir alla Sandra B. Franks skrifar Sjá meira
Uppgangur Íslands sem hágæða ferðamannastaðar á heimsvísu er ekki eingöngu vegna stórkostlegs landslags og ríkrar arfleifðarheldur byggir einnig á markvissri stefnumótun, skilningi á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem og þróun einstakra ferðaþjónustuvalkosta og þjónustu. Til að dafna í sífellt samkeppnishæfari ferðaþjónustu er dýpri skilningur á þessum þáttum ekki bara mikilvægur heldur nauðsynlegur. Þar spila menntaðir ferðamálafræðingar meginhlutverk. Stefnumótun er ekki bara tískuorð Stefnumótun felur í sér að horft sé til heildarmyndinarinnar. Fyrir Ísland þýðir þetta að sjá fyrir flæði ferðamanna á háannatíma og utan háannatíma, greina möguleg vaxtarsvæði og búa ferðamannastaði og þjónustuaðila undir áskoranir. Þessi fyrirhyggja tryggir sjálfbæra jafna dreifingu gesta yfir árið, dregur úr álagi á vinsæla áfangastaði og kynnir minna þekktar náttúru- og menningarperlur sem áhugaverða áningastaði Aukið framboð á valkostum fyrir ferðamenn Hlutverk vel menntaðs starfsfólks íferðaþjónustu er ekki einungis að að leiðbeina og upplýsa ferðamenn heldur einnig að auka framboð á valkostum fyrir ferðamenn sem eru sérsniðir að mismunandi þörfum þeirra og væntingum. Allt frá nærandi vistferðum sem undirstrika skuldbindingu Íslands til sjálfbærni til yfirgripsmikilla menningarupplifunar sem kafar ofan í ríka sagnahefð eyjarinnar í norðri. Þannig tryggir fjölbreytileikinn í framboði á ferðakostum að allir gestir finni eitthvað við sitt hæfi og getur leitt til þess að gestirnir kjósi að heimsækja landið aftur. Skipulag áfangastaða og þjónustu Þjónusta við ferðamenna snýst ekki bara um vingjarnlegt viðmót heldur einnig að veita fyrirtaks þjónustu á hverjum snertfleti þjónustuaðila við gesti þannig að upplifun þeirra verði sem best. Til að geta veita slíka þjónustu þurfa ferðaþjónustuaðilar að hafa skilning á öllum þáttum ferðaþjónustunnar sem byggð er á viðeigandi menntun til að tryggja þjónustu sem jafnast á við þá bestu sem er í boði á heimsvísu. Þá er einnig nauðsynlegt að áætlanagerð við uppbyggingu og undirbúning áfangastaða sé byggð á faglegum grundvelli aðila með viðeigandi menntun, þannig að umferð ferðamanna um þá sé sjálfbær, í sátt og samlyndi við náttúru og heimamenn. Vandaðir innviðir á áningarstöðum með viðeigandi aðgengi, upplýsingum og þjónustu tryggja að ferðamenn geta farið um á auðveldan og öruggan hátt og að upplifun þeirra verður eins jákvæð og kostur er. Skilningur á ferðamarkaðinum Ferðaþjónustan á Íslandi starfar ekki í tómarúmi. Hún er mótuð af alþjóðlegri þróun, markaðsbreytingum og tækniframförum. Því eru faglegar rannsóknir á alþjóðlegum mörkuðum og reglulegar kannanir á ferðavenjum og væntingum ferðamanna nauðsynlegar. Þannig fæst skilningur á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem gerir ferðaþjónustunni kleift að aðlaga framboð sitt að áhuga og væntingum ferðamanna, laða að fjölbreytta gestahópa og takast á við alþjóðlega samkeppni. Þar að auki hjálpar þessi þekking til að sérsníða markaðsaðferðir og mynda dýpri tengsl við hugsanlega gesti. Leiðin áfram Þar sem Ísland heldur áfram að marka braut sína í ferðaþjónustu á heimsvísu er augljóst að vel menntað starfsfólk, auk öflugrar stefnumótunar, eru óaðskiljanlegir lykilþættir. Sambland af framúrskarandi þjónustu, nýstárlegum valkostum til ferðlaga og upplifunar auk ítarlegs skilnings á ferðaþjónustunni tryggir ekki bara tímabundinn árangur heldur sjálfbærni til langs tíma. Íslendingar eiga af visku sinni að nýta sér alla þessa þætti og lofa gestum ekki bara ferðalagi, heldur ógleymanlegri upplifun sem lifir í minningu ferðamannsins lengi eftir að ferðalagi lýkur. Frá því að kennsla í ferðamálafræðum í Háskóla Íslands hófst árið 2002 hafa 711 ferðamálafræðingar útskrifast frá skólanum. Þegar ásóknin í námið var sem mest, skömmu eftir hrun, hófu á annað hundruð nýnema árlega nám í ferðamálafræði um nokkurra ára skeið, sem er vel. Það er því sérstakt áhyggjuefni að á síðustu árum hefur nemendum sem velja sér ferðmálafræði sem nám farið fækkandi. Kennir greinarhöfundur helst neikvæðri samfélagsumræðu um ferðaþjónustuna þar um auk almennrar vanþekkingar á atvinnugreininni og skorti á faglegri umræðu um mikilvægi menntunar innan greinarinnar. Þörfin á uppbyggilegri umræðu í samfélaginu, þá sérstaklega innan skólakerfisins og ferðaþjónustugeirans sjálfs er því brýn, svo unnt sé að snúa við þessari þróun og fjölga háskólamenntuðu starfsfólki í ferðaþjónustu, þannig að hlúð sé að þessu fjöreggi þjóðarinnar á viðunandi hátt. Höfundur er kennari í ferðamálafræði við Háskóla Íslands.
Skoðun Hvalir, lög og líf: Ísland á siðferðilegum krossgötum Anahita Babaei,Elissa Phillips skrifar
Skoðun Fimm ráð um hvernig þinn hópur getur stutt við þann sem greinist með krabbamein Hólmfríður Einarsdóttir skrifar
Skoðun Við verðum að ræða um Reykjavíkurflugvöll Daði Rafnsson,Margrét Manda Jónsdóttir,Kristján Vigfússon skrifar
Skoðun Stéttaskipt tjáningarfrelsi Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir,Ólöf Tara Harðardóttir,Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir skrifar