Viðureignin við Þanos Guðmundur Steingrímsson skrifar 6. maí 2019 07:00 Undanfarna daga hef ég lúslesið fréttasíðurnar á landinu bláa og leitað að markverðum tíðindum. Þar sem ég telst jú til fastra penna og skrifa vikulega, þá felst martröð mín einna helst í því að ekkert markvert, ekki baun, sé í fréttum. Ég espast upp við skandala og stórtíðindi, rifrildi og skærur. Þá er gaman. Lognmolla er dauði. Í liðinni viku varð ég verulega undrandi. Gráti nær jafnvel. Ég var ekki að fara að skrifa um það að Icelandair ætli að skipta yfir í Airbus. Maður á ekki að venjast því að svona tíðindaleysi ríki í maí. Hin hefðbundna gúrkutíð er miðsumars. Þá eru allir í fríi. Þessi undarlega ládeyða í fréttum og stórtíðindum varð mér sérstakt rannsóknarefni. Hvað er að ske? Hverju sætir? Eftir smá umhugsun blasti svarið við mér: Það eru auðvitað allir inni að horfa á Game of Thrones. Það má enginn vera að neinu öðru. Þjóðfélagið er á pásu.Sameinuð veröld Ekki bætir úr skák að Avengers: Endgame hefur einnig verið í bíó undanfarið. Það þarf að sjá hana líka. Mér finnst þetta bitastætt. Sjáiði til: Á laugardaginn fór ég í um það bil hundrað metra röð í fjörutíu mínútur í borginni La Paz í Bólivíu til að næla mér í miða fyrir fjölskylduna. Þar stóð ég við hlið frumbyggjakonu klæddrar í stórt litríkt pils með háan hatt á höfði að bólivískum sið og fjölskyldu hennar. Allir vilja sjá hvernig hetjunum reiðir af í viðureigninni við hinn ógnarsterka, illa og eilítið þunglynda Þanos. Það er einmitt þetta sem er magnað: Það er ótrúlegt að sjá hvernig stórvirki í sjónvarpsþátta- og kvikmyndagerð sameina fólk, jafnvel lungann úr mannkyni. Í samtölum við fólk í Suður-Ameríku segjum við stundum að við fjölskyldan séum úr norðri. „Norðan við vegg,“ segjum við og flestir skilja hvað átt er við. Það er hlegið. Jafnvel er talað smá í kjölfarið um sameiginlegar áhyggjur okkar af Jon Snow.Ævintýrið í raunheimum Við hjónin hyggjumst bíða með það að horfa á síðustu þáttaröðina. Við þurfum að komast í almennilegt sjónvarp, en ekki vera á flandri með bakpoka, áður en við byrjum slíka hátíð. Sá sem vogar sér að eyðileggja þessa eftirvæntingu, með því að segja okkur hvað gerist, mun uppskera djúpa óvild okkar hjóna um árabil. Svona eru áhrif vel gerðra sjónvarpsþátta og frábærra bíómynda: Þetta grípur mann. Maður hlakkar til að sjá. Maður lifir sig inn í. Og þó maður kunni vel að greina skil heimanna, þess sem gerist í ævintýrinu og þess sem gerist í raun og veru frá degi til dags, þá speglar vel gert sjónarspil raunheiminn og þá krafta sem þar eigast við. Og öfugt, vil ég meina: Getur ekki verið að þróun veraldarinnar þessi árin – hinn mikli umhverfisháski sem mannkyn hefur komið sér í – verði eins og tíu rosalegar seríur? Á einhverjum tímapunkti hverfur öll von – kannski bráðum – en svo gerist hið óvænta. Uppgötvun breytir öllum forsendum, hjálpræðið birtist úr óvæntri átt eða sameinaður kraftur fólksins magnast í veldisvexti þegar dauðalínan nálgast, og mannkyn sleppur með skrekkinn í bili. Hefur þróun háskans ekki svo oft verið svona, líkt og í sjónvarpsþáttaröð eða ofurhetjumynd? Kjarnorkustríðin urðu ekki, þótt stundum stappaði nærri því.Vonin blíð Það getur þannig falist ákveðin von í því í sjálfu sér – viss kraftur – að fólk í 170 löndum sé sameinað fyrir framan sjónvarpsskjái að horfa á háskaleg ævintýri og viðureignir dreka í frosthörkum. Ég veit ekki um neina sjónvarpsþáttaröð eða kvikmynd sem hefur endað með hörmungum. Alltaf sigrar hið góða. Vonin blíð. Hér vaknar spurning um áhrif. Hvaða áhrif hefur það á heilt mannkyn að sökkva sér sameiginlega í háskalegan söguþráð, hvað eftir annað, sem alltaf endar þó vel? Getur maður vonað að slíkt mannkyn muni, þegar öllu er á botninn hvolft, aldrei taka annað í mál en að háskaleikar raunveruleikans endi líka vel? Horfum og vonum. Þokkaleg ævi – hef ég reiknað út – er um það bil tíu sjónvarpsþáttaraðir ef gert er ráð fyrir að hver þáttaröð sé níu seríur eða svo. Ævi mín byrjaði með Húsinu á sléttunni, færðist svo yfir í Dallas, þaðan í Friends, svo 24 og nú Game of Thrones. Inni á milli eru ótal bíómyndir og ótal aðrar seríur. Lost, Shameless, Walking Dead (ég hef verulegar áhyggjur af Rick Grimes). Ef vel spilast úr eiga kannski fimm seríur, hver á eftir annarri, eftir að marka spor sín í líf mitt hér eftir. Og vonandi sameinast mannkyn alltaf meira og meira yfir hinu sameiginlega markmiði: Að láta mannlífið dafna áfram, um aldir, þrátt fyrir yfirþyrmandi og endalausan háska. „Hasta la vista, baby,“ sagði frumbygginn við okkur á strábátnum á Titicaca-vatninu í síðustu viku og réri aftur út á vatnið. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Guðmundur Steingrímsson Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Sjá meira
Undanfarna daga hef ég lúslesið fréttasíðurnar á landinu bláa og leitað að markverðum tíðindum. Þar sem ég telst jú til fastra penna og skrifa vikulega, þá felst martröð mín einna helst í því að ekkert markvert, ekki baun, sé í fréttum. Ég espast upp við skandala og stórtíðindi, rifrildi og skærur. Þá er gaman. Lognmolla er dauði. Í liðinni viku varð ég verulega undrandi. Gráti nær jafnvel. Ég var ekki að fara að skrifa um það að Icelandair ætli að skipta yfir í Airbus. Maður á ekki að venjast því að svona tíðindaleysi ríki í maí. Hin hefðbundna gúrkutíð er miðsumars. Þá eru allir í fríi. Þessi undarlega ládeyða í fréttum og stórtíðindum varð mér sérstakt rannsóknarefni. Hvað er að ske? Hverju sætir? Eftir smá umhugsun blasti svarið við mér: Það eru auðvitað allir inni að horfa á Game of Thrones. Það má enginn vera að neinu öðru. Þjóðfélagið er á pásu.Sameinuð veröld Ekki bætir úr skák að Avengers: Endgame hefur einnig verið í bíó undanfarið. Það þarf að sjá hana líka. Mér finnst þetta bitastætt. Sjáiði til: Á laugardaginn fór ég í um það bil hundrað metra röð í fjörutíu mínútur í borginni La Paz í Bólivíu til að næla mér í miða fyrir fjölskylduna. Þar stóð ég við hlið frumbyggjakonu klæddrar í stórt litríkt pils með háan hatt á höfði að bólivískum sið og fjölskyldu hennar. Allir vilja sjá hvernig hetjunum reiðir af í viðureigninni við hinn ógnarsterka, illa og eilítið þunglynda Þanos. Það er einmitt þetta sem er magnað: Það er ótrúlegt að sjá hvernig stórvirki í sjónvarpsþátta- og kvikmyndagerð sameina fólk, jafnvel lungann úr mannkyni. Í samtölum við fólk í Suður-Ameríku segjum við stundum að við fjölskyldan séum úr norðri. „Norðan við vegg,“ segjum við og flestir skilja hvað átt er við. Það er hlegið. Jafnvel er talað smá í kjölfarið um sameiginlegar áhyggjur okkar af Jon Snow.Ævintýrið í raunheimum Við hjónin hyggjumst bíða með það að horfa á síðustu þáttaröðina. Við þurfum að komast í almennilegt sjónvarp, en ekki vera á flandri með bakpoka, áður en við byrjum slíka hátíð. Sá sem vogar sér að eyðileggja þessa eftirvæntingu, með því að segja okkur hvað gerist, mun uppskera djúpa óvild okkar hjóna um árabil. Svona eru áhrif vel gerðra sjónvarpsþátta og frábærra bíómynda: Þetta grípur mann. Maður hlakkar til að sjá. Maður lifir sig inn í. Og þó maður kunni vel að greina skil heimanna, þess sem gerist í ævintýrinu og þess sem gerist í raun og veru frá degi til dags, þá speglar vel gert sjónarspil raunheiminn og þá krafta sem þar eigast við. Og öfugt, vil ég meina: Getur ekki verið að þróun veraldarinnar þessi árin – hinn mikli umhverfisháski sem mannkyn hefur komið sér í – verði eins og tíu rosalegar seríur? Á einhverjum tímapunkti hverfur öll von – kannski bráðum – en svo gerist hið óvænta. Uppgötvun breytir öllum forsendum, hjálpræðið birtist úr óvæntri átt eða sameinaður kraftur fólksins magnast í veldisvexti þegar dauðalínan nálgast, og mannkyn sleppur með skrekkinn í bili. Hefur þróun háskans ekki svo oft verið svona, líkt og í sjónvarpsþáttaröð eða ofurhetjumynd? Kjarnorkustríðin urðu ekki, þótt stundum stappaði nærri því.Vonin blíð Það getur þannig falist ákveðin von í því í sjálfu sér – viss kraftur – að fólk í 170 löndum sé sameinað fyrir framan sjónvarpsskjái að horfa á háskaleg ævintýri og viðureignir dreka í frosthörkum. Ég veit ekki um neina sjónvarpsþáttaröð eða kvikmynd sem hefur endað með hörmungum. Alltaf sigrar hið góða. Vonin blíð. Hér vaknar spurning um áhrif. Hvaða áhrif hefur það á heilt mannkyn að sökkva sér sameiginlega í háskalegan söguþráð, hvað eftir annað, sem alltaf endar þó vel? Getur maður vonað að slíkt mannkyn muni, þegar öllu er á botninn hvolft, aldrei taka annað í mál en að háskaleikar raunveruleikans endi líka vel? Horfum og vonum. Þokkaleg ævi – hef ég reiknað út – er um það bil tíu sjónvarpsþáttaraðir ef gert er ráð fyrir að hver þáttaröð sé níu seríur eða svo. Ævi mín byrjaði með Húsinu á sléttunni, færðist svo yfir í Dallas, þaðan í Friends, svo 24 og nú Game of Thrones. Inni á milli eru ótal bíómyndir og ótal aðrar seríur. Lost, Shameless, Walking Dead (ég hef verulegar áhyggjur af Rick Grimes). Ef vel spilast úr eiga kannski fimm seríur, hver á eftir annarri, eftir að marka spor sín í líf mitt hér eftir. Og vonandi sameinast mannkyn alltaf meira og meira yfir hinu sameiginlega markmiði: Að láta mannlífið dafna áfram, um aldir, þrátt fyrir yfirþyrmandi og endalausan háska. „Hasta la vista, baby,“ sagði frumbygginn við okkur á strábátnum á Titicaca-vatninu í síðustu viku og réri aftur út á vatnið.
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun
Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun