Ljósið í sálinni Árni Már Jensson skrifar 18. desember 2022 14:59 „Aldir og andartök hrynja,með undursamlegum nið,það er ekkert í heiminum öllum,nema eilífðin, Guð og við.“ Hversu fögur eru orð skáldsins í ljóðinu Ást. Hvernig skynjar maðurinn Guð og hvaða afl skyldi það vera sem er manninum og Guði órjúfanlegt í daglegu lífi? Í veruleika upplýsingarinnar styðjumst við mennirnir við lög, reglur og venjur sem við höfum samið og úthlutað hvort öðru í viðleitni til að siðvæða samfélög okkar. Lýðræðið og stjórnskipanin; löggjafarvald, dómsvald og framkvæmdarvald eru grunnstoðir þessa veruleika. Við höfum sett okkur lögin við aðstæður sem við rákum okkur á að þyrfti, til að friður megi ríkja meðal okkar, og notum sem viðmið til aðgreiningar á réttu og röngu. Við höfum stofnanir; dómstóla, lögreglu og fullnustu-yfirvald refsinga sem eiga að gæta hlutleysis en fylgja ramma laganna. Þannig hefur okkur lærst að við þurfum ytra aðhald til að fara okkur ekki að voða fyrir eigin hugsunum og gjörðum. Þessi þörf okkar endurspeglar ákveðna smæð og auðmýkt gagnvart æðri vitund sem við skynjum í nálægð og viljum eiga samfélag við. Meðvitað ástand um þessa vitund er jákvæður þáttur í þróun mannsins sem að lokum mun úthýsa grimmd og illsku sem því miður er langt ferðalag. En af hverju þarf vel upplýstur maðurinn að setja sér þessar eftirlitsstofnanir og lög? Jú, hann á það til að fyllast sjálfum sér og glata þar með auðmýkt og tengslum við æðri vitund í daglegu lífi. Við slíkar aðstæður hrynur siðferðið og óreiðan tekur við. Hvorki upplýsing né akademísk þekking leysir af hólmi vitundina góðu sem maðurinn þarf sér við hlið til að úthýsa illskunni. Það gerir einungis samviskan. Hvernig skiljum við samviskuna? Hugsun mannsins ræðst annars vegar af erfðum og getu til að lifa af í veröld efnisins, og hins vegar af þrá hans til að þroskast andlega. Hvort hugarrýmið fyrir sig víkkar í hlutfalli við athyglina og er samviskan sú glíma sem skilur þar á milli. Í trúarlegu samhengi er synd brot gegn Guðlegum lögum. Hver menning hefur sína eigin túlkun á því hvað það þýðir að drýgja synd. Þó að syndir séu yfirleitt athafnir, þá er hægt að kalla allar hugsanir, orð eða athafnir sem eru siðlausar, eigingjarnar, skammarlegar, eða skaðlegar, syndugar. Sé hugtakið synd sett í samhengi við hegðun mannsins án tillits til trúarbragða myndi nærtækast að miða synduga gjörð við flest það sem stríðir gegn betri vitund, þ.e. gegn samvisku mannsins. Svo geta menn farið dýpra og velt fyrir sér hvaðan samviskan er upprunnin og yfir höfuð hvað hún er: Guðleg eða mannleg, eða e.t.v. sambland hvoru tveggja; ‘Sam-Viska’ Guðs og manns. Hvað gerist ef við förum á svig við þessa æðri vitund? Jú, að ganga gegn samviskunni jafngildir því að brjóta gegn heiðarleikanum sem er ávísun á vanlíðan. Að sama skapi leiðir það af sér vellíðan að lúta henni. Samviskan er þannig andlegt leiðbeinandi afl sem tjáir sig gegnum tilfinningar okkar og opinberar samofið eðli Guðs og manns. „Þú gafst mér skýin og fjöllin og Guð,til að styrkja mig.Ég fann ei hvað lífið var fagurt,fyrr en ég elskaði þig.Ég fæddist til ljóssins og lífsins,er lærði ég að unna þér,og ást mín fær ekki fölnað,fyrr en með sjálfri mér.“ Lífið, ástin, ljósið og eilífðin spinna örlagaþræði í þessu undurfagra ljóði Sigurðar Nordals. Lífið er ferðalag sem aldrei tekur enda, þó forvitnileg umskipti bíði okkar við viðskilnað sálar og líkama. Þetta ferðalag er í senn erfitt og gefandi en umfram allt lærdómur þar sem enginn ávinningur er ábatasamari yfir fljót vistaskiptanna en andlegur þroski. Við bröltum áfram gegn um lífið, misstígum okkur, er refsað, leiðréttum, höldum áfram, misstígum okkur, er refsað, leiðréttum og höldum áfram osfrv,. osfrv. Hjá sumum okkar er þetta eins og hringavitleysa endaleysunnar. En svo gerist eitthvað. Við vöknum til andlegrar vitundar, tenging myndast við samviskuna, og lærdómur mistakanna raungerist. Við flestar hindranir sem við hrösum um, þurfum við ekki að eiga við refsiramma kerfisins. Okkar eigin samviska sér um fullnustuna í glímunni um sjálfsvitundina – þá meðvitund sem sker úr um hver við erum. Ekki endilega gagnvart samfélaginu og öllum hinum, heldur okkur sjálfum og því sem æðra er – betri vitund og Guði. Þannig angrar samviskan okkur ýmist og lítillækkar eða gleður og auðgar. Meðvituð sjálfsmynd verður því ekki aðskilin þessu vitundarangri sem skilur milli tilgangs og tilgangsleysis í jarðverunni. Jesú sagði: Ég er ljós heimsins. Sá sem fylgir mér, mun ekki ganga í myrkri, heldur hafa ljós lífsins. Jóh. 8:12 Öllum þeim kimum vitundarinnar sem myrkar hugsanir dveljast getum við umbreytt með ljósi. Það gerum við með því að hlusta á rödd samviskunnar og lúta í gras. Þannig ræktum við kærleika lífsins í samfélagi við sjálf okkur, hvort annað og Guð. Því samviskan og Guð eiga sér samnefnara sem er réttlætið. Höfundur er áhugamaður um betra samfélag og líf. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Gerum Áslaugu Örnu að formanni Sjálfstæðisflokksins! Einar Baldvin Árnason Skoðun Hættið að hæða lýðræðið - Slítið stjórnarsamstarfinu! Þorsteinn Sæmundsson Skoðun Sorrý, ekkert partý fyrir þig (þú ert svo mikið ves) Þuríður Harpa Sigurðardóttir Skoðun Fjölskylduflokkurinn Hjördís Guðný Guðmundsdóttir Skoðun Lýst yfir hættustigi vegna áfengisdrykkju Gunnar Hersveinn Skoðun Hingað og ekki lengra. En hvað svo? Heiðbrá Ólafsdóttir Skoðun Er fólk ungt eða gamalt? Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir Skoðun Riddarar kærleikans Tómas Torfason Skoðun Vatn rennur ekki upp í móti Sigmar Guðmundsson Skoðun Frá vinnustofum til borðstofa Halla Margrét Hinriksdóttir,Inga Minelgaite Skoðun Skoðun Skoðun Hættið að hæða lýðræðið - Slítið stjórnarsamstarfinu! Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Gerum Áslaugu Örnu að formanni Sjálfstæðisflokksins! Einar Baldvin Árnason skrifar Skoðun Frá vinnustofum til borðstofa Halla Margrét Hinriksdóttir,Inga Minelgaite skrifar Skoðun Hingað og ekki lengra. En hvað svo? Heiðbrá Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hvernig líður þér í vinnunni? Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga Gígju Baldursdóttir skrifar Skoðun Kvótakerfi stjórnmálaflokkanna Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Sorrý, ekkert partý fyrir þig (þú ert svo mikið ves) Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er meðvirkni kostur? Davíð Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Sviptum greiðslumiðlun RAPYD starfsleyfi Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Öryrkjar eiga betra skilið Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Riddarar kærleikans Tómas Torfason skrifar Skoðun Er fólk ungt eða gamalt? Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Vatn rennur ekki upp í móti Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Ólíkt hefst fólk að Hjörleifur Hallgríms Herbertsson skrifar Skoðun Jöfn tækifæri til menntunar Ingibjörg Ólöf Isaksen skrifar Skoðun Niðurskurður fjölbreytileikans í íslenskri kvikmyndagerð Dögg Mósesdóttir,Helga Rakel Rafnsdóttir skrifar Skoðun Þar sem hanar og hænur gala Yngvi Sighvatsson skrifar Skoðun Stafræn þjónustubylting Reykjavíkurborgar vekur heimsathygli Alexandra Briem skrifar Skoðun Hlutleysi í NATO – Íslenskar varnir Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Þú ert númer 1155 í röðinni Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Á bak við tjöldin Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Sveitarfélögin okkar eiga alls ekki að skipta við Rapyd Hópur íbúa í sveitarfélögum sem stunda viðskipti við Rapyd skrifar Skoðun Lagarammi um lögbrot Lára G. Sigurðardóttir skrifar Skoðun Burt með mismunun! Skúli Helgason skrifar Skoðun Aukið aðgengi að faglegri þjónustu – Styðjum Afstöðu! Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Óskrifuðu Pálínuboðorðin Óskar Jónasson skrifar Skoðun Sjálfskipaðir sérfræðingar samgöngumála Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Byggjum raðhús í Hvalfjarðargöngum Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Leiðréttum launin Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Er ekki bara best? Reynir Böðvarsson skrifar Sjá meira
„Aldir og andartök hrynja,með undursamlegum nið,það er ekkert í heiminum öllum,nema eilífðin, Guð og við.“ Hversu fögur eru orð skáldsins í ljóðinu Ást. Hvernig skynjar maðurinn Guð og hvaða afl skyldi það vera sem er manninum og Guði órjúfanlegt í daglegu lífi? Í veruleika upplýsingarinnar styðjumst við mennirnir við lög, reglur og venjur sem við höfum samið og úthlutað hvort öðru í viðleitni til að siðvæða samfélög okkar. Lýðræðið og stjórnskipanin; löggjafarvald, dómsvald og framkvæmdarvald eru grunnstoðir þessa veruleika. Við höfum sett okkur lögin við aðstæður sem við rákum okkur á að þyrfti, til að friður megi ríkja meðal okkar, og notum sem viðmið til aðgreiningar á réttu og röngu. Við höfum stofnanir; dómstóla, lögreglu og fullnustu-yfirvald refsinga sem eiga að gæta hlutleysis en fylgja ramma laganna. Þannig hefur okkur lærst að við þurfum ytra aðhald til að fara okkur ekki að voða fyrir eigin hugsunum og gjörðum. Þessi þörf okkar endurspeglar ákveðna smæð og auðmýkt gagnvart æðri vitund sem við skynjum í nálægð og viljum eiga samfélag við. Meðvitað ástand um þessa vitund er jákvæður þáttur í þróun mannsins sem að lokum mun úthýsa grimmd og illsku sem því miður er langt ferðalag. En af hverju þarf vel upplýstur maðurinn að setja sér þessar eftirlitsstofnanir og lög? Jú, hann á það til að fyllast sjálfum sér og glata þar með auðmýkt og tengslum við æðri vitund í daglegu lífi. Við slíkar aðstæður hrynur siðferðið og óreiðan tekur við. Hvorki upplýsing né akademísk þekking leysir af hólmi vitundina góðu sem maðurinn þarf sér við hlið til að úthýsa illskunni. Það gerir einungis samviskan. Hvernig skiljum við samviskuna? Hugsun mannsins ræðst annars vegar af erfðum og getu til að lifa af í veröld efnisins, og hins vegar af þrá hans til að þroskast andlega. Hvort hugarrýmið fyrir sig víkkar í hlutfalli við athyglina og er samviskan sú glíma sem skilur þar á milli. Í trúarlegu samhengi er synd brot gegn Guðlegum lögum. Hver menning hefur sína eigin túlkun á því hvað það þýðir að drýgja synd. Þó að syndir séu yfirleitt athafnir, þá er hægt að kalla allar hugsanir, orð eða athafnir sem eru siðlausar, eigingjarnar, skammarlegar, eða skaðlegar, syndugar. Sé hugtakið synd sett í samhengi við hegðun mannsins án tillits til trúarbragða myndi nærtækast að miða synduga gjörð við flest það sem stríðir gegn betri vitund, þ.e. gegn samvisku mannsins. Svo geta menn farið dýpra og velt fyrir sér hvaðan samviskan er upprunnin og yfir höfuð hvað hún er: Guðleg eða mannleg, eða e.t.v. sambland hvoru tveggja; ‘Sam-Viska’ Guðs og manns. Hvað gerist ef við förum á svig við þessa æðri vitund? Jú, að ganga gegn samviskunni jafngildir því að brjóta gegn heiðarleikanum sem er ávísun á vanlíðan. Að sama skapi leiðir það af sér vellíðan að lúta henni. Samviskan er þannig andlegt leiðbeinandi afl sem tjáir sig gegnum tilfinningar okkar og opinberar samofið eðli Guðs og manns. „Þú gafst mér skýin og fjöllin og Guð,til að styrkja mig.Ég fann ei hvað lífið var fagurt,fyrr en ég elskaði þig.Ég fæddist til ljóssins og lífsins,er lærði ég að unna þér,og ást mín fær ekki fölnað,fyrr en með sjálfri mér.“ Lífið, ástin, ljósið og eilífðin spinna örlagaþræði í þessu undurfagra ljóði Sigurðar Nordals. Lífið er ferðalag sem aldrei tekur enda, þó forvitnileg umskipti bíði okkar við viðskilnað sálar og líkama. Þetta ferðalag er í senn erfitt og gefandi en umfram allt lærdómur þar sem enginn ávinningur er ábatasamari yfir fljót vistaskiptanna en andlegur þroski. Við bröltum áfram gegn um lífið, misstígum okkur, er refsað, leiðréttum, höldum áfram, misstígum okkur, er refsað, leiðréttum og höldum áfram osfrv,. osfrv. Hjá sumum okkar er þetta eins og hringavitleysa endaleysunnar. En svo gerist eitthvað. Við vöknum til andlegrar vitundar, tenging myndast við samviskuna, og lærdómur mistakanna raungerist. Við flestar hindranir sem við hrösum um, þurfum við ekki að eiga við refsiramma kerfisins. Okkar eigin samviska sér um fullnustuna í glímunni um sjálfsvitundina – þá meðvitund sem sker úr um hver við erum. Ekki endilega gagnvart samfélaginu og öllum hinum, heldur okkur sjálfum og því sem æðra er – betri vitund og Guði. Þannig angrar samviskan okkur ýmist og lítillækkar eða gleður og auðgar. Meðvituð sjálfsmynd verður því ekki aðskilin þessu vitundarangri sem skilur milli tilgangs og tilgangsleysis í jarðverunni. Jesú sagði: Ég er ljós heimsins. Sá sem fylgir mér, mun ekki ganga í myrkri, heldur hafa ljós lífsins. Jóh. 8:12 Öllum þeim kimum vitundarinnar sem myrkar hugsanir dveljast getum við umbreytt með ljósi. Það gerum við með því að hlusta á rödd samviskunnar og lúta í gras. Þannig ræktum við kærleika lífsins í samfélagi við sjálf okkur, hvort annað og Guð. Því samviskan og Guð eiga sér samnefnara sem er réttlætið. Höfundur er áhugamaður um betra samfélag og líf.
Er fólk ungt eða gamalt? Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir Skoðun
Skoðun Hvernig líður þér í vinnunni? Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga Gígju Baldursdóttir skrifar
Skoðun Er fólk ungt eða gamalt? Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar
Skoðun Niðurskurður fjölbreytileikans í íslenskri kvikmyndagerð Dögg Mósesdóttir,Helga Rakel Rafnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélögin okkar eiga alls ekki að skipta við Rapyd Hópur íbúa í sveitarfélögum sem stunda viðskipti við Rapyd skrifar
Er fólk ungt eða gamalt? Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir Skoðun