Glæpur að gera mistök – nema þú vinnir hjá Skattinum Ólafur Stephensen skrifar 9. janúar 2024 14:31 Innflytjendur grænmetis ráku upp stór augu á fyrstu vinnudögum ársins þegar þeir sáu að samkvæmt kerfum Skattsins var kominn nýr tollur á rauðrófur, 30% tollur ofan á innflutningsverðið og 136 kr. magntollur á hvert kíló að auki. Nú verður tollum ekki breytt nema með lögum og ekki var vitað til þess að nein lagabreyting hefði verið gerð. Rauðrófur eru ekki framleiddar á Íslandi svo neinu nemi þannig að ekki hefði heldur verið nein ástæða til að vernda innlenda framleiðendur með tolli. Nú upphófst ferli fyrirspurna til tollstjóra hjá Skattinum um hverju þetta sætti. Félag atvinnurekenda sendi einnig fyrirspurnir á matvælaráðuneytið. Þaðan komu þau svör að enginn tollur væri á rauðrófum og ekkert hefði átt að breytast um áramótin. Í gær kom svo svar frá Skattinum: „Þetta voru mistök hjá okkur.“ Þá var hins vegar búið að tollafgreiða nokkrar sendingar af rauðrófum og innflytjendur búnir að greiða af þeim tolla. Óþægindi og umstang af þessum mistökum hjá Skattinum er því talsvert, þótt tollarnir verði að sjálfsögðu endurgreiddir. Allir geta gert mistök í vinnunni. Þessi mistök starfsmanna Skattsins hafa engar afleiðingar fyrir þá. Öðru máli gegnir hins vegar um starfsmenn innflutningsfyrirtækja, sem oft eru í nánum samskiptum við starfsmenn tollstjóra hjá Skattinum. Mistök í starfi geta haft alvarlegar afleiðingar fyrir þá. Skoðum hvers vegna. Lagabreyting án umræðu eða skoðunar Vorið 2017 flutti fjármálaráðherra frumvarp sem innihélt tillögu frá tollstjóra um að breyta saknæmisskilyrðum í 172. grein tollalaga. Lagt var til að í stað þess að refsa mætti innflytjendum vöru fyrir ranga upplýsingagjöf í tollskýrslu vegna ásetnings eða stórfellds gáleysis, mætti refsa fólki fyrir að gefa rangar upplýsingar af einföldu gáleysi. Þetta þýðir á mannamáli að tollstjóraembættið vildi að hægt yrði að refsa fólki fyrir misgáning eða mistök. Rökin voru að það væri svo erfitt að sýna fram á ásetning eða stórfellt gáleysi þegar rangar upplýsingar væru veittar í tollskýrslum. Félag atvinnurekenda og fleiri samtök fyrirtækja andmæltu þessari tillögu harðlega. FA benti á að tollalöggjöfin væri flókin og ógegnsæ og innflytjendur væru oft í miklum vandræðum með að ráða fram úr henni. Dæmi væru um að jafnvel að fenginni ráðgjöf starfsmanna tollstjóra varðandi tiltekna tollframkvæmd yrði það niðurstaðan löngu síðar að vara hefði verið rangt tollflokkuð og innflytjandinn þá sakaður um ranga upplýsingagjöf. FA benti á að leiðin til að tryggja að réttar upplýsingar væru veittar væri frekar sú að tollayfirvöld legðu sig betur fram um leiðbeiningu og ráðgjöf við framkvæmd tollalaganna. Alþingi hlustaði ekki á þessi andmæli. FA og önnur hagsmunasamtök innflutningsfyrirtækja voru ekki einu sinni boðuð á nefndarfund til að ræða málið, heldur rann það ljúflega og umræðulítið í gegnum þingið. Afleiðingarnar hafa í sumum tilvikum verið grafalvarlegar fyrir starfsfólk innflutningsfyrirtækja, sem getur nú sætt refsiábyrgð fyrir að gera mistök þótt enginn vilji hafi staðið til þess að komast hjá greiðslu aðflutningsgjalda. Tökum raunverulegt dæmi: Fyrirtæki í FA flytur öðru hvoru inn snyrtivörur. Vegna mistaka erlends sendanda vöru fylgdi rangur reikningur gögnum til tollmiðlara og staðfesti starfsmaður fyrirtækisins gögnin þar sem hann vissi ekki betur. Afleiðingar þessa fyrir starfsmanninn voru sekt og skráning á sakaskrá. Þarna skortir augljóslega allt meðalhóf; mistökin voru ekki annars eðlis en mistök starfsmanna tollstjóra sem settu óvart tolla á rauðrófur. Embættismenn segja Alþingi fyrir verkum Enginn er óskeikull og það gengur gegn grundvallargildum íslenzks samfélags að refsa fólki fyrir misgáning. Engu að síður hefur efnahags- og viðskiptanefnd Alþingis ekki sinnt ítrekuðum erindum FA og fleiri um að vinda ofan af lagabreytingunni. Þær tilraunir hafa jafnvel orðið til þess að útbúin voru frumvarpsdrög, sem Skatturinn lagðist eindregið gegn með þeim fráleitu rökum að það að breyta saknæmisskilyrðunum til fyrra horfs myndi torvelda rannsóknir á skipulagðri glæpastarfsemi! Hvernig það að geta refsað fólki fyrir einfalt gáleysi (mistök) á að vinna gegn skipulagðri glæpastarfsemi er eitthvað sem gengur röklega ekki upp, en engu að síður lyppaðist efnahags- og viðskiptanefnd niður og ekkert frumvarp var flutt. Stundum eru mistök starfsmanna Skattsins miklu alvarlegri en þau sem sneru að tollum á rauðrófur í byrjun ársins. Tökum dæmi af félagsmanni FA, sem var sakaður um að hafa flutt inn vöru á röngu tollskrárnúmeri. Með ákvörðun Skattsins var fyrirtækinu gert að greiða 290 milljónir króna í ríkissjóð. Að auki neyddist það til að hækka verðið á vörunni um tugi prósenta. Rúmlega mánuði síðar viðurkenndi Skatturinn að hafa haft rangt fyrir sér og þurfti að endurgreiða kröfuna með vöxtum. Afleiðingarnar fyrir viðkomandi ríkisstarfsmenn voru hins vegar engar, þótt tjónið væri mun meira en af rauðrófuklúðrinu í síðustu viku. Enginn komst á sakaskrá. Lagabreytingin, sem gerð var að undirlagi embættismanna, vegur gróflega gegn hagsmunum og réttaröryggi fyrirtækja í innflutningi og starfsmanna þeirra. Hún gengur líka gegn grundvallargildum samfélags okkar eins og áður segir. Alþingi þarf að hysja upp um sig og hætta að láta embættismenn Skattsins segja sér fyrir verkum. Höfundur er framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Stephensen Skattar og tollar Mest lesið „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Skoðun Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Sjá meira
Innflytjendur grænmetis ráku upp stór augu á fyrstu vinnudögum ársins þegar þeir sáu að samkvæmt kerfum Skattsins var kominn nýr tollur á rauðrófur, 30% tollur ofan á innflutningsverðið og 136 kr. magntollur á hvert kíló að auki. Nú verður tollum ekki breytt nema með lögum og ekki var vitað til þess að nein lagabreyting hefði verið gerð. Rauðrófur eru ekki framleiddar á Íslandi svo neinu nemi þannig að ekki hefði heldur verið nein ástæða til að vernda innlenda framleiðendur með tolli. Nú upphófst ferli fyrirspurna til tollstjóra hjá Skattinum um hverju þetta sætti. Félag atvinnurekenda sendi einnig fyrirspurnir á matvælaráðuneytið. Þaðan komu þau svör að enginn tollur væri á rauðrófum og ekkert hefði átt að breytast um áramótin. Í gær kom svo svar frá Skattinum: „Þetta voru mistök hjá okkur.“ Þá var hins vegar búið að tollafgreiða nokkrar sendingar af rauðrófum og innflytjendur búnir að greiða af þeim tolla. Óþægindi og umstang af þessum mistökum hjá Skattinum er því talsvert, þótt tollarnir verði að sjálfsögðu endurgreiddir. Allir geta gert mistök í vinnunni. Þessi mistök starfsmanna Skattsins hafa engar afleiðingar fyrir þá. Öðru máli gegnir hins vegar um starfsmenn innflutningsfyrirtækja, sem oft eru í nánum samskiptum við starfsmenn tollstjóra hjá Skattinum. Mistök í starfi geta haft alvarlegar afleiðingar fyrir þá. Skoðum hvers vegna. Lagabreyting án umræðu eða skoðunar Vorið 2017 flutti fjármálaráðherra frumvarp sem innihélt tillögu frá tollstjóra um að breyta saknæmisskilyrðum í 172. grein tollalaga. Lagt var til að í stað þess að refsa mætti innflytjendum vöru fyrir ranga upplýsingagjöf í tollskýrslu vegna ásetnings eða stórfellds gáleysis, mætti refsa fólki fyrir að gefa rangar upplýsingar af einföldu gáleysi. Þetta þýðir á mannamáli að tollstjóraembættið vildi að hægt yrði að refsa fólki fyrir misgáning eða mistök. Rökin voru að það væri svo erfitt að sýna fram á ásetning eða stórfellt gáleysi þegar rangar upplýsingar væru veittar í tollskýrslum. Félag atvinnurekenda og fleiri samtök fyrirtækja andmæltu þessari tillögu harðlega. FA benti á að tollalöggjöfin væri flókin og ógegnsæ og innflytjendur væru oft í miklum vandræðum með að ráða fram úr henni. Dæmi væru um að jafnvel að fenginni ráðgjöf starfsmanna tollstjóra varðandi tiltekna tollframkvæmd yrði það niðurstaðan löngu síðar að vara hefði verið rangt tollflokkuð og innflytjandinn þá sakaður um ranga upplýsingagjöf. FA benti á að leiðin til að tryggja að réttar upplýsingar væru veittar væri frekar sú að tollayfirvöld legðu sig betur fram um leiðbeiningu og ráðgjöf við framkvæmd tollalaganna. Alþingi hlustaði ekki á þessi andmæli. FA og önnur hagsmunasamtök innflutningsfyrirtækja voru ekki einu sinni boðuð á nefndarfund til að ræða málið, heldur rann það ljúflega og umræðulítið í gegnum þingið. Afleiðingarnar hafa í sumum tilvikum verið grafalvarlegar fyrir starfsfólk innflutningsfyrirtækja, sem getur nú sætt refsiábyrgð fyrir að gera mistök þótt enginn vilji hafi staðið til þess að komast hjá greiðslu aðflutningsgjalda. Tökum raunverulegt dæmi: Fyrirtæki í FA flytur öðru hvoru inn snyrtivörur. Vegna mistaka erlends sendanda vöru fylgdi rangur reikningur gögnum til tollmiðlara og staðfesti starfsmaður fyrirtækisins gögnin þar sem hann vissi ekki betur. Afleiðingar þessa fyrir starfsmanninn voru sekt og skráning á sakaskrá. Þarna skortir augljóslega allt meðalhóf; mistökin voru ekki annars eðlis en mistök starfsmanna tollstjóra sem settu óvart tolla á rauðrófur. Embættismenn segja Alþingi fyrir verkum Enginn er óskeikull og það gengur gegn grundvallargildum íslenzks samfélags að refsa fólki fyrir misgáning. Engu að síður hefur efnahags- og viðskiptanefnd Alþingis ekki sinnt ítrekuðum erindum FA og fleiri um að vinda ofan af lagabreytingunni. Þær tilraunir hafa jafnvel orðið til þess að útbúin voru frumvarpsdrög, sem Skatturinn lagðist eindregið gegn með þeim fráleitu rökum að það að breyta saknæmisskilyrðunum til fyrra horfs myndi torvelda rannsóknir á skipulagðri glæpastarfsemi! Hvernig það að geta refsað fólki fyrir einfalt gáleysi (mistök) á að vinna gegn skipulagðri glæpastarfsemi er eitthvað sem gengur röklega ekki upp, en engu að síður lyppaðist efnahags- og viðskiptanefnd niður og ekkert frumvarp var flutt. Stundum eru mistök starfsmanna Skattsins miklu alvarlegri en þau sem sneru að tollum á rauðrófur í byrjun ársins. Tökum dæmi af félagsmanni FA, sem var sakaður um að hafa flutt inn vöru á röngu tollskrárnúmeri. Með ákvörðun Skattsins var fyrirtækinu gert að greiða 290 milljónir króna í ríkissjóð. Að auki neyddist það til að hækka verðið á vörunni um tugi prósenta. Rúmlega mánuði síðar viðurkenndi Skatturinn að hafa haft rangt fyrir sér og þurfti að endurgreiða kröfuna með vöxtum. Afleiðingarnar fyrir viðkomandi ríkisstarfsmenn voru hins vegar engar, þótt tjónið væri mun meira en af rauðrófuklúðrinu í síðustu viku. Enginn komst á sakaskrá. Lagabreytingin, sem gerð var að undirlagi embættismanna, vegur gróflega gegn hagsmunum og réttaröryggi fyrirtækja í innflutningi og starfsmanna þeirra. Hún gengur líka gegn grundvallargildum samfélags okkar eins og áður segir. Alþingi þarf að hysja upp um sig og hætta að láta embættismenn Skattsins segja sér fyrir verkum. Höfundur er framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda.
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun