Að sýna þrautseigju í hliðstæðum veruleika Ástþór Ólafsson skrifar 15. ágúst 2021 18:00 Ég skrifaði grein um Að afvopna kvíðann þar sem togstreitan á milli óttans og hugrekkisins var umræðuefnið. Þar fór ég inn á að hugrekki væri persónuleikaeinkenni sem væri hægt að þjálfa og kenna nemendum að tileinka sér til að vega upp á móti kvíðanum eða óttanum. En núna langar mig að einblína á annað persónuleikaeinkenni sem er þrautseigja. En það er orð, hugtak eða einkenni persónuleikans sem oftast er lykill að árangri í námi, starfi, íþróttum, tónlist, tómstundum eða öðru sem tengist lífinu. Enda skilgreinist þrautseigja sem að gefast ekki upp þrátt fyrir að okkur mistakist. Þannig alveg sama hversu oft við gerum mistök þá er það góður vegvísir að, að hlutirnir heppnist að lokum. Þetta getur verið erfitt viðureignar vegna þess að mistök litast oft af því að við séum mistæk, okkur sé ekki ætlað að ná þessu, þetta sé einum of erfitt og við ættum í raun og veru að láta þetta eiga sig og gefast upp. Það er oft sterk tilhneiging fyrir því að horfa á verkefni í fjarlægðinni með þessum hætti, að því að hlutirnir eru ekki að fara gerast í dag, eftir viku, eftir mánuð heldur eftir einhvern óákveðinn tíma. Eins og leikkonan Julie Andrews sagði: „Þrautseigja er að mistakast nítján sinnum en ná því í tuttugasta sinn“ (Ólafsson, 2021). Þannig tíminn er óútreiknanlegur! Yfirfærum þetta á skólakerfið og horfum til grunnskólanna sem eru að fara byrja aftur. Þá eru þetta veigamikil orð fyrir alla aðila sem koma að nemendum. Þótt hlutirnir séu ekki að ganga upp akkúrat núna! Þá séu þeir að fara virka seinna meir. Þá skiptir máli að foreldri/ar, kennarar, stuðningsfulltrúar og nemendur séu meðvitaðir um að svo sé. Vegna þess að við höfum fært okkur einum of mikið yfir á að mistök séu ekki leyfileg og að allir eiga að vera fullkomnir. Í þessu samhengi getum við horft til samfélagsmiðlanna hvernig þeir eru uppsettir af miklu leytinu til. En þar er búið að búa til hliðstæðan veruleika sem er í engu samræmi raunveruleikann. Þar sem þessi fyrrnefndi veruleiki er hvorki fiskur né fugl heldur einhver ímyndaður veruleiki þar sem hið fullkomna ræðu ríkjum. Þar er verið að afvegaleiða sjálfan einstaklinginn, breyta honum og bæta einhverju öðru við til að fanga þessa fullkomnustu (sem vissulega er hið óendanlega). Þessu tengt er þessi útlitsdýrkun sem einmitt einkennist af þessum hliðstæða veruleika og einkennir samfélagið þar sem fullorðið fólk er að stíla inn á þennan veruleika sem endurspeglast til nemendanna. Skilaboðin eru skýr! Fegurð til fullkomnustu skiptir meira máli en að vera manneskja sem gerir mistök vegna þess að mistök í þessum hliðstæða veruleika eru nánast óboðleg. Þannig foreldri/ar, kennarar, stuðningsfulltrúar og aðrir eru stöðugt að impra á að þessi veruleiki sé ekki hinn sanni veruleiki þannig að hugarheimur nemendanna verður ekki að einhverri brenglun sem hefur engar stoðir í nútímanum nema hægt og bítandi sem niðurbrot á sjálfsmyndinni. Ég veit að ég hljóma ýktur en sjálfsdýrkun með þessum hætti býður upp á leið að brotinni sjálfsmynd. En vitaskuld eru jákvæðir hlutir að eiga sér stað þarna en þá virðist vera erfitt að finna nálina í heystakknum! En við höfum líka aðrar leiðir til að vinna með þessu því ekki viljum við gera lítið úr þessum hliðstæða veruleika heldur kenna þeim að nota ákveðin verkfæri eða viðhorf til að lifa með í þessum veruleika. Þannig nemendur geta tekið þátt í honum en á sama tíma ekki tekið því bókstaflega að þessi veruleiki er hinn sanni veruleiki. Að nemendur fá að hugsa og hegða sér með skeikulum hætti í þessari sjálfsdýrkunar sýn. Vegna þess að við viljum kenna þeim að greina á milli þess jákvæða og neikvæða. Þannig að við færum okkur nær þeim veruleika að það er allt í lagi að vera frávik hvort sem það er útlit, hugsun, hegðun og hvernig við mætum verkefnum lífsins. Þar kemur þrautseigja sterklega til leiks enda á orðið, hugtakið eða persónuleikaeinkennið litla tengingu við þennan hliðstæða veruleika heldur meira við raunveruleikann. Vegna þess að persónuleikaeinkennið tengist raunverulegri mynd lífsins. Að mistök eru að gerast á hverjum degi og það er ekkert skömmustulegt við það. Vegna þess að við getum þjálfað okkur í að læra að horfa á að mistök sé partur af því að verða betri í einhverju. Lært og þjálfað okkur í að horfa á mistök sem vegvísir að því að læra og skilji eitthvað og geta nýtt sér það til að ná árangri. Með þessu getum við farið að byggja upp sterka nemendur sem horfa á sig sem ferli ekki sem tímabundið tímabil. Vegna þess að við verðum ekki góð í einhverju, alveg sama hvað það er, með nokkrum tilraunum. Heldur verðum við að halda stöðugt áfram hvort sem við horfum til stærðfræði, íslensku, samfélagsfræði, náttúrufræði, list- og verkgreinum, íþrótta, tónlistar, tómstundar o.s.frv. Þetta krefst mikilla vinnu, tíma, og fjöldann allan af mistökum. Eins og kínverski heimspekingurinn Konfúsíus sagði: „Okkar sætasti sigur er ekki að gera aldrei mistök heldur ekki hætta þótt okkur mistakist (Ólafsson, 2021). Þannig leyfum nemendum að gera mistök, leyfum nemendum líka að læra af sínum mistökum og leyfum nemendum að sjá að mistök er góður vegvísir að því að læra, skilja og ná árangri. Með þessu kennum við þeim að greina auðveldlega á milli hliðstæða veruleikans og þeim raunverulega. Kennum þeim að sýna þrautseigju í hliðstæðum veruleika. Höfundur er grunnskólakennari og seigluráðgjafi Heimildir: Ólafsson, Á. Ó. (2021). Sjálfið mitt: Markmið og persónuleika einkenni. Ástþór Óðinn Ólafsson Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Geðheilbrigði Ástþór Ólafsson Mest lesið Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed Skoðun Skoðun Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar Skoðun Skólarnir lokaðir - myglan vinnur Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed skrifar Skoðun Fordómar frá sálfélagslegu sjónarhorni Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir skrifar Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal skrifar Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram skrifar Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kirkjugarðsballið: Eiga Íslendingar að mæta þar? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Sjá meira
Ég skrifaði grein um Að afvopna kvíðann þar sem togstreitan á milli óttans og hugrekkisins var umræðuefnið. Þar fór ég inn á að hugrekki væri persónuleikaeinkenni sem væri hægt að þjálfa og kenna nemendum að tileinka sér til að vega upp á móti kvíðanum eða óttanum. En núna langar mig að einblína á annað persónuleikaeinkenni sem er þrautseigja. En það er orð, hugtak eða einkenni persónuleikans sem oftast er lykill að árangri í námi, starfi, íþróttum, tónlist, tómstundum eða öðru sem tengist lífinu. Enda skilgreinist þrautseigja sem að gefast ekki upp þrátt fyrir að okkur mistakist. Þannig alveg sama hversu oft við gerum mistök þá er það góður vegvísir að, að hlutirnir heppnist að lokum. Þetta getur verið erfitt viðureignar vegna þess að mistök litast oft af því að við séum mistæk, okkur sé ekki ætlað að ná þessu, þetta sé einum of erfitt og við ættum í raun og veru að láta þetta eiga sig og gefast upp. Það er oft sterk tilhneiging fyrir því að horfa á verkefni í fjarlægðinni með þessum hætti, að því að hlutirnir eru ekki að fara gerast í dag, eftir viku, eftir mánuð heldur eftir einhvern óákveðinn tíma. Eins og leikkonan Julie Andrews sagði: „Þrautseigja er að mistakast nítján sinnum en ná því í tuttugasta sinn“ (Ólafsson, 2021). Þannig tíminn er óútreiknanlegur! Yfirfærum þetta á skólakerfið og horfum til grunnskólanna sem eru að fara byrja aftur. Þá eru þetta veigamikil orð fyrir alla aðila sem koma að nemendum. Þótt hlutirnir séu ekki að ganga upp akkúrat núna! Þá séu þeir að fara virka seinna meir. Þá skiptir máli að foreldri/ar, kennarar, stuðningsfulltrúar og nemendur séu meðvitaðir um að svo sé. Vegna þess að við höfum fært okkur einum of mikið yfir á að mistök séu ekki leyfileg og að allir eiga að vera fullkomnir. Í þessu samhengi getum við horft til samfélagsmiðlanna hvernig þeir eru uppsettir af miklu leytinu til. En þar er búið að búa til hliðstæðan veruleika sem er í engu samræmi raunveruleikann. Þar sem þessi fyrrnefndi veruleiki er hvorki fiskur né fugl heldur einhver ímyndaður veruleiki þar sem hið fullkomna ræðu ríkjum. Þar er verið að afvegaleiða sjálfan einstaklinginn, breyta honum og bæta einhverju öðru við til að fanga þessa fullkomnustu (sem vissulega er hið óendanlega). Þessu tengt er þessi útlitsdýrkun sem einmitt einkennist af þessum hliðstæða veruleika og einkennir samfélagið þar sem fullorðið fólk er að stíla inn á þennan veruleika sem endurspeglast til nemendanna. Skilaboðin eru skýr! Fegurð til fullkomnustu skiptir meira máli en að vera manneskja sem gerir mistök vegna þess að mistök í þessum hliðstæða veruleika eru nánast óboðleg. Þannig foreldri/ar, kennarar, stuðningsfulltrúar og aðrir eru stöðugt að impra á að þessi veruleiki sé ekki hinn sanni veruleiki þannig að hugarheimur nemendanna verður ekki að einhverri brenglun sem hefur engar stoðir í nútímanum nema hægt og bítandi sem niðurbrot á sjálfsmyndinni. Ég veit að ég hljóma ýktur en sjálfsdýrkun með þessum hætti býður upp á leið að brotinni sjálfsmynd. En vitaskuld eru jákvæðir hlutir að eiga sér stað þarna en þá virðist vera erfitt að finna nálina í heystakknum! En við höfum líka aðrar leiðir til að vinna með þessu því ekki viljum við gera lítið úr þessum hliðstæða veruleika heldur kenna þeim að nota ákveðin verkfæri eða viðhorf til að lifa með í þessum veruleika. Þannig nemendur geta tekið þátt í honum en á sama tíma ekki tekið því bókstaflega að þessi veruleiki er hinn sanni veruleiki. Að nemendur fá að hugsa og hegða sér með skeikulum hætti í þessari sjálfsdýrkunar sýn. Vegna þess að við viljum kenna þeim að greina á milli þess jákvæða og neikvæða. Þannig að við færum okkur nær þeim veruleika að það er allt í lagi að vera frávik hvort sem það er útlit, hugsun, hegðun og hvernig við mætum verkefnum lífsins. Þar kemur þrautseigja sterklega til leiks enda á orðið, hugtakið eða persónuleikaeinkennið litla tengingu við þennan hliðstæða veruleika heldur meira við raunveruleikann. Vegna þess að persónuleikaeinkennið tengist raunverulegri mynd lífsins. Að mistök eru að gerast á hverjum degi og það er ekkert skömmustulegt við það. Vegna þess að við getum þjálfað okkur í að læra að horfa á að mistök sé partur af því að verða betri í einhverju. Lært og þjálfað okkur í að horfa á mistök sem vegvísir að því að læra og skilji eitthvað og geta nýtt sér það til að ná árangri. Með þessu getum við farið að byggja upp sterka nemendur sem horfa á sig sem ferli ekki sem tímabundið tímabil. Vegna þess að við verðum ekki góð í einhverju, alveg sama hvað það er, með nokkrum tilraunum. Heldur verðum við að halda stöðugt áfram hvort sem við horfum til stærðfræði, íslensku, samfélagsfræði, náttúrufræði, list- og verkgreinum, íþrótta, tónlistar, tómstundar o.s.frv. Þetta krefst mikilla vinnu, tíma, og fjöldann allan af mistökum. Eins og kínverski heimspekingurinn Konfúsíus sagði: „Okkar sætasti sigur er ekki að gera aldrei mistök heldur ekki hætta þótt okkur mistakist (Ólafsson, 2021). Þannig leyfum nemendum að gera mistök, leyfum nemendum líka að læra af sínum mistökum og leyfum nemendum að sjá að mistök er góður vegvísir að því að læra, skilja og ná árangri. Með þessu kennum við þeim að greina auðveldlega á milli hliðstæða veruleikans og þeim raunverulega. Kennum þeim að sýna þrautseigju í hliðstæðum veruleika. Höfundur er grunnskólakennari og seigluráðgjafi Heimildir: Ólafsson, Á. Ó. (2021). Sjálfið mitt: Markmið og persónuleika einkenni. Ástþór Óðinn Ólafsson
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar
Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun