Samstarf er lykill að framtíðinni Magnús Þór Jónsson skrifar 11. júlí 2025 11:02 Við Íslendingar búum við þá gæfu að skólarnir okkar eru hjartsláttur hvers samfélags. Óháð skólagerð þá gerum við kröfur um að þeir komi til móts við bæði náms- og félagslegar þarfir nemenda. Kröfur sem eru byggðar á gildandi lögum og námskrám sem útfærðar eru á mismunandi hátt. Umræður um skólakerfið okkar síðustu mánuði hafa sýnt áþreifanlega þann metnað og áhuga sem skólamál vekja í íslensku samfélagi. Það er beinlínis lífsnauðsynlegt að kröfur til kerfisins séu ríkar. Það er ekki síður mikilvægt að þeim sé ætlað að finna sameiginlegar lausnir allra en ekki benda á einhvers konar „sökudólg“ hvort sem það eru ákveðnir nemendahópar, kennsluaðferðir eða námsmat. Íslenskt skólastarf byggir á grunni námsskráa og laga um hvert skólastig. Þær námskrár eiga rætur að rekja til ársins 2008. Þá voru áherslur færðar í átt til mats á hæfni nemenda – allt frá leikskólaaldri til framhaldsskólaaldurs. Það var gert í ljósi umræðu um samfélag sem vildi ná betur utan um alla einstaklinga en eldri námskrár og matsaðferðir gerðu. Það er sannarlega framfaraskref sem hefur leitt af sér ótrúlega skólaþróun um allt samfélagið! Suðupottur menntunar á Íslandi er fjölbreyttur eins og birtist í umræðu um hvernig best verði lagt mat á árangur, áherslu á verk- og iðngreinanám, auknar kröfur um íslenskunám fyrir börn með erlend móðurmál og auðvitað hátt hlutfall íslenskra ungmenna sem sækja sér háskólanám eða sambærilega menntun. Íslenskt menntakerfi stendur á tímamótum. Ný aðgerðaáætlun Menntastefnu 2030, sem mennta- og barnamálaráðherra lagði fram í júní, er smíðuð í samráði stjórnvalda, fulltrúa KÍ og annarra hagaðila menntunar. Þessi þríhyrningur á sér líka alþjóðlega stoð. Nýlega birt skýrsla frá OECD sýnir að lönd sem byggja stefnu á reglulegu samráði ná betri árangri og búa við minni mun á milli hópa nemenda. Sama stofnun mælir beinlínis með því að Ísland haldi áfram að virkja fagfólk og foreldra við t.d. útfærslu matsferils, einföldun námskrár og tungumálastuðning fjöltyngdra barna, því slíkt skapi „sameiginlega ábyrgð á niðurstöðum“. Árangur næst með samtali Það skref í Menntastefnu til 2030 sem nú hefur verið markað til ársins 2027 sækir inn í þennan grunn og er gríðarlega mikilvægur þáttur í að ná enn betri árangri í skólastarfi sem byggist á fagmennsku og stöðugleika. Það ríkir mikill samhljómur milli þeirra atriða sem ráðherra hefur nú lagt til og byggja á því samráðsferli sem áður hefur verið nefnt sem og þeim möguleikum til úrbóta sem OECD leggur til í sinni úttekt á íslensku skólakerfi. Árangur næst aðeins þegar hagaðilar skólakerfisins tala saman, með gagnkvæmu trausti, um alla þætti skólastarfs. Þegar við sem foreldrar eigum samskipti við kennara og skóla barnsins okkar og allt til þess þegar talsmenn stjórnvalda eru í samskiptum við fulltrúa ólíkra skólagerða um kerfið. Þegar við eigum samskipti við fulltrúa þeirra sem leiða vinnuna, kennara, ráðgjafa og stjórnendur á vettvangi ólíkra skólagerða – hvort sem er á opinberum vettvangi eða í samtölum. Það samtal sem leiðir til mestra heilla er það sem tekið er með „opnum lófa“ samráðs og samvinnu, þar sem horft er til þess sem vel er gert og það styrkt samhliða því að finna út hvar betur er hægt að gera og koma sér saman um leiðir til þess. Mennta- og barnamálaráðherra hefur verið mjög skýr um að það séu þau vinnubrögð sem hann muni viðhafa á næstunni. Fram undan er vinna þar sem metin verður staða mismunandi þátta innan skólanna og lagðar fram sameiginlegar hugmyndir að úrbótum. Mótum menntakerfi í sameiningu Kennarasambandið mun standa vörð um virkt samtal sem tekur til allra skólagerða; leik-, grunn-, framhalds-, og tónlistarskóla, því reynslan sýnir að þar, sem allir hagaðilar hlusta hver á annan, þrífst lærdómur. Sú leið skilar okkur miklu lengra í átt til enn betra skólastarfs og það er mjög ánægjulegt að finna sterkan samhljóm með mennta- og barnamálaráðherra, byggðan á metnaði og því að gera betur. Ég hvet bæjar- og sveitarstjórnir, foreldrafélög, nemendur, fulltrúa atvinnulífs og aðra haghafa til að taka sér sess í samtalinu með okkur og ráðuneytinu. Sameiginlegt verkefni íslensks samfélags er að tryggja að skólarnir okkar verði vettvangur enn betra náms, byggt á sköpun, fagmennsku og gleði fyrir hvern einasta nemanda í skólum landsins. Þátttakendur þess samtals munu móta framtíð íslensks skólastarfs í sameiningu, út frá þeim áherslum sem verður framtíð okkar allra, samfélaginu til mestra heilla. Það viljum við öll! Höfundur er formaður Kennarasambands Íslands Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Magnús Þór Jónsson Skóla- og menntamál Mest lesið Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson Skoðun Það sem Njáll sagði ykkur ekki Inga Lind Karlsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson skrifar Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson skrifar Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson skrifar Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Sjá meira
Við Íslendingar búum við þá gæfu að skólarnir okkar eru hjartsláttur hvers samfélags. Óháð skólagerð þá gerum við kröfur um að þeir komi til móts við bæði náms- og félagslegar þarfir nemenda. Kröfur sem eru byggðar á gildandi lögum og námskrám sem útfærðar eru á mismunandi hátt. Umræður um skólakerfið okkar síðustu mánuði hafa sýnt áþreifanlega þann metnað og áhuga sem skólamál vekja í íslensku samfélagi. Það er beinlínis lífsnauðsynlegt að kröfur til kerfisins séu ríkar. Það er ekki síður mikilvægt að þeim sé ætlað að finna sameiginlegar lausnir allra en ekki benda á einhvers konar „sökudólg“ hvort sem það eru ákveðnir nemendahópar, kennsluaðferðir eða námsmat. Íslenskt skólastarf byggir á grunni námsskráa og laga um hvert skólastig. Þær námskrár eiga rætur að rekja til ársins 2008. Þá voru áherslur færðar í átt til mats á hæfni nemenda – allt frá leikskólaaldri til framhaldsskólaaldurs. Það var gert í ljósi umræðu um samfélag sem vildi ná betur utan um alla einstaklinga en eldri námskrár og matsaðferðir gerðu. Það er sannarlega framfaraskref sem hefur leitt af sér ótrúlega skólaþróun um allt samfélagið! Suðupottur menntunar á Íslandi er fjölbreyttur eins og birtist í umræðu um hvernig best verði lagt mat á árangur, áherslu á verk- og iðngreinanám, auknar kröfur um íslenskunám fyrir börn með erlend móðurmál og auðvitað hátt hlutfall íslenskra ungmenna sem sækja sér háskólanám eða sambærilega menntun. Íslenskt menntakerfi stendur á tímamótum. Ný aðgerðaáætlun Menntastefnu 2030, sem mennta- og barnamálaráðherra lagði fram í júní, er smíðuð í samráði stjórnvalda, fulltrúa KÍ og annarra hagaðila menntunar. Þessi þríhyrningur á sér líka alþjóðlega stoð. Nýlega birt skýrsla frá OECD sýnir að lönd sem byggja stefnu á reglulegu samráði ná betri árangri og búa við minni mun á milli hópa nemenda. Sama stofnun mælir beinlínis með því að Ísland haldi áfram að virkja fagfólk og foreldra við t.d. útfærslu matsferils, einföldun námskrár og tungumálastuðning fjöltyngdra barna, því slíkt skapi „sameiginlega ábyrgð á niðurstöðum“. Árangur næst með samtali Það skref í Menntastefnu til 2030 sem nú hefur verið markað til ársins 2027 sækir inn í þennan grunn og er gríðarlega mikilvægur þáttur í að ná enn betri árangri í skólastarfi sem byggist á fagmennsku og stöðugleika. Það ríkir mikill samhljómur milli þeirra atriða sem ráðherra hefur nú lagt til og byggja á því samráðsferli sem áður hefur verið nefnt sem og þeim möguleikum til úrbóta sem OECD leggur til í sinni úttekt á íslensku skólakerfi. Árangur næst aðeins þegar hagaðilar skólakerfisins tala saman, með gagnkvæmu trausti, um alla þætti skólastarfs. Þegar við sem foreldrar eigum samskipti við kennara og skóla barnsins okkar og allt til þess þegar talsmenn stjórnvalda eru í samskiptum við fulltrúa ólíkra skólagerða um kerfið. Þegar við eigum samskipti við fulltrúa þeirra sem leiða vinnuna, kennara, ráðgjafa og stjórnendur á vettvangi ólíkra skólagerða – hvort sem er á opinberum vettvangi eða í samtölum. Það samtal sem leiðir til mestra heilla er það sem tekið er með „opnum lófa“ samráðs og samvinnu, þar sem horft er til þess sem vel er gert og það styrkt samhliða því að finna út hvar betur er hægt að gera og koma sér saman um leiðir til þess. Mennta- og barnamálaráðherra hefur verið mjög skýr um að það séu þau vinnubrögð sem hann muni viðhafa á næstunni. Fram undan er vinna þar sem metin verður staða mismunandi þátta innan skólanna og lagðar fram sameiginlegar hugmyndir að úrbótum. Mótum menntakerfi í sameiningu Kennarasambandið mun standa vörð um virkt samtal sem tekur til allra skólagerða; leik-, grunn-, framhalds-, og tónlistarskóla, því reynslan sýnir að þar, sem allir hagaðilar hlusta hver á annan, þrífst lærdómur. Sú leið skilar okkur miklu lengra í átt til enn betra skólastarfs og það er mjög ánægjulegt að finna sterkan samhljóm með mennta- og barnamálaráðherra, byggðan á metnaði og því að gera betur. Ég hvet bæjar- og sveitarstjórnir, foreldrafélög, nemendur, fulltrúa atvinnulífs og aðra haghafa til að taka sér sess í samtalinu með okkur og ráðuneytinu. Sameiginlegt verkefni íslensks samfélags er að tryggja að skólarnir okkar verði vettvangur enn betra náms, byggt á sköpun, fagmennsku og gleði fyrir hvern einasta nemanda í skólum landsins. Þátttakendur þess samtals munu móta framtíð íslensks skólastarfs í sameiningu, út frá þeim áherslum sem verður framtíð okkar allra, samfélaginu til mestra heilla. Það viljum við öll! Höfundur er formaður Kennarasambands Íslands
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun
Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar
Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun