Þorsteinn var eini þingmaður nefndarinnar sem ekki studdi tillögu um að hefja frumkvæðisrannsókn á fundi hennar í morgun. Hann sat hjá og skilaði sérbókun um málið.
Í samtali við Vísi segir Þorsteinn að honum þyki ekki liggja nægilega skýrt fyrir hvernig eigi að framkvæma þessa frumkvæðisathugun, gefa hefði átt málinu betri tíma og íhuga betur framkvæmdina. Þá blöskrar honum að svo virðist, að hans mati, sem að undanförnu hafi nefndin verið að eltast við að komast í fjölmiðla.
Hann vilji ekki taka þátt í slíku og hann óttist að vaðið sé hratt fram í þeim tilgangi að fanga athygli fjölmiðla.
Tillagan um frumkvæðisrannsókn er til komin vegna þeirrar ákvörðunar FATF-aðgerðahópsins um að setja Ísland á gráan lista yfir lönd sem hafa ónægar varnir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka að mati hópsins.
Jón Steindór Valdimarsson, þingmaður Viðreisnar, vann tillöguna sem miðar að því að komast að því hvaða brotalamir í kerfinu hafi leitt til þess að Ísland lenti á gráa listanum og hver beri ábyrgð á því.
Tillöguna í heild má lesa hér að neðan.
Tillaga Jóns Steindórs
„Markmið og verklag frumkvæðisrannsóknarSamkvæmt 2. mgr. 8. tölul. 1. mgr. 13. gr. þingskapa skal stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd hafa frumkvæði að því að kanna ákvarðanir einstakra ráðherra eða verklag þeirra sem ástæða þykir til að athuga á grundvelli þess eftirlitshlutverks sem Alþingi hefur gagnvart framkvæmdarvaldinu. Í sama ákvæði er kveðið á um að komi beiðni um slíka athugun frá a.m.k. fjórðungi nefndarmanna skal hún fara fram.
Þann 18. október sl. ákvað FATF (The Financial Action Task Force) á fundi sínum í París að setja Ísland á svokallaðan gráan lista ásamt Mongólíu og Zimbabwe. Í því felst það mat FATF að löggjöf og skipulag varna gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka sé ekki fullnægjandi.
Undirritaður telur fullt tilefni til þess að SEN hefji frumkvæðisrannsókn á því hvaða atburðarás, athafnir eða athafnaleysi hafa leitt til þess að Ísland hafnar á þessum lista.
Markmiðið rannsóknarinnar er að leiða í ljós hvort og hvaða brotlamir er að finna í vinnubrögðum þeirra ráðherra, ráðuneyta og stofnana sem bera ábyrgð á samskiptum við FATF ásamt nauðsynlegum breytingum á lögum, reglum og öðrum ráðstöfunum til þess að tryggja rétta framkvæmd og eftirlit sem fullnægir tilmælum FATF. Einkum verði horft til framvindunnar frá og með fyrstu matsskýrslu FATF um Ísland árið 2006 til og með fullnustu ábendinga og tilmæla í skýrslu FATF frá því í apríl 2018, áfangaskýrslu frá því 6. september 2019 og ákvörðunar FATF frá 18. október 2019.
Mikilvægt er að draga lærdóm af málinu og greina hvað fór úrskeiðis og hverjir bera ábyrgð á því. Aðeins þannig er hægt að draga úr líkum þess að ágallar í verklagi, ábyrgð, úrvinnslu og eftirfylgni í málum af þessu tagi geti endurtekið sig.
Lagt er til að SEN afli allra þeirra gagna sem nefndin telur nauðsynleg til þess að rannsaka málið og kalla til sín alla þá gesti sem hún telur að geti varpað ljósi á málavöxtu. Það gildir um ráðherra, ráðuneyti, stofnanir og aðra sem komið hafa að málinu með einhverjum hætti.
Lagt er til að SEN hefji gagnaöflun þegar í stað til þess að fá yfirlit yfir tímalínu málsins allt frá því að Ísland gerðist aðili að FATF, en þó með sérstakri áherslu á úttektir og tilmæli sem varða Ísland, efni þeirra og viðbrögð við þeim. Sömuleiðis að fá yfirlit yfir þá aðila sem hlut eiga að máli í íslensku stjórnkerfi, ábyrgð, verkaskiptingu, verkferla og þess háttar.
Að gagnaöflun lokinni hefst úrvinnsla, frekari rannsókn og mat nefndarinnar á þessum gögnum. Stefnt skal að því að þessari vinnu SEN ljúki á næstu mánuðum og þá verða teknar ákvarðanir um framhaldið.
Lagt er til að SEN taki ákvörðun um hvort ástæða sé til að skipa sérstaka undirnefnd til þess að vinna að málinu.“