Tvær veirur á Alþjóðlega alnæmisdeginum 1. desember Einar Þór Jónsson skrifar 1. desember 2020 14:00 HIV og COVID-19. Líkindin má finna í einangruninni. Smitótti er einnig til staðar nú eins og þá. Smitsjúkdómadeildin A7 er enn við lýði. Öll í þessum sóttvarnargöllum. Við sem smituðumst af HIV á níunda áratugnum þekkjum þá. Það er ekkert við heilbrigðisfólk að sakast. Það fylgir sóttvarnarreglum. Verður ópersónulegt í göllunum. Ég smitaðist af HIV og ég fékk COVID. Ég var með háan hita þegar ég fór inn á göngudeildina nú í októbermánuði. Var með sýkingu í öðru lunga. Mér var boðið að vera yfir nótt. Ég gat ekki hugsað mér það. Það var ekki óttinn heldur fann ég ekki öryggi í því að vera lokaður inni á spítala. Þekkti gömlu tilfinninguna sem læddist að mér. Tilfinningin sem við HIV jákvæðu bárum í svo mörg ár. Hugsun um dauðann. En samfélagið hefur breyst á þeim tíma sem liðin er frá því þegar um 40 ungir Íslendingar létust úr alnæmi. Upplýsingagjöfin er miklu meiri. Sjúklingum er sýndur skilningur. Á þá er hlustað. Þeir vita sínu viti. Fyrir þrjátíu árum voru sjúklingar sjúklingur. Þeir afhentu heilbrigðisyfirvöldum stjórnina á lífi sínu. Tilfinningar. Í þessum HIV-faraldri og svo COVID-faraldri kemur óttinn aftan að fólki. Hann kemur að einstaklingum og ógnar fjölskyldu þeirra. Hann breytir lífinu. Annað hættir að skipta máli. Fyrir þrjátíu árum vorum við samkynhneigðu karlarnir hættan sem skapaði óttann. Við vorum lítill hópur með afmarkaðan sjúkdóm og settir út á kantinn. Þar sem HIV herjaði á lítinn hóp lagði veiran ekki hagkerfið á hliðina eins og nú. Margt er líkt með HIV og COVID. Margt svo ólíkt. Við upplifðum sóttvarnaraðgerðir sem voru tilkomnar vegna fordóma. Ábyrgðin var sett á okkur hommana. Nú er ábyrgðinni dreift um samfélagið. Við tökum öll þátt og samþykkjum að þau sjúku séu í einangrun í tvær til fjórar vikur. Alein. Hitta engan. Allskonar fólk hittir engan nema þurfa hjálparhönd. Hún er veitt með hönskum og horft á í gegnum grímu. Við sem smituðumst þegar HIV var dauðadómur vorum upp til hópa ung og hraust, með fullt af löngunum. Ungir karlar með ósamþykktar langanir í miklum meirihluta. Þannig er það ekki í dag. Þeir sem smitast af HIV geta með lyfjum lifað eðlilegu lífi. Við sem lifum með HIV tökum eina pillu daglega og smitum ekki frá okkur. En við erum mörg með ör á sálinni eftir stóra dóminn. COVID-ið minnir okkur á þau. Smitsjúkdómalög eru krefjandi og ráðandi. Það fær enginn afslátt. Eftir að menn höfðu áttað sig á hvernig smitleiðir HIV væru og að eðlilegast að beina fræðslunni að mönnum sem sofa hjá mönnum fengum við hommarnir engan afslátt. Við vorum settir í einangrun, bókstaflega og félagslega, þótt við værum ekki smitandi í neinni umgengni. Sóttvarnaryfirvöld voru sein í vöfum á alnæmistímanum. Það eru þau ekki í COVID. Smitótti, smitskömm. Tilfinningar sem vaxa innra með fólki. Nú með COVID var ég einn í einangrun í á fjórðu viku. Enginn mátti koma en ég vissi að líkaminn myndi vinna á veirunni. Þetta myndi ganga yfir. Það vissi ég ekki í gamla daga. Þau sem voru veik og í einangrun með alnæmi bjuggust ekki við að læknast. Enginn gat komið. Vinir mínir vissu margir að þeir væru að deyja. Þar er allra helsti munurinn á veirunum tveimur. Meiri líkur en minni eru á að COVID líði hjá. Í biðinni eftir því að ónæmiskerfið næði sér aftur á strik varð minning um vini sem vissu að þeir myndu aldrei losna við veiruna heldur deyja ljóslifandi. Ég hef fengið báðar veirurnar. Önnur minnir á hina. En eru samt ekkert líkar. Ég veit að kófið líður hjá. Við munum læra af þessu. Haustið hefur rifið í en ég veit að á endanum verður þessi vírus minningin ein. Minning eins og vinir sem fengu HIV, börðust og dóu. Þeir eru minning sem lifir. Þann 1. desember höldum við upp á Alþjóðlega alnæmisdaginn. Einkunarorðinn í ár eru Samstaða á heimsvísu, sameiginleg ábyrgð. Það á við um HIV. Það á við um COVID. Höfundur er framkvæmdastjóri HIV Ísland. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Mest lesið Á að banna rauða jólasveininn? Stefán Vagn Stefánsson Skoðun Með baunabyssu í kennaraverkfalli Ólafur Hauksson Skoðun Munu bara allir fá dánaraðstoð? Bjarni Jónsson Skoðun Það þarf meiri töffara í okkur Davíð Már Sigurðsson Skoðun Treystir þú konum? Hópur 72 kvenna úr sex stjórnmálaflokkum Skoðun Unga fólkið og frjósemi María Rut Baldursdóttir,Sigríður Auðunsdóttir Skoðun Mannsæmandi lífeyrislaun strax Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Hver tilheyrir hverjum? Kristín Davíðsdóttir Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Tryggjum frelsi til handfæraveiða – eflum sjávarbyggðirnar Eyjólfur Ármannsson Skoðun Skoðun Skoðun Spegill eða stjórntæki? Hlutverk skoðanakannana og almenningsálits í stefnumótun og stjórnmálum Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Með baunabyssu í kennaraverkfalli Ólafur Hauksson skrifar Skoðun Hver tilheyrir hverjum? Kristín Davíðsdóttir skrifar Skoðun Það þarf meiri töffara í okkur Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Unga fólkið og frjósemi María Rut Baldursdóttir,Sigríður Auðunsdóttir skrifar Skoðun Tryggjum frelsi til handfæraveiða – eflum sjávarbyggðirnar Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verja þarf friðinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Mannsæmandi lífeyrislaun strax Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Munu bara allir fá dánaraðstoð? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Billy bókahilla og börnin mín Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Á að banna rauða jólasveininn? Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Er skárra að kasta upp um dómsniðurstöðuna en að dómarinn dæmi? Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Píratar hafa metnaðarfyllstu umhverfis- og loftslagsstefnuna Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Svör við atvinnuumsóknum – Ákall til atvinnurekenda Valgerður Rut Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umræða á villigötum Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Treystir þú konum? Hópur 72 kvenna úr sex stjórnmálaflokkum skrifar Skoðun Eigum við ekki bara að klára þetta Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Löggilding iðngreina stuðlar að auknum gæðum og öryggi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Draumalandið Björn Þorláksson skrifar Skoðun Að vera ung kona á Íslandi árið 2024 Eden Ósk Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Ferðaþjónusta og orkuvinnsla fara vel saman Guðmundur Finnbogason skrifar Skoðun Hvaða aukna aðgengi, Willum Þór? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Hvers vegna skortir hjúkrunarrými á Íslandi? Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Þegar Vestfjörðum gengur vel, gengur Íslandi vel Jón Páll Hreinsson skrifar Skoðun Ummæli borgarstjóra og óbragð í munni Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Þegar að nauðsynjar snúast um viðskipti Davíð Routley skrifar Skoðun Grasker mannréttinda á degi hinna framliðnu Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Sköpun er efnahagsmál: Tími fyrir öðruvísi nálgun Björn Leví Gunnarsson skrifar Sjá meira
HIV og COVID-19. Líkindin má finna í einangruninni. Smitótti er einnig til staðar nú eins og þá. Smitsjúkdómadeildin A7 er enn við lýði. Öll í þessum sóttvarnargöllum. Við sem smituðumst af HIV á níunda áratugnum þekkjum þá. Það er ekkert við heilbrigðisfólk að sakast. Það fylgir sóttvarnarreglum. Verður ópersónulegt í göllunum. Ég smitaðist af HIV og ég fékk COVID. Ég var með háan hita þegar ég fór inn á göngudeildina nú í októbermánuði. Var með sýkingu í öðru lunga. Mér var boðið að vera yfir nótt. Ég gat ekki hugsað mér það. Það var ekki óttinn heldur fann ég ekki öryggi í því að vera lokaður inni á spítala. Þekkti gömlu tilfinninguna sem læddist að mér. Tilfinningin sem við HIV jákvæðu bárum í svo mörg ár. Hugsun um dauðann. En samfélagið hefur breyst á þeim tíma sem liðin er frá því þegar um 40 ungir Íslendingar létust úr alnæmi. Upplýsingagjöfin er miklu meiri. Sjúklingum er sýndur skilningur. Á þá er hlustað. Þeir vita sínu viti. Fyrir þrjátíu árum voru sjúklingar sjúklingur. Þeir afhentu heilbrigðisyfirvöldum stjórnina á lífi sínu. Tilfinningar. Í þessum HIV-faraldri og svo COVID-faraldri kemur óttinn aftan að fólki. Hann kemur að einstaklingum og ógnar fjölskyldu þeirra. Hann breytir lífinu. Annað hættir að skipta máli. Fyrir þrjátíu árum vorum við samkynhneigðu karlarnir hættan sem skapaði óttann. Við vorum lítill hópur með afmarkaðan sjúkdóm og settir út á kantinn. Þar sem HIV herjaði á lítinn hóp lagði veiran ekki hagkerfið á hliðina eins og nú. Margt er líkt með HIV og COVID. Margt svo ólíkt. Við upplifðum sóttvarnaraðgerðir sem voru tilkomnar vegna fordóma. Ábyrgðin var sett á okkur hommana. Nú er ábyrgðinni dreift um samfélagið. Við tökum öll þátt og samþykkjum að þau sjúku séu í einangrun í tvær til fjórar vikur. Alein. Hitta engan. Allskonar fólk hittir engan nema þurfa hjálparhönd. Hún er veitt með hönskum og horft á í gegnum grímu. Við sem smituðumst þegar HIV var dauðadómur vorum upp til hópa ung og hraust, með fullt af löngunum. Ungir karlar með ósamþykktar langanir í miklum meirihluta. Þannig er það ekki í dag. Þeir sem smitast af HIV geta með lyfjum lifað eðlilegu lífi. Við sem lifum með HIV tökum eina pillu daglega og smitum ekki frá okkur. En við erum mörg með ör á sálinni eftir stóra dóminn. COVID-ið minnir okkur á þau. Smitsjúkdómalög eru krefjandi og ráðandi. Það fær enginn afslátt. Eftir að menn höfðu áttað sig á hvernig smitleiðir HIV væru og að eðlilegast að beina fræðslunni að mönnum sem sofa hjá mönnum fengum við hommarnir engan afslátt. Við vorum settir í einangrun, bókstaflega og félagslega, þótt við værum ekki smitandi í neinni umgengni. Sóttvarnaryfirvöld voru sein í vöfum á alnæmistímanum. Það eru þau ekki í COVID. Smitótti, smitskömm. Tilfinningar sem vaxa innra með fólki. Nú með COVID var ég einn í einangrun í á fjórðu viku. Enginn mátti koma en ég vissi að líkaminn myndi vinna á veirunni. Þetta myndi ganga yfir. Það vissi ég ekki í gamla daga. Þau sem voru veik og í einangrun með alnæmi bjuggust ekki við að læknast. Enginn gat komið. Vinir mínir vissu margir að þeir væru að deyja. Þar er allra helsti munurinn á veirunum tveimur. Meiri líkur en minni eru á að COVID líði hjá. Í biðinni eftir því að ónæmiskerfið næði sér aftur á strik varð minning um vini sem vissu að þeir myndu aldrei losna við veiruna heldur deyja ljóslifandi. Ég hef fengið báðar veirurnar. Önnur minnir á hina. En eru samt ekkert líkar. Ég veit að kófið líður hjá. Við munum læra af þessu. Haustið hefur rifið í en ég veit að á endanum verður þessi vírus minningin ein. Minning eins og vinir sem fengu HIV, börðust og dóu. Þeir eru minning sem lifir. Þann 1. desember höldum við upp á Alþjóðlega alnæmisdaginn. Einkunarorðinn í ár eru Samstaða á heimsvísu, sameiginleg ábyrgð. Það á við um HIV. Það á við um COVID. Höfundur er framkvæmdastjóri HIV Ísland.
Skoðun Spegill eða stjórntæki? Hlutverk skoðanakannana og almenningsálits í stefnumótun og stjórnmálum Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar
Skoðun Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson skrifar
Skoðun Er skárra að kasta upp um dómsniðurstöðuna en að dómarinn dæmi? Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Skoðun Píratar hafa metnaðarfyllstu umhverfis- og loftslagsstefnuna Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Löggilding iðngreina stuðlar að auknum gæðum og öryggi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar