Innlent

Leiðtogar NATO-ríkjanna mætast á morgun

Þórgnýr Einar Albertsson skrifar
Frá síðasta leiðtogafundi. Donald Trump í fremstu röð og Bjarni Benediktsson í miðröðinni.
Frá síðasta leiðtogafundi. Donald Trump í fremstu röð og Bjarni Benediktsson í miðröðinni. Vísir/Getty
Leiðtogafundur Atlantshafsbandalagsins (NATO) hefst í Brussel, höfuðborg Belgíu, á morgun. Mætast þar leiðtogar aðildarríkjanna 29 auk framkvæmdastjórans Jens Stoltenberg og forseta Finnlands, Úkraínu og Georgíu.

Bandarískir miðlar hafa mikið fjallað um fundinn og sett hann í samhengi við G7-fundinn í síðasta mánuði þar sem Donald Trump Bandaríkjaforseti rak fleyg á milli ríkis síns og hefðbundinna bandamanna vegna tollamála. Neitaði forsetinn til að mynda að skrifa undir sameiginlega yfirlýsingu vegna óánægju með kanadíska forsætisráðherrann Justin Trudeau.

Sjálfur hefur Trump einblínt á framlög aðildarríkja til varnarmála. Sendi hann meðal annars aðildarríkjum bréf þar sem hann minnti á samþykkt frá árinu 2014 um að framlög hvers ríkis til varnarmála skyldu verða að lágmarki tvö prósent af landsframleiðslu árið 2024. Bandaríkin gætu ekki lengur borið byrðar annarra aðildarríkja.

Sjá einnig: Hvetja forsætisráðherra til að gagnrýna á leiðtogafundi NATO

„Ég ætla að segja NATO að ríkin verði að fara að borga reikningana sína. Bandaríkin geta ekki alltaf reddað öllu. Við höfum verið að borga fyrir allt eins og kjánar,“ sagði Trump við æsta stuðningsmenn á fjöldafundi í Montana á dögunum.

Washington Post sagði frá því á sunnudag að heimildarmenn miðilsins úr sendinefndum aðildarríkja annarra en Bandaríkjanna hefðu áhyggjur af því að Atlantshafsbandalagið gæti borið mikinn skaða af því ef Bandaríkin drægju úr stuðningi við verkefni bandalagsins, jafnvel hreinlega liðast í sundur.

„Áhrifamesta aðildarríkið er ekki bara ósammála okkur heldur virðist forseti þess hreinlega tilbúinn til þess að ganga frá borðinu,“ sagði Tomas Valasek, fyrrverandi sendiherra Slóvakíu hjá NATO, við miðilinn. Ónafngreindur erindreki innan NATO sagði hættu á því að Trump legði starf bandalagsins í hættu og ónafngreindur evrópskur erindreki tók undir þau orð. 

Guðlaugur Þór Þórðarson tekur hér í öxl bandaríska starfsbróður síns, James Mattis, á fundi utanríkisráðherra NATO-ríkja í Brussel.Vísir/getty
Guðlaugur Þór Þórðarson utanríkisráðherra segir að skilaboð Bandaríkjanna nú séu í samræmi við það sem áður hefur sést þaðan.

„Varðandi nýja ríkisstjórn í Bandaríkjunum og samskipti við Rússa þá hafa Bandaríkin á þessum tíma verið með harðari afstöðu gagnvart rússneskum stjórnvöldum. Hert hefur verið á refsiaðgerðum og sömuleiðis hafa verið gefin skýr skilaboð af þeirra hálfu um samstöðu Atlantshafsbandalagsins gagnvart framferði Rússa,“ segir Guðlaugur.

Hvað varðar kröfu Bandaríkjamanna um aukin útgjöld til varnarmála segir Guðlaugur að aðildarríkin séu nú þegar að auka framlög sín. Það séu samstarfsríki utan bandalagsins einnig að gera. „Það er að segja hér á norðurslóðum, í Finnlandi og Svíþjóð sem eru einhverjir nánustu samstarfsaðilar Atlantshafsbandalagsins,“ segir Guðlaugur og bætir við að Svíar hafi til að mynda tekið upp herskyldu aftur.

„Þannig að það er samstaða um að styrkja og efla Atlantshafsbandalagið og varnir aðildarþjóða. Það er ekkert nýtt að Bandaríkin veki athygli á og ýti á það. Donald Trump er ekki fyrsti Bandaríkjaforsetinn sem gerir það.“

Guðlaugur segir að Ísland sé virkur þátttakandi í NATO og styðji þá stefnu bandalagsins að auka samstarf þar sem nauðsynlegt er að gera slíkt. Hann segir Atlantshafsbandalagið ekki einungis standa frammi fyrir hefðbundinni hernaðarógn heldur hafi aðildarríkin áhyggjur af netöryggismálum og ýmsu öðru.

Þá segir Guðlaugur að á undanförnum árum hafi samstarf Norðurlandanna á sviði varnar- og öryggismála eflst mjög. Bæði hjá þeim ríkjum sem standa innan NATO og utan þess. „Við sjáum það bæði með loftrýmisgæslunni og á ýmsum öðrum sviðum, til dæmis í samstarfi á milli stofnana. Þetta er þáttur sem er að verða veigameiri og ég held að það sé afskaplega skynsamlegt að Norðurlöndin vinni saman á þessu sviði.“

Sjáum til með Krímskaga

Donald Trump heldur til fundar við Vladímír Pútín, forseta Rússlands, eftir NATO-fundinn. Fundur þeirra Trumps og Pútíns fer fram í Helsinki þann 16. júlí og verða trúlega allra augu á forsetunum tveimur. Að því er Washington Post hefur haldið fram óttast erindrekar hjá NATO mjög að Trump nýti tækifærið til þess að viðurkenna innlimun Rússa á Krímskaga.

Rússar innlimuðu skagann fyrir rúmum fjórum árum í óþökk alþjóðasamfélagsins og var um að ræða fyrstu aðgerðina af þessum toga í Evrópu frá því í seinni heimsstyrjöld. Blaðamenn spurðu Trump um borð í þotu forsetans um síðustu mánaðamót hvort hann hygðist viðurkenna innlimunina, innlimun sem meðal annars allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna hefur fordæmt harðlega. „Við verðum bara að sjá til,“ svaraði forsetinn. BuzzFeed greindi frá því og hafði eftir ónafngreindum heimildarmönnum að yfir kvöldverði á G7- fundinum í síðasta mánuði hefði Trump sagt öðrum fundargestum að Krímskagi væri rússneskur þar sem íbúarnir töluðu flestir rússnesku.

Fréttin var uppfærð 10. júlí 09:30




Tengdar fréttir

Hvetja forsætisráðherra til að gagnrýna á leiðtogafundi NATO

Fulltrúar Samfylkingarinnar og Pírata í utanríkismálanefnd hvetja forsætisráðherra til að gagnrýna hvers kyns ómannúðlega meðferð á flóttafólki og þá sér í brotum á réttindum barna á leiðtogafundi Atlantshafsbandalagsins í byrjun næsta mánaðar.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×