Gamlir uppvakningar og ríkisfjármál Rósa Björk Brynjólfsdóttir skrifar 13. febrúar 2013 06:00 Þegar kosningar nálgast er mikilvægt að gera sér grein fyrir valkostunum. Í umræðunni um ríkisfjármál og tekjuöflun ríkissjóðs hefur stjórnarandstaðan gagnrýnt ríkisstjórnina stöðugt með elstu klisjum sem menn muna og reynst einstaklega hugmyndasnauð. Auðvitað er aldrei minnst á að við höfum vermt 16. sæti meðal OECD-landa hvað skattbyrði varðar en trónum ekki á toppnum eins og ætla mætti, né að skattbyrði hér er sú lægsta á Norðurlöndunum. Nei, klisjan um skattpíninguna er flutt aftur og aftur og svo eintóna að það glitti í langþráðan lit þegar annar varaformaður Sjálfstæðisflokksins skrifaði um ?skattkrumlu? ríkisstjórnarinnar fyrir skemmstu á heimasíðu flokksins og framkvæmdastýra borgarstjórnarflokks Sjálfstæðisflokksins skrifaði nýverið grein í Fréttablaðið um vonda skattastefnu ríkisstjórnarinnar með yfirskriftinni ?Skattland?.Nýjar hugmyndir? Það er í sjálfu sér ekki óeðlilegt að fólk og fyrirtæki vilji borga lægri skatta. En um leið skortir ekki hugmyndir um verkefni fyrir ríkissjóð eða umræðu um fjársveltar ríkisstofnanir og loforð um betri tíð með blóm í haga. Og stjórnarandstaðan, sem ætlar að gera allt það og líka lækka skatta, hvaða hugmyndir setur hún fram um tekjuöflun ríkissjóðs? Varavaraformaðurinn Kristján Þór Júlíusson segir að ríkissjóður eigi að afla tekna með því að lækka skatta og efla þannig atvinnulífið. Sama atvinnulíf og lognaðist nánast út af eftir ein verstu hagstjórnarmistök vestrænnar ríkisstjórnar síðari tíma þar sem Sjálfstæðisflokkurinn hélt um stjórn ríkisfjármála og réði umgjörð viðskipta- og efnahagslífsins um áratugaskeið. Í ljósi þess er ekki furða að Kristján og félagar tali mjög almennt um skattalækkanir. Skýri ekki hvernig á að hækka lægstu launin um leið og ríkissjóður á að missa spón úr nærri galtómum aski með lækkun skatta. Á markaðurinn kannski að sjá um lægstu launin? Það er auðvelt að lofa öllu fögru en hvar er raunsæið? Umræða um ríkissjóð og tekjuöflun hans verður að vera ábyrg. Án innantómra loforða og frjálslegra staðreynda. Því miður fylgja hvorki Kristján né Þórey Vilhjálmsdóttir, framkvæmdastýra borgarstjórnarflokks Sjálfstæðismanna, þessu. Hún fullyrðir ranglega í grein sinni að efsta tekjuskattsþrepið sé 58% þegar lífeyrissjóðsiðgjöld séu tekin með. Hið rétta er að lífeyrissjóðsiðgjöld eru, eins og vonandi allir launþegar vita, 4% og eru hvorki skattur eða álögur af hálfu ríkis eða sveitarfélaga. Efsta tekjuskattsþrepið er 46,22% af mánaðartekjum hærri en 739.509 en ekki 704.367 kr. eins og segir í grein hennar. Ef prósentutalan er hærri á að leita réttar síns. Þórey skrifar líka um þær fjölmörgu breytingar á skattkerfinu í tíð núverandi ríkisstjórnar sem ekki verið í þágu fjölskylda eða fyrirtækja í landinu. Þó á hún að vita að skattbyrði 60% heimila á landinu er nú lægri en á velmektarárum Sjálfstæðisflokksins á aðventu hrunsins. Eitt er að vera á móti skattbreytingum, annað að fullyrða að andstæðingurinn leggi fæð á allar fjölskyldur og öll fyrirtæki í landinu. Hvers konar málstað þarf að verja með svona tali? Það hafa verið gerðar breytingar á skattkerfinu en þær hafa gert skattkerfið réttlátara og endurúthlutað tekjum með sanngjarnari hætti en áður. Hin leiðin, sem félagar Þóreyjar hefðu farið og munu fara ef þau geta, er að draga frekar úr útgjöldum með enn sársaukafyllri niðurskurði í velferðar- og menntakerfinu. Eru annars aðrar hugmyndir á sveimi frá þeim?Jöfnuður í stað misskiptingar Það er einfaldlega rangt að halda því fram að breytingar á skattkerfinu hafi ekki verið í þágu fjölskyldna í landinu. Það er hagur allra heimila í landinu að ríkissjóður afli tekna með sanngjörnum hætti til að samfélag okkar virki sem skyldi. Og ég spyr á móti, var skattkerfið hér fyrir hrun í þágu allra fjölskyldna í landinu eða bara örfárra? Svarið er skýrt. Nýjar rannsóknir Stefáns Ólafssonar prófessors og Arnaldar Sölva Kristjánssonar, sérfræðings við HÍ, á þróun tekjuskiptingar hér á landi sýna ótvírætt að hún var ójafnari frá 1995 til 2007. Alþjóðlegur samanburður sýnir að umfang ójafnaðarins var hér óvenjumikill á alþjóðavísu frá 1995. Ójöfnuðurinn óx mest þegar allar tekjur eru meðtaldar (ráðstöfunartekjur eftir skatt) en einnig mikið þó fjármagnstekjum sé sleppt að hluta eða alveg. Skattastefna stjórnvalda á tímabilinu fyrir efnahagshrunið jók því ójöfnuð með umtalsverðum hætti. Íhugum andartak hverjir voru þá við völd. Hvers vegna ættum við skattborgarar að vilja færa skattkerfið aftur til þess tíma?Nýjar leiðir Á árinu 2008 til 2010 snerist þróunin við og tekjuskiptingin varð aftur mun jafnari. Að sjálfsögðu skiptir þar miklu að háar tekjur í bankakerfinu og í viðskiptalífinu drógust saman. En ekki skipta minna máli þær mikilvægu og réttlátu breytingar sem gerðar voru á skattkerfinu í tíð Steingríms J. Sigfússonar sem fjármálaráðherra. Þá var skattbyrðinni dreift hlutfallslega meira á þá tekjuhærri en áður og minnkuð á þá tekjulægri. Til viðbótar hefur bótakerfið verið markvisst notað í þágu fjölskyldna í landinu, samanber hækkun barnabóta. Þetta tvennt er dæmi um ábyrga stjórn ríkisfjármála í þágu okkar allra og að það skiptir máli hvernig tekna er aflað. En ekki síður hvernig þeim er ráðstafað og af hverjum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Rósa Björk Brynjólfsdóttir Mest lesið Ráðherrann Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Það er allt í lagi að vera þú sjálfur - Opið bréf til Snorra Mássonar Kári Stefánsson Skoðun Hugsjónir ójafnaðarmanns - svar við bréfi Kára Snorri Másson Skoðun Viðreisn er Samfylkingin Júlíus Viggó Ólafsson Skoðun „Ég hefði nú ekkert á móti því að taka aðeins í tæjuna“ Eva Pandora Baldursdóttir Skoðun Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir Skoðun Heimskasta þjóð í heimi? Sverrir Björnsson Skoðun Mun forseti Íslands fremja landráð? Ástþór Magnússon Skoðun Er skynsemi Sigmundar Davíðs o.fl. skynsamleg? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Sjálfskaparvíti Samfylkingar og Viðreisnar Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Tími fyrir breytingar – Nú er tækifærið Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Ölvunarakstur á Arnarnesbrú Anna Linda Bjarnadóttir skrifar Skoðun Flokknum er sama um þig Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan í Reykjavík er efnahagslegt vandamál Guðlaugur Þór Þórðarson skrifar Skoðun Virði en ekki byrði Hulda Bjarnadóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkurinn – svarið fyrir fjölskyldur og ungt fólk Guðbjörg Oddný Jónasdóttir skrifar Skoðun Vanrækt barn er besti ráðherrann Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Fjárfestum í vellíðan – því hver króna skilar sér margfalt til baka Theodór Ingi Ólafsson skrifar Skoðun Úr öskunni í eldinn á laugardaginn? Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Skuggaspil valdsins Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Viltu að barnabörnin þín verði fátækir leiguliðar? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Nýtt upphaf – í þjónustu við þjóðina Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á hvert annað og breytum þessu Aðalsteinn Leifsson skrifar Skoðun Kæru landsmenn – þetta er ekki lengur boðlegt Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun XL niðurskurður – hugsum stórt! Arnar Þór Jónsson,Kári Allansson skrifar Skoðun Blórabögglar og gylliboð frá vinstri Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Hvað kjósa foreldrar ósýnilegra barna? Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Heimskasta þjóð í heimi? Sverrir Björnsson skrifar Skoðun Jöfnum leikinn á laugardaginn Björgvin G. Sigurðsson skrifar Skoðun ADHD, fjórir stafir og hvað svo? Jóna Kristín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skattagleði á kostnað ferðaþjónustunnar Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Börnin heim Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Mun forseti Íslands fremja landráð? Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Ég býð mig fram fyrir framtíðarkynslóðir Finnur Ricart Andrason skrifar Skoðun Rödd mannréttinda, jöfnuðar og jafnréttis þarf að hljóma á Alþingi Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Gera þarf skurk í búsetumálum eldri borgara Ólafur Ísleifsson skrifar Skoðun „Ég hefði nú ekkert á móti því að taka aðeins í tæjuna“ Eva Pandora Baldursdóttir skrifar Skoðun Vilt þú breytingu á stjórn landsins? Hannes S. Jónsson skrifar Skoðun Hugsjónir ójafnaðarmanns - svar við bréfi Kára Snorri Másson skrifar Skoðun Af hverju er nauðsyn að fá Sósíalista inn á þing og í næstu ríkisstjórn? Ólafur H. Ólafsson skrifar Sjá meira
Þegar kosningar nálgast er mikilvægt að gera sér grein fyrir valkostunum. Í umræðunni um ríkisfjármál og tekjuöflun ríkissjóðs hefur stjórnarandstaðan gagnrýnt ríkisstjórnina stöðugt með elstu klisjum sem menn muna og reynst einstaklega hugmyndasnauð. Auðvitað er aldrei minnst á að við höfum vermt 16. sæti meðal OECD-landa hvað skattbyrði varðar en trónum ekki á toppnum eins og ætla mætti, né að skattbyrði hér er sú lægsta á Norðurlöndunum. Nei, klisjan um skattpíninguna er flutt aftur og aftur og svo eintóna að það glitti í langþráðan lit þegar annar varaformaður Sjálfstæðisflokksins skrifaði um ?skattkrumlu? ríkisstjórnarinnar fyrir skemmstu á heimasíðu flokksins og framkvæmdastýra borgarstjórnarflokks Sjálfstæðisflokksins skrifaði nýverið grein í Fréttablaðið um vonda skattastefnu ríkisstjórnarinnar með yfirskriftinni ?Skattland?.Nýjar hugmyndir? Það er í sjálfu sér ekki óeðlilegt að fólk og fyrirtæki vilji borga lægri skatta. En um leið skortir ekki hugmyndir um verkefni fyrir ríkissjóð eða umræðu um fjársveltar ríkisstofnanir og loforð um betri tíð með blóm í haga. Og stjórnarandstaðan, sem ætlar að gera allt það og líka lækka skatta, hvaða hugmyndir setur hún fram um tekjuöflun ríkissjóðs? Varavaraformaðurinn Kristján Þór Júlíusson segir að ríkissjóður eigi að afla tekna með því að lækka skatta og efla þannig atvinnulífið. Sama atvinnulíf og lognaðist nánast út af eftir ein verstu hagstjórnarmistök vestrænnar ríkisstjórnar síðari tíma þar sem Sjálfstæðisflokkurinn hélt um stjórn ríkisfjármála og réði umgjörð viðskipta- og efnahagslífsins um áratugaskeið. Í ljósi þess er ekki furða að Kristján og félagar tali mjög almennt um skattalækkanir. Skýri ekki hvernig á að hækka lægstu launin um leið og ríkissjóður á að missa spón úr nærri galtómum aski með lækkun skatta. Á markaðurinn kannski að sjá um lægstu launin? Það er auðvelt að lofa öllu fögru en hvar er raunsæið? Umræða um ríkissjóð og tekjuöflun hans verður að vera ábyrg. Án innantómra loforða og frjálslegra staðreynda. Því miður fylgja hvorki Kristján né Þórey Vilhjálmsdóttir, framkvæmdastýra borgarstjórnarflokks Sjálfstæðismanna, þessu. Hún fullyrðir ranglega í grein sinni að efsta tekjuskattsþrepið sé 58% þegar lífeyrissjóðsiðgjöld séu tekin með. Hið rétta er að lífeyrissjóðsiðgjöld eru, eins og vonandi allir launþegar vita, 4% og eru hvorki skattur eða álögur af hálfu ríkis eða sveitarfélaga. Efsta tekjuskattsþrepið er 46,22% af mánaðartekjum hærri en 739.509 en ekki 704.367 kr. eins og segir í grein hennar. Ef prósentutalan er hærri á að leita réttar síns. Þórey skrifar líka um þær fjölmörgu breytingar á skattkerfinu í tíð núverandi ríkisstjórnar sem ekki verið í þágu fjölskylda eða fyrirtækja í landinu. Þó á hún að vita að skattbyrði 60% heimila á landinu er nú lægri en á velmektarárum Sjálfstæðisflokksins á aðventu hrunsins. Eitt er að vera á móti skattbreytingum, annað að fullyrða að andstæðingurinn leggi fæð á allar fjölskyldur og öll fyrirtæki í landinu. Hvers konar málstað þarf að verja með svona tali? Það hafa verið gerðar breytingar á skattkerfinu en þær hafa gert skattkerfið réttlátara og endurúthlutað tekjum með sanngjarnari hætti en áður. Hin leiðin, sem félagar Þóreyjar hefðu farið og munu fara ef þau geta, er að draga frekar úr útgjöldum með enn sársaukafyllri niðurskurði í velferðar- og menntakerfinu. Eru annars aðrar hugmyndir á sveimi frá þeim?Jöfnuður í stað misskiptingar Það er einfaldlega rangt að halda því fram að breytingar á skattkerfinu hafi ekki verið í þágu fjölskyldna í landinu. Það er hagur allra heimila í landinu að ríkissjóður afli tekna með sanngjörnum hætti til að samfélag okkar virki sem skyldi. Og ég spyr á móti, var skattkerfið hér fyrir hrun í þágu allra fjölskyldna í landinu eða bara örfárra? Svarið er skýrt. Nýjar rannsóknir Stefáns Ólafssonar prófessors og Arnaldar Sölva Kristjánssonar, sérfræðings við HÍ, á þróun tekjuskiptingar hér á landi sýna ótvírætt að hún var ójafnari frá 1995 til 2007. Alþjóðlegur samanburður sýnir að umfang ójafnaðarins var hér óvenjumikill á alþjóðavísu frá 1995. Ójöfnuðurinn óx mest þegar allar tekjur eru meðtaldar (ráðstöfunartekjur eftir skatt) en einnig mikið þó fjármagnstekjum sé sleppt að hluta eða alveg. Skattastefna stjórnvalda á tímabilinu fyrir efnahagshrunið jók því ójöfnuð með umtalsverðum hætti. Íhugum andartak hverjir voru þá við völd. Hvers vegna ættum við skattborgarar að vilja færa skattkerfið aftur til þess tíma?Nýjar leiðir Á árinu 2008 til 2010 snerist þróunin við og tekjuskiptingin varð aftur mun jafnari. Að sjálfsögðu skiptir þar miklu að háar tekjur í bankakerfinu og í viðskiptalífinu drógust saman. En ekki skipta minna máli þær mikilvægu og réttlátu breytingar sem gerðar voru á skattkerfinu í tíð Steingríms J. Sigfússonar sem fjármálaráðherra. Þá var skattbyrðinni dreift hlutfallslega meira á þá tekjuhærri en áður og minnkuð á þá tekjulægri. Til viðbótar hefur bótakerfið verið markvisst notað í þágu fjölskyldna í landinu, samanber hækkun barnabóta. Þetta tvennt er dæmi um ábyrga stjórn ríkisfjármála í þágu okkar allra og að það skiptir máli hvernig tekna er aflað. En ekki síður hvernig þeim er ráðstafað og af hverjum.
Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Sjálfstæðisflokkurinn – svarið fyrir fjölskyldur og ungt fólk Guðbjörg Oddný Jónasdóttir skrifar
Skoðun Fjárfestum í vellíðan – því hver króna skilar sér margfalt til baka Theodór Ingi Ólafsson skrifar
Skoðun Rödd mannréttinda, jöfnuðar og jafnréttis þarf að hljóma á Alþingi Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Af hverju er nauðsyn að fá Sósíalista inn á þing og í næstu ríkisstjórn? Ólafur H. Ólafsson skrifar
Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir Skoðun