Tilefnislaus atlaga að kjörum eldra fólks Ólafur Ísleifsson skrifar 18. apríl 2021 09:01 Fyrir Alþingi liggur frumvarp fjármálaráðherra á breytingu á lögum um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða. Meginmarkmið frumvarpsins er að styðja af hálfu stjórnvalda við samninga aðila vinnumarkaðarins um að jafna réttindi starfsfólks á almennum og opinberum markaði. Fyrirhuguð lögfesting á 15,5% lágmarksiðgjaldi til lífeyrissjóðs er liður í stuðningi stjórnvalda við lífskjarasamningana frá apríl 2019. Þessi atriði sem lúta að kjarasamningum auk ákvæða um séreignarsparnað mynda uppistöðuna í frumvarpinu og er mikilvægt að í þessum efnum fáist farsæl niðurstaða. Háskaleg tillaga Sérkennilegt verður að telja að kosið er að læða inn í þetta mikilvæga frumvarp tillögu sem verulega skerðir kjör eldra fólks. Frumvarpið geymir ákvæði sem verkalýðshreyfingin hefur gert alvarlagar athugasemdir við og segir ekki hafa verið haft samráð við sig. Meðal þessara ákvæða er tillaga um að greiðslur úr lífeyrissjóðum breytist árlega vegna hækkunar á vísitölu neysluverðs og hverfa með því frá því að þessar greiðslur breytist mánaðarlega eftir þróun vísitölunnar. Sú skipan hefur staðið óhögguð að minnsta kosti frá 1997. Eðlilegar áhyggjur eldra fólks Þetta atriði að bæta verðbólguna árlega í stað mánaðarlega veldur eldri borgurum sem njóta greiðslna úr lífeyríssjóðum miklum áhyggjum. Verðbólgugusa eins og við Íslendingar höfum nýlega reynslu af stæði óbætt í heilt ár. Sér hver maður hvílík áhrif slíkt gæti haft á hag eldra fólks. Í frumvarpinu segir ekkert um tilefni þessarar breytingar eða tilgang. Hún er skýrð með einni setningu um að breytt framkvæmd geti dregið verulega úr kröfum Tryggingastofnunar ríkisins um endurgreiðslur vegna vanáætlunar á greiðslum frá lífeyrissjóðum í byrjun árs. Aumleg skýring Aumlegri gæti þessi skýring naumast verið. Með því að tala um breytta framkvæmd sýnist leitast við að breiða yfir þá kjaraskerðingu sem breytingin felur í sér. Hins vegar á breytingin að hjálpa Tryggingastofnun við áætlanagerð eins og hún sé ekki fullfær um slíkt og það án þess að til þurfi að koma alvarlegar skerðingar á kjörum eldra fólks. Þetta er engin skýring heldur yfirvarp eða yfirklór að ekki sé talað um blekkingu í ljósi þess að hvergi er gengist við þeirri kjaraskerðingu sem hér er í raun gerð tillaga um. Ráðherra ókunnugt um tilefni eða tilgang breytingar Þegar fjármálaráðherra hafði mælt fyrir frumvarpinu í vikunni beindi ég til hans spurningu um hvert væri tilefni þessarar breytingar og hvaða tilgangi henni væri ætlað að þjóna en um þetta segir ekkert í frumvarpinu. Eins spurði ég hvers vegna væri þar ekki að finna greinargerð um áhrif á hag sjóðfélaga, fjárhagsstöðu lífeyrissjóðanna og ríkisjóðs. Fjármálaráðherra gat í engu svarað spurningum mínum um þessi atriði. Hann sagði þetta ekkert meginefni þessa máls. Frumvarpið snerist um sögulega jöfnun lífeyrisréttinda á milli ólíkra sviða vinnumarkaðarins. Ráðherra sagði þetta ákvæði og tvö önnur, sem lúta að hækkun lífeyrisaldurs úr 16 árum í 18 ár og kjörum sjómanna, smáatriði sem alveg þyldu gagnrýni. Er verðbólgan úr sögunni? Ábendingum um að eldri borgarar séu áhyggjufullir vegna þeirrar óvissu sem frumvarpið skapar um fjárhag þeirra og framfærslu svaraði ráðherra með því að skiljanlegar væru áhyggjur þeirra sem lengi hefðu þurft að glíma við verðbólgutíma. En þeir tímar eru liðnir núna, sagði ráðherra og bætti við að ef við gætum viðhaldið því ástandi væri þetta atriði ekki eins stórt og menn vildu vera láta. Þetta svar ráðherra um áhyggjur fólks af kjörum sínum vegna hættu á verðbólgu nær engu máli. Verðbólgan rauk upp snemma á þessu ári og ekki útséð um framhald verðþróunar í landinu. Engin trygging er fyrir því að verðbólga heyri sögunni til. Væri fjármálaráðherra t.d. ósammála þeirri staðhæfingu að ný ríkisstjórn á hausti komanda skipuð sömu flokkum og í meirihluta borgarstjórnar Reykjavíkur væri ekki sérlega líkleg í ljósi árangurs í fjármálastjórn til að hafa burði til að halda verðbólgu í skefjum? Tillöguna ætti að draga til baka Nei, svarið er augljóst. Áhyggjur fólks eru eðlilegar og þeirri óvissu sem ráðherra hefur skapað með tillögu sinni verður að eyða tafarlaust. Best gerði hann það með því að lýsa yfir að hann drægi til baka umrædda tillögu, enda veit hann hvorki um tilefni hennar eða tilgang. Yfirlýsing um að tillagan væri dregin til baka hlýtur að vera ráðherra auðveld í ljósi þess að hann hefur lýst því á Alþingi að hér ræði um aukaatriði og smámál. Varla stendur í mönnum að kippa slíku úr sambandi. Fast verður staðið gegn atlögu ríkisstjórnarinnar Hitt mega menn vita að í öllu falli verður fast staðið gegn þessum áformum ríkisstjórnar Vinstri grænna, Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks að ráðast að kjörum eldri borgara. Höfundur er alþingismaður Miðflokksins Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Eldri borgarar Alþingi Skoðun: Kosningar 2021 Ólafur Ísleifsson Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Sjá meira
Fyrir Alþingi liggur frumvarp fjármálaráðherra á breytingu á lögum um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða. Meginmarkmið frumvarpsins er að styðja af hálfu stjórnvalda við samninga aðila vinnumarkaðarins um að jafna réttindi starfsfólks á almennum og opinberum markaði. Fyrirhuguð lögfesting á 15,5% lágmarksiðgjaldi til lífeyrissjóðs er liður í stuðningi stjórnvalda við lífskjarasamningana frá apríl 2019. Þessi atriði sem lúta að kjarasamningum auk ákvæða um séreignarsparnað mynda uppistöðuna í frumvarpinu og er mikilvægt að í þessum efnum fáist farsæl niðurstaða. Háskaleg tillaga Sérkennilegt verður að telja að kosið er að læða inn í þetta mikilvæga frumvarp tillögu sem verulega skerðir kjör eldra fólks. Frumvarpið geymir ákvæði sem verkalýðshreyfingin hefur gert alvarlagar athugasemdir við og segir ekki hafa verið haft samráð við sig. Meðal þessara ákvæða er tillaga um að greiðslur úr lífeyrissjóðum breytist árlega vegna hækkunar á vísitölu neysluverðs og hverfa með því frá því að þessar greiðslur breytist mánaðarlega eftir þróun vísitölunnar. Sú skipan hefur staðið óhögguð að minnsta kosti frá 1997. Eðlilegar áhyggjur eldra fólks Þetta atriði að bæta verðbólguna árlega í stað mánaðarlega veldur eldri borgurum sem njóta greiðslna úr lífeyríssjóðum miklum áhyggjum. Verðbólgugusa eins og við Íslendingar höfum nýlega reynslu af stæði óbætt í heilt ár. Sér hver maður hvílík áhrif slíkt gæti haft á hag eldra fólks. Í frumvarpinu segir ekkert um tilefni þessarar breytingar eða tilgang. Hún er skýrð með einni setningu um að breytt framkvæmd geti dregið verulega úr kröfum Tryggingastofnunar ríkisins um endurgreiðslur vegna vanáætlunar á greiðslum frá lífeyrissjóðum í byrjun árs. Aumleg skýring Aumlegri gæti þessi skýring naumast verið. Með því að tala um breytta framkvæmd sýnist leitast við að breiða yfir þá kjaraskerðingu sem breytingin felur í sér. Hins vegar á breytingin að hjálpa Tryggingastofnun við áætlanagerð eins og hún sé ekki fullfær um slíkt og það án þess að til þurfi að koma alvarlegar skerðingar á kjörum eldra fólks. Þetta er engin skýring heldur yfirvarp eða yfirklór að ekki sé talað um blekkingu í ljósi þess að hvergi er gengist við þeirri kjaraskerðingu sem hér er í raun gerð tillaga um. Ráðherra ókunnugt um tilefni eða tilgang breytingar Þegar fjármálaráðherra hafði mælt fyrir frumvarpinu í vikunni beindi ég til hans spurningu um hvert væri tilefni þessarar breytingar og hvaða tilgangi henni væri ætlað að þjóna en um þetta segir ekkert í frumvarpinu. Eins spurði ég hvers vegna væri þar ekki að finna greinargerð um áhrif á hag sjóðfélaga, fjárhagsstöðu lífeyrissjóðanna og ríkisjóðs. Fjármálaráðherra gat í engu svarað spurningum mínum um þessi atriði. Hann sagði þetta ekkert meginefni þessa máls. Frumvarpið snerist um sögulega jöfnun lífeyrisréttinda á milli ólíkra sviða vinnumarkaðarins. Ráðherra sagði þetta ákvæði og tvö önnur, sem lúta að hækkun lífeyrisaldurs úr 16 árum í 18 ár og kjörum sjómanna, smáatriði sem alveg þyldu gagnrýni. Er verðbólgan úr sögunni? Ábendingum um að eldri borgarar séu áhyggjufullir vegna þeirrar óvissu sem frumvarpið skapar um fjárhag þeirra og framfærslu svaraði ráðherra með því að skiljanlegar væru áhyggjur þeirra sem lengi hefðu þurft að glíma við verðbólgutíma. En þeir tímar eru liðnir núna, sagði ráðherra og bætti við að ef við gætum viðhaldið því ástandi væri þetta atriði ekki eins stórt og menn vildu vera láta. Þetta svar ráðherra um áhyggjur fólks af kjörum sínum vegna hættu á verðbólgu nær engu máli. Verðbólgan rauk upp snemma á þessu ári og ekki útséð um framhald verðþróunar í landinu. Engin trygging er fyrir því að verðbólga heyri sögunni til. Væri fjármálaráðherra t.d. ósammála þeirri staðhæfingu að ný ríkisstjórn á hausti komanda skipuð sömu flokkum og í meirihluta borgarstjórnar Reykjavíkur væri ekki sérlega líkleg í ljósi árangurs í fjármálastjórn til að hafa burði til að halda verðbólgu í skefjum? Tillöguna ætti að draga til baka Nei, svarið er augljóst. Áhyggjur fólks eru eðlilegar og þeirri óvissu sem ráðherra hefur skapað með tillögu sinni verður að eyða tafarlaust. Best gerði hann það með því að lýsa yfir að hann drægi til baka umrædda tillögu, enda veit hann hvorki um tilefni hennar eða tilgang. Yfirlýsing um að tillagan væri dregin til baka hlýtur að vera ráðherra auðveld í ljósi þess að hann hefur lýst því á Alþingi að hér ræði um aukaatriði og smámál. Varla stendur í mönnum að kippa slíku úr sambandi. Fast verður staðið gegn atlögu ríkisstjórnarinnar Hitt mega menn vita að í öllu falli verður fast staðið gegn þessum áformum ríkisstjórnar Vinstri grænna, Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks að ráðast að kjörum eldri borgara. Höfundur er alþingismaður Miðflokksins
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun
Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun