Hvað er félagsfælni? Eymundur Eymundsson skrifar 22. febrúar 2020 09:00 Gott að geta fjallað aðeins um kvíðaröskun sem heitir félagsfælni. Félagsfælni byrjar oftast frá 10 til 15 ára aldri og er mikið myrkur ef ekkert er að gert. Góð umfjöllun og fræðsla með að virða og viðurkenna félagsfælni skilar sér í aukinni þekkingu og von fyrir ungmenni framtíðar og hjálpar þeim sem þurfa hjálp. Þannig vinnum við á fordómum og gefum framtíðini það sem fortíðin fékk ekki vegna vanþekkingar. Það er margt í dag sem við vissum ekki áður og mikil verðmæti sem skapast með að hjálpa ungmennum strax í æsku í stað þess að taka á afleiðingum. Félagsfælni er þriðja algengasta geðröskunin á eftir þunglyndi og alkóhólisma. Félagsfælni lýsir sér í ótta við flestallar félagaslegar aðstæður og er mikil einangrun með neikvæðar hugsanir um sjálfan sig. Félagsfælni hefur mikil áhrif á taugakerfið og manneskjan finnur t.d fyrir örum hjartslætti, roðnar, svitnar og getur klökknað þegar það á í samskiptum við annað fólk. Félagsfælni er viðvarandi og hamlandi ótti við að verða sér til skammar, niðurlægingar og minnkunar innan um annað fólk. Fólk með félagsfælni óttast það versta muni gerast og félagsfælni getur komið mjög niður á skólagöngu og velgengni í skóla. Barnið eða unglingurinn getur farið að forðast að fara í skólann, t.d. af ótta við að þurfa að lesa eða tala fyrir framan bekkinn. Þegar barn eða unglingur vill ekki fara í skólann eða á mannamót er mikilvægt að átta sig á því hvers kyns er. Þau sem glíma við félagsfælni geta átt erfitt með að segja aðstandendum frá vanlíðan vegna hræðslu við höfnun. Ósjaldan leitar fólk með félagsfælni í vímuefni til að deyfa eða drekka í sig kjark til að vera innan um aðra. Þá er þunglyndi og sjálfsvígshætta fylgifiskur félagsfælni svo fólk ætti að átta sig á að félagsfælni er dauðans alvara. Þótt að margt sé betra í dag en áður er ekki þar með sagt að sé ekki hægt að gera betur með að vinna saman að meiri umfjöllun um félagsfælni. Að lifa með félagsfælni Árið 2005 og ég er 38 ára gamall var ég á verkjasviði á Kristnesi þegar ég fékk fræðslu um kvíða, félagsfælni og þunglyndi. Það var mikil uppgvötun og mörg tár sem féllu þegar á sá hvað hafði stjórnað mínu lífi frá 12 ára aldri. Að sjá að það voru reunverulegar ástæður fyrir mínum feluleik gaf mér von. Von sem ég ætlaði að vinna með til að geta verið þáttakandi í lífinu í stað þess að stjórnast af félagsfælni. Að það hafi þurft tvær mjaðmaliðaskiptingar sömu megin en eru orðnar þrjár í dag og glíma við króníska verki er það besta sem hefur gerst fyrir mig. Ég sem kveið hverjum degi með mínar sjálfsvígshugsanir frá 12 ára aldri. Ég hef hinsvegar þurft að fylgja nokkrum til grafar þar sem félagsfælni réð för sem hefðu þurft hjálp í æsku. Ég var heppinn að lifa af myrkrið og einangrun sem umlykur félagsfælni ef ekkert er að gert. Félagsfælni útskýrði afhverju ég skammaðist mín og hélt að allir aðrir skömmuðust sín fyrir mig hvort sem það var fjölskylda, vinir eða félagar. Ég reyndi sem mest að taka ekki þátt í félagslegum viðburðum nema þegar ég stundaði íþróttir annars þurfti ég að vera undir áhrifum vímuefna. Það á ekki að þurfa að skammast sín fyrir að vera með félagsfælni frekar en þunglyndi, geðhvörf eða alkóhólisma. Í 15 ár hef ég fengið mikla hjálp frá fagfólki og stofnunum en of langt er að telja þær stofnanir upp núna. Eins hef ég fengið góða hjálp frá fólki í félagasamtökun þar sem fólk með geðröskun og fagaðilar vinna saman á jafningjargrunni. Ég hef verið opinn fyrir hjálpini og náð að byggja upp mitt líf með að vinna með mína styrkleika. Styrkleika sem voru alltaf til staðar sem félagsfælni hélt niðri og lífsreynsla hvers og eins eru verðmæti fyrir samfélagið. Stíga inn í óttann og takast á við sjálfan sig og sínar hugsanir, hegðun og tilfinningar er hægt byggja upp sjálfstraust og sjálfsmyndina fyrir framtíðina. Ég er þakklátur að gea deilt minni reynslu af félagsfælni til góðs í dag. Ungmenni og fullorðnir sem ég hef verið að fræða síðustu 10 ár virðast ekki vita hvað félagsfælni er fyrr en að fyrirlestri loknum. Ungmenni sem fullorðnir eru þakklát fyrir að sjá einstakling sem hefur pesrónulega reynslu af félagsfælni og sjá hvað hægt er að gera með að takast á við sjálfan sig. Það er sagt að fullorðnir eigi að vera fyrirmyndir barna sem fæðast fordómalaus en fullorðnir skapa oftast fordómana. Það þarf að bæta inn í skólakerfið og fjölga fagmenntuðu fólki á þessum sviðum. Ég vonast eftir því að umfjöllun um félagsfælni verði meira áberandi og auka þannig þekkingu, viðurkenningu og virðingu. Sköpum meiri verðmæti með að vinna saman til að hjálpa ungmennum sem fullorðnun. Vinna saman að því að auka þekkingu á geðröskun samfélaginu til heilla. Manneskjan á það sameiginlegt að vera með tilfinningar og fæddumst fordómalaus. Vonandi verður framtíð barna okkar á þá leið að sjálfsagt sé að fá hjálp við því sálræna eins og við því líkamlega. Að það þurfi ekki að skammast sín fyrir að fá hjálp til að takast á við lífið. Hjálp sem hjálpar um leið aðstandendum og minnkar afleiðingar sem skapar verðmæti samfélaginu til heilla. Vona að þið séuð nær um félagsfælni og mikilvægi þess að fá hjálp strax í æsku. Félagsfælni er dauðans alvara og ekkert til að leika sér með. Höfundur er ráðgjafi og félagsliði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilsa Tengdar fréttir Mikilvægt að fela ekki vanlíðanina Eymundur Lúter Eymundsson hefur glímt við félagfælni frá barnæsku. Það var ekki fyrr en hann þurfti að fara í Verkjaskólann á Kristnesi eftir mjaðmaskiptaaðgerð 38 ára gamall að hann fékk sína fyrstu fræðslu um kvíða. 24. júní 2019 10:00 Kvíðinn heltók Eymund sem talaði fyrst við son sinn þegar hann var 14 ára Kvíðinn og óttinn við annað fólk var svo mikill að hann gat ekki hugsað sér að umgangast aðra. Hann hefur aldrei verið í föstu sambandi og myndaði ekki tengsl við son sinn fyrr en strákurinn var orðinn fjórtán ára. 22. janúar 2019 13:30 Mest lesið Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Skoðun Skoðun Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Sjá meira
Gott að geta fjallað aðeins um kvíðaröskun sem heitir félagsfælni. Félagsfælni byrjar oftast frá 10 til 15 ára aldri og er mikið myrkur ef ekkert er að gert. Góð umfjöllun og fræðsla með að virða og viðurkenna félagsfælni skilar sér í aukinni þekkingu og von fyrir ungmenni framtíðar og hjálpar þeim sem þurfa hjálp. Þannig vinnum við á fordómum og gefum framtíðini það sem fortíðin fékk ekki vegna vanþekkingar. Það er margt í dag sem við vissum ekki áður og mikil verðmæti sem skapast með að hjálpa ungmennum strax í æsku í stað þess að taka á afleiðingum. Félagsfælni er þriðja algengasta geðröskunin á eftir þunglyndi og alkóhólisma. Félagsfælni lýsir sér í ótta við flestallar félagaslegar aðstæður og er mikil einangrun með neikvæðar hugsanir um sjálfan sig. Félagsfælni hefur mikil áhrif á taugakerfið og manneskjan finnur t.d fyrir örum hjartslætti, roðnar, svitnar og getur klökknað þegar það á í samskiptum við annað fólk. Félagsfælni er viðvarandi og hamlandi ótti við að verða sér til skammar, niðurlægingar og minnkunar innan um annað fólk. Fólk með félagsfælni óttast það versta muni gerast og félagsfælni getur komið mjög niður á skólagöngu og velgengni í skóla. Barnið eða unglingurinn getur farið að forðast að fara í skólann, t.d. af ótta við að þurfa að lesa eða tala fyrir framan bekkinn. Þegar barn eða unglingur vill ekki fara í skólann eða á mannamót er mikilvægt að átta sig á því hvers kyns er. Þau sem glíma við félagsfælni geta átt erfitt með að segja aðstandendum frá vanlíðan vegna hræðslu við höfnun. Ósjaldan leitar fólk með félagsfælni í vímuefni til að deyfa eða drekka í sig kjark til að vera innan um aðra. Þá er þunglyndi og sjálfsvígshætta fylgifiskur félagsfælni svo fólk ætti að átta sig á að félagsfælni er dauðans alvara. Þótt að margt sé betra í dag en áður er ekki þar með sagt að sé ekki hægt að gera betur með að vinna saman að meiri umfjöllun um félagsfælni. Að lifa með félagsfælni Árið 2005 og ég er 38 ára gamall var ég á verkjasviði á Kristnesi þegar ég fékk fræðslu um kvíða, félagsfælni og þunglyndi. Það var mikil uppgvötun og mörg tár sem féllu þegar á sá hvað hafði stjórnað mínu lífi frá 12 ára aldri. Að sjá að það voru reunverulegar ástæður fyrir mínum feluleik gaf mér von. Von sem ég ætlaði að vinna með til að geta verið þáttakandi í lífinu í stað þess að stjórnast af félagsfælni. Að það hafi þurft tvær mjaðmaliðaskiptingar sömu megin en eru orðnar þrjár í dag og glíma við króníska verki er það besta sem hefur gerst fyrir mig. Ég sem kveið hverjum degi með mínar sjálfsvígshugsanir frá 12 ára aldri. Ég hef hinsvegar þurft að fylgja nokkrum til grafar þar sem félagsfælni réð för sem hefðu þurft hjálp í æsku. Ég var heppinn að lifa af myrkrið og einangrun sem umlykur félagsfælni ef ekkert er að gert. Félagsfælni útskýrði afhverju ég skammaðist mín og hélt að allir aðrir skömmuðust sín fyrir mig hvort sem það var fjölskylda, vinir eða félagar. Ég reyndi sem mest að taka ekki þátt í félagslegum viðburðum nema þegar ég stundaði íþróttir annars þurfti ég að vera undir áhrifum vímuefna. Það á ekki að þurfa að skammast sín fyrir að vera með félagsfælni frekar en þunglyndi, geðhvörf eða alkóhólisma. Í 15 ár hef ég fengið mikla hjálp frá fagfólki og stofnunum en of langt er að telja þær stofnanir upp núna. Eins hef ég fengið góða hjálp frá fólki í félagasamtökun þar sem fólk með geðröskun og fagaðilar vinna saman á jafningjargrunni. Ég hef verið opinn fyrir hjálpini og náð að byggja upp mitt líf með að vinna með mína styrkleika. Styrkleika sem voru alltaf til staðar sem félagsfælni hélt niðri og lífsreynsla hvers og eins eru verðmæti fyrir samfélagið. Stíga inn í óttann og takast á við sjálfan sig og sínar hugsanir, hegðun og tilfinningar er hægt byggja upp sjálfstraust og sjálfsmyndina fyrir framtíðina. Ég er þakklátur að gea deilt minni reynslu af félagsfælni til góðs í dag. Ungmenni og fullorðnir sem ég hef verið að fræða síðustu 10 ár virðast ekki vita hvað félagsfælni er fyrr en að fyrirlestri loknum. Ungmenni sem fullorðnir eru þakklát fyrir að sjá einstakling sem hefur pesrónulega reynslu af félagsfælni og sjá hvað hægt er að gera með að takast á við sjálfan sig. Það er sagt að fullorðnir eigi að vera fyrirmyndir barna sem fæðast fordómalaus en fullorðnir skapa oftast fordómana. Það þarf að bæta inn í skólakerfið og fjölga fagmenntuðu fólki á þessum sviðum. Ég vonast eftir því að umfjöllun um félagsfælni verði meira áberandi og auka þannig þekkingu, viðurkenningu og virðingu. Sköpum meiri verðmæti með að vinna saman til að hjálpa ungmennum sem fullorðnun. Vinna saman að því að auka þekkingu á geðröskun samfélaginu til heilla. Manneskjan á það sameiginlegt að vera með tilfinningar og fæddumst fordómalaus. Vonandi verður framtíð barna okkar á þá leið að sjálfsagt sé að fá hjálp við því sálræna eins og við því líkamlega. Að það þurfi ekki að skammast sín fyrir að fá hjálp til að takast á við lífið. Hjálp sem hjálpar um leið aðstandendum og minnkar afleiðingar sem skapar verðmæti samfélaginu til heilla. Vona að þið séuð nær um félagsfælni og mikilvægi þess að fá hjálp strax í æsku. Félagsfælni er dauðans alvara og ekkert til að leika sér með. Höfundur er ráðgjafi og félagsliði.
Mikilvægt að fela ekki vanlíðanina Eymundur Lúter Eymundsson hefur glímt við félagfælni frá barnæsku. Það var ekki fyrr en hann þurfti að fara í Verkjaskólann á Kristnesi eftir mjaðmaskiptaaðgerð 38 ára gamall að hann fékk sína fyrstu fræðslu um kvíða. 24. júní 2019 10:00
Kvíðinn heltók Eymund sem talaði fyrst við son sinn þegar hann var 14 ára Kvíðinn og óttinn við annað fólk var svo mikill að hann gat ekki hugsað sér að umgangast aðra. Hann hefur aldrei verið í föstu sambandi og myndaði ekki tengsl við son sinn fyrr en strákurinn var orðinn fjórtán ára. 22. janúar 2019 13:30
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun