Þónokkur umræða (sem betur fer) hefur orðið nýlega vegna ákvörðunar skóla og frístundaráðs Reykjavíkurborgar um að gera „sundkennslu“ að valfagi á efsta stigi grunnskólans. Ég set hér sundkennslu orðið innan gæsalappa þar sem orðið er nokkuð villandi fyrir fulltrúa Reykjavíkurborgar sem greinilega er að gefa sér vald til að breyta Aðalnámskrám Mennta- og Menningarmálaráðuneytis. Orðið sundkennsla segir ekki réttilega til um það sem stendur í aðalnámskrá um markmið og verkefni unglingastigs um íþróttir og sund.
Ef Aðalnámskrá fyrir efsta stig er skoðuð er ljóst að þetta stig er mjög mikilvægt í grunnskólakennslunni, Á þessum aldri hafa unglingarnir verið að þyngjast hvað mest og fallið út úr ýmiskonar hreyfingu. Á þessu stigi fer einnig fram mest af þeirri kennslu í skyndihjálp og björgunarmálum sem kennd eru í grunnskóla. Þessi þáttur í Aðalnámskrá er talinn ófrávíkjanlegur þáttur í grunnskóla íþróttakennslunnar. (minni á að sund er 1/3 af allri íþróttakennslu í grunnskólum). Fram til 1999 var sund og sundkennsla og björgun sett með lögum frá 1940. Að auki fer fram mjög mikilvægt heilsuuppeldi þar sem nemendum er boðið upp á fjölbreytta hreyfingu í vatni sem nýtist alla ævina. Ekkert land í Evrópu hefur álíka aðstöðu til sundiðkunar og við Íslendingar. Sundlaugar hafa í gegnum árin verið félagsmiðstöð unglinga þar sem unglingar hittast í heitu pottunum, spjalla og síðan farið í einhverja hreyfingu í lauginni.
Að loknum þessum inngangi og lestri á fundargerð Skóla- og frístundaráðs frá 11. janúar 2022 langar mig að varpa fram eftirfarandi spurningum:
- Var við ákvörðun á þessari breytingu, tekið tillit til hversu stórt hlutfall nemenda í Reykjavík óskaði eftir þessari breytingu?
a. Er hér verið að tala um lítinn minnihlutahóp að ræða eða flesta nemendur? - Var haft samráð við sérfræðinga þessa lands um þetta málefni?
a. Þarna er miðað við Íþróttafræðinga/sundkennara
b. Háskólakennara sem hafa skrifað námskrárnar undanfarin 20 ár - Var haft samráð við Íþróttafræðinga/sundkennara/forstöðumenn sundlauga um hvort hægt væri að gera breytingar á sundstöðum til að koma til móts við umkvartanir þessa hóps?
a. Veit fyrir víst að margir sundkennarar hafa reynt að vinna með forstöðumönnum að því að koma til móts við þennan hóp. - Var farið í skoðun á því hvort þessi breyting á sundnámi myndi nýtast þessum sérstaka hópi nemenda?
a. Ef svo er hverjar voru niðurstöður þeirrar rannsóknar?
b. Ég er með efasemdir um að slíkt muni gerast, þar sem þessi hópur hefur líklega ekki stundað námið vel að 7. bekk og mun því þurfa að vera áfram í sundi til að ná hæfniviðmiðum 10. bekkjar.
c. Tilfinning mín er sú að þetta muni nýtast þeim helst sem hafa ekkert á móti því að vera í sundi og eru góðir sundmenn í gegnum skólagönguna. - Getur verið að Reykjavíkurborg taki jákvætt í þessa málaleitan þar sem hugsanlega sparast talsverður aksturskostnaður í skóla akstri til lauga? Það er ekki hagur barna.
Sem áhuga-, fræði- og fagmaður um sund og þá frábæru hreyfingu, heilsueflingu og vellíðan sem fæst með því að vera í vatni, tel ég að Reykjavíkurborg sé að stíga um það bil 50 ár aftur í tímann, þar sem baráttumenn börðust fyrir því að gera íslensku þjóðina synda með megin markmiði að geta bjargað sér og öðrum úr vatni við ýmiskonar aðstæður og njóta þeirrar hreyfingar sem vatnið býður upp á.
Von mín er að Reykjavíkurborg endurskoði þessa ákvörðun sína eða þá að ný stjórn í Reykjavík nú að loknum kosningum muni snúa þessari vitlausu ákvörðun við. Verkefni Það að gera öllum kleift að njóta vatnsins í laugunum er bara verkefni sem vinna þarf með öllum hópum og klára það verkefni, en ekki bara henda verkefninu til að losa sig undan því að þurfa takast á við eitt af heilsu verkefnum Reykvíkinga.
Höfundur er fyrrverandi sundmaður, sundkennari sundþjálfari, Íþróttafræðingur, Lektor við Háskóla Íslands sem hefur menntað íslenska Íþróttafræðinga og sundkennara sl. 25 ár og verið mjög stoltur af því starfi sem þeir hafa unnið í gegnum tíðina.
