Innlent

Skyggnast inn í heim hugvíkkandi efna

Margrét Helga Erlingsdóttir skrifar
Karól Kvaran, Kristín Ketilsdóttir og Kolbrún Hallgrímsdóttir feta ótroðnar slóðir í Háskólanum og rannsaka heim hugvíkkandi efna.
Karól Kvaran, Kristín Ketilsdóttir og Kolbrún Hallgrímsdóttir feta ótroðnar slóðir í Háskólanum og rannsaka heim hugvíkkandi efna. Aðsend/Guðmann Þór Bjargmundsson

Rannsakendur við sálfræðideild Háskóla Íslands feta ótroðnar slóðir og kortleggja nú notkun landsmanna á hugvíkkandi efnum. Þúsundir erlendra rannsókna og fræðigreina hafa verið skrifaðar úti í heimi um notkun hugvíkkandi efna í meðferðarskyni en rannsakendurnir segja þetta umfjöllunarefni enn vera á jaðrinum hér á landi.

Þær Karól Kvaran, Kolbrún Hallgrímsdóttir og Kristín Ketilsdóttir eru með alla anga úti og óska eftir þátttakendum í rannsókn sem hverfist um notkun, ástæður og viðhorf til hugvíkkandi efna. Kristín segir að með hugvíkkandi efnum eigi hún við efni á borð við psilocybin, LSD og fleiri.

„Þessi hugvíkkandi efni eru ólögleg en það er samt verið að neyta þeirra en það hefur aldrei verið kortlagt áður hvernig notkun þeirra fer fram hér á landi og hver upplifun fólks er af efnunum. Það hefur aðallega verið rannsakað hvað notendurnir eru margir og hvaða efni þeir eru að nota en ofboðslega lítið er vitað um ástæðurnar.“

Þegar Kristín talar um ástæður fyrir notkun á hugvíkkandi efnum er spurningum varpað fram á borð við „Hvernig er unnið með upplifunina?, með hverjum er verið að taka efnin? Er verið að taka þau í einrúmi eða með meðferðaraðila?“

Á síðustu árum hefur orðið bylting innan sálfræðinnar og í geðlækningum þar sem ávinningur þess að nota hugvíkkandi efni sem meðferðarúrræði hefur verið kannaður í auknum mæli.

Sjá nánar: Tímamót framundan í meðferð við þunglyndi, kvíða og fíknisjúkdómum

„Það sem er svo ofboðslega áhugavert við þessi efni er að svo virðist sem að fólk sé ekkert endilega að neyta þeirra til afþreyingar heldur sem meðferðarúrræði og það hafa verið gerðar rannsóknir erlendis og þeim hefur farið fjölgandi mjög hratt þar sem verið er að rannsaka þau með meðferðartilgang í huga en þessar rannsóknir hafa ekki verið gerðar á Íslandi.“

Nemar við sálfræðisvið Háskóla Íslands leita að þátttakendum í rannsókn á hugvíkkandi efnum.Aðsend/Guðmann Þór Bjargmundsson

Kristín segir að þegar hugvíkkandi efni voru gerð ólögleg hafi fræðisamfélagið að miklu leyti hætt að kortleggja notkun á þeim sem sé mikill missir því vöntun sé á dýrmætri þekkingu um hin hugvíkkandi efni. Kristín kveðst afar þakklát Ragnari Pétri Ólafssyni prófessor fyrir að leiðbeina þeim í verkefninu, ekki síst í ljósi þess að ekki hafi mikið farið fyrir þessu umfjöllunarefni í sálfræðináminu til þessa.  

„Hann kom sér í samband við þessi stóru nöfn úti í Bandaríkjunum og Bretlandi þar sem búið er að vinna þessi mælitæki og þessa spurningalista þannig að við erum búin að þýða þá að einhverju leyti en svo líka bæta við spurningum sem okkur þykja áhugaverðar.“

Rannsakendurnir hafa opnað facebooksíðu undir yfirskriftinni: Rannsókn um hugvíkkandi efni en þar er að finna tengil á rannsóknina. Kristín hvetur fólk eindregið til þátttöku.

„Ekki eingöngu frá einstaklingum sem hafa prófað efnin heldur líka þeim sem hafa ekki gert það og hafa jafnvel litla þekkingu á þeim bara til að gera viðhorfskönnun.“

En hvernig kviknaði áhuginn á þessu umfjöllunarefni?

„Þessar rannsóknir sem ég byrjaði að lesa fyrir svona fimm árum kveiktu áhuga minn á sjálfu sálfræðináminu. Ég var alltaf ákveðin í að gera þetta að rannsóknarefninu mínu þegar kæmi að ritgerðinni en ég bjóst ekkert endilega viðað fá leiðbeinanda með mér í lið af því að þetta er efni sem er ennþá á jaðrinum og sérstaklega í háskólanum hér á Íslandi. Það er ekki mikið verið að fjalla um þetta í kennslu. Ég er, aftur, bara ofboðslega þakklát Ragnari fyrir að taka þátt í þessu með okkur.“


Tengdar fréttir

„Vonandi ekki langt í að hægt verði að nota þessi lyf hér á landi“

Sálfræðingur vonar að ekki þurfi að bíða lengi eftir að meðferð með lyfjum sem eru unnin úr ofskynjunarsveppum verði leyfð hér á landi. Þau hafi reynst afar vel við mörgum geðröskunum. Lyfin opni milli heilastöðva þannig að fólk virðist eiga auðveldara með að vinna úr ýmsum sálrænum vanda.

Segir tímamót framundan í meðferð við þunglyndi, kvíða og ýmsum fíknisjúkdómum

Geðlæknir segir að búast megi við byltingu í geðlækningum á næstu árum með lyfjum sem unnin eru úr svokölluðum ofskynjunarsveppum. Rannsóknir hafi sýnt að þau geti gagnast afar vel við þunglyndi, kvíða, áfallastreitu og fíknisjúkdómum. Hópur sérfræðinga skoði að leita til Lyfjastofnunar og ráðherra til að fá að gera rannsóknir á lyfinu hér á landi.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×