Vatnið sótt yfir lækinn Páll Magnús Pálsson skrifar 29. júní 2020 13:19 Um hver mánaðamót eru vinnandi landsmenn krafðir um greiðslu að lágmarki rúmlega þriðjungs hluta launa sinna í almenningssjóð en sæta refsingu ella. Á móti gerum við sem greiðum í sjóðinn þá eðlilegu kröfu að þeim sem fengið hefur verið lýðræðislegt umboð til að sýsla með hann geri það af skynsemi og ábyrgð. Eitt þýðingarmesta hlutverk stjórnmálamanna er að ganga úr skugga um að vel sé farið með almannafé. Því miður hefur heilbrigðisráðherra brugðist þessu hlutverki sínu. Á undanförnum árum hefur vágestur herjað á þjóðina í vaxandi mæli. Vágesturinn er í formi sjúkdóms í brjóski í hnjám og mjöðmum sem veldur fólki angist og skertri líkamlegri færni með þeim afleiðingum að reynst getur nauðsynlegt að framkvæma svokallaða liðskiptaaðgerð. Aðgerðin felst í stuttu máli í því að náttúrulegum liðflötum sjúklings er skipt út fyrir íhluti úr ólífrænu efni, svo sem málmblöndu eða slitsterkt plast. Þörf fyrir liðskiptaaðgerðir á Íslandi hefur aukist verulega á undanförnum árum og myndast hafa gríðarlangir biðlistar. Líklegar skýringar á þessari auknu þörf eru fjölgun í efri aldurshópum ogvaxandi ofþyngd og offita. Það er ekkert minna en skelfilegt hvernig ráðherrann lengir biðtíma sjúklinga sem nauðsynlega þurfa að komast í aðgerð og dælir peningum úr ríkissjóði að óþörfu á grundvelli afdankaðra flokkspólitískra sjónarmiða. Ófremdarástand Samkvæmt nýjustu upplýsingum frá landlækni er biðtími á Landspítala eftir mjaðmaaðgerð um 13 og hálfur mánuður en tæpir 16 mánuðir eftir aðgerð á hné. Í desember 2019 voru samtals 1,148 einstaklingar á biðlista eftir liðskiptaaðgerðum hjá þeim þremur sjúkrastofnunum á Íslandi sem framkvæma slíkar aðgerðir. Samkvæmt viðmiðunarmörkum embættis landlæknis frá árinu 2016 skulu 80% komast í aðgerð innan þriggja mánaða frá greiningu, eftir mánaðar hámarksbið eftir skoðun bæklunarlæknis, en aðeins u.þ.b. 37% falla innan þeirra marka á Landspítalanum. Tæp 65% þurfa því að bíða lengur, og margir talsvert lengur, en embætti landlæknis telur ásættanlegt. Fyrir utan þær þjáningar sem biðin veldur fólki eru einnig vísbendingar um að lengri bið en sex mánuðir geti haft verulega skaðleg áhrif á árangur af liðskiptaaðgerð. Hefur þetta í för með sér mikinn samfélagskostnað, svo ekki sé minnst á lífsgæði þeirra sem bíða. Annar valmöguleiki Þó eðlismunur sé á stjórnvöldum og einkaaðilum er ekki loku fyrir það skotið að samstarf geti verið þeirra á milli. Færst hefur í aukana á undanförnum árum að einkaaðilum sé falin framkvæmd opinberra verkefna á grundvelli svokallaðra þjónustusamninga. Þjónustusamningur er viðskiptasamband milli stjórnvalda og einkaaðila um þjónustu við einstakling eða viðskiptavin gegn greiðslu. Einkaaðilinn getur verið einstaklingur, sjálfseignarstofnun eða einkafyrirtæki Önnur sjúkrastofnun en þær þrjár opinberu stofnanir, sem framkvæma liðskiptaaðgerðir, uppfyllir þær faglegu gæðakröfur sem landlæknir gerir og hefur hlotið staðfestingu þess efnis frá embættinu. Það er læknastofan Klínikin Ármúla. Þar starfa 18 læknar og býr stofan yfir fullkomnum skurðstofum og fimm daga legudeild. Á Klíníkinni býðst einstaklingum að gangast undir liðskiptaaðgerðir á mjöðmum og hnjám en greiða fyrir að fullu úr eigin vasa, þar sem Sjúkratryggingar Íslands hafa ekki gert þjónustusamning við Klíníkina um slíkar aðgerðir. En það er ekki á allra færi, enda kosta aðgerðirnar 1.200.000 krónur. Eins og fram kemur í lögum um heilbrigðisþjónustu fer ráðherra með yfirstjórn heilbrigðismála. Þá segir í reglugerð um samninga um heilbrigðisþjónustu sem veitt er utan heilbrigðisstofnana sem ríkið rekur að samningar um slíka þjónustu skuli gerðir í samræmi við stefnumörkun ráðherra. Sitjandi heilbrigðisráðherra, úr Vinstrihreyfingunni- grænu framboði, hugnast ekki útvistun verkefna á borð við liðskiptaaðgerðir til einkaaðila. Í samtali við Ríkisútvarpið árið 2018 sagðist ráðherrann halda að mjög langt væri í að ríkið niðurgreiddi liðskiptaaðgerðir á einkastofum, þrátt fyrir að hún teldi ástandið óviðunandi. Pólitískar hugsjónir ráðherrans virðast því vega þyngra en það sem bersýnilega er rétt í stöðunni. Stjórnandi verður að vera reiðubúinn að skipta um skoðun á þeim málefnum sem hann tekur afstöðu til ef nýjar upplýsingar eða röksemdir birtast honum. Hann þarf að reyna af einlægum huga að taka þá afstöðu sem best er. Meira verður ekki krafist af honum, en alls ekki minna. Útflutningur sjúklinga Ef nauðsynleg heilbrigðisþjónusta er ekki veitt á Íslandi innan tímamarka sem réttlæta má læknisfræðilega greiða Sjúkratryggingar Íslands meðferð sjúklingsins erlendis, sbr. reglugerð um brýna læknismeðferð erlendis þegar ekki er unnt að veita nauðsynlega aðstoð á Íslandi. Líkt og fram hefur komið er samanlagður biðtími, þ.e. eftir skoðun og síðan eftir atvikum aðgerð, nær einu og hálfu ári en þeim fjórum mánuðum sem landlæknir telur ásættanlega. Af þessum sökum hefur fjöldinn allur af Íslendingum leitað til Svíþjóðar í liðskiptaaðgerðir á kostnað Sjúkratrygginga Íslands. Kostnaður við eina slíka aðgerð í Svíþjóð er u.þ.b. þrjár milljónir króna, þar sem greiða þarf fyrir aðgerðina sjálfa, fargjald, dagpeninga og gistingu fyrir sjúkling og eftir atvikum fylgdarmann líka.Fáránleikinn við núverandi fyrirkomulag kristallast þegar læknar á Klíníkinni fylgjaíslenskum sjúklingum á einkasjúkrahús í Svíþjóð og framkvæma liðskiptaaðgerð þar, og Sjúkratryggingar Íslands sitja uppi með þrefalt hærri reikning en ef samið væri og aðgerðin framkvæmd í Ármúla. Ætli meðferð á skattfé geti orðið mikið verri? Höfðinu barið við steininn Við skulum öll skilja að heilbrigðisráðherra gæti stytt biðtíma sárþjáðra svo um munar, og á sama tíma sparað fúlgu fjár sem annars streymir úr almenningssjóði vegna liðskiptaaðgerða á sjúkrahúsum erlendis, en neitar að gera það vegna illskiljanlegra sjónarmiða um að allir sem framkvæmi skurðaðgerðir á Íslandi skuli vera starfsmenn ríkisins. Ráðherrann ber höfðinu við steininn á meðan úrræði sem gæti stórbætt ástandið blasir við. Læknir úr íslenska einkageiranum flýgur með íslenskan sjúkling á einkasjúkrahús í Svíþjóð, framkvæmir liðskiptaaðgerð og flýgur svo aftur með sjúklinginn heim. Fyrir þessi herlegheit greiðum við skattgreiðendur. Nú get ég vel skilið ef lesendur snúa sér til veggjar. Það er þingmönnum Sjálfstæðisflokksins til vansa að þessi fásinna sé látin viðgangast í ríkisstjórn sem flokkurinn á aðild að. Við hljótum að verðskulda ábyrgari stjórnendur en þetta. Höfundur er varaformaður SUS. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Alþingi Stjórnsýsla Landspítalinn Svíþjóð Mest lesið Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun JL húsið og að éta það sem úti frýs… Sveinn Hjörtur Guðfinnsson Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun JL Gettó Hildur Björnsdóttir Skoðun Kýld niður í kjördæmaviku Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Vilja Grafarvogsbúar þéttingu meirihlutans í Reykjavík? Diljá Mist Einarsdóttir,Guðlaugur Þór Þórðarson Skoðun Palestína, háskólar og (af)nýlenduvædd rými Jovana Pavlović Skoðun Ný Selfossbrú yfir Ölfusá – bruðl eða skynsemi? Tómas Ellert Tómasson Skoðun „Hvert stefnirðu?“ Arna Stefanía Guðmundsdóttir Skoðun Landlæknir veldur skaða Lárus Sigurður Lárusson Skoðun Skoðun Skoðun Fjárfesting í þágu barna Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Flugvöllur í Hvassahrauni eða Árborg? Bragi Bjarnason skrifar Skoðun JL Gettó Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Mun Alþingi fremja landráð? Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Hvað vitum við? Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Hvetjum samstarfsfólkið til að fara í skimun Ágúst Ingi Ágústsson skrifar Skoðun „Hvert stefnirðu?“ Arna Stefanía Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þetta er allt að koma... Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Mörkin lögmannsstofa: Áskorun til núverandi stjórnarmanna Björn Thorsteinsson skrifar Skoðun JL húsið og að éta það sem úti frýs… Sveinn Hjörtur Guðfinnsson skrifar Skoðun Palestína, háskólar og (af)nýlenduvædd rými Jovana Pavlović skrifar Skoðun Nágrannar óskast! Embla Vigfúsdóttir skrifar Skoðun Tími er ekki óþrjótandi auðlind Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Þverpólitískur vilji fyrir brotthvarfi óþarfa flugumferðar frá Reykjavíkurflugvelli Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon ,Margrét Manda Jónsdóttir skrifar Skoðun Kýld niður í kjördæmaviku Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Nokkrum rangfærslum í málflutningi menningarráðherra svarað Grímur Hákonarson,Hafsteinn Gunnar Sigurðsson,Hrafnhildur Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Frá Félagi hafnarverkamanna á Íslandi Sverrir Fannberg Júlíusson skrifar Skoðun Úmbarassa-sa Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Vilja Grafarvogsbúar þéttingu meirihlutans í Reykjavík? Diljá Mist Einarsdóttir,Guðlaugur Þór Þórðarson skrifar Skoðun Útrýmum fátækt á Íslandi Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Stenzt ekki stjórnarskrána Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýsköpun án framtíðar? Erna Magnúsdóttir,Eiríkur Steingrímsson skrifar Skoðun Landlæknir veldur skaða Lárus Sigurður Lárusson skrifar Skoðun Jafnlaunavottun átti aldrei að vera skylda Heiðrún Björk Gísladóttir skrifar Skoðun Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Ný Selfossbrú yfir Ölfusá – bruðl eða skynsemi? Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Það er þetta með þorpið Dagný Gísladóttir skrifar Skoðun Kostir gamaldags samræmdra prófa Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Ábyrgð stjórnenda á netöryggi og NIS2 Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir skrifar Sjá meira
Um hver mánaðamót eru vinnandi landsmenn krafðir um greiðslu að lágmarki rúmlega þriðjungs hluta launa sinna í almenningssjóð en sæta refsingu ella. Á móti gerum við sem greiðum í sjóðinn þá eðlilegu kröfu að þeim sem fengið hefur verið lýðræðislegt umboð til að sýsla með hann geri það af skynsemi og ábyrgð. Eitt þýðingarmesta hlutverk stjórnmálamanna er að ganga úr skugga um að vel sé farið með almannafé. Því miður hefur heilbrigðisráðherra brugðist þessu hlutverki sínu. Á undanförnum árum hefur vágestur herjað á þjóðina í vaxandi mæli. Vágesturinn er í formi sjúkdóms í brjóski í hnjám og mjöðmum sem veldur fólki angist og skertri líkamlegri færni með þeim afleiðingum að reynst getur nauðsynlegt að framkvæma svokallaða liðskiptaaðgerð. Aðgerðin felst í stuttu máli í því að náttúrulegum liðflötum sjúklings er skipt út fyrir íhluti úr ólífrænu efni, svo sem málmblöndu eða slitsterkt plast. Þörf fyrir liðskiptaaðgerðir á Íslandi hefur aukist verulega á undanförnum árum og myndast hafa gríðarlangir biðlistar. Líklegar skýringar á þessari auknu þörf eru fjölgun í efri aldurshópum ogvaxandi ofþyngd og offita. Það er ekkert minna en skelfilegt hvernig ráðherrann lengir biðtíma sjúklinga sem nauðsynlega þurfa að komast í aðgerð og dælir peningum úr ríkissjóði að óþörfu á grundvelli afdankaðra flokkspólitískra sjónarmiða. Ófremdarástand Samkvæmt nýjustu upplýsingum frá landlækni er biðtími á Landspítala eftir mjaðmaaðgerð um 13 og hálfur mánuður en tæpir 16 mánuðir eftir aðgerð á hné. Í desember 2019 voru samtals 1,148 einstaklingar á biðlista eftir liðskiptaaðgerðum hjá þeim þremur sjúkrastofnunum á Íslandi sem framkvæma slíkar aðgerðir. Samkvæmt viðmiðunarmörkum embættis landlæknis frá árinu 2016 skulu 80% komast í aðgerð innan þriggja mánaða frá greiningu, eftir mánaðar hámarksbið eftir skoðun bæklunarlæknis, en aðeins u.þ.b. 37% falla innan þeirra marka á Landspítalanum. Tæp 65% þurfa því að bíða lengur, og margir talsvert lengur, en embætti landlæknis telur ásættanlegt. Fyrir utan þær þjáningar sem biðin veldur fólki eru einnig vísbendingar um að lengri bið en sex mánuðir geti haft verulega skaðleg áhrif á árangur af liðskiptaaðgerð. Hefur þetta í för með sér mikinn samfélagskostnað, svo ekki sé minnst á lífsgæði þeirra sem bíða. Annar valmöguleiki Þó eðlismunur sé á stjórnvöldum og einkaaðilum er ekki loku fyrir það skotið að samstarf geti verið þeirra á milli. Færst hefur í aukana á undanförnum árum að einkaaðilum sé falin framkvæmd opinberra verkefna á grundvelli svokallaðra þjónustusamninga. Þjónustusamningur er viðskiptasamband milli stjórnvalda og einkaaðila um þjónustu við einstakling eða viðskiptavin gegn greiðslu. Einkaaðilinn getur verið einstaklingur, sjálfseignarstofnun eða einkafyrirtæki Önnur sjúkrastofnun en þær þrjár opinberu stofnanir, sem framkvæma liðskiptaaðgerðir, uppfyllir þær faglegu gæðakröfur sem landlæknir gerir og hefur hlotið staðfestingu þess efnis frá embættinu. Það er læknastofan Klínikin Ármúla. Þar starfa 18 læknar og býr stofan yfir fullkomnum skurðstofum og fimm daga legudeild. Á Klíníkinni býðst einstaklingum að gangast undir liðskiptaaðgerðir á mjöðmum og hnjám en greiða fyrir að fullu úr eigin vasa, þar sem Sjúkratryggingar Íslands hafa ekki gert þjónustusamning við Klíníkina um slíkar aðgerðir. En það er ekki á allra færi, enda kosta aðgerðirnar 1.200.000 krónur. Eins og fram kemur í lögum um heilbrigðisþjónustu fer ráðherra með yfirstjórn heilbrigðismála. Þá segir í reglugerð um samninga um heilbrigðisþjónustu sem veitt er utan heilbrigðisstofnana sem ríkið rekur að samningar um slíka þjónustu skuli gerðir í samræmi við stefnumörkun ráðherra. Sitjandi heilbrigðisráðherra, úr Vinstrihreyfingunni- grænu framboði, hugnast ekki útvistun verkefna á borð við liðskiptaaðgerðir til einkaaðila. Í samtali við Ríkisútvarpið árið 2018 sagðist ráðherrann halda að mjög langt væri í að ríkið niðurgreiddi liðskiptaaðgerðir á einkastofum, þrátt fyrir að hún teldi ástandið óviðunandi. Pólitískar hugsjónir ráðherrans virðast því vega þyngra en það sem bersýnilega er rétt í stöðunni. Stjórnandi verður að vera reiðubúinn að skipta um skoðun á þeim málefnum sem hann tekur afstöðu til ef nýjar upplýsingar eða röksemdir birtast honum. Hann þarf að reyna af einlægum huga að taka þá afstöðu sem best er. Meira verður ekki krafist af honum, en alls ekki minna. Útflutningur sjúklinga Ef nauðsynleg heilbrigðisþjónusta er ekki veitt á Íslandi innan tímamarka sem réttlæta má læknisfræðilega greiða Sjúkratryggingar Íslands meðferð sjúklingsins erlendis, sbr. reglugerð um brýna læknismeðferð erlendis þegar ekki er unnt að veita nauðsynlega aðstoð á Íslandi. Líkt og fram hefur komið er samanlagður biðtími, þ.e. eftir skoðun og síðan eftir atvikum aðgerð, nær einu og hálfu ári en þeim fjórum mánuðum sem landlæknir telur ásættanlega. Af þessum sökum hefur fjöldinn allur af Íslendingum leitað til Svíþjóðar í liðskiptaaðgerðir á kostnað Sjúkratrygginga Íslands. Kostnaður við eina slíka aðgerð í Svíþjóð er u.þ.b. þrjár milljónir króna, þar sem greiða þarf fyrir aðgerðina sjálfa, fargjald, dagpeninga og gistingu fyrir sjúkling og eftir atvikum fylgdarmann líka.Fáránleikinn við núverandi fyrirkomulag kristallast þegar læknar á Klíníkinni fylgjaíslenskum sjúklingum á einkasjúkrahús í Svíþjóð og framkvæma liðskiptaaðgerð þar, og Sjúkratryggingar Íslands sitja uppi með þrefalt hærri reikning en ef samið væri og aðgerðin framkvæmd í Ármúla. Ætli meðferð á skattfé geti orðið mikið verri? Höfðinu barið við steininn Við skulum öll skilja að heilbrigðisráðherra gæti stytt biðtíma sárþjáðra svo um munar, og á sama tíma sparað fúlgu fjár sem annars streymir úr almenningssjóði vegna liðskiptaaðgerða á sjúkrahúsum erlendis, en neitar að gera það vegna illskiljanlegra sjónarmiða um að allir sem framkvæmi skurðaðgerðir á Íslandi skuli vera starfsmenn ríkisins. Ráðherrann ber höfðinu við steininn á meðan úrræði sem gæti stórbætt ástandið blasir við. Læknir úr íslenska einkageiranum flýgur með íslenskan sjúkling á einkasjúkrahús í Svíþjóð, framkvæmir liðskiptaaðgerð og flýgur svo aftur með sjúklinginn heim. Fyrir þessi herlegheit greiðum við skattgreiðendur. Nú get ég vel skilið ef lesendur snúa sér til veggjar. Það er þingmönnum Sjálfstæðisflokksins til vansa að þessi fásinna sé látin viðgangast í ríkisstjórn sem flokkurinn á aðild að. Við hljótum að verðskulda ábyrgari stjórnendur en þetta. Höfundur er varaformaður SUS.
Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Vilja Grafarvogsbúar þéttingu meirihlutans í Reykjavík? Diljá Mist Einarsdóttir,Guðlaugur Þór Þórðarson Skoðun
Skoðun Þverpólitískur vilji fyrir brotthvarfi óþarfa flugumferðar frá Reykjavíkurflugvelli Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon ,Margrét Manda Jónsdóttir skrifar
Skoðun Nokkrum rangfærslum í málflutningi menningarráðherra svarað Grímur Hákonarson,Hafsteinn Gunnar Sigurðsson,Hrafnhildur Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Vilja Grafarvogsbúar þéttingu meirihlutans í Reykjavík? Diljá Mist Einarsdóttir,Guðlaugur Þór Þórðarson skrifar
Skoðun Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð skrifar
Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Vilja Grafarvogsbúar þéttingu meirihlutans í Reykjavík? Diljá Mist Einarsdóttir,Guðlaugur Þór Þórðarson Skoðun