Að sjá ekki peningaskóginn fyrir verðbólgutrjánum Konráð S. Guðjónsson skrifar 28. maí 2022 08:05 Mikil verðbólga er á allra vörum, bæði á Íslandi og erlendis. Nefndar hafa verið hinar ýmsu ástæður sem við nánari skoðun halda misvel vatni. Aftur á móti virðist sem gamla góða aukning peningamagns sé rót vandans samhliða vaxandi kaupmætti í niðursveiflu. Hvort aftur takist að tjóðra verðbólgudrauginn niður mun að miklu, en alls ekki öllu leyti, ráðast af hvort það takist að hemja peningaprentvélarnar á næstu misserum og að betra jafnvægi myndist milli svigrúms fólks til neyslu og þess sem er framleitt til neyslu. Í mars 2020 var heimsbyggðin, þar meðtalið undirritaður, með öndina í hálsinum yfir þeim hörmungum og gríðarlegu óvissu sem fylgdi fyrstu bylgju COVID-19 faraldursins. Hræðilegar heilsufarslegar afleiðingar er eitt, en óttinn við efnahagslegar hörmungar var einnig mikill. Teiknaðar voru upp spár og sviðsmyndir um að heimurinn væri að sigla inn í einhverja dýpstu kreppu frá upphafi iðnbyltingarinnar. Á Íslandi voru horfurnar heldur verri vegna mikilvægis ferðaþjónustu, sem fór í frost á nánast einni nóttu. Vaxandi ráðstöfunartekjur í kreppu Kreppan varð slæm og íslensk ferðaþjónusta, og ýmsar aðrar atvinnugreinar, voru meira og minna í lamasessi þar til líða fór á árið 2021. Einhvern veginn hafa samt sem áhrifin á efnahag og kaupmátt almennings almennt séð verið með ólíkindum væg. Til að mynda jókst kaupmáttur ráðstöfunartekna á hvern einstakling á vinnualdri um 4% á sl. 2 árum hér á landi (mynd 2) og álíka þróun má sjá víðar, t.d. í Bandaríkjunum þar sem kaupmáttur jókst um 8% 2019 til 2021. Ástæðurnar fyrir mildari áhrifum eru einkum tvíþættar. Í fyrsta lagi var aðlögunarhæfni fólks og fyrirtækja miklu meiri en flestir gerðu ráð fyrir, sem mildaði niðursveifluna. Heimili færðu neyslu sína úr þjónustu yfir í vörur og fyrirtæki í mörgum atvinnugreinum náðu að aðlagast breyttri eftirspurn og sóttvarnatakmörkunum. Í öðru lagi réðust flest ríki og seðlabankar í einhverjar stærstu efnahagslegu stuðningsaðgerðir sem ráðist hefur verið í. Aðgerðirnar hér á landi, ásamt launahækkunum, settu ráðstöfunartekjur heimila í hlutfalli við undirliggjandi verðmætasköpun í sögulegt hámark árið 2020, þrátt fyrir djúpa efnahagslægð (mynd 1). Var þetta of gott til að vera satt? Verðbólga skekur markaði Spólum áfram til dagsins í dag. Hagkerfi helstu iðnríkja hafa verið á fleygiferð og stækkuðu um 5,2% á árinu 2021. Nú mælist líka mikil verðbólga – 7,2% á Íslandi, 9% í Bretlandi, 7,4% á Evrusvæðinu og 8,3% í Bandaríkjunum. Verðbólguhorfurnar eru enn fremur ekki sérstakar, allavega til skemmri tíma. Seðlabanki Íslands og aðrir greiningaraðilar spá því að verðbólga eigi enn eftir að toppa á næstu mánuðum og á heimsvísu óttast margir að hækkandi verð á þjónustu, á meðan áhrif hrávöruverðshækkana vara enn, muni viðhalda mikilli verðbólgu. Væntingar um ríflegar vaxtahækkanir hafa skotið ávöxtunarkröfu skuldabréfa upp um allan heim – sem dæmi hefur 5 ára ávöxtunarkrafa bandarískra ríkisskuldabréfa hækkað úr 1,35% í nærri 2,8% frá áramótum. Ýmsir tala um að meðal annars vegna verðlagsþróunar stefni Bandaríkin og fleiri hagkerfi í niðursveiflu, sem í ofanálag hefur leitt til þess að hlutabréfaverð á heimsvísu hefur lækkað um 17% frá áramótum. Hér á landi sjást þó enn ekki vísbendingar um efnahagssamdrátt, en það er önnur saga. Verðbólguskýringar sem halda misvel vatni Allt frá því að verðbólgan tók að láta á sér kræla að ráði fyrir um ári hefur ekki verið vöntun á skýringum á þessum hækkunum. Skortur á húsnæði, hnökrar í framleiðslukeðjum og stríð í Úkraínu sem setti hrávörumarkaði á hliðina. Þó að mismikill sannleikur sé í þeim orsökum virðist þessar skýringar ekki útskýra nema hluta af þróuninni. Í fyrsta lagi voru byggðar íbúðir sem samsvaraði meira en fólksfjölgun hér á landi á árunum 2020 og 2021 – með öðrum orðum var unnið á húsnæðisskorti. Orsakir hækkana húsnæðisverðs liggja að öllum líkindum frekar í breyttu neyslumynstri, vaxandi ráðstöfunartekjum og lágum vöxtum Í öðru lagi var met í vöruviðskiptum milli landa árið 2021 og þau hafi áfram vaxið – skipaflutningar voru 6% meiri í heiminum árið 2021 heldur en 2019. Enn fremur jókst iðnframleiðsla um 9% árið 2021 og var 4% meiri en fyrir faraldur. Vandinn, ef vanda skal kalla, er á eftirspurnarhliðinni, þar sem miklar ráðstöfunartekjur og breytt neyslumynstur hefur aukið eftirspurn eftir mörgum vörum á skala sem óraunhæft er að framleiðslukeðjur geti uppfyllt. Í þriðja lagi hafði hrávöruverð hækkað mikið fram að innrás Rússlands í Úkraínu auk þess sem verðbólgan var þá þegar orðin mikil. Í febrúar var verðbólga 7,9% í Bandaríkjunum og hrávöruverð hafði hækkað um 25% milli ára í byrjun febrúar. Stríðið í Úkraínu jók því á vanda sem var mikill fyrir. Peningaprentunin sem gleymdist Eitthvað annað virðist líka vera á seyði. Ef horft er til samsetningar verðbólgu hér og annarsstaðar má sjá að hún er nokkuð ólík. Á Íslandi er húsnæði megindrifkrafturinn, í Evrópu er það orkukostnaður og í Bandaríkjunum hafa ýmsar vörur í meira mæli dregið vagninn. Það sem þessi myntsvæði eiga þó sameiginlegt er að verðbólgan er að stíga upp á við á breiðum grunni. Eins og bent var á hafa ráðstöfunartekjur vaxið, meðal annars vegna stuðningsaðgerða ríkisvaldsins, og peningamagn í umferð aukist mjög mikið – mun meira en árin fyrir faraldurinn (myndir 3 og 4). Hvort tveggja skapaði eftirspurn sem nú brýst fram í verðbólgu. Það er kannski auðvelt að vera vitur eftir á en það hefði líka mátt vita fyrirfram að svo mikil aukning peningamagns í umferð, umfram þau verðmæti sem samfélögin skapa (VLF), myndi auka verðbólgu. Það gefur líka augaleið að þegar framboð af einhverju (peningum) stóreykst í þessu samhengi eru líkur á að verðgildi þeirra rýrni – það er skilgreiningin á verðbólgu. Þetta hljómar mjög einfalt og er líka mjög einfalt. Satt best að segja er ótrúlegt að þurfa að skrifa þetta út. Margt færasta fólk seðlabanka heimsins virtist ekki einu sinni átta sig fyllilega á þessu. Meira að segja svo seint sem í október hafði her hagfræðinga í Seðlabanka Bandaríkjanna engar áhyggjur. Það er ákveðið rannsóknarefni út af fyrir sig – mögulega einhver útgáfa af því að sjá ekki (peninga)skóginn fyrir (verðbólgu)trjánum. Eða er það kannski peningatré fyrir verðbólguskógi? Hvað svo? Þó að verðbólgan hér á landi eigi vafalítið eftir að toppa, má sjá smá vonarglætu í þróun peningamagns síðustu mánuði. Hægt hefur á vextinum (mynd 5) og ef það heldur áfram mun það að óbreyttu hjálpa við að ýta verðbólgudrauginum inn í hellinn sinn. Sigurinn er þó langt í frá unninn – verðbólguvæntingar eru háar, innlend eftirspurn er mikil, forsendur eru fyrir útlánavexti (hin hliðin á peningi peningamagns) og aðhald ríkisfjármála er enn lítið. Það mun því ýmislegt þurfa að ganga upp ef ná á verðbólgu hratt og örugglega nálægt 2,5% verðbólgumarkmiði. Nauðsynlegir lærdómar Það var rétt metið hjá stjórnvöldum og seðlabönkum víða um heim, þar með talið á Íslandi, að ráðast í mótvægisaðgerðir gegn hræðilegum efnahagslegum afleiðingum faraldursins. Það var líka mikil blessun að efnahagslegar afleiðingar faraldursins voru almennt í takt við bjartari sviðsmyndir – því má bæði þakka mótvægisaðgerðum og aðlögunarhæfni fólks og fyrirtækja. Það virðist samt sem gengið hafi verið of langt í þeim aðgerðum, eða þær hafi ekki verið nægilega markvissar, og við borgum í dag brúsann með alltof mikilli og skaðlegri verðbólgu. Seðlabankar heimsins, m.a. sá íslenski, voru einnig of seinir að bregðast við vísbendingum um vaxandi verðbólguþrýsting sem sáust í hratt batnandi atvinnustigi og mikill eftirspurn. Af reynslunni þarf að læra og fyrsta skrefið er að viðurkenna að verðbólgan er, eins og hún hefur sennilega alltaf og allsstaðar verið, í grunninn peningalegt fyrirbæri. Aðeins þannig næst árangur í baráttunni við verðbólgudrauginn. Það eykur einnig líkur á að viðbrögð við næstu áföllum verði enn markvissari, sérstaklega þegar horft er út úr þeim og breyta þarf um stefnu. Höfundur er aðalhagfræðingur Stefnis. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Konráð S. Guðjónsson Mest lesið Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson Skoðun Skoðun Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Sjá meira
Mikil verðbólga er á allra vörum, bæði á Íslandi og erlendis. Nefndar hafa verið hinar ýmsu ástæður sem við nánari skoðun halda misvel vatni. Aftur á móti virðist sem gamla góða aukning peningamagns sé rót vandans samhliða vaxandi kaupmætti í niðursveiflu. Hvort aftur takist að tjóðra verðbólgudrauginn niður mun að miklu, en alls ekki öllu leyti, ráðast af hvort það takist að hemja peningaprentvélarnar á næstu misserum og að betra jafnvægi myndist milli svigrúms fólks til neyslu og þess sem er framleitt til neyslu. Í mars 2020 var heimsbyggðin, þar meðtalið undirritaður, með öndina í hálsinum yfir þeim hörmungum og gríðarlegu óvissu sem fylgdi fyrstu bylgju COVID-19 faraldursins. Hræðilegar heilsufarslegar afleiðingar er eitt, en óttinn við efnahagslegar hörmungar var einnig mikill. Teiknaðar voru upp spár og sviðsmyndir um að heimurinn væri að sigla inn í einhverja dýpstu kreppu frá upphafi iðnbyltingarinnar. Á Íslandi voru horfurnar heldur verri vegna mikilvægis ferðaþjónustu, sem fór í frost á nánast einni nóttu. Vaxandi ráðstöfunartekjur í kreppu Kreppan varð slæm og íslensk ferðaþjónusta, og ýmsar aðrar atvinnugreinar, voru meira og minna í lamasessi þar til líða fór á árið 2021. Einhvern veginn hafa samt sem áhrifin á efnahag og kaupmátt almennings almennt séð verið með ólíkindum væg. Til að mynda jókst kaupmáttur ráðstöfunartekna á hvern einstakling á vinnualdri um 4% á sl. 2 árum hér á landi (mynd 2) og álíka þróun má sjá víðar, t.d. í Bandaríkjunum þar sem kaupmáttur jókst um 8% 2019 til 2021. Ástæðurnar fyrir mildari áhrifum eru einkum tvíþættar. Í fyrsta lagi var aðlögunarhæfni fólks og fyrirtækja miklu meiri en flestir gerðu ráð fyrir, sem mildaði niðursveifluna. Heimili færðu neyslu sína úr þjónustu yfir í vörur og fyrirtæki í mörgum atvinnugreinum náðu að aðlagast breyttri eftirspurn og sóttvarnatakmörkunum. Í öðru lagi réðust flest ríki og seðlabankar í einhverjar stærstu efnahagslegu stuðningsaðgerðir sem ráðist hefur verið í. Aðgerðirnar hér á landi, ásamt launahækkunum, settu ráðstöfunartekjur heimila í hlutfalli við undirliggjandi verðmætasköpun í sögulegt hámark árið 2020, þrátt fyrir djúpa efnahagslægð (mynd 1). Var þetta of gott til að vera satt? Verðbólga skekur markaði Spólum áfram til dagsins í dag. Hagkerfi helstu iðnríkja hafa verið á fleygiferð og stækkuðu um 5,2% á árinu 2021. Nú mælist líka mikil verðbólga – 7,2% á Íslandi, 9% í Bretlandi, 7,4% á Evrusvæðinu og 8,3% í Bandaríkjunum. Verðbólguhorfurnar eru enn fremur ekki sérstakar, allavega til skemmri tíma. Seðlabanki Íslands og aðrir greiningaraðilar spá því að verðbólga eigi enn eftir að toppa á næstu mánuðum og á heimsvísu óttast margir að hækkandi verð á þjónustu, á meðan áhrif hrávöruverðshækkana vara enn, muni viðhalda mikilli verðbólgu. Væntingar um ríflegar vaxtahækkanir hafa skotið ávöxtunarkröfu skuldabréfa upp um allan heim – sem dæmi hefur 5 ára ávöxtunarkrafa bandarískra ríkisskuldabréfa hækkað úr 1,35% í nærri 2,8% frá áramótum. Ýmsir tala um að meðal annars vegna verðlagsþróunar stefni Bandaríkin og fleiri hagkerfi í niðursveiflu, sem í ofanálag hefur leitt til þess að hlutabréfaverð á heimsvísu hefur lækkað um 17% frá áramótum. Hér á landi sjást þó enn ekki vísbendingar um efnahagssamdrátt, en það er önnur saga. Verðbólguskýringar sem halda misvel vatni Allt frá því að verðbólgan tók að láta á sér kræla að ráði fyrir um ári hefur ekki verið vöntun á skýringum á þessum hækkunum. Skortur á húsnæði, hnökrar í framleiðslukeðjum og stríð í Úkraínu sem setti hrávörumarkaði á hliðina. Þó að mismikill sannleikur sé í þeim orsökum virðist þessar skýringar ekki útskýra nema hluta af þróuninni. Í fyrsta lagi voru byggðar íbúðir sem samsvaraði meira en fólksfjölgun hér á landi á árunum 2020 og 2021 – með öðrum orðum var unnið á húsnæðisskorti. Orsakir hækkana húsnæðisverðs liggja að öllum líkindum frekar í breyttu neyslumynstri, vaxandi ráðstöfunartekjum og lágum vöxtum Í öðru lagi var met í vöruviðskiptum milli landa árið 2021 og þau hafi áfram vaxið – skipaflutningar voru 6% meiri í heiminum árið 2021 heldur en 2019. Enn fremur jókst iðnframleiðsla um 9% árið 2021 og var 4% meiri en fyrir faraldur. Vandinn, ef vanda skal kalla, er á eftirspurnarhliðinni, þar sem miklar ráðstöfunartekjur og breytt neyslumynstur hefur aukið eftirspurn eftir mörgum vörum á skala sem óraunhæft er að framleiðslukeðjur geti uppfyllt. Í þriðja lagi hafði hrávöruverð hækkað mikið fram að innrás Rússlands í Úkraínu auk þess sem verðbólgan var þá þegar orðin mikil. Í febrúar var verðbólga 7,9% í Bandaríkjunum og hrávöruverð hafði hækkað um 25% milli ára í byrjun febrúar. Stríðið í Úkraínu jók því á vanda sem var mikill fyrir. Peningaprentunin sem gleymdist Eitthvað annað virðist líka vera á seyði. Ef horft er til samsetningar verðbólgu hér og annarsstaðar má sjá að hún er nokkuð ólík. Á Íslandi er húsnæði megindrifkrafturinn, í Evrópu er það orkukostnaður og í Bandaríkjunum hafa ýmsar vörur í meira mæli dregið vagninn. Það sem þessi myntsvæði eiga þó sameiginlegt er að verðbólgan er að stíga upp á við á breiðum grunni. Eins og bent var á hafa ráðstöfunartekjur vaxið, meðal annars vegna stuðningsaðgerða ríkisvaldsins, og peningamagn í umferð aukist mjög mikið – mun meira en árin fyrir faraldurinn (myndir 3 og 4). Hvort tveggja skapaði eftirspurn sem nú brýst fram í verðbólgu. Það er kannski auðvelt að vera vitur eftir á en það hefði líka mátt vita fyrirfram að svo mikil aukning peningamagns í umferð, umfram þau verðmæti sem samfélögin skapa (VLF), myndi auka verðbólgu. Það gefur líka augaleið að þegar framboð af einhverju (peningum) stóreykst í þessu samhengi eru líkur á að verðgildi þeirra rýrni – það er skilgreiningin á verðbólgu. Þetta hljómar mjög einfalt og er líka mjög einfalt. Satt best að segja er ótrúlegt að þurfa að skrifa þetta út. Margt færasta fólk seðlabanka heimsins virtist ekki einu sinni átta sig fyllilega á þessu. Meira að segja svo seint sem í október hafði her hagfræðinga í Seðlabanka Bandaríkjanna engar áhyggjur. Það er ákveðið rannsóknarefni út af fyrir sig – mögulega einhver útgáfa af því að sjá ekki (peninga)skóginn fyrir (verðbólgu)trjánum. Eða er það kannski peningatré fyrir verðbólguskógi? Hvað svo? Þó að verðbólgan hér á landi eigi vafalítið eftir að toppa, má sjá smá vonarglætu í þróun peningamagns síðustu mánuði. Hægt hefur á vextinum (mynd 5) og ef það heldur áfram mun það að óbreyttu hjálpa við að ýta verðbólgudrauginum inn í hellinn sinn. Sigurinn er þó langt í frá unninn – verðbólguvæntingar eru háar, innlend eftirspurn er mikil, forsendur eru fyrir útlánavexti (hin hliðin á peningi peningamagns) og aðhald ríkisfjármála er enn lítið. Það mun því ýmislegt þurfa að ganga upp ef ná á verðbólgu hratt og örugglega nálægt 2,5% verðbólgumarkmiði. Nauðsynlegir lærdómar Það var rétt metið hjá stjórnvöldum og seðlabönkum víða um heim, þar með talið á Íslandi, að ráðast í mótvægisaðgerðir gegn hræðilegum efnahagslegum afleiðingum faraldursins. Það var líka mikil blessun að efnahagslegar afleiðingar faraldursins voru almennt í takt við bjartari sviðsmyndir – því má bæði þakka mótvægisaðgerðum og aðlögunarhæfni fólks og fyrirtækja. Það virðist samt sem gengið hafi verið of langt í þeim aðgerðum, eða þær hafi ekki verið nægilega markvissar, og við borgum í dag brúsann með alltof mikilli og skaðlegri verðbólgu. Seðlabankar heimsins, m.a. sá íslenski, voru einnig of seinir að bregðast við vísbendingum um vaxandi verðbólguþrýsting sem sáust í hratt batnandi atvinnustigi og mikill eftirspurn. Af reynslunni þarf að læra og fyrsta skrefið er að viðurkenna að verðbólgan er, eins og hún hefur sennilega alltaf og allsstaðar verið, í grunninn peningalegt fyrirbæri. Aðeins þannig næst árangur í baráttunni við verðbólgudrauginn. Það eykur einnig líkur á að viðbrögð við næstu áföllum verði enn markvissari, sérstaklega þegar horft er út úr þeim og breyta þarf um stefnu. Höfundur er aðalhagfræðingur Stefnis.
Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun