Palestína er að verja sig, ekki öfugt Stefán Guðbrandsson skrifar 8. maí 2025 14:00 Mörgum þykir ástandið í Palestínu vera vægast sagt hörmulegt, og ekki furða. Í langan tíma höfum við fengið fréttir um árásir Ísraels á Palestínu með miklu mannfalli, mikið til konur og börn. Ástæðan er alltaf í því yfirskini að Ísrael sé að svara fyrir sig út af hryðjuverkaárásum Palestínumanna, en af hverju eru Palestínumenn alltaf að ráðast á Ísrael? Samhengið skiptir máli. Byrjum á byrjuninni: Í lok 19.aldar byrjaði hreyfing meðal gyðinga um að sameinast og stofna sitt eigið heimaland, mikið til út af vaxandi hugsanahætti í löndum víða um heim um að gyðingar væru ekki hliðhollir samfélaginu sem þeir bjuggu í heldur aðeins eigin hagsmunum, sem þróaðist út í gyðingahatur. Þeir völdu Palestínu því það er skrifað í þeirra heilaga rit að Guð lofaði Abraham þetta land. Þessa hreyfingu kölluðu þeir síonisma (zionism). Árið 1917 gaf breska ríkisstjórnin út yfirlýsingu (Balfour declaration) um að ríkisstjórnin myndi styðja stofnun ríkis fyrir gyðinga í Palestínu. Þetta olli mikilli mótstöðu í Arabaheiminum því Palestína var búin að vera heimaland Araba í vel yfir 1000 ár og það var ekkert haft samráð við Palestínumenn um þetta. Sama ár réðist Bretland inn í Palestínu, sem var þá undir Ottóman veldinu í fyrri heimstyrjöldinni, og hernam landið. Ári seinna var landið undir stjórn Bretlands. Þetta kallaði á enn meiri mótstöðu frá Araba heiminum. Eftir fyrri heimsstyrjöldina gaf League of Nations (áður en sameinuðu þjóðirnar urðu til) út leyfi um að Bretland mætti vera með viðveru í Palestínu og stjórna landinu. Margir gyðingar fluttu til Palestínu og Bretar undirbúa stofnun Ísrael hægt og rólega. Í seinni heimsstyrjöldinni byrja Þjóðverjar að reka burt gyðinga sem endaði svo með þeim hryllingi sem átti sér stað sem allir þekkja. Þá sáu margir gyðingar sér þann kost að flýja til Palestínu. Árið 1947 eftir seinni heimsstyrjöldina komu Sameinuðu þjóðirnar með tillögu um að skipta upp Palestínu. Einn part þar sem gyðingar réðu yfir, einn part þar sem Palestínumenn réðu yfir. Gyðingar samþykkja en Palestínumenn eru í mikilli mótstöðu og hafna. Hvernig myndi okkur líða ef Danir myndu allt í einu flytja inn í massavís, taka yfir Reykjanesið og kalla það Danmörk? Árið 1948 er Ísrael stofnað og þeir lýsa yfir sjálfstæði. Arabalöndin hafna þessu algjörlega og ráðast á Ísrael. En Ísrael var nú þegar með mikla hernaðarlega yfirburði með aðstoð vesturlandanna svo þeir vinna. Þeir stækka meira við sig inn í land Palestínu, meira en Sameinuðu þjóðirnar lögðu til með. Yfir 700.000 Palestínumenn voru reknir á brott úr landinu sínu svo Ísraelar geti stækkað við sig. Árin eftir þetta er stöðugt stríð milli Ísrael og Palestínu og hinna Arabalandanna og alltaf sama sagan. Hægt og rólega stækkar Ísrael meira við sig, oft meira en Sameinuðu þjóðirnar leggja til með og á skjön við alþjóðleg lög, og að sjálfsögðu alltaf í óþökk Palestínumanna og annarra Arabaríkja. Arabar reyna alltaf að svara fyrir sig. Sex daga stríðið 1967. Arabaríkin voru þarna búin að fá nóg af yfirgangi Ísraelsmanna og hótuðu að taka yfir landið aftur með valdi. Ísrael gerir þá skyndiárás á Egyptaland, Sýrland og Jórdaníu og eyðileggur fyrir þeim áætlanirnar um að taka yfir landið aftur. Ísrael tók yfir Gaza og Vesturbakkann og fleiri landsvæði og þrefaldaði yfirráðasvæðið sitt, á aðeins sex dögum. Hundruðir þúsunda Palestínumanna leggja á flótta. Árið 1987 er Hamas stofnað. Þessi pólitíska hreyfing náði vinsældum í Palestínu vegna þess að þeir vildu bæði mótmæla hernámi Ísraela og byggja upp samfélagið með atvinnu skapandi greinum, skólum og sjúkrahúsum, styðja við almenning með mataraðstoð og fleira, sem þeir gerðu. Eftir 2000 nær Hamas yfirráðum á Gaza. Ísraelsmenn svara því með því að múra þá inni með veggjum og vegtollum, leggja hagkerfið þeirra í rúst, króa þá algjörlega út í horn á litlu landsvæði þar sem verður fljótt mjög mikil mannmergð og fátækt. Nú í dag hefur staðan aldrei verið jafn slæm og Hamas heldur enn í þá veiku von um að berjast fyrir landsvæðinu sínu og fá það aftur. En líkurnar eru litlar því Ísraelar eru með allt of mikla yfirburði hernaðarlega með dyggum stuðningi Bandaríkjanna. Það er ekki spurning um að um þjóðarhreinsun er að ræða, stríðsglæpi og alvarleg brot á alþjóðlegum lögum, og allt gert með hljóðu samþykki ríkisstjórna vesturlandanna Ég er ekki hissa á því að margir Arabar hati vesturlöndin og gerast hryðjuverkamenn, það er okkur að kenna að það er allt í rúst í þeirra heimalöndum, um öll Mið-Austurlönd. Mörg lönd þar voru búin að byggja upp samfélög sem virkuðu vel áður en Bandaríkin ljúga til um gereyðingarvopn og ég veit ekki hvað og hvað. Það þýðir ekkert að ráðast inn, eyðileggja allt, taka yfir og bregðast svo enn harkalegra við þegar þeir svara fyrir sig. Ef ríkisstjórnir vesturveldanna ætla að bregðast við aukinni hættu á hryðjuverkum og flóttamannastraumi þaðan til okkar þá væri fyrsta skrefið að bera ábyrgð á ástandinu, hætta þessari stigmögnun og hjálpa þeim að byggja sig upp aftur. Að neita Ísrael að taka þátt í Eurovision er það minnsta sem við getum gert. Ég stiklaði á stóru í þessum pistli. Ef maður skoðar söguna þá sér maður eintóman yfirgang í Ísraelsmönnum og Palestínumenn eru bara að verja sína heimahaga. Ég er ekki að reyna að ýta undir gyðingahatur, það eru fullt af gyðingum sem er bara venjulegt fólk að lifa sínu lífi. En Síonismi sem hreyfing og Ísrael á tæpan rétt á sér í nútímasamfélagi miðað við allt ofbeldið sem þeir beita til að fá sitt landsvæði. Líka eitt að lokum, fyrir þá sem hata múslima. Ég hef kynnst múslimum sem búa í Sameinuðu furstadæmunum og Sádi Arabíu og þetta eru allt hinir fínustu menn, vel upplýstir og meira vestrænir en margir myndu halda. Þeir hafa verið með internetið jafn lengi og við og fylgjast vel með umræðunni. Það hefur verið mikil bylting þar líka í gegnum áratugina eins og hér, konur eru ekkert eins kúgaðar og við fáum mynd af í fjölmiðlum, þótt það sé það á einhverjum stöðum. Að sjálfsögðu þurfum við að bregðast við fólki hér á landi sem fer ekki eftir siðferðilegum gildum samfélagsins, innfæddum sem útlendingum, en að hata alla múslima (eða hvaða hóp sem er) er bara olía á eldinn. Alhæfingar eru sjaldnast góðar, raunveruleikinn er flóknari en það. Takk fyrir lesturinn. Höfundur er áhugamaður um heimsmálin. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Átök í Ísrael og Palestínu Mest lesið Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun Á að takmarka samfélagsmiðlanotkun barna? María Rut Kristinsdóttir Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson Skoðun Drifkraftur bata – Alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn Sigríður Ásta Hauksdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eflum geðheilsu alla daga Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Getur fólk með gigt látið drauma sína rætast? Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Drifkraftur bata – Alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Lordinn lýgur! Andrés Pétursson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að þykjast með líf barnanna okkar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson skrifar Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Varasjóður eða hefðbundið styrkjakerfi? Birgitta Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Geðheilsa á tímum óvissu og áskorana María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir skrifar Skoðun Villta vestur ólöglegra veðmálaauglýsinga á Íslandi Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson skrifar Skoðun Að gera ráð fyrir frelsi Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að þekkja sín takmörk Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Gervigreind og dómgreind Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Fjárfesting í réttindum barna bætir fjárhag sveitarfélaga Marín Rós Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Á að takmarka samfélagsmiðlanotkun barna? María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson skrifar Skoðun Hvað er í gangi? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Lausnir í leikskólamálum Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun Hjálpum fólki að eignast börn Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Hvetjandi refsing Reykjavíkurborgar Halla Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Mörgum þykir ástandið í Palestínu vera vægast sagt hörmulegt, og ekki furða. Í langan tíma höfum við fengið fréttir um árásir Ísraels á Palestínu með miklu mannfalli, mikið til konur og börn. Ástæðan er alltaf í því yfirskini að Ísrael sé að svara fyrir sig út af hryðjuverkaárásum Palestínumanna, en af hverju eru Palestínumenn alltaf að ráðast á Ísrael? Samhengið skiptir máli. Byrjum á byrjuninni: Í lok 19.aldar byrjaði hreyfing meðal gyðinga um að sameinast og stofna sitt eigið heimaland, mikið til út af vaxandi hugsanahætti í löndum víða um heim um að gyðingar væru ekki hliðhollir samfélaginu sem þeir bjuggu í heldur aðeins eigin hagsmunum, sem þróaðist út í gyðingahatur. Þeir völdu Palestínu því það er skrifað í þeirra heilaga rit að Guð lofaði Abraham þetta land. Þessa hreyfingu kölluðu þeir síonisma (zionism). Árið 1917 gaf breska ríkisstjórnin út yfirlýsingu (Balfour declaration) um að ríkisstjórnin myndi styðja stofnun ríkis fyrir gyðinga í Palestínu. Þetta olli mikilli mótstöðu í Arabaheiminum því Palestína var búin að vera heimaland Araba í vel yfir 1000 ár og það var ekkert haft samráð við Palestínumenn um þetta. Sama ár réðist Bretland inn í Palestínu, sem var þá undir Ottóman veldinu í fyrri heimstyrjöldinni, og hernam landið. Ári seinna var landið undir stjórn Bretlands. Þetta kallaði á enn meiri mótstöðu frá Araba heiminum. Eftir fyrri heimsstyrjöldina gaf League of Nations (áður en sameinuðu þjóðirnar urðu til) út leyfi um að Bretland mætti vera með viðveru í Palestínu og stjórna landinu. Margir gyðingar fluttu til Palestínu og Bretar undirbúa stofnun Ísrael hægt og rólega. Í seinni heimsstyrjöldinni byrja Þjóðverjar að reka burt gyðinga sem endaði svo með þeim hryllingi sem átti sér stað sem allir þekkja. Þá sáu margir gyðingar sér þann kost að flýja til Palestínu. Árið 1947 eftir seinni heimsstyrjöldina komu Sameinuðu þjóðirnar með tillögu um að skipta upp Palestínu. Einn part þar sem gyðingar réðu yfir, einn part þar sem Palestínumenn réðu yfir. Gyðingar samþykkja en Palestínumenn eru í mikilli mótstöðu og hafna. Hvernig myndi okkur líða ef Danir myndu allt í einu flytja inn í massavís, taka yfir Reykjanesið og kalla það Danmörk? Árið 1948 er Ísrael stofnað og þeir lýsa yfir sjálfstæði. Arabalöndin hafna þessu algjörlega og ráðast á Ísrael. En Ísrael var nú þegar með mikla hernaðarlega yfirburði með aðstoð vesturlandanna svo þeir vinna. Þeir stækka meira við sig inn í land Palestínu, meira en Sameinuðu þjóðirnar lögðu til með. Yfir 700.000 Palestínumenn voru reknir á brott úr landinu sínu svo Ísraelar geti stækkað við sig. Árin eftir þetta er stöðugt stríð milli Ísrael og Palestínu og hinna Arabalandanna og alltaf sama sagan. Hægt og rólega stækkar Ísrael meira við sig, oft meira en Sameinuðu þjóðirnar leggja til með og á skjön við alþjóðleg lög, og að sjálfsögðu alltaf í óþökk Palestínumanna og annarra Arabaríkja. Arabar reyna alltaf að svara fyrir sig. Sex daga stríðið 1967. Arabaríkin voru þarna búin að fá nóg af yfirgangi Ísraelsmanna og hótuðu að taka yfir landið aftur með valdi. Ísrael gerir þá skyndiárás á Egyptaland, Sýrland og Jórdaníu og eyðileggur fyrir þeim áætlanirnar um að taka yfir landið aftur. Ísrael tók yfir Gaza og Vesturbakkann og fleiri landsvæði og þrefaldaði yfirráðasvæðið sitt, á aðeins sex dögum. Hundruðir þúsunda Palestínumanna leggja á flótta. Árið 1987 er Hamas stofnað. Þessi pólitíska hreyfing náði vinsældum í Palestínu vegna þess að þeir vildu bæði mótmæla hernámi Ísraela og byggja upp samfélagið með atvinnu skapandi greinum, skólum og sjúkrahúsum, styðja við almenning með mataraðstoð og fleira, sem þeir gerðu. Eftir 2000 nær Hamas yfirráðum á Gaza. Ísraelsmenn svara því með því að múra þá inni með veggjum og vegtollum, leggja hagkerfið þeirra í rúst, króa þá algjörlega út í horn á litlu landsvæði þar sem verður fljótt mjög mikil mannmergð og fátækt. Nú í dag hefur staðan aldrei verið jafn slæm og Hamas heldur enn í þá veiku von um að berjast fyrir landsvæðinu sínu og fá það aftur. En líkurnar eru litlar því Ísraelar eru með allt of mikla yfirburði hernaðarlega með dyggum stuðningi Bandaríkjanna. Það er ekki spurning um að um þjóðarhreinsun er að ræða, stríðsglæpi og alvarleg brot á alþjóðlegum lögum, og allt gert með hljóðu samþykki ríkisstjórna vesturlandanna Ég er ekki hissa á því að margir Arabar hati vesturlöndin og gerast hryðjuverkamenn, það er okkur að kenna að það er allt í rúst í þeirra heimalöndum, um öll Mið-Austurlönd. Mörg lönd þar voru búin að byggja upp samfélög sem virkuðu vel áður en Bandaríkin ljúga til um gereyðingarvopn og ég veit ekki hvað og hvað. Það þýðir ekkert að ráðast inn, eyðileggja allt, taka yfir og bregðast svo enn harkalegra við þegar þeir svara fyrir sig. Ef ríkisstjórnir vesturveldanna ætla að bregðast við aukinni hættu á hryðjuverkum og flóttamannastraumi þaðan til okkar þá væri fyrsta skrefið að bera ábyrgð á ástandinu, hætta þessari stigmögnun og hjálpa þeim að byggja sig upp aftur. Að neita Ísrael að taka þátt í Eurovision er það minnsta sem við getum gert. Ég stiklaði á stóru í þessum pistli. Ef maður skoðar söguna þá sér maður eintóman yfirgang í Ísraelsmönnum og Palestínumenn eru bara að verja sína heimahaga. Ég er ekki að reyna að ýta undir gyðingahatur, það eru fullt af gyðingum sem er bara venjulegt fólk að lifa sínu lífi. En Síonismi sem hreyfing og Ísrael á tæpan rétt á sér í nútímasamfélagi miðað við allt ofbeldið sem þeir beita til að fá sitt landsvæði. Líka eitt að lokum, fyrir þá sem hata múslima. Ég hef kynnst múslimum sem búa í Sameinuðu furstadæmunum og Sádi Arabíu og þetta eru allt hinir fínustu menn, vel upplýstir og meira vestrænir en margir myndu halda. Þeir hafa verið með internetið jafn lengi og við og fylgjast vel með umræðunni. Það hefur verið mikil bylting þar líka í gegnum áratugina eins og hér, konur eru ekkert eins kúgaðar og við fáum mynd af í fjölmiðlum, þótt það sé það á einhverjum stöðum. Að sjálfsögðu þurfum við að bregðast við fólki hér á landi sem fer ekki eftir siðferðilegum gildum samfélagsins, innfæddum sem útlendingum, en að hata alla múslima (eða hvaða hóp sem er) er bara olía á eldinn. Alhæfingar eru sjaldnast góðar, raunveruleikinn er flóknari en það. Takk fyrir lesturinn. Höfundur er áhugamaður um heimsmálin.
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar
Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar
Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar
Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun