Skrýtin uppákoma í Hæstarétti, réttlæti hins sterka Jörgen Ingimar Hansson skrifar 6. nóvember 2023 13:01 Ég lenti í dómsmáli sem ég rak sjálfur að miklu leyti. Þegar það var komið fyrir Hæstarétt fékk ég ábendingu um að ég gæti sótt um að málflutningur yrði skriflegur sem ég gerði. Mér fannst Hæstiréttur taka á því máli á mjög sérkennilegan hátt. Mér var munnlega svarað stuttu eftir að ég sótti um, í gegnum skrifstofustjóra Hæstaréttar, á þá leið að búið væri að samþykkja umsókn mína, það er skriflegan málflutning. Ég fór ekki fram á að fá samþykktina skriflega. Taldi að henni væri treystandi eins og nýju neti. Þetta var jú sjálfur Hæstiréttur Íslands. Skriflegur málflutningur byggist á því að réttinum og gagnaðila er sendur málflutningur í skriflegu formi sem gagnaðilinn síðan svarar skriflega eftir að hafa fengið ákveðinn frest til þess. Síðar var sagt að samþykktinni hefði verið hafnað með bréfi sem hefði verið sent í pósti tveimur mánuðum eftir hina munnlegu samþykkt og tveimur mánuðum áður en mér var sagt frá efni hennar. Ég veit einungis að mér hefur aldrei borist bréfið. Mér fannst athyglisvert hvernig Hæstiréttur Íslands kom skilaboðunum á framfæri á tölvuöld. Ég hef reyndar mínar efasemdir um að það hafi yfirleitt verið sent. Ég var í sambandi við réttinn fáeinum dögum áður en bréfið var sagt sent. Þá var mér sagt að ekki væri búið að ákveða skiladag fyrir skriflega málflutninginn. Lögmaður sagði mér að hann hefði verið í sambandi við Hæstarétt um svipað leyti, líklega einhverjum dögum seinna, þar sem honum var sagt að ég væri með skriflegan málflutning. Þegar ég fékk vitneskjuna um afturköllunina hafði ég þegar lokið við að undirbúa skriflegan málflutning þannig að ég þurfti að breyta honum í munnlegan. Það var veruleg breyting vegna þess að ég vissi ekki fyrr en eftir það að Hæstiréttur krefðist þess að hann færi ekki yfir 30 mínútur en ég hafði haft þann skriflega sem svaraði þreföldum þeim tíma. Um 20 blaðsíður í stað 7-8. Að vísu voru til dæmis tilvitnanir í skjöl mjög umfangsmiklar en ég lagði mikla áherslu á þær enda byggðist málflutningur minn mjög mikið á skriflegum sönnunum. Þeim varð ég að sleppa sem mér fannst veikja hann verulega. Þegar ég bað um skýringar á afturkölluninni var því fyrst borið við að hinn aðili málsins vildi það ekki. Síðar var sagt að skriflegur málflutningur væri bara samþykktur við alveg sérstakar aðstæður sem ekki væru fyrir hendi. Ekki var unnt að fá útskýrt hvaða sérstakar aðstæður þyrfti til. Við málflutninginn kom svo fram að dómararnir vildu bara hafa þetta svona. Þeim þætti það bara best enda vanastir því. Mín rök skiptu sem sagt engu máli. Það sem var nokkuð sérstakt við þessar umræður milli aðila var að ég hélt fram fjórum ástæðum til rökstuðnings mínum málstað. Þeir svöruðu aðeins hvað varðaði eina af þeim enda vissi ég ekki til þess að þeir gerðu neitt til þess að skoða málið. Hún varðaði það að ég heyrði illa í stórum sölum sem ekki væru lausir við bergmál. Þeim ástæðum var í engu svarað að ég væri ólöglærður, mér finndist málið vera þannig vaxið að töluvert flóknar útskýringar af minni hálfu þyrfti til að koma málinu til skila. Tilvísunum í gögn málsins yrði að sleppa við munnlegan málflutning en þær þyrftu að verða mjög umfangsmiklar. Auðvelt myndi verða fyrir dómarana að tileinka sér þær við lestur á texta og fletta þeim upp eftir því sem þeim þætti þörf á.Mér finnst þessi níska á röksemdir af hálfu Hæstaréttar mjög í anda dómskerfisins í heild. Er ég þá með hugann við að dómarar geti rökstutt dóma einungis frá sjónarmiði þess sem hann dæmir í hag sem auðveldar það mjög að þeir geti dæmt hverjum sem er í vil. Ég tel að munnleg aðalmeðferð sé oft mótdræg hinum ólöglærða. Hér á hann að eiga valið hvort hann velur munnlegan eða skriflegan málflutning sé yfirleitt vilji fyrir jafnræði í dómstólum landsins. Með skriflegum málflutningi er unnt að draga úr margs konar yfirburðum lögmanna. Sem dæmi má nefna yfirburða lögfræðikunnáttu og yfirburðakunnáttu í að setja fram dómsmál. Þá er það einnig mikilvægt að hinn ólöglærði geti ráðfært sig við löglærða milli umferða til þess að geta betur varist hugsanlegum lagaklækjum hins aðilans. Ég geri ráð fyrir að umferðirnar yrðu tvær. Þá er eftir að spyrja hvort þær aðfarir sem lýst er í þessu máli séu boðlegar. Þar sem um er að ræða Hæstarétt Íslands finnst mér það fjarri lagi. Mér finnst að þar þurfi menn að bera meiri virðingu fyrir sjálfum sér. Annars er hætt við að þeir glati virðingu annarra sem ég held reyndar að þeir séu smám saman að gera. Höfundur er rekstrarverkfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jörgen Ingimar Hansson Dómstólar Mest lesið Rekin út fyrir að vera kennari Álfhildur Leifsdóttir Skoðun Vanvirðing við einkaframtakið og verðmætasköpun Bessí Þóra Jónsdóttir Skoðun Með baunabyssu í kennaraverkfalli Ólafur Hauksson Skoðun Við þurfum að tala um Bálstofuna Matthías Kormáksson Skoðun Verðum að rannsaka hvað gerðist í Covid Hildur Þórðardóttir Skoðun Það þarf meiri töffara í okkur Davíð Már Sigurðsson Skoðun Samfylkingin ætlar ekki að hækka tekjuskatt Alma D. Möller Skoðun Á að banna rauða jólasveininn? Stefán Vagn Stefánsson Skoðun Treystir þú konum? Hópur 72 kvenna úr sex stjórnmálaflokkum Skoðun Unga fólkið og frjósemi María Rut Baldursdóttir,Sigríður Auðunsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sá „óháði“ kemur til byggða Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Vegið að framtíð ungs vísindafólks á Íslandi Katrín Möller,Svava Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Trúðslæti eða trúverðugleiki Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Rekin út fyrir að vera kennari Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Lögreglumenn samningslausir mánuðum saman og án verkfallsréttar Fjölnir Sæmundsson skrifar Skoðun Hver vill kenna? Aron H. Steinsson skrifar Skoðun Við þurfum að tala um Bálstofuna Matthías Kormáksson skrifar Skoðun Vanvirðing við einkaframtakið og verðmætasköpun Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Samfylkingin ætlar ekki að hækka tekjuskatt Alma D. Möller skrifar Skoðun Hvað eiga eldri borgarar að kjósa? Hjördís Hendriksdóttir skrifar Skoðun Við erum að ná árangri Ásmundur Einar Daðason skrifar Skoðun Verðum að rannsaka hvað gerðist í Covid Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Ég og amma mín sem er dáin Lovísa Oktovía Eyvindsdóttir skrifar Skoðun Spegill eða stjórntæki? Hlutverk skoðanakannana og almenningsálits í stefnumótun og stjórnmálum Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Með baunabyssu í kennaraverkfalli Ólafur Hauksson skrifar Skoðun Hver tilheyrir hverjum? Kristín Davíðsdóttir skrifar Skoðun Það þarf meiri töffara í okkur Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Unga fólkið og frjósemi María Rut Baldursdóttir,Sigríður Auðunsdóttir skrifar Skoðun Tryggjum frelsi til handfæraveiða – eflum sjávarbyggðirnar Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verja þarf friðinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Mannsæmandi lífeyrislaun strax Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Munu bara allir fá dánaraðstoð? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Billy bókahilla og börnin mín Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Á að banna rauða jólasveininn? Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Er skárra að kasta upp um dómsniðurstöðuna en að dómarinn dæmi? Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Píratar hafa metnaðarfyllstu umhverfis- og loftslagsstefnuna Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Svör við atvinnuumsóknum – Ákall til atvinnurekenda Valgerður Rut Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umræða á villigötum Diljá Matthíasardóttir skrifar Sjá meira
Ég lenti í dómsmáli sem ég rak sjálfur að miklu leyti. Þegar það var komið fyrir Hæstarétt fékk ég ábendingu um að ég gæti sótt um að málflutningur yrði skriflegur sem ég gerði. Mér fannst Hæstiréttur taka á því máli á mjög sérkennilegan hátt. Mér var munnlega svarað stuttu eftir að ég sótti um, í gegnum skrifstofustjóra Hæstaréttar, á þá leið að búið væri að samþykkja umsókn mína, það er skriflegan málflutning. Ég fór ekki fram á að fá samþykktina skriflega. Taldi að henni væri treystandi eins og nýju neti. Þetta var jú sjálfur Hæstiréttur Íslands. Skriflegur málflutningur byggist á því að réttinum og gagnaðila er sendur málflutningur í skriflegu formi sem gagnaðilinn síðan svarar skriflega eftir að hafa fengið ákveðinn frest til þess. Síðar var sagt að samþykktinni hefði verið hafnað með bréfi sem hefði verið sent í pósti tveimur mánuðum eftir hina munnlegu samþykkt og tveimur mánuðum áður en mér var sagt frá efni hennar. Ég veit einungis að mér hefur aldrei borist bréfið. Mér fannst athyglisvert hvernig Hæstiréttur Íslands kom skilaboðunum á framfæri á tölvuöld. Ég hef reyndar mínar efasemdir um að það hafi yfirleitt verið sent. Ég var í sambandi við réttinn fáeinum dögum áður en bréfið var sagt sent. Þá var mér sagt að ekki væri búið að ákveða skiladag fyrir skriflega málflutninginn. Lögmaður sagði mér að hann hefði verið í sambandi við Hæstarétt um svipað leyti, líklega einhverjum dögum seinna, þar sem honum var sagt að ég væri með skriflegan málflutning. Þegar ég fékk vitneskjuna um afturköllunina hafði ég þegar lokið við að undirbúa skriflegan málflutning þannig að ég þurfti að breyta honum í munnlegan. Það var veruleg breyting vegna þess að ég vissi ekki fyrr en eftir það að Hæstiréttur krefðist þess að hann færi ekki yfir 30 mínútur en ég hafði haft þann skriflega sem svaraði þreföldum þeim tíma. Um 20 blaðsíður í stað 7-8. Að vísu voru til dæmis tilvitnanir í skjöl mjög umfangsmiklar en ég lagði mikla áherslu á þær enda byggðist málflutningur minn mjög mikið á skriflegum sönnunum. Þeim varð ég að sleppa sem mér fannst veikja hann verulega. Þegar ég bað um skýringar á afturkölluninni var því fyrst borið við að hinn aðili málsins vildi það ekki. Síðar var sagt að skriflegur málflutningur væri bara samþykktur við alveg sérstakar aðstæður sem ekki væru fyrir hendi. Ekki var unnt að fá útskýrt hvaða sérstakar aðstæður þyrfti til. Við málflutninginn kom svo fram að dómararnir vildu bara hafa þetta svona. Þeim þætti það bara best enda vanastir því. Mín rök skiptu sem sagt engu máli. Það sem var nokkuð sérstakt við þessar umræður milli aðila var að ég hélt fram fjórum ástæðum til rökstuðnings mínum málstað. Þeir svöruðu aðeins hvað varðaði eina af þeim enda vissi ég ekki til þess að þeir gerðu neitt til þess að skoða málið. Hún varðaði það að ég heyrði illa í stórum sölum sem ekki væru lausir við bergmál. Þeim ástæðum var í engu svarað að ég væri ólöglærður, mér finndist málið vera þannig vaxið að töluvert flóknar útskýringar af minni hálfu þyrfti til að koma málinu til skila. Tilvísunum í gögn málsins yrði að sleppa við munnlegan málflutning en þær þyrftu að verða mjög umfangsmiklar. Auðvelt myndi verða fyrir dómarana að tileinka sér þær við lestur á texta og fletta þeim upp eftir því sem þeim þætti þörf á.Mér finnst þessi níska á röksemdir af hálfu Hæstaréttar mjög í anda dómskerfisins í heild. Er ég þá með hugann við að dómarar geti rökstutt dóma einungis frá sjónarmiði þess sem hann dæmir í hag sem auðveldar það mjög að þeir geti dæmt hverjum sem er í vil. Ég tel að munnleg aðalmeðferð sé oft mótdræg hinum ólöglærða. Hér á hann að eiga valið hvort hann velur munnlegan eða skriflegan málflutning sé yfirleitt vilji fyrir jafnræði í dómstólum landsins. Með skriflegum málflutningi er unnt að draga úr margs konar yfirburðum lögmanna. Sem dæmi má nefna yfirburða lögfræðikunnáttu og yfirburðakunnáttu í að setja fram dómsmál. Þá er það einnig mikilvægt að hinn ólöglærði geti ráðfært sig við löglærða milli umferða til þess að geta betur varist hugsanlegum lagaklækjum hins aðilans. Ég geri ráð fyrir að umferðirnar yrðu tvær. Þá er eftir að spyrja hvort þær aðfarir sem lýst er í þessu máli séu boðlegar. Þar sem um er að ræða Hæstarétt Íslands finnst mér það fjarri lagi. Mér finnst að þar þurfi menn að bera meiri virðingu fyrir sjálfum sér. Annars er hætt við að þeir glati virðingu annarra sem ég held reyndar að þeir séu smám saman að gera. Höfundur er rekstrarverkfræðingur.
Skoðun Lögreglumenn samningslausir mánuðum saman og án verkfallsréttar Fjölnir Sæmundsson skrifar
Skoðun Spegill eða stjórntæki? Hlutverk skoðanakannana og almenningsálits í stefnumótun og stjórnmálum Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar
Skoðun Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson skrifar
Skoðun Er skárra að kasta upp um dómsniðurstöðuna en að dómarinn dæmi? Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Skoðun Píratar hafa metnaðarfyllstu umhverfis- og loftslagsstefnuna Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar