Af klámi, kyrkingum og kynfræðslu: Má læra af umræðunni? Benedikta Sörensen skrifar 1. febrúar 2022 08:00 Umræðuefni síðustu viku var mörgum erfitt. Þar var tekist á fyrir hönd tveggja viðkvæmra hópa, þau sem eru BDSM hneigð og svo þau sem hafa verið beitt ofbeldi í kynlífi. Báðir hópar þurfa alla okkar ást, stuðning og virðingu. Stóra spurningin í mínum huga er hvort hægt sé að veita þessum tveimur hópum sína kyn- og ofbeldisforvarnafræðslu saman Þá án þess að hún fylli þau skömm eða rífi upp sárin sem þau eru að reyna að græða. Til þess að það megi verða held ég að öll sem koma að þessu máli þurfi að hlusta á hvert annað og endurskoða sína afstöðu að einhverju leyti. Það er mikilvægt að eiga opið og heiðarlegt samtal við unglinga um kynlífið sem þau stunda, ekki það sem okkur finnst að þau ættu að stunda. Svara spurningunum sem þau hafa án þess að dæma þau eða valda þeim skömm og líka án þess að triggera þau sem eiga að baki erfiða reynslu. Skírlífisstefnan í kynfræðslu í Bandaríkjunum ætti að segja okkur allt sem þarf um áhrif þess að vera með boð og bönn. Ég held reyndar að það sé vel hægt að eiga þetta opna samtal um kynfræðslu án þess að ræða tækni. Umræðuefni eins og kyrkingar má t.d. tækla með að: Segja unglingunum að það sé ekkert að þeim eða rangt við að langa þetta. Staðsetja það innan BDSM og láta vita að það séu til samtök sem halda utan um hópinn, fræða og styðja. Ræða hversu miklu máli hugtökin samþykki og mörk skipta í þessu og segja þeim að það tekur langan tíma og mikla vinnu að ná fullum skilningi á þeim. Í BDSM er gífurlega mikil áhersla lögð á þetta og góðan undirbúning. Í ofanálag er góð þekking á partnernum þínum mikilvæg þegar mikill ákafi er í BDSM leik, svo þetta er ekkert til að prófa t.d. í skyndikynnum. Láta vita að það sé líka í lagi að langa þetta ekki og það þýði ekki að fólk sé ekki nógu ævintýragjarnt eða skemmtilegt í kynlífi. Hvort það þýði að það eigi eða megi ekki kenna tækni í kynfræðslu ætla ég ekki að dæma um. Sjálfsagt er það misjafnt og fer eftir aðstæðum. Það er að minnsta kosti nauðsynlegt að staldra við og hugsa það vel. Það á líka við um þau sem hafa áralanga reynslu og mikla menntun, ekkert okkar er óskeikult. Til umhugsunar: Gæti verið að kinký unglingurinn í hópnum græði meira á að heyra stöfunum B D S og M skeytt saman en að fá kennslu í tækni? Eða gæti orðið til falskt öryggi ef unglingar telja sig kunna eitthvað sem þarf í raun mikla æfingu fyrir, eins og t.d. kyrkingar? Mainstream klám, það klám sem börn og unglingar hafa aðgang að ókeypis, er í flestum tilfellum ofbeldisfullt og t.d. oftast mun grófara en BDSM klám. Íslenskir unglingsstrákar horfa mikið á klám og það hefur áhrif á hvernig þeir upplifa hvers sé vænst af þeim í kynlífi. Þetta vitum við vegna þess að það hefur verið rannsakað. Skilaboðin sem þeir fá þar eru röng. Mjög röng. Að ofbeldi eigi heima í kynlífi, að valdbeiting án raunverulegs samþykkis eigi heima í kynlífi. Að þeir séu flottir, heitir, töff eða alvöru karlmenn ef þeir beita annað fólk valdi, ofbeldi! Kannski er þetta sérstaklega vandi meðal sískynja, gagnkynhneigðs fólks, kannski ekki. Staðreyndin er í öllu falli sú að það eru fullt af stelpum að stunda kynlíf með þessum strákum. Stelpum sem hefur verið kennt alla ævi að vera kurteisar og segja já en ekki nei. Þær læra að þær séu heitar ef þær eru þjónandi í kynlífi og leyfa strákum það sem þeir vilja. Samspil þessarra þátta er hættulegt. Það þýðir að sjálfsögðu ekki að stelpur geti aldrei gefið samþykki sitt fyrir kinki, fílað það og viljað. Að halda öðru fram gerir lítið úr okkur öllum. Það þýðir hins vegar að það er ekki alltaf einfalt og að það eru ekki bara BDSM hneigð eða kink elskandi ungmenni sem eru að stunda kyrkingar. Það eru líka þau sem telja það vera leið til að uppfylla sín kynjahlutverk og eru í vanda, þurfa hjálp og stuðning fullorðna fólksins í samfélaginu. Til umhugsunar: Gæti verið að stutt umfjöllun um kyrkingar verði til þess að unglingar sem halda fyrir að þetta sé partur af þeirra hlutverki í kynlífi, álíti það vera staðfestingu á því? Ábyrgðina á þessu er hins vegar algerlega óásættanlegt að setja á BDSM hneigt fólk eða nokkurn annan minnihluta hóp. Þau hafa í gegnum tíðina verið látin burðast um með mikla skömm fyrir hver þau eru. Þeirra langanir dæmdar rangar eða jafnvel ógeðslegar. Undanfarin ár hefur margt kinký fólk, BDSM hneigt og mörg önnur sem hafa gegnum tíðina verið útskúfað úr því sem meginstraumur fólks álítur æskilegt kynlíf, loksins upplifað að þau séu tekin í einhverja sátt og eigi sinn tilverurétt. Það er því svo ótrúlega mikilvægt að taka ekki skref til baka í þeim málum, við megum ekki reka fólk aftur inn í skápinn, inn í skömmina. Það má fíla að láta kyrkja sig. Það má vera sub og það má vera dom og sennilega eru fá sem skilja samþykki jafn vel og þau sem stunda gott BDSM. Fólkið sem tilheyrir samtökum með einkunnarorðin – Öruggt – Meðvitað – Samþykkt. Það er algerlega óásættanlegt að BDSM hneigð ungmenni gangi með skömm í hjarta út úr kennslu, hvort sem það er kynfræðsla, kynjafræði eða danska. Kyrkingar, bindingar, leikur með vald og fleira hefur verið hluti af kynlífi sumra lengi, kannski alltaf. Það er ekki tilkomið með klámi. Klámiðnaðurinn hefur þó á undanförnum árum tekið það, gert sér úr því gífurlega fjármuni og um leið mótað menningu okkar á hátt sem ekki á fordæmi. Það sem iðnaðurinn tók hins vegar ekki með, er samþykki, virðing og öryggi enda er það tímafrekt og kostar peninga í stað þess að búa þá til. Sökin liggur þar. Það er gott að við séum að tala um þetta, en tilfinningalegt öryggi fólks í viðkvæmri stöðu er hár fórnarkostnaður. Ég vona því að þau sem hafa tekist á, Hanna Björg, María og Sigga Dögg og öll þau sem taka þátt í umræðunni, hlusti á skoðanir og sjónarmið þeirra sem eru ósammála. Ég vona að reynslan og menntunin skili þeim þori til að að skoða í fullri einlægni hvort eitthvað mætti betur fara hjá þeim sjálfum. Vegna þess að ef við öll lærum ekki af þessari hörðu og erfiðu umræðu var þessi fórnarkostnaður alltof hár. Höfundur er doktorsnemi í forvörnum gegn kynbundnu ofbeldi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Jafnréttismál Kynlíf Grunnskólar Framhaldsskólar Klám Mest lesið Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal Skoðun Skoðun Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Sjá meira
Umræðuefni síðustu viku var mörgum erfitt. Þar var tekist á fyrir hönd tveggja viðkvæmra hópa, þau sem eru BDSM hneigð og svo þau sem hafa verið beitt ofbeldi í kynlífi. Báðir hópar þurfa alla okkar ást, stuðning og virðingu. Stóra spurningin í mínum huga er hvort hægt sé að veita þessum tveimur hópum sína kyn- og ofbeldisforvarnafræðslu saman Þá án þess að hún fylli þau skömm eða rífi upp sárin sem þau eru að reyna að græða. Til þess að það megi verða held ég að öll sem koma að þessu máli þurfi að hlusta á hvert annað og endurskoða sína afstöðu að einhverju leyti. Það er mikilvægt að eiga opið og heiðarlegt samtal við unglinga um kynlífið sem þau stunda, ekki það sem okkur finnst að þau ættu að stunda. Svara spurningunum sem þau hafa án þess að dæma þau eða valda þeim skömm og líka án þess að triggera þau sem eiga að baki erfiða reynslu. Skírlífisstefnan í kynfræðslu í Bandaríkjunum ætti að segja okkur allt sem þarf um áhrif þess að vera með boð og bönn. Ég held reyndar að það sé vel hægt að eiga þetta opna samtal um kynfræðslu án þess að ræða tækni. Umræðuefni eins og kyrkingar má t.d. tækla með að: Segja unglingunum að það sé ekkert að þeim eða rangt við að langa þetta. Staðsetja það innan BDSM og láta vita að það séu til samtök sem halda utan um hópinn, fræða og styðja. Ræða hversu miklu máli hugtökin samþykki og mörk skipta í þessu og segja þeim að það tekur langan tíma og mikla vinnu að ná fullum skilningi á þeim. Í BDSM er gífurlega mikil áhersla lögð á þetta og góðan undirbúning. Í ofanálag er góð þekking á partnernum þínum mikilvæg þegar mikill ákafi er í BDSM leik, svo þetta er ekkert til að prófa t.d. í skyndikynnum. Láta vita að það sé líka í lagi að langa þetta ekki og það þýði ekki að fólk sé ekki nógu ævintýragjarnt eða skemmtilegt í kynlífi. Hvort það þýði að það eigi eða megi ekki kenna tækni í kynfræðslu ætla ég ekki að dæma um. Sjálfsagt er það misjafnt og fer eftir aðstæðum. Það er að minnsta kosti nauðsynlegt að staldra við og hugsa það vel. Það á líka við um þau sem hafa áralanga reynslu og mikla menntun, ekkert okkar er óskeikult. Til umhugsunar: Gæti verið að kinký unglingurinn í hópnum græði meira á að heyra stöfunum B D S og M skeytt saman en að fá kennslu í tækni? Eða gæti orðið til falskt öryggi ef unglingar telja sig kunna eitthvað sem þarf í raun mikla æfingu fyrir, eins og t.d. kyrkingar? Mainstream klám, það klám sem börn og unglingar hafa aðgang að ókeypis, er í flestum tilfellum ofbeldisfullt og t.d. oftast mun grófara en BDSM klám. Íslenskir unglingsstrákar horfa mikið á klám og það hefur áhrif á hvernig þeir upplifa hvers sé vænst af þeim í kynlífi. Þetta vitum við vegna þess að það hefur verið rannsakað. Skilaboðin sem þeir fá þar eru röng. Mjög röng. Að ofbeldi eigi heima í kynlífi, að valdbeiting án raunverulegs samþykkis eigi heima í kynlífi. Að þeir séu flottir, heitir, töff eða alvöru karlmenn ef þeir beita annað fólk valdi, ofbeldi! Kannski er þetta sérstaklega vandi meðal sískynja, gagnkynhneigðs fólks, kannski ekki. Staðreyndin er í öllu falli sú að það eru fullt af stelpum að stunda kynlíf með þessum strákum. Stelpum sem hefur verið kennt alla ævi að vera kurteisar og segja já en ekki nei. Þær læra að þær séu heitar ef þær eru þjónandi í kynlífi og leyfa strákum það sem þeir vilja. Samspil þessarra þátta er hættulegt. Það þýðir að sjálfsögðu ekki að stelpur geti aldrei gefið samþykki sitt fyrir kinki, fílað það og viljað. Að halda öðru fram gerir lítið úr okkur öllum. Það þýðir hins vegar að það er ekki alltaf einfalt og að það eru ekki bara BDSM hneigð eða kink elskandi ungmenni sem eru að stunda kyrkingar. Það eru líka þau sem telja það vera leið til að uppfylla sín kynjahlutverk og eru í vanda, þurfa hjálp og stuðning fullorðna fólksins í samfélaginu. Til umhugsunar: Gæti verið að stutt umfjöllun um kyrkingar verði til þess að unglingar sem halda fyrir að þetta sé partur af þeirra hlutverki í kynlífi, álíti það vera staðfestingu á því? Ábyrgðina á þessu er hins vegar algerlega óásættanlegt að setja á BDSM hneigt fólk eða nokkurn annan minnihluta hóp. Þau hafa í gegnum tíðina verið látin burðast um með mikla skömm fyrir hver þau eru. Þeirra langanir dæmdar rangar eða jafnvel ógeðslegar. Undanfarin ár hefur margt kinký fólk, BDSM hneigt og mörg önnur sem hafa gegnum tíðina verið útskúfað úr því sem meginstraumur fólks álítur æskilegt kynlíf, loksins upplifað að þau séu tekin í einhverja sátt og eigi sinn tilverurétt. Það er því svo ótrúlega mikilvægt að taka ekki skref til baka í þeim málum, við megum ekki reka fólk aftur inn í skápinn, inn í skömmina. Það má fíla að láta kyrkja sig. Það má vera sub og það má vera dom og sennilega eru fá sem skilja samþykki jafn vel og þau sem stunda gott BDSM. Fólkið sem tilheyrir samtökum með einkunnarorðin – Öruggt – Meðvitað – Samþykkt. Það er algerlega óásættanlegt að BDSM hneigð ungmenni gangi með skömm í hjarta út úr kennslu, hvort sem það er kynfræðsla, kynjafræði eða danska. Kyrkingar, bindingar, leikur með vald og fleira hefur verið hluti af kynlífi sumra lengi, kannski alltaf. Það er ekki tilkomið með klámi. Klámiðnaðurinn hefur þó á undanförnum árum tekið það, gert sér úr því gífurlega fjármuni og um leið mótað menningu okkar á hátt sem ekki á fordæmi. Það sem iðnaðurinn tók hins vegar ekki með, er samþykki, virðing og öryggi enda er það tímafrekt og kostar peninga í stað þess að búa þá til. Sökin liggur þar. Það er gott að við séum að tala um þetta, en tilfinningalegt öryggi fólks í viðkvæmri stöðu er hár fórnarkostnaður. Ég vona því að þau sem hafa tekist á, Hanna Björg, María og Sigga Dögg og öll þau sem taka þátt í umræðunni, hlusti á skoðanir og sjónarmið þeirra sem eru ósammála. Ég vona að reynslan og menntunin skili þeim þori til að að skoða í fullri einlægni hvort eitthvað mætti betur fara hjá þeim sjálfum. Vegna þess að ef við öll lærum ekki af þessari hörðu og erfiðu umræðu var þessi fórnarkostnaður alltof hár. Höfundur er doktorsnemi í forvörnum gegn kynbundnu ofbeldi.
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun