Þegar konur taka pláss á skjánum... Eva Sigurðardóttir skrifar 9. júní 2022 13:00 Síðastliðinn sunnudag var lokaþáttur af sjónvarpsþáttunum Vitjanir sýndur á RÚV. Var það einstaklega spennandi fyrir mig þar sem ég er jú leikstjóri þáttanna. Handritið er unnið af okkur Kolbrúnu Önnu Björnsdóttur og Völu Þórsdóttur og skartar verkið konum í flestum aðal hlutverkum. Í þeirri merkilega litlu umfjöllun sem sería af þessari stærð hefur fengið hefur oftast verið talað um „kvenna verk” eða „kvenna teymi” – sem er svo sem alveg rétt, en óþarfi að taka það alltaf fram. Eða hvað? Það hefur verið mjög áhugavert að fylgjast með þessari umfjöllun og sjá hversu mikla áherslu kvennavinkillinn hefur fengið. Við erum mjög stoltar af því að hafa teflt fram þessari sögu um lækni sem flytur aftur í gamla þorpið sitt með unglingsdóttur sína og þarf að flytja inn í foreldrahús eftir framhjáhald eiginmanns síns. Hún tekur við stöðu heimilislæknis í þorpinu og á heilsugæslunni vinna tvær aðrar konur sem eru stór hlutverk í sögunni. Við kynnum til leiks fjöldan allan af karakterum úr þessu þorpi, en mæður og dætur eru aðal söguþráður seríunnar og því ætti ekki að koma á óvart að konur eru í flestum aðal hlutverkunum. En þetta virðist hafa slegið suma áhorfendur útaf laginu. Ég hef fengið ótal margar athugasemdir bæði á netinu og frá fólki í kringum mig um þetta. Konur eru flestar mjög ánægðar og vilja bara ræða söguþráðinn, en karlar hafa oft byrjað á því að undra sig á því hvað það virðast búa margar konur í þessu skáldaða þorpi sem við höfum nefnt Hólmafjörð. Faðir minn vildi jafnvel hvetja mig til þess að skrifa inn karlmann á heilsugæsluna því karlmenn geta víst líka unnið á heilsugæslum. Það er svo sem alveg rétt, en það er bara ekki það sem að sagan er um, og er það ekki réttur höfunda að skrifa inn þá karaktera og söguþræði sem þeim finnst mest áhugaverðir? Áhorfendur hafa í gegnum árin fengið að horfa á kvikmyndir og sjónvarpsefni sem skartað hefur mikið af karl hetjum og körlum í aðal hlutverkum. Oftast eru konur bara í aukahlutverki og með þann eina tilgang að styðja við sögu karlanna. Þegar kona er í aðalhlutverki er oft karlmaður í jafn stóru hlutverki, en ég nefni hér Ófærð, Brot og Verbúðina. Gæti það mögulega verið útskýrt með því að konur hafa ekki fengið sömu tækifærin til að skrifa eða leikstýra svona stórum verkum? Auðvitað mega konur skrifa um karla og karlar skrifa um konur – en það ætti ekki að koma neinum á óvart að sjónvarpsería skrifuð af konum sé um konur. Það er bara ekkert að því og í raun þörf á því. Og það er svo efni í annan pistil, en það einnig meiri þörf á sýnileika og tækifærum fyrir POC (people of colour), hinsegin fólki og einstaklingum með fötlun. Við konurnar höfum þurft að læra að tengja við karlmenn á skjánum og finna leiðir til þess að endurspegla okkur í sögum þeirra. Þar hafa karlmenn ekki þurft að leggja mikið á sig þar sem að þeir sjá sjálfa sig í flestum seríum og kvikmyndum síðastliðnu ára. Eitt og eitt verk kemur út um konur, en það er undantekning frekar en reglan. Og það er því tilgáta mín að karlmenn eru hreinglega bara ekki í æfingu í því að leggja meira á sig og finna tengingu eða speglun í karakterum sem líta ekki út eins og þeir sjálfir. En margt sem að persónur Vitjana ganga í gegnum eru lífsreynslur sem að bæði kynin þekkja og ættu að tengja við. Ég bæti því svo við að það hefur verið áberandi lítil umfjöllun um þessa þætti sem sýndir voru á sama tíma á RÚV og hinar íslensku leiknu seríurnar sem við höfum horft á síðustu misseri. Mér hefur verið bent á þetta frá ótal mörgu fólki og jafnvel hefur þetta verið rætt af áhorfendum á Twitter og á Facebook. Fjölmiðlar hafa birt mjög fá viðtöl og leikkonurnar okkar flestar ekki farið í nein blaðaviðtöl. Má þar sérstaklega benda á að aðal leikkonan, Sara Dögg Ásgeirsdóttir, hefur ekki fengið eitt viðtal í fréttablaði, fréttasíðum á netinu eða í tölublað. Þetta finnst mér mjög undarlegt, enda um þekkta og reynda leikkonu að ræða. Kannski er það bara af því að við konurnar látum verkin tala og erum aðeins hógvægari með þetta allt saman – en fjölmiðlar mættu nú líka vinna vinnu sína af meiri áhuga og ekki bara bíða eftir tilbúnum fréttatilkynningum og pistlum eins og oft er gert. Það eru einnig margar þemur í þáttunum sem fólk hefur vilja ræða á netinu eins og heimilisofbeldi og geðheilsa, en þetta hefur ekki krossað yfir í viðurkennda fjölmiðla. Ég dett oft í grifjuna að fara að þakka fyrir það að hafa fengið að leikstýra þessum þáttum og að fá að sýna þá á RÚV, eins og að ég sé ekki lærð og reynd kvikmyndagerðakona sem á þetta pláss skilið eins og við allar sem komu að gerð Vitjana. Við höfum lagt mikla vinnu í verkið og það sem við þökkum fyrir er samstarfið og áhorfið sem við höfum hlotið. Það ætti ekki að koma fólki svona á óvart að þetta „kvenna verk” sé faglega unnið. Það er áberandi hvað áhorfendur sem horft hafa á þáttinn eru ánægðir og ég hvet alla sem eftir eiga að horfa að taka hámhorf á Sarpinum hjá RÚV. Munið bara að endurstilla gleraugun og hugann þannig að þið náið að tengja bæði við sögur karlanna og kvennanna – það er ekkert mál þegar þið komist í æfingu við það! Höfundur er leikstjóri, handritshöfundur og framleiðandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kvikmyndagerð á Íslandi Bíó og sjónvarp Jafnréttismál Ríkisútvarpið Fjölmiðlar Mest lesið Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson Skoðun Skoðun Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Af hverju er verðbólga ennþá svona há? Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Uppbygging hjúkrunarheimila Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Með skynsemina að vopni Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar Sjá meira
Síðastliðinn sunnudag var lokaþáttur af sjónvarpsþáttunum Vitjanir sýndur á RÚV. Var það einstaklega spennandi fyrir mig þar sem ég er jú leikstjóri þáttanna. Handritið er unnið af okkur Kolbrúnu Önnu Björnsdóttur og Völu Þórsdóttur og skartar verkið konum í flestum aðal hlutverkum. Í þeirri merkilega litlu umfjöllun sem sería af þessari stærð hefur fengið hefur oftast verið talað um „kvenna verk” eða „kvenna teymi” – sem er svo sem alveg rétt, en óþarfi að taka það alltaf fram. Eða hvað? Það hefur verið mjög áhugavert að fylgjast með þessari umfjöllun og sjá hversu mikla áherslu kvennavinkillinn hefur fengið. Við erum mjög stoltar af því að hafa teflt fram þessari sögu um lækni sem flytur aftur í gamla þorpið sitt með unglingsdóttur sína og þarf að flytja inn í foreldrahús eftir framhjáhald eiginmanns síns. Hún tekur við stöðu heimilislæknis í þorpinu og á heilsugæslunni vinna tvær aðrar konur sem eru stór hlutverk í sögunni. Við kynnum til leiks fjöldan allan af karakterum úr þessu þorpi, en mæður og dætur eru aðal söguþráður seríunnar og því ætti ekki að koma á óvart að konur eru í flestum aðal hlutverkunum. En þetta virðist hafa slegið suma áhorfendur útaf laginu. Ég hef fengið ótal margar athugasemdir bæði á netinu og frá fólki í kringum mig um þetta. Konur eru flestar mjög ánægðar og vilja bara ræða söguþráðinn, en karlar hafa oft byrjað á því að undra sig á því hvað það virðast búa margar konur í þessu skáldaða þorpi sem við höfum nefnt Hólmafjörð. Faðir minn vildi jafnvel hvetja mig til þess að skrifa inn karlmann á heilsugæsluna því karlmenn geta víst líka unnið á heilsugæslum. Það er svo sem alveg rétt, en það er bara ekki það sem að sagan er um, og er það ekki réttur höfunda að skrifa inn þá karaktera og söguþræði sem þeim finnst mest áhugaverðir? Áhorfendur hafa í gegnum árin fengið að horfa á kvikmyndir og sjónvarpsefni sem skartað hefur mikið af karl hetjum og körlum í aðal hlutverkum. Oftast eru konur bara í aukahlutverki og með þann eina tilgang að styðja við sögu karlanna. Þegar kona er í aðalhlutverki er oft karlmaður í jafn stóru hlutverki, en ég nefni hér Ófærð, Brot og Verbúðina. Gæti það mögulega verið útskýrt með því að konur hafa ekki fengið sömu tækifærin til að skrifa eða leikstýra svona stórum verkum? Auðvitað mega konur skrifa um karla og karlar skrifa um konur – en það ætti ekki að koma neinum á óvart að sjónvarpsería skrifuð af konum sé um konur. Það er bara ekkert að því og í raun þörf á því. Og það er svo efni í annan pistil, en það einnig meiri þörf á sýnileika og tækifærum fyrir POC (people of colour), hinsegin fólki og einstaklingum með fötlun. Við konurnar höfum þurft að læra að tengja við karlmenn á skjánum og finna leiðir til þess að endurspegla okkur í sögum þeirra. Þar hafa karlmenn ekki þurft að leggja mikið á sig þar sem að þeir sjá sjálfa sig í flestum seríum og kvikmyndum síðastliðnu ára. Eitt og eitt verk kemur út um konur, en það er undantekning frekar en reglan. Og það er því tilgáta mín að karlmenn eru hreinglega bara ekki í æfingu í því að leggja meira á sig og finna tengingu eða speglun í karakterum sem líta ekki út eins og þeir sjálfir. En margt sem að persónur Vitjana ganga í gegnum eru lífsreynslur sem að bæði kynin þekkja og ættu að tengja við. Ég bæti því svo við að það hefur verið áberandi lítil umfjöllun um þessa þætti sem sýndir voru á sama tíma á RÚV og hinar íslensku leiknu seríurnar sem við höfum horft á síðustu misseri. Mér hefur verið bent á þetta frá ótal mörgu fólki og jafnvel hefur þetta verið rætt af áhorfendum á Twitter og á Facebook. Fjölmiðlar hafa birt mjög fá viðtöl og leikkonurnar okkar flestar ekki farið í nein blaðaviðtöl. Má þar sérstaklega benda á að aðal leikkonan, Sara Dögg Ásgeirsdóttir, hefur ekki fengið eitt viðtal í fréttablaði, fréttasíðum á netinu eða í tölublað. Þetta finnst mér mjög undarlegt, enda um þekkta og reynda leikkonu að ræða. Kannski er það bara af því að við konurnar látum verkin tala og erum aðeins hógvægari með þetta allt saman – en fjölmiðlar mættu nú líka vinna vinnu sína af meiri áhuga og ekki bara bíða eftir tilbúnum fréttatilkynningum og pistlum eins og oft er gert. Það eru einnig margar þemur í þáttunum sem fólk hefur vilja ræða á netinu eins og heimilisofbeldi og geðheilsa, en þetta hefur ekki krossað yfir í viðurkennda fjölmiðla. Ég dett oft í grifjuna að fara að þakka fyrir það að hafa fengið að leikstýra þessum þáttum og að fá að sýna þá á RÚV, eins og að ég sé ekki lærð og reynd kvikmyndagerðakona sem á þetta pláss skilið eins og við allar sem komu að gerð Vitjana. Við höfum lagt mikla vinnu í verkið og það sem við þökkum fyrir er samstarfið og áhorfið sem við höfum hlotið. Það ætti ekki að koma fólki svona á óvart að þetta „kvenna verk” sé faglega unnið. Það er áberandi hvað áhorfendur sem horft hafa á þáttinn eru ánægðir og ég hvet alla sem eftir eiga að horfa að taka hámhorf á Sarpinum hjá RÚV. Munið bara að endurstilla gleraugun og hugann þannig að þið náið að tengja bæði við sögur karlanna og kvennanna – það er ekkert mál þegar þið komist í æfingu við það! Höfundur er leikstjóri, handritshöfundur og framleiðandi.
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar
Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun