Svar við ummælum rektors um ókyngreind salerni í HÍ Stjórn Q - félags hinsegin stúdenta skrifar 5. nóvember 2021 07:31 Þann 2. nóvember síðastliðinn kom Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands, fram í kvöldfréttum Stöðvar 2 og tjáði sig um stöðu ókyngreindra salerna innan bygginga háskólans. Í máli hans kom fram að „í um 75% bygginga [sé háskólinn] með kynlaus salerni og ef þau [séu] ekki [sé] tiltölulega stutt í þau.“ Það sem kom ekki fram er að meðal þessara 25% bygginga sem ekki innihalda ókyngreind salerni eru margar þeirra mikið notaðar undir kennslu sem margir nemendur sækja á hverjum degi. Staðan er einna lökust vestanmegin við Suðurgötu, þar sem fjölfarnar byggingar Verkfræði- og náttúruvísindasviðs HÍ eru staðsettar; VR-II og Tæknigarður, auk Endurmenntunar, en í engri þeirra eru ókyngreind salerni til staðar. Vilji nemendur á þessu svæði nota ókyngreind salerni þurfa þau að ganga yfir í Veröld og til baka á þeim litla tíma sem nemendum er gefinn milli tíma eða í pásum. Gangan fram og til baka er tæplega hálfur kílómetri, svipað löng vegalengd og það tekur stúdenta sem búa á Stúdentagörðum að ganga bara heim til sín til þess að nota salernið milli kennslustunda. Annar staður þar sem ekkert er um ókyngreind salerni er Læknagarður, sem er í þokkabót ekki nálægt neinum öðrum byggingum Háskóla Íslands. Til stendur að að stækka bygginguna og verða þá útbúin ókyngreind salerni, en þær framkvæmdir eru ansi skammt á veg komnar svo það eru þó nokkur ár þar til að þau salerni fara í notkun. Þegar ókyngreind salerni eru í umræðunni, eins og þau hafa verið undanfarið, virðist fólk hafa tilhneigingu til þess að halda að eini tilgangur þeirra sé að spara kynsegin fólki valið milli þess að nota karla- eða kvennaklósett, en raunveruleikinn er sá að mikilvægi ókyngreindra salerna er mun margþættara en það. Fyrir mörg, sem hafa kyntjáningu sem er ekki í samræmi við samfélagsleg norm, getur það einfaldlega verið öryggismál að forðast kynjuð rými á borð við almenningssalerni, vegna þess að það er alls óvíst hvernig annað fólk gæti brugðist við veru þess innan kynjaðra rýma sem það þykir mögulega ekki „passa inn í.“ Þetta á ekki einungis við um kynsegin fólk heldur getur það einnig átt við um trans fólk almennt, intersex fólk, eða annað hinsegin fólk. Engin ættu að þurfa að hafa áhyggjur af því að verða fyrir aðkasti, öráreitni eða jafnvel ofbeldi við það eitt að fara á klósettið. Umræðan um ókyngreind salerni innan bygginga Háskóla Íslands hefur verið í gangi í mörg ár. Ákveðið stökk varð í umræðunni á Jafnréttisdögum 2017, þegar viðburðurinn „Af hverju kynlaus klósett?“ var haldinn. Kröfur um aðgerðir hafa hafa verið áberandi síðustu fimm ár. Hinsegin stúdentar hafa mætt á endurtekna fundi sem hafa litlu skilað af sér, þar sem ár eftir ár er verið að tala um sömu hlutina og sömu salernin skoðuð. Sem dæmi mættu forsetar jafnréttisnefndar SHÍ, þau Valgerður Valur Hirst Baldurs og Andrea Rói Sigurbjörns, á fundi með jafnréttisfulltrúum HÍ, framkvæmda- og tæknisviði HÍ, rektor og aðstoðarrektor til þess að undirstrika nauðsyn ókyngreindu salernanna, á sínum starfsárum. Mikill meðbyr hefur verið frá hinsegin aktívistum, Jafnréttisnefnd SHÍ, SHÍ og Q – félagi hinsegin stúdenta, sem hafa staðið í stöðugri vinnu við það að fjarlægja kynjamerkingar á einstaklingssalernum og krefjast þess að fleiri ókyngreindum salernum verði komið upp í byggingum HÍ. HÍ hefur skýlt sér á bak við reglur Vinnueftirlits ríkisins þegar kemur að kynjuðum salernum innan skólans, en þess ber að geta að reglur um húsnæði vinnustaða, sem kveða á um kynjaskipta salernisaðstöðu fyrir starfsfólk, hafa ekki verið uppfærðar frá árinu 1995. Stúdentaráð HÍ ásamt Q-félaginu, Jafnréttisnefnd SHÍ, Jafnréttisnefnd HÍ og Trans Ísland sendi tillögu að breytingum til Félagsmálaráðuneytisins fyrir tveimur árum en enn hefur ekkert áunnist í þeim efnum. Lítið hefur gerst í salernismálum innan HÍ, fyrir utan reglulega fundi sem virðast ekki leiða neitt af sér. En nýlega tók Mars Proppé, hinsegin aktívisti og stúdent í HÍ, til sinna ráða og byrjaði að fjarlægja kynjamerkingar salerna bygginga HÍ í mótmælaskyni yfir aðgerðaleysi háskólans. Það hefur því sjaldan nokkuð verið framkvæmt innan HÍ nema kynsegin stúdentar hafi sjálf haft fyrir því að fá ókyngreind salernisrými innan háskólans. Þegar kynsegin stúdentar, eins og Mars Proppé, taka það síðan á sig að gera salerni ókyngreind, mæta þau iðulega því sem mætti kalla fjandsamlegar viðtökur frá starfsfólki, eins og kom fram í grein Fréttablaðsins um málið. Í gegn um samtöl við stjórnsýslu HÍ hefur lausn hennar oft verið að benda á að aðgengilegu salernin fyrir fatlað fólk séu í raun ókyngreind og að kynsegin fólk gæti nýtt sér þau. Fatlað fólk á rétt á því að hafa greiðan aðgang að salernum, sem eru nú þegar fá og oft vandfundin. Það að beina öðrum jaðarsettum hópi að rými sem á að vera greiður aðgangur að fyrir fatlað fólk ýtir undir jaðarsetningu beggja hópa, þar sem þeir fá ekki að nýta sömu rými og sá hópur sem fellur undir samfélagsleg norm. Þó að Háskóli Íslands stefni á að bæta salernisaðstöðuna og almennt aðgengi þegar nýjar byggingar eru reistar eða gamlar byggingar eru gerðar upp, sem skapaði til dæmis rými til þess að útbúa ókyngreind salerni í Odda, þá hefur það ekki dugað til og lítil framtakssemi hefur verið innan raða jafnréttisstarfs Háskóla Íslands þegar kemur að raunverulegum úrbótum á aðstöðu hinsegin stúdenta innan HÍ. Vegna lítilla framfara undanfarinna ára, þrátt fyrir þrotlausa baráttu stúdenta fyrir ókyngreindum salernum, þá mætti spyrja sig hvort HÍ sé í raun með hinsegin stúdentum í liði. Stúdentar hafa setið sömu fundina aftur og aftur síðan 2017 og lítið sem ekkert hefur gerst. Hvenær verða mannréttindi hinsegin fólks virt, hvenær verður hætt að meina hinsegin stúdentum um öruggari rými og hvenær koma ókyngreind salerni í allar byggingar háskólans? Höfundar eru öll í stjórn Q – félags hinsegin stúdenta. Sólveig Ástudóttir Daðadóttir Reyn Alpha Magnúsar Ólöf Bjarki Antons Jón Ingvi Ingimundarson Anna María Kjeld Sigtýr Ægir Kára Regn Sólmundur Evu Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hinsegin Háskólar Skóla - og menntamál Mest lesið Landlæknir veldur skaða Lárus Sigurður Lárusson Skoðun Jafnlaunavottun átti aldrei að vera skylda Heiðrún Björk Gísladóttir Skoðun Ný Selfossbrú yfir Ölfusá – bruðl eða skynsemi? Tómas Ellert Tómasson Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Það er þetta með þorpið Dagný Gísladóttir Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Skoðun Skoðun Landlæknir veldur skaða Lárus Sigurður Lárusson skrifar Skoðun Jafnlaunavottun átti aldrei að vera skylda Heiðrún Björk Gísladóttir skrifar Skoðun Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Ný Selfossbrú yfir Ölfusá – bruðl eða skynsemi? Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Það er þetta með þorpið Dagný Gísladóttir skrifar Skoðun Kostir gamaldags samræmdra prófa Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Ábyrgð stjórnenda á netöryggi og NIS2 Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Sjá meira
Þann 2. nóvember síðastliðinn kom Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands, fram í kvöldfréttum Stöðvar 2 og tjáði sig um stöðu ókyngreindra salerna innan bygginga háskólans. Í máli hans kom fram að „í um 75% bygginga [sé háskólinn] með kynlaus salerni og ef þau [séu] ekki [sé] tiltölulega stutt í þau.“ Það sem kom ekki fram er að meðal þessara 25% bygginga sem ekki innihalda ókyngreind salerni eru margar þeirra mikið notaðar undir kennslu sem margir nemendur sækja á hverjum degi. Staðan er einna lökust vestanmegin við Suðurgötu, þar sem fjölfarnar byggingar Verkfræði- og náttúruvísindasviðs HÍ eru staðsettar; VR-II og Tæknigarður, auk Endurmenntunar, en í engri þeirra eru ókyngreind salerni til staðar. Vilji nemendur á þessu svæði nota ókyngreind salerni þurfa þau að ganga yfir í Veröld og til baka á þeim litla tíma sem nemendum er gefinn milli tíma eða í pásum. Gangan fram og til baka er tæplega hálfur kílómetri, svipað löng vegalengd og það tekur stúdenta sem búa á Stúdentagörðum að ganga bara heim til sín til þess að nota salernið milli kennslustunda. Annar staður þar sem ekkert er um ókyngreind salerni er Læknagarður, sem er í þokkabót ekki nálægt neinum öðrum byggingum Háskóla Íslands. Til stendur að að stækka bygginguna og verða þá útbúin ókyngreind salerni, en þær framkvæmdir eru ansi skammt á veg komnar svo það eru þó nokkur ár þar til að þau salerni fara í notkun. Þegar ókyngreind salerni eru í umræðunni, eins og þau hafa verið undanfarið, virðist fólk hafa tilhneigingu til þess að halda að eini tilgangur þeirra sé að spara kynsegin fólki valið milli þess að nota karla- eða kvennaklósett, en raunveruleikinn er sá að mikilvægi ókyngreindra salerna er mun margþættara en það. Fyrir mörg, sem hafa kyntjáningu sem er ekki í samræmi við samfélagsleg norm, getur það einfaldlega verið öryggismál að forðast kynjuð rými á borð við almenningssalerni, vegna þess að það er alls óvíst hvernig annað fólk gæti brugðist við veru þess innan kynjaðra rýma sem það þykir mögulega ekki „passa inn í.“ Þetta á ekki einungis við um kynsegin fólk heldur getur það einnig átt við um trans fólk almennt, intersex fólk, eða annað hinsegin fólk. Engin ættu að þurfa að hafa áhyggjur af því að verða fyrir aðkasti, öráreitni eða jafnvel ofbeldi við það eitt að fara á klósettið. Umræðan um ókyngreind salerni innan bygginga Háskóla Íslands hefur verið í gangi í mörg ár. Ákveðið stökk varð í umræðunni á Jafnréttisdögum 2017, þegar viðburðurinn „Af hverju kynlaus klósett?“ var haldinn. Kröfur um aðgerðir hafa hafa verið áberandi síðustu fimm ár. Hinsegin stúdentar hafa mætt á endurtekna fundi sem hafa litlu skilað af sér, þar sem ár eftir ár er verið að tala um sömu hlutina og sömu salernin skoðuð. Sem dæmi mættu forsetar jafnréttisnefndar SHÍ, þau Valgerður Valur Hirst Baldurs og Andrea Rói Sigurbjörns, á fundi með jafnréttisfulltrúum HÍ, framkvæmda- og tæknisviði HÍ, rektor og aðstoðarrektor til þess að undirstrika nauðsyn ókyngreindu salernanna, á sínum starfsárum. Mikill meðbyr hefur verið frá hinsegin aktívistum, Jafnréttisnefnd SHÍ, SHÍ og Q – félagi hinsegin stúdenta, sem hafa staðið í stöðugri vinnu við það að fjarlægja kynjamerkingar á einstaklingssalernum og krefjast þess að fleiri ókyngreindum salernum verði komið upp í byggingum HÍ. HÍ hefur skýlt sér á bak við reglur Vinnueftirlits ríkisins þegar kemur að kynjuðum salernum innan skólans, en þess ber að geta að reglur um húsnæði vinnustaða, sem kveða á um kynjaskipta salernisaðstöðu fyrir starfsfólk, hafa ekki verið uppfærðar frá árinu 1995. Stúdentaráð HÍ ásamt Q-félaginu, Jafnréttisnefnd SHÍ, Jafnréttisnefnd HÍ og Trans Ísland sendi tillögu að breytingum til Félagsmálaráðuneytisins fyrir tveimur árum en enn hefur ekkert áunnist í þeim efnum. Lítið hefur gerst í salernismálum innan HÍ, fyrir utan reglulega fundi sem virðast ekki leiða neitt af sér. En nýlega tók Mars Proppé, hinsegin aktívisti og stúdent í HÍ, til sinna ráða og byrjaði að fjarlægja kynjamerkingar salerna bygginga HÍ í mótmælaskyni yfir aðgerðaleysi háskólans. Það hefur því sjaldan nokkuð verið framkvæmt innan HÍ nema kynsegin stúdentar hafi sjálf haft fyrir því að fá ókyngreind salernisrými innan háskólans. Þegar kynsegin stúdentar, eins og Mars Proppé, taka það síðan á sig að gera salerni ókyngreind, mæta þau iðulega því sem mætti kalla fjandsamlegar viðtökur frá starfsfólki, eins og kom fram í grein Fréttablaðsins um málið. Í gegn um samtöl við stjórnsýslu HÍ hefur lausn hennar oft verið að benda á að aðgengilegu salernin fyrir fatlað fólk séu í raun ókyngreind og að kynsegin fólk gæti nýtt sér þau. Fatlað fólk á rétt á því að hafa greiðan aðgang að salernum, sem eru nú þegar fá og oft vandfundin. Það að beina öðrum jaðarsettum hópi að rými sem á að vera greiður aðgangur að fyrir fatlað fólk ýtir undir jaðarsetningu beggja hópa, þar sem þeir fá ekki að nýta sömu rými og sá hópur sem fellur undir samfélagsleg norm. Þó að Háskóli Íslands stefni á að bæta salernisaðstöðuna og almennt aðgengi þegar nýjar byggingar eru reistar eða gamlar byggingar eru gerðar upp, sem skapaði til dæmis rými til þess að útbúa ókyngreind salerni í Odda, þá hefur það ekki dugað til og lítil framtakssemi hefur verið innan raða jafnréttisstarfs Háskóla Íslands þegar kemur að raunverulegum úrbótum á aðstöðu hinsegin stúdenta innan HÍ. Vegna lítilla framfara undanfarinna ára, þrátt fyrir þrotlausa baráttu stúdenta fyrir ókyngreindum salernum, þá mætti spyrja sig hvort HÍ sé í raun með hinsegin stúdentum í liði. Stúdentar hafa setið sömu fundina aftur og aftur síðan 2017 og lítið sem ekkert hefur gerst. Hvenær verða mannréttindi hinsegin fólks virt, hvenær verður hætt að meina hinsegin stúdentum um öruggari rými og hvenær koma ókyngreind salerni í allar byggingar háskólans? Höfundar eru öll í stjórn Q – félags hinsegin stúdenta. Sólveig Ástudóttir Daðadóttir Reyn Alpha Magnúsar Ólöf Bjarki Antons Jón Ingvi Ingimundarson Anna María Kjeld Sigtýr Ægir Kára Regn Sólmundur Evu
Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð skrifar
Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun