Að sýna þrautseigju í hliðstæðum veruleika Ástþór Ólafsson skrifar 15. ágúst 2021 18:00 Ég skrifaði grein um Að afvopna kvíðann þar sem togstreitan á milli óttans og hugrekkisins var umræðuefnið. Þar fór ég inn á að hugrekki væri persónuleikaeinkenni sem væri hægt að þjálfa og kenna nemendum að tileinka sér til að vega upp á móti kvíðanum eða óttanum. En núna langar mig að einblína á annað persónuleikaeinkenni sem er þrautseigja. En það er orð, hugtak eða einkenni persónuleikans sem oftast er lykill að árangri í námi, starfi, íþróttum, tónlist, tómstundum eða öðru sem tengist lífinu. Enda skilgreinist þrautseigja sem að gefast ekki upp þrátt fyrir að okkur mistakist. Þannig alveg sama hversu oft við gerum mistök þá er það góður vegvísir að, að hlutirnir heppnist að lokum. Þetta getur verið erfitt viðureignar vegna þess að mistök litast oft af því að við séum mistæk, okkur sé ekki ætlað að ná þessu, þetta sé einum of erfitt og við ættum í raun og veru að láta þetta eiga sig og gefast upp. Það er oft sterk tilhneiging fyrir því að horfa á verkefni í fjarlægðinni með þessum hætti, að því að hlutirnir eru ekki að fara gerast í dag, eftir viku, eftir mánuð heldur eftir einhvern óákveðinn tíma. Eins og leikkonan Julie Andrews sagði: „Þrautseigja er að mistakast nítján sinnum en ná því í tuttugasta sinn“ (Ólafsson, 2021). Þannig tíminn er óútreiknanlegur! Yfirfærum þetta á skólakerfið og horfum til grunnskólanna sem eru að fara byrja aftur. Þá eru þetta veigamikil orð fyrir alla aðila sem koma að nemendum. Þótt hlutirnir séu ekki að ganga upp akkúrat núna! Þá séu þeir að fara virka seinna meir. Þá skiptir máli að foreldri/ar, kennarar, stuðningsfulltrúar og nemendur séu meðvitaðir um að svo sé. Vegna þess að við höfum fært okkur einum of mikið yfir á að mistök séu ekki leyfileg og að allir eiga að vera fullkomnir. Í þessu samhengi getum við horft til samfélagsmiðlanna hvernig þeir eru uppsettir af miklu leytinu til. En þar er búið að búa til hliðstæðan veruleika sem er í engu samræmi raunveruleikann. Þar sem þessi fyrrnefndi veruleiki er hvorki fiskur né fugl heldur einhver ímyndaður veruleiki þar sem hið fullkomna ræðu ríkjum. Þar er verið að afvegaleiða sjálfan einstaklinginn, breyta honum og bæta einhverju öðru við til að fanga þessa fullkomnustu (sem vissulega er hið óendanlega). Þessu tengt er þessi útlitsdýrkun sem einmitt einkennist af þessum hliðstæða veruleika og einkennir samfélagið þar sem fullorðið fólk er að stíla inn á þennan veruleika sem endurspeglast til nemendanna. Skilaboðin eru skýr! Fegurð til fullkomnustu skiptir meira máli en að vera manneskja sem gerir mistök vegna þess að mistök í þessum hliðstæða veruleika eru nánast óboðleg. Þannig foreldri/ar, kennarar, stuðningsfulltrúar og aðrir eru stöðugt að impra á að þessi veruleiki sé ekki hinn sanni veruleiki þannig að hugarheimur nemendanna verður ekki að einhverri brenglun sem hefur engar stoðir í nútímanum nema hægt og bítandi sem niðurbrot á sjálfsmyndinni. Ég veit að ég hljóma ýktur en sjálfsdýrkun með þessum hætti býður upp á leið að brotinni sjálfsmynd. En vitaskuld eru jákvæðir hlutir að eiga sér stað þarna en þá virðist vera erfitt að finna nálina í heystakknum! En við höfum líka aðrar leiðir til að vinna með þessu því ekki viljum við gera lítið úr þessum hliðstæða veruleika heldur kenna þeim að nota ákveðin verkfæri eða viðhorf til að lifa með í þessum veruleika. Þannig nemendur geta tekið þátt í honum en á sama tíma ekki tekið því bókstaflega að þessi veruleiki er hinn sanni veruleiki. Að nemendur fá að hugsa og hegða sér með skeikulum hætti í þessari sjálfsdýrkunar sýn. Vegna þess að við viljum kenna þeim að greina á milli þess jákvæða og neikvæða. Þannig að við færum okkur nær þeim veruleika að það er allt í lagi að vera frávik hvort sem það er útlit, hugsun, hegðun og hvernig við mætum verkefnum lífsins. Þar kemur þrautseigja sterklega til leiks enda á orðið, hugtakið eða persónuleikaeinkennið litla tengingu við þennan hliðstæða veruleika heldur meira við raunveruleikann. Vegna þess að persónuleikaeinkennið tengist raunverulegri mynd lífsins. Að mistök eru að gerast á hverjum degi og það er ekkert skömmustulegt við það. Vegna þess að við getum þjálfað okkur í að læra að horfa á að mistök sé partur af því að verða betri í einhverju. Lært og þjálfað okkur í að horfa á mistök sem vegvísir að því að læra og skilji eitthvað og geta nýtt sér það til að ná árangri. Með þessu getum við farið að byggja upp sterka nemendur sem horfa á sig sem ferli ekki sem tímabundið tímabil. Vegna þess að við verðum ekki góð í einhverju, alveg sama hvað það er, með nokkrum tilraunum. Heldur verðum við að halda stöðugt áfram hvort sem við horfum til stærðfræði, íslensku, samfélagsfræði, náttúrufræði, list- og verkgreinum, íþrótta, tónlistar, tómstundar o.s.frv. Þetta krefst mikilla vinnu, tíma, og fjöldann allan af mistökum. Eins og kínverski heimspekingurinn Konfúsíus sagði: „Okkar sætasti sigur er ekki að gera aldrei mistök heldur ekki hætta þótt okkur mistakist (Ólafsson, 2021). Þannig leyfum nemendum að gera mistök, leyfum nemendum líka að læra af sínum mistökum og leyfum nemendum að sjá að mistök er góður vegvísir að því að læra, skilja og ná árangri. Með þessu kennum við þeim að greina auðveldlega á milli hliðstæða veruleikans og þeim raunverulega. Kennum þeim að sýna þrautseigju í hliðstæðum veruleika. Höfundur er grunnskólakennari og seigluráðgjafi Heimildir: Ólafsson, Á. Ó. (2021). Sjálfið mitt: Markmið og persónuleika einkenni. Ástþór Óðinn Ólafsson Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Geðheilbrigði Ástþór Ólafsson Mest lesið Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson Skoðun Skoðun Skoðun 60% landsmanna á móti vopnakaupunum Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Sjá meira
Ég skrifaði grein um Að afvopna kvíðann þar sem togstreitan á milli óttans og hugrekkisins var umræðuefnið. Þar fór ég inn á að hugrekki væri persónuleikaeinkenni sem væri hægt að þjálfa og kenna nemendum að tileinka sér til að vega upp á móti kvíðanum eða óttanum. En núna langar mig að einblína á annað persónuleikaeinkenni sem er þrautseigja. En það er orð, hugtak eða einkenni persónuleikans sem oftast er lykill að árangri í námi, starfi, íþróttum, tónlist, tómstundum eða öðru sem tengist lífinu. Enda skilgreinist þrautseigja sem að gefast ekki upp þrátt fyrir að okkur mistakist. Þannig alveg sama hversu oft við gerum mistök þá er það góður vegvísir að, að hlutirnir heppnist að lokum. Þetta getur verið erfitt viðureignar vegna þess að mistök litast oft af því að við séum mistæk, okkur sé ekki ætlað að ná þessu, þetta sé einum of erfitt og við ættum í raun og veru að láta þetta eiga sig og gefast upp. Það er oft sterk tilhneiging fyrir því að horfa á verkefni í fjarlægðinni með þessum hætti, að því að hlutirnir eru ekki að fara gerast í dag, eftir viku, eftir mánuð heldur eftir einhvern óákveðinn tíma. Eins og leikkonan Julie Andrews sagði: „Þrautseigja er að mistakast nítján sinnum en ná því í tuttugasta sinn“ (Ólafsson, 2021). Þannig tíminn er óútreiknanlegur! Yfirfærum þetta á skólakerfið og horfum til grunnskólanna sem eru að fara byrja aftur. Þá eru þetta veigamikil orð fyrir alla aðila sem koma að nemendum. Þótt hlutirnir séu ekki að ganga upp akkúrat núna! Þá séu þeir að fara virka seinna meir. Þá skiptir máli að foreldri/ar, kennarar, stuðningsfulltrúar og nemendur séu meðvitaðir um að svo sé. Vegna þess að við höfum fært okkur einum of mikið yfir á að mistök séu ekki leyfileg og að allir eiga að vera fullkomnir. Í þessu samhengi getum við horft til samfélagsmiðlanna hvernig þeir eru uppsettir af miklu leytinu til. En þar er búið að búa til hliðstæðan veruleika sem er í engu samræmi raunveruleikann. Þar sem þessi fyrrnefndi veruleiki er hvorki fiskur né fugl heldur einhver ímyndaður veruleiki þar sem hið fullkomna ræðu ríkjum. Þar er verið að afvegaleiða sjálfan einstaklinginn, breyta honum og bæta einhverju öðru við til að fanga þessa fullkomnustu (sem vissulega er hið óendanlega). Þessu tengt er þessi útlitsdýrkun sem einmitt einkennist af þessum hliðstæða veruleika og einkennir samfélagið þar sem fullorðið fólk er að stíla inn á þennan veruleika sem endurspeglast til nemendanna. Skilaboðin eru skýr! Fegurð til fullkomnustu skiptir meira máli en að vera manneskja sem gerir mistök vegna þess að mistök í þessum hliðstæða veruleika eru nánast óboðleg. Þannig foreldri/ar, kennarar, stuðningsfulltrúar og aðrir eru stöðugt að impra á að þessi veruleiki sé ekki hinn sanni veruleiki þannig að hugarheimur nemendanna verður ekki að einhverri brenglun sem hefur engar stoðir í nútímanum nema hægt og bítandi sem niðurbrot á sjálfsmyndinni. Ég veit að ég hljóma ýktur en sjálfsdýrkun með þessum hætti býður upp á leið að brotinni sjálfsmynd. En vitaskuld eru jákvæðir hlutir að eiga sér stað þarna en þá virðist vera erfitt að finna nálina í heystakknum! En við höfum líka aðrar leiðir til að vinna með þessu því ekki viljum við gera lítið úr þessum hliðstæða veruleika heldur kenna þeim að nota ákveðin verkfæri eða viðhorf til að lifa með í þessum veruleika. Þannig nemendur geta tekið þátt í honum en á sama tíma ekki tekið því bókstaflega að þessi veruleiki er hinn sanni veruleiki. Að nemendur fá að hugsa og hegða sér með skeikulum hætti í þessari sjálfsdýrkunar sýn. Vegna þess að við viljum kenna þeim að greina á milli þess jákvæða og neikvæða. Þannig að við færum okkur nær þeim veruleika að það er allt í lagi að vera frávik hvort sem það er útlit, hugsun, hegðun og hvernig við mætum verkefnum lífsins. Þar kemur þrautseigja sterklega til leiks enda á orðið, hugtakið eða persónuleikaeinkennið litla tengingu við þennan hliðstæða veruleika heldur meira við raunveruleikann. Vegna þess að persónuleikaeinkennið tengist raunverulegri mynd lífsins. Að mistök eru að gerast á hverjum degi og það er ekkert skömmustulegt við það. Vegna þess að við getum þjálfað okkur í að læra að horfa á að mistök sé partur af því að verða betri í einhverju. Lært og þjálfað okkur í að horfa á mistök sem vegvísir að því að læra og skilji eitthvað og geta nýtt sér það til að ná árangri. Með þessu getum við farið að byggja upp sterka nemendur sem horfa á sig sem ferli ekki sem tímabundið tímabil. Vegna þess að við verðum ekki góð í einhverju, alveg sama hvað það er, með nokkrum tilraunum. Heldur verðum við að halda stöðugt áfram hvort sem við horfum til stærðfræði, íslensku, samfélagsfræði, náttúrufræði, list- og verkgreinum, íþrótta, tónlistar, tómstundar o.s.frv. Þetta krefst mikilla vinnu, tíma, og fjöldann allan af mistökum. Eins og kínverski heimspekingurinn Konfúsíus sagði: „Okkar sætasti sigur er ekki að gera aldrei mistök heldur ekki hætta þótt okkur mistakist (Ólafsson, 2021). Þannig leyfum nemendum að gera mistök, leyfum nemendum líka að læra af sínum mistökum og leyfum nemendum að sjá að mistök er góður vegvísir að því að læra, skilja og ná árangri. Með þessu kennum við þeim að greina auðveldlega á milli hliðstæða veruleikans og þeim raunverulega. Kennum þeim að sýna þrautseigju í hliðstæðum veruleika. Höfundur er grunnskólakennari og seigluráðgjafi Heimildir: Ólafsson, Á. Ó. (2021). Sjálfið mitt: Markmið og persónuleika einkenni. Ástþór Óðinn Ólafsson
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun
Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun