Áróður hagsmunasamtaka stórfyrirtækja Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar 3. desember 2021 09:31 Hverjir eru þessir óteljandi opinberu starfsmenn sem sitja eins og baggi á íslensku þjóðinni? Að þessu spyrja Samtök atvinnulífsins, þó samtökin orði reyndar spurninguna með aðeins penni hætti. Þau spyrja hvernig standi á því að opinberum starfsmönnum fjölgi meðan launafólki á almennum vinnumarkaði fækki. Spurningin er ekki sett fram af því þessi hagsmunasamtök stærstu fyrirtækja landsins skorti svarið. Svarið liggur nefnilega í augum uppi. Spurningin er sett fram sem áróðursbragð sem virðist hafa þann tilgang að minnka umsvif hins opinbera og réttlæta einkavæðingu almannaþjónustunnar. En hverjir eru þessir opinberu starfsmenn sem þessi hagsmunasamtök sem kostuð eru af fyrirtækjunum í landinu vilja fækka? Er þetta ekki fólk sem mætti segja upp í stórum stíl til að bæta samfélagið? Höfum við nokkuð við alla þessa sjúkraliða, sjúkraflutningamenn og aðra heilbrigðisstarfsmenn að gera? Erum við ekki með ofgnótt af slökkviliðsmönnum sem hætta lífi og limum til að bjarga okkur hinum? Eða lögreglumönnum sem gæta að öryggi okkar allra? Eru ekki allt of margir leikskólastarfsmenn og kennarar sem annast og kenna börnunum okkar? Getum við ekki fækkað fólki sem vinnur við umönnun fatlaðs fólks og aldraðra? Eða starfsfólki í sundlaugum og íþróttahúsum? Samtök atvinnulífsins myndu eflaust líka taka því fegins hendi ef starfsfólki eftirlitsstofnana, sem gæta hagsmuna almennings, yrði fækkað hressilega. Hagsmunasamtök fyrirtækja sem mörg hver greiða gríðarháar arðgreiðslur til eigenda sinna vilja telja okkur trú um að opinberir starfsmenn dragi þróttinn úr íslensku hagkerfi. Staðreyndin er hins vegar sú að opinberir starfsmenn halda mikilvægri almannaþjónustu gangandi og án þeirra myndi atvinnulífið stöðvast. Landsmönnum að fjölga Samtök atvinnulífsins vita vel að opinberum starfsmönnum hefur í raun lítið fjölgað undanfarið. Staðreyndin er sú að landsmönnum fjölgar og þar með eykst þörfin fyrir starfsfólk í almannaþjónustunni. Því fjölmennari sem þjóðin er er og því meira sem fólk eldist þurfum við fleira starfsfólk í umönnun og heilbrigðiskerfinu. Þegar afbrotunum fjölgar þarf fleiri lögreglumenn til starfa. Tölurnar tala sínu máli. Ef fjöldi opinberra starfsmanna er skoðaður sem hlutfall af landsmönnum öllum sést að fjöldinn hefur nánast staðið í stað á undanförnum árum. Í þessum samanburði ber einnig að hafa í huga að fjölda starfandi á almennum vinnumarkaði hefur fækkað vegna atvinnuleysis, sérstaklega í ferðaþjónustu. Hagsmunasamtök fyrirtækja vita þetta allt vel. Samt kjósa talsmenn þeirra að bera fram þessar spurningar sem hluta af áróðri sínum. Þar horfa þeir líka fram hjá því að gríðarlegt álag hefur verið á heilbrigðiskerfið, almannavarnir, skólakerfið og meirihluta stofnana í almannaþjónustu vegna heimsfaraldursins og í raun má furðu sæta að starfsfólki hafi ekki verið fjölgað meira til samræmis við aukna þörf. Ríki og sveitarfélög brugðust líka við atvinnuleysi með tímabundnum ráðningum í átakinu Hefjum störf og með því að auka fjölda sumarstarfa fyrir námsmenn ásamt öðrum vinnumarkaðsaðgerðum. Aðgerðum sem voru þróaðar í samráði við meðal annars hagsmunasamtök fyrirtækja. Launin hæst á almenna markaðinum Auk þess að vega að opinberum starfsmönnum með þessum hætti hefur einnig verið fjallað um laun opinberra starfsmanna og látið að því liggja að þau séu hærri en annarsstaðar tíðkast. Þar er einnig talað gegn betri vitund. Því til staðfestingar þarf ekki að gera annað en að skoða samanburð á grunnlaunum starfsfólks innan heildarsamtaka launafólks; BSRB, ASÍ og BHM. Þegar laun félagsfólks heildarsamtakanna þriggja eru skoðuð eftir því hvar það starfar er myndin alltaf eins. Launin innan hverra heildarsamtaka eru í öllum tilvikum áberandi hæst hjá þeim sem starfa á almenna markaðinum. Þetta er auðséð á meðfylgjandi mynd, þar sem dökka súlan sýnir starfsfólk á almenna markaðinum innan hverra heildarsamtaka. Þó að á myndinni séu aðeins grunnlaun sýna sambærilegar myndir með meðaltali reglulegra launa annars vegar og reglulegra heildarlauna hins vegar nákvæmlega sömu stöðu. Hvernig sem málið er skoðað eru launin alltaf hæst á almenna markaðinum. Ábyrgð aðila vinnumarkaðarins Starfsfólkið í almannaþjónustunni eru einstaklingar sem helga störf sín þjónustu við almenning, bera uppi velferðarkerfið og gæta almannaöryggis. Öflug velferð og löggæsla hafa jákvæð áhrif á atvinnuþátttöku og þar með fyrirtækin í landinu. Starfsfólk almannaþjónustunnar hefur unnið þrekvirki undir miklu álagi í á annað ár og hætt er við að framlínufólk hafi gengið svo nærri heilsu sinni að það hafi neikvæðar langtímaafleiðingar sem hefur ekki bara áhrif á það sjálft heldur einnig fjölskyldur þeirra og samfélagið allt. Það er ábyrgðarhluti að talsmenn stórfyrirtækja líti ekki eingöngu fram hjá þessu ómetanlega framlagi heldur reyni að stuðla að aukinni skautun í opinberri umræðu. Það gera þeir með því að gera því skóna að starfsfólk almannaþjónustunnar megi missa sín og eigi ekki að njóta launa í samræmi við þau verðmæti sem vinnuframlag þeirra skapar, byggt á rökum sem þeir vita að standast ekki skoðun. Höfundur er formaður BSRB. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sonja Ýr Þorbergsdóttir Kjaramál Mest lesið Halldór 15.3.2025 Halldór Hegða sér eins og ofdekraðir unglingar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Við mótmælum nýbyggingum í Neðra Breiðholtinu Jökull Þór Sveinsson,Hlynur Ingi Jóhannsson Skoðun Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer Skoðun Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Gunnar Smári hvað er hann? Birgir Dýrfjörð Skoðun Tryggjum framtíð endurnýjanlegrar orku á Íslandi Íris Lind Sæmundsdóttir Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson Skoðun Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir Skoðun Allt fyrir samansúrrað pólitískt og peningalegt vald? Arnar Þór Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Allt fyrir samansúrrað pólitískt og peningalegt vald? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Vopnakaup íslenska ráðamanna skrifar Skoðun Samstaðan er óstöðvandi afl Helga Þórey Júlíudóttir skrifar Skoðun Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Hegða sér eins og ofdekraðir unglingar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer skrifar Skoðun Við mótmælum nýbyggingum í Neðra Breiðholtinu Jökull Þór Sveinsson,Hlynur Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tryggjum framtíð endurnýjanlegrar orku á Íslandi Íris Lind Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson skrifar Skoðun Gunnar Smári hvað er hann? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Um Ingibjörgu Gunnarsdóttur – ferill að rektorskjöri Rúnar Unnþórsson,Þórhallur Ingi Halldórsson skrifar Skoðun Ísland er leiðandi ljós og hvatning til fjölmiðla Hrönn Egilsdóttir skrifar Skoðun Forvarnir á ferð Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Vertu meðbyr mannúðar Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Fegurð sem breytir skólum Einar Mikael Sverrisson skrifar Skoðun Það læra börnin sem fyrir þeim er haft Sigurður Örn Hilmarsson skrifar Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar Skoðun Verður Frelsið fullveldinu að bráð? Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mataræði í stóra samhengi lífsins Birna Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvað varð um loftslagsmálin? Kamma Thordarson skrifar Skoðun Bakpokinn sem þyngist aðeins hjá öðrum Inga Sæland skrifar Skoðun Örlög Íslendinga og u-beygja áhrifamesta fjármálamanns heims Snorri Másson skrifar Skoðun Ég kýs Magnús Karl sem rektor Bylgja Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Jóhann Páll: Vertu í liði með náttúrunni ekki gegn henni Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Lífið gefur engan afslátt Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kolbrún Pálsdóttir sem næsti rektor HÍ Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vitskert veröld Einar Helgason skrifar Sjá meira
Hverjir eru þessir óteljandi opinberu starfsmenn sem sitja eins og baggi á íslensku þjóðinni? Að þessu spyrja Samtök atvinnulífsins, þó samtökin orði reyndar spurninguna með aðeins penni hætti. Þau spyrja hvernig standi á því að opinberum starfsmönnum fjölgi meðan launafólki á almennum vinnumarkaði fækki. Spurningin er ekki sett fram af því þessi hagsmunasamtök stærstu fyrirtækja landsins skorti svarið. Svarið liggur nefnilega í augum uppi. Spurningin er sett fram sem áróðursbragð sem virðist hafa þann tilgang að minnka umsvif hins opinbera og réttlæta einkavæðingu almannaþjónustunnar. En hverjir eru þessir opinberu starfsmenn sem þessi hagsmunasamtök sem kostuð eru af fyrirtækjunum í landinu vilja fækka? Er þetta ekki fólk sem mætti segja upp í stórum stíl til að bæta samfélagið? Höfum við nokkuð við alla þessa sjúkraliða, sjúkraflutningamenn og aðra heilbrigðisstarfsmenn að gera? Erum við ekki með ofgnótt af slökkviliðsmönnum sem hætta lífi og limum til að bjarga okkur hinum? Eða lögreglumönnum sem gæta að öryggi okkar allra? Eru ekki allt of margir leikskólastarfsmenn og kennarar sem annast og kenna börnunum okkar? Getum við ekki fækkað fólki sem vinnur við umönnun fatlaðs fólks og aldraðra? Eða starfsfólki í sundlaugum og íþróttahúsum? Samtök atvinnulífsins myndu eflaust líka taka því fegins hendi ef starfsfólki eftirlitsstofnana, sem gæta hagsmuna almennings, yrði fækkað hressilega. Hagsmunasamtök fyrirtækja sem mörg hver greiða gríðarháar arðgreiðslur til eigenda sinna vilja telja okkur trú um að opinberir starfsmenn dragi þróttinn úr íslensku hagkerfi. Staðreyndin er hins vegar sú að opinberir starfsmenn halda mikilvægri almannaþjónustu gangandi og án þeirra myndi atvinnulífið stöðvast. Landsmönnum að fjölga Samtök atvinnulífsins vita vel að opinberum starfsmönnum hefur í raun lítið fjölgað undanfarið. Staðreyndin er sú að landsmönnum fjölgar og þar með eykst þörfin fyrir starfsfólk í almannaþjónustunni. Því fjölmennari sem þjóðin er er og því meira sem fólk eldist þurfum við fleira starfsfólk í umönnun og heilbrigðiskerfinu. Þegar afbrotunum fjölgar þarf fleiri lögreglumenn til starfa. Tölurnar tala sínu máli. Ef fjöldi opinberra starfsmanna er skoðaður sem hlutfall af landsmönnum öllum sést að fjöldinn hefur nánast staðið í stað á undanförnum árum. Í þessum samanburði ber einnig að hafa í huga að fjölda starfandi á almennum vinnumarkaði hefur fækkað vegna atvinnuleysis, sérstaklega í ferðaþjónustu. Hagsmunasamtök fyrirtækja vita þetta allt vel. Samt kjósa talsmenn þeirra að bera fram þessar spurningar sem hluta af áróðri sínum. Þar horfa þeir líka fram hjá því að gríðarlegt álag hefur verið á heilbrigðiskerfið, almannavarnir, skólakerfið og meirihluta stofnana í almannaþjónustu vegna heimsfaraldursins og í raun má furðu sæta að starfsfólki hafi ekki verið fjölgað meira til samræmis við aukna þörf. Ríki og sveitarfélög brugðust líka við atvinnuleysi með tímabundnum ráðningum í átakinu Hefjum störf og með því að auka fjölda sumarstarfa fyrir námsmenn ásamt öðrum vinnumarkaðsaðgerðum. Aðgerðum sem voru þróaðar í samráði við meðal annars hagsmunasamtök fyrirtækja. Launin hæst á almenna markaðinum Auk þess að vega að opinberum starfsmönnum með þessum hætti hefur einnig verið fjallað um laun opinberra starfsmanna og látið að því liggja að þau séu hærri en annarsstaðar tíðkast. Þar er einnig talað gegn betri vitund. Því til staðfestingar þarf ekki að gera annað en að skoða samanburð á grunnlaunum starfsfólks innan heildarsamtaka launafólks; BSRB, ASÍ og BHM. Þegar laun félagsfólks heildarsamtakanna þriggja eru skoðuð eftir því hvar það starfar er myndin alltaf eins. Launin innan hverra heildarsamtaka eru í öllum tilvikum áberandi hæst hjá þeim sem starfa á almenna markaðinum. Þetta er auðséð á meðfylgjandi mynd, þar sem dökka súlan sýnir starfsfólk á almenna markaðinum innan hverra heildarsamtaka. Þó að á myndinni séu aðeins grunnlaun sýna sambærilegar myndir með meðaltali reglulegra launa annars vegar og reglulegra heildarlauna hins vegar nákvæmlega sömu stöðu. Hvernig sem málið er skoðað eru launin alltaf hæst á almenna markaðinum. Ábyrgð aðila vinnumarkaðarins Starfsfólkið í almannaþjónustunni eru einstaklingar sem helga störf sín þjónustu við almenning, bera uppi velferðarkerfið og gæta almannaöryggis. Öflug velferð og löggæsla hafa jákvæð áhrif á atvinnuþátttöku og þar með fyrirtækin í landinu. Starfsfólk almannaþjónustunnar hefur unnið þrekvirki undir miklu álagi í á annað ár og hætt er við að framlínufólk hafi gengið svo nærri heilsu sinni að það hafi neikvæðar langtímaafleiðingar sem hefur ekki bara áhrif á það sjálft heldur einnig fjölskyldur þeirra og samfélagið allt. Það er ábyrgðarhluti að talsmenn stórfyrirtækja líti ekki eingöngu fram hjá þessu ómetanlega framlagi heldur reyni að stuðla að aukinni skautun í opinberri umræðu. Það gera þeir með því að gera því skóna að starfsfólk almannaþjónustunnar megi missa sín og eigi ekki að njóta launa í samræmi við þau verðmæti sem vinnuframlag þeirra skapar, byggt á rökum sem þeir vita að standast ekki skoðun. Höfundur er formaður BSRB.
Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer Skoðun
Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer skrifar
Skoðun Við mótmælum nýbyggingum í Neðra Breiðholtinu Jökull Þór Sveinsson,Hlynur Ingi Jóhannsson skrifar
Skoðun Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson skrifar
Skoðun Um Ingibjörgu Gunnarsdóttur – ferill að rektorskjöri Rúnar Unnþórsson,Þórhallur Ingi Halldórsson skrifar
Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar
Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar
Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer Skoðun
Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir Skoðun