Hringir Satúrnusar gætu verið nýlegir Kjartan Kjartansson skrifar 31. ágúst 2017 16:39 Hringirnir skipta upp í nokkur lög. Það gæti bent til þess að þeir hafi myndast úr nokkrum fyrirbærum. Myndina tók Cassini árið 2012. NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute Mælingar Cassini-geimfarsins á lokametrum leiðangurs síns við Satúrnus benda til þess að hringir reikistjörnunnar gætu verið tiltölulega ungir, jafnvel aðeins hundrað milljón ára gamlir. Uppruni hringjanna sem eru helsta kennileiti þessarar næststærstu reikistjörnu sólkerfisins hefur legið á huldu. Þeir eru að mestu úr nær tandurhreinum vatnsís. Það hefur valdið vísindamönnum heilabrotum. Hefðu hringirnir myndast um svipað leyti og sólkerfið varð til ættu þeir að vera orðnir dökkir af geimryki. Séu þeir ævafornir þyrftu hringirnir að vera afar massamiklir til að geta „innbyrt“ og falið rykið sem þeir hefðu óhjákvæmilega safnað í sig á milljörðum ára og staðið af sér veðrun geimsins.Teikning af Cassini að steypa sér á milli hringja Satúrnusar og lofthjúpsins í lokaáfanga leiðangursins sem nú stendur yfir.NASA/JPL-CaltechGæti hafa verið án hringja á tíma risaeðlannaCassini-geimfarið, sem á aðeins tvær vikur eftir af þrettán ára leiðangri við Satúrnus, er nú á svaðalegri braut um reikistjörnuna sem færir það þétt upp við lofthjúpinn og inn fyrir hringina. Ein af mælingunum sem Cassini hefur gert frá því að þessi fífldjörfu nærflug hófust er á massa hringjanna til þess að varpa frekara ljósi á uppruna þeirra. Fyrstu vísbendingarnar úr þessum mælingum virðast vera þær að hringirnir séu tiltölulega massalitlir og því líklega tiltölulega ungir á stjarnfræðilegan mælikvarða.Sjá einnig:Svanasöngur Cassini við Satúrnus gæti afhjúpað leyndardóma Reynist það rétt telja vísindamenn líklegast að hringirnir hafi orðið til úr tungli eða halastjörnu sem varð þyngdarkrafti Satúrnusar að bráð fyrir ekki svo löngum tíma. Fleiri en eitt fyrirbæri gætu jafnvel hafa myndað hringina. „Kannski stafar munurinn sem við sjáum á hringjunum af ólíkum fyrirbærum sem rifnuðu í sundur. Ef hringirnir eru massaminni þá hefðu þeir ekki haft massa til að lifa af drífu örsmástirna sem við spáum að hafi átt sér stað frá myndun reikistjörnunnar,“ segir Linda Spilker, vísindamaður við Cassini-leiðangurinn við breska ríkisútvarpið BBC. Rannsóknirnar eru enn á frumstigi og frekari gögn þarf áður en hægt verður að staðfesta aldur hringjanna. Séu þeir hins vegar aðeins hundrað milljón ára gamlir, eins og vísindamennirnir segja að sé mögulegt, þýðir það að þeir hafi myndast á meðan risaeðlurnar réðu ríkjum á jörðinni.Cassini kom auga á vatnsstróka stíga upp frá yfirborði ístunglsins Enkeladusar. Þeir benda til þess að haf fljótandi vatns geti verið að finna undir yfirborðinu.NASA/JPL-CALTECH/SPACE SCIENCE INSTITUTEVernda tunglin fyrir smiti frá jörðinniCassini-leiðangrinum lýkur 15. september þegar geimfarinu verður steypt ofan í lofthjúp Satúrnusar. Það er gert til þess að forða þeim fjarlæga möguleika að örverur frá jörðinni sem gætu enn verið til staðar utan á Cassini endi á tunglum eins og Títan og Enkeladusi. Vísbendingar eru um að haf fljótandi vatns sé til staðar undir ísskorpunni sem myndar yfirborð Enkeladusar. Áður en yfir lýkur mun Cassini taka tvær dýfur til viðbótar á milli hringjanna og efri laga lofthjúps Satúrnusar. Síðustu verk Cassini verða að taka myndaröð af fyrirbærum eins og Títan og Enkeladusi, sérstæðu sexhyrndu veðrakerfi á norðurpóli Satúrnusar og smátungli inni í hringjunum sem nefnist Peggy. Leiðangrinum lýkur formlega kl. 11:54 að íslenskum tíma föstudaginn 15. september þegar áætlað er að samband við geimfarið rofni. Vísindi Tengdar fréttir Íslenskur tölvunarfræðingur vinnur einstakar myndir af Júpíter Nýjar myndir frá bandaríska geimfarinu Juno af reikistjörnunni Júpíter hafa afhjúpað áður óséð landslag í lofthjúpi gasrisans. Það er ekki síst fólki eins og Birni Jónssyni tölvunarfræðingi að þakka. Björn tilheyrir samfélagi áhugamanna um allan heim sem nýta frítíma sinn til að vinna myndir frá geimförum. 20. júlí 2017 09:00 Tólf ára könnunarferð um Satúrnus að ljúka Geimfarið Cassini er nú komið á sporbraut á milli hringja Satúrnusar og lofthjúps reikistjörnunnar. Þetta markar endalokin á ferðalagi geimfarsins. 22. apríl 2017 10:16 Satúrnus í návígi Risavaxnir fellibylur eru á meðal þess sem Cassini festi á filmu í návígi þegar geimfarið dýfði sér á milli hringja Satúrnusar og lofthjúps reikistjörnunnar. 30. apríl 2017 11:52 Mest lesið Var á yfir 200 kílómetra hraða þegar slysið varð Innlent Landlæknir sviptir Kalla Snæ lækningaleyfi Innlent Fann sér ekki stað hjá forsetanum eftir breytingar Innlent Sprengjum og öxum beitt við heimili til að kúga út fé Innlent Fær þyngri dóm fyrir að nauðga fjórtán ára tálbeitu Innlent Hætt eftir tveggja mánaða störf fyrir borgarstjóra Innlent Þota með á þriðja hundrað manns brotlenti í íbúðahverfi Erlent Viktor Arman lést af slysförum á Esjunni Innlent Gáfu fjölskyldu Víglundar draumavél feðganna Innlent Blóðugur háhyrningur í fjöru Kjalarness Innlent Fleiri fréttir Staðfesta 241 andlát og einn eftirlifanda Réðust á tómstundamiðstöð fyrir útlendinga þegar óeirðir héldu áfram Telur að enginn hafi komist lífs af úr flugslysinu Ísraelar sagðir undirbúa árásir á Íran Sigldu tveimur flugmóðurskipum lengra en áður út á Kyrrahafið Þota með á þriðja hundrað manns brotlenti í íbúðahverfi Fækka í sendiráðinu í Bagdad vegna öryggisógnar Púað á Trump í Kennedy Center og mótmælin breiðast út Bandarískar herstöðvar verða reistar í Danmörku Ró að færast yfir LA eftir fjögur hundruð handtökur Undirbúa flutning þúsunda til Guantánamo Súdanar flýja undan sveitum Haftars „Rasísk glæpamennska“ hélt áfram á Norður-Írlandi í nótt Hermenn bauluðu á Biden, Newsom og blaðamenn Musk sér eftir sumum færslunum sem hann birti um Trump Þriggja daga þjóðarsorg í Austurríki „Stundin sem við höfum óttast er runnin upp“ Íslendingur í Graz: „Brotna niður við að hugsa um þessa foreldra“ Kona látin eftir stunguárás í Noregi Þungi færist í árásir Rússa: „Þetta er orðið partur af okkar lífi“ Rússar líta ekki lengur á Bandaríkin sem sinn helsta óvin Tíu látnir í Graz: Byssumaðurinn sagður vera gamall nemandi Rekur bólusetningaráð stjórnvalda á einu bretti Einar hörðustu árásirnar á Kænugarð til þessa Níu látnir eftir skotárás í Austurríki Hundruð milljóna um allan heim muni eignast færri börn en þau vilja Greta Thunberg á leið heim til Svíþjóðar Sendir tvö þúsund þjóðvarðliða til viðbótar til Los Angeles Sjö hundruð landgönguliðar á leið til Los Angeles Newsom ætlar að kæra Trump Sjá meira
Mælingar Cassini-geimfarsins á lokametrum leiðangurs síns við Satúrnus benda til þess að hringir reikistjörnunnar gætu verið tiltölulega ungir, jafnvel aðeins hundrað milljón ára gamlir. Uppruni hringjanna sem eru helsta kennileiti þessarar næststærstu reikistjörnu sólkerfisins hefur legið á huldu. Þeir eru að mestu úr nær tandurhreinum vatnsís. Það hefur valdið vísindamönnum heilabrotum. Hefðu hringirnir myndast um svipað leyti og sólkerfið varð til ættu þeir að vera orðnir dökkir af geimryki. Séu þeir ævafornir þyrftu hringirnir að vera afar massamiklir til að geta „innbyrt“ og falið rykið sem þeir hefðu óhjákvæmilega safnað í sig á milljörðum ára og staðið af sér veðrun geimsins.Teikning af Cassini að steypa sér á milli hringja Satúrnusar og lofthjúpsins í lokaáfanga leiðangursins sem nú stendur yfir.NASA/JPL-CaltechGæti hafa verið án hringja á tíma risaeðlannaCassini-geimfarið, sem á aðeins tvær vikur eftir af þrettán ára leiðangri við Satúrnus, er nú á svaðalegri braut um reikistjörnuna sem færir það þétt upp við lofthjúpinn og inn fyrir hringina. Ein af mælingunum sem Cassini hefur gert frá því að þessi fífldjörfu nærflug hófust er á massa hringjanna til þess að varpa frekara ljósi á uppruna þeirra. Fyrstu vísbendingarnar úr þessum mælingum virðast vera þær að hringirnir séu tiltölulega massalitlir og því líklega tiltölulega ungir á stjarnfræðilegan mælikvarða.Sjá einnig:Svanasöngur Cassini við Satúrnus gæti afhjúpað leyndardóma Reynist það rétt telja vísindamenn líklegast að hringirnir hafi orðið til úr tungli eða halastjörnu sem varð þyngdarkrafti Satúrnusar að bráð fyrir ekki svo löngum tíma. Fleiri en eitt fyrirbæri gætu jafnvel hafa myndað hringina. „Kannski stafar munurinn sem við sjáum á hringjunum af ólíkum fyrirbærum sem rifnuðu í sundur. Ef hringirnir eru massaminni þá hefðu þeir ekki haft massa til að lifa af drífu örsmástirna sem við spáum að hafi átt sér stað frá myndun reikistjörnunnar,“ segir Linda Spilker, vísindamaður við Cassini-leiðangurinn við breska ríkisútvarpið BBC. Rannsóknirnar eru enn á frumstigi og frekari gögn þarf áður en hægt verður að staðfesta aldur hringjanna. Séu þeir hins vegar aðeins hundrað milljón ára gamlir, eins og vísindamennirnir segja að sé mögulegt, þýðir það að þeir hafi myndast á meðan risaeðlurnar réðu ríkjum á jörðinni.Cassini kom auga á vatnsstróka stíga upp frá yfirborði ístunglsins Enkeladusar. Þeir benda til þess að haf fljótandi vatns geti verið að finna undir yfirborðinu.NASA/JPL-CALTECH/SPACE SCIENCE INSTITUTEVernda tunglin fyrir smiti frá jörðinniCassini-leiðangrinum lýkur 15. september þegar geimfarinu verður steypt ofan í lofthjúp Satúrnusar. Það er gert til þess að forða þeim fjarlæga möguleika að örverur frá jörðinni sem gætu enn verið til staðar utan á Cassini endi á tunglum eins og Títan og Enkeladusi. Vísbendingar eru um að haf fljótandi vatns sé til staðar undir ísskorpunni sem myndar yfirborð Enkeladusar. Áður en yfir lýkur mun Cassini taka tvær dýfur til viðbótar á milli hringjanna og efri laga lofthjúps Satúrnusar. Síðustu verk Cassini verða að taka myndaröð af fyrirbærum eins og Títan og Enkeladusi, sérstæðu sexhyrndu veðrakerfi á norðurpóli Satúrnusar og smátungli inni í hringjunum sem nefnist Peggy. Leiðangrinum lýkur formlega kl. 11:54 að íslenskum tíma föstudaginn 15. september þegar áætlað er að samband við geimfarið rofni.
Vísindi Tengdar fréttir Íslenskur tölvunarfræðingur vinnur einstakar myndir af Júpíter Nýjar myndir frá bandaríska geimfarinu Juno af reikistjörnunni Júpíter hafa afhjúpað áður óséð landslag í lofthjúpi gasrisans. Það er ekki síst fólki eins og Birni Jónssyni tölvunarfræðingi að þakka. Björn tilheyrir samfélagi áhugamanna um allan heim sem nýta frítíma sinn til að vinna myndir frá geimförum. 20. júlí 2017 09:00 Tólf ára könnunarferð um Satúrnus að ljúka Geimfarið Cassini er nú komið á sporbraut á milli hringja Satúrnusar og lofthjúps reikistjörnunnar. Þetta markar endalokin á ferðalagi geimfarsins. 22. apríl 2017 10:16 Satúrnus í návígi Risavaxnir fellibylur eru á meðal þess sem Cassini festi á filmu í návígi þegar geimfarið dýfði sér á milli hringja Satúrnusar og lofthjúps reikistjörnunnar. 30. apríl 2017 11:52 Mest lesið Var á yfir 200 kílómetra hraða þegar slysið varð Innlent Landlæknir sviptir Kalla Snæ lækningaleyfi Innlent Fann sér ekki stað hjá forsetanum eftir breytingar Innlent Sprengjum og öxum beitt við heimili til að kúga út fé Innlent Fær þyngri dóm fyrir að nauðga fjórtán ára tálbeitu Innlent Hætt eftir tveggja mánaða störf fyrir borgarstjóra Innlent Þota með á þriðja hundrað manns brotlenti í íbúðahverfi Erlent Viktor Arman lést af slysförum á Esjunni Innlent Gáfu fjölskyldu Víglundar draumavél feðganna Innlent Blóðugur háhyrningur í fjöru Kjalarness Innlent Fleiri fréttir Staðfesta 241 andlát og einn eftirlifanda Réðust á tómstundamiðstöð fyrir útlendinga þegar óeirðir héldu áfram Telur að enginn hafi komist lífs af úr flugslysinu Ísraelar sagðir undirbúa árásir á Íran Sigldu tveimur flugmóðurskipum lengra en áður út á Kyrrahafið Þota með á þriðja hundrað manns brotlenti í íbúðahverfi Fækka í sendiráðinu í Bagdad vegna öryggisógnar Púað á Trump í Kennedy Center og mótmælin breiðast út Bandarískar herstöðvar verða reistar í Danmörku Ró að færast yfir LA eftir fjögur hundruð handtökur Undirbúa flutning þúsunda til Guantánamo Súdanar flýja undan sveitum Haftars „Rasísk glæpamennska“ hélt áfram á Norður-Írlandi í nótt Hermenn bauluðu á Biden, Newsom og blaðamenn Musk sér eftir sumum færslunum sem hann birti um Trump Þriggja daga þjóðarsorg í Austurríki „Stundin sem við höfum óttast er runnin upp“ Íslendingur í Graz: „Brotna niður við að hugsa um þessa foreldra“ Kona látin eftir stunguárás í Noregi Þungi færist í árásir Rússa: „Þetta er orðið partur af okkar lífi“ Rússar líta ekki lengur á Bandaríkin sem sinn helsta óvin Tíu látnir í Graz: Byssumaðurinn sagður vera gamall nemandi Rekur bólusetningaráð stjórnvalda á einu bretti Einar hörðustu árásirnar á Kænugarð til þessa Níu látnir eftir skotárás í Austurríki Hundruð milljóna um allan heim muni eignast færri börn en þau vilja Greta Thunberg á leið heim til Svíþjóðar Sendir tvö þúsund þjóðvarðliða til viðbótar til Los Angeles Sjö hundruð landgönguliðar á leið til Los Angeles Newsom ætlar að kæra Trump Sjá meira
Íslenskur tölvunarfræðingur vinnur einstakar myndir af Júpíter Nýjar myndir frá bandaríska geimfarinu Juno af reikistjörnunni Júpíter hafa afhjúpað áður óséð landslag í lofthjúpi gasrisans. Það er ekki síst fólki eins og Birni Jónssyni tölvunarfræðingi að þakka. Björn tilheyrir samfélagi áhugamanna um allan heim sem nýta frítíma sinn til að vinna myndir frá geimförum. 20. júlí 2017 09:00
Tólf ára könnunarferð um Satúrnus að ljúka Geimfarið Cassini er nú komið á sporbraut á milli hringja Satúrnusar og lofthjúps reikistjörnunnar. Þetta markar endalokin á ferðalagi geimfarsins. 22. apríl 2017 10:16
Satúrnus í návígi Risavaxnir fellibylur eru á meðal þess sem Cassini festi á filmu í návígi þegar geimfarið dýfði sér á milli hringja Satúrnusar og lofthjúps reikistjörnunnar. 30. apríl 2017 11:52