Samstaða um málshöfðun vegna beitingar hryðjuverkalaga 28. september 2011 06:00 Þann 18. nóvember 2010 lögðu allir þingmenn Framsóknarflokksins (að Guðmundi Steingrímssyni undanskildum), þingmenn Hreyfingarinnar og nokkrir þingmenn Sjálfstæðisflokksins fram þingsályktunartillögu um málshöfðun á hendur breska ríkinu fyrir alþjóðlegum dómstól vegna beitingar hryðjuverkalaga gegn Íslandi. Ályktunin hljóðaði svo: „Alþingi ályktar að fela forsætisráðherra fyrir hönd íslenska ríkisins að undirbúa málshöfðun á hendur breska ríkinu fyrir alþjóðlegum dómstól vegna beitingar hryðjuverkalaga gegn íslenska ríkinu og íslenskum fyrirtækjum. Málsóknin verði í fyrsta lagi byggð á því að beiting hryðjuverkalaganna hafi verið tilefnislaus, ekki lögum samkvæmt og hafi skaðað íslenskt orðspor og fjárhagslega hagsmuni þjóðarinnar. Í öðru lagi verði gerð krafa um skaðabætur fyrir það tjón sem ákvörðun breskra stjórnvalda olli íslenska ríkinu og íslenskum fyrirtækjum.“ Mælt var fyrir málinu 1. febrúar 2011 og málinu vísað til utanríkismálanefndar. Málið var hins vegar aldrei tekið fyrir í nefndinni og ekki sent til umsagnar eða unnið með það á annan hátt. Nýverið skilaði fjármálaráðherra skýrslu að beiðni þingmanna Sjálfstæðisflokksins: „um mat á áhrifum af beitingu Breta á lögum um varnir gegn hryðjuverkum, glæpum og um öryggi fyrir íslensk fyrirtæki.“ Af niðurstöðum þeirrar skýrslu má ráða að tjónið er verulegt og að full þörf sé á að meta það enn frekar. Skýrslan undirstrikar mikilvægi þess að kannað sé til hlítar að höfða mál á hendur breska ríkinu og sækja bætur fyrir fjárhagslegt tjón sem og tjón vegna orðsporsskaða. Ísland á lista með Al Qaeda og Gaddafi mánuðum samanÞað er mikilvægt að muna að breska ríkisstjórnin beitti hryðjuverkalögunum ekki einungis gegn Landsbankanum heldur einnig gegn Seðlabanka Íslands og ríkisstjórn Íslands sérstaklega. Þetta var skýrt tekið fram í aðgerðum breskra stjórnvalda. Í kjölfarið voru ríkisstjórn Íslands og Seðlabanki Íslands sett á opinberan lista breska fjármálaráðuneytisins yfir hryðjuverkasamtök og ríki sem styðja hryðjuverk. Þennan lista nota þjóðir heims, bankar, fjármálastofnanir og fyrirtæki um allan heim til viðmiðunar þegar ákvörðun er tekin um samskipti og viðskipti við viðkomandi ríkisstjórnir. Vera Íslands á þessum alræmda lista olli fjölmörgum íslenskum fyrirtækjum beinu fjárhagslegu tjóni sem meðal annars fólst í því að erlendir bankar og tryggingafyrirtæki neituðu að veita þeim fyrirgreiðslu með beinni vísun í að ekki væru höfð viðskipti við fyrirtæki í löndum sem sætu á hryðjuverkalista bresku ríkisstjórnarinnar. Og skaðinn sem það olli orðspori Íslands að dúsa mánuðum saman á sama bekk og Al-Qaeda og Líbía á sama tíma og mikilvægasta verkefni íslenskra stjórnvalda var að byggja upp traust á Íslandi og íslensku efnahagslífi á ný verður seint ofmetinn. Það er því mikilvægt að muna að breska ríkisstjórnin beitti hryðjuverkalögunum markvisst gegn Íslendingum öllum en ekki aðeins gegn Landsbankanum. Og það olli Íslendingum og íslenskum hagsmunum óumdeilanlegu tjóni langt umfram það sem eðlilegt gat talist í samskiptum „vinaþjóða“. Ýmsir reyndu að hræða Íslendinga til hlýðni í Icesave-málinu með því að Bretar og Hollendingar muni fara fyrir dómstóla að sækja skaðabætur fyrir það tjón sem þeir telja sig hafa orðið fyrir. Það er vel hugsanlegt enda hafa þeir fullan rétt á að láta reyna á slíkt fyrir dómstólum. En gleymum því ekki að á nákvæmlega sama hátt hafa Íslendingar fullan rétt á því að höfða mál gegn breska ríkinu vegna þess tjóns sem Bretar ollu með beitingu hryðjuverkalaganna og veru Íslands á hryðjuverkalistanum. Réttarkerfið virkar ekki bara í aðra áttina. Fékk ekki umfjöllun í utanríkismálanefndTelja verður undarlegt að áðurnefnd þingsályktun um málsókn gegn breska ríkinu hafi ekki fengið umfjöllun í utanríkismálanefnd þar sem um kjörið tækifæri var til að sameina þing og þjóð og leita réttar okkar gagnvart breskum stjórnvöldum. Framsóknarmenn munu leggja þingsályktunina inn aftur við upphaf þings í október og munu eins og áður berjast fyrir því að Íslendingar sæki rétt sinn gagnvart Bretum. Enda er vilji framsóknarmanna til málshöfðunar á hendur Bretum ekki nýr af nálinni því strax þegar hryðjuverkalögunum var beitt krafðist Guðni Ágústsson, þáverandi formaður Framsóknarflokksins, þess að farið yrði í mál við bresk stjórnvöld. Beiting hryðjuverkalaganna gegn Íslandi var óásættanleg aðgerð af hálfu breska ríkisins sem olli Íslendingum sannanlegu tjóni. Því er bæði rétt og sanngjarnt að láta reyna á málssókn gegn breska ríkinu til að sækja bætur fyrir það tjón. Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra hefur nú í hyggju að skoða málið í samstarfi við Alþingi. Því ber að fagna að nú loks þremur árum síðar skuli loks hylla undir að samstaða geti tekist um slíka málshöfðun en forsenda þess er að Alþingi og framkvæmdavaldið vinni náið saman og trúnaður og traust ríki um það ferli sem sett verður af stað. Vona ég að nú þegar verði sest niður og vinnan skipulögð. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fréttir Gunnar Bragi Sveinsson Mest lesið Skilur Kristrún ekki, að stærð kökunnar er mál nr. 1? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Braggablús Ölmu Eyþór Kristleifsson Skoðun Tryggjum Svandísi á þing Hópur stuðningsfólks Svandísar Svavarsdóttur Skoðun Hvar ertu Auddi Blö: Opið bréf til Bjarna Ben frá sérfræðingi Ásta Kristín Pjetursdóttir Skoðun Vók er vont – frambjóðandi XL kærður til lögreglu Kári Allansson Skoðun Flokkur í felulitum Björn Gíslason Skoðun Kynþáttahyggja, einangrunarhyggja og Evrópusambandsaðild Haraldur Ólafsson Skoðun Kæru kjósendur í Suðvesturkjördæmi Alma D. Möller Skoðun Hvers vegna við veljum ekki „Reykjavíkurmódelið“ Meyvant Þórólfsson Skoðun Keyrum á nýrri menntastefnu Arnór Heiðarsson Skoðun Skoðun Skoðun Sameinumst um stóru málin Ingi Þór Hermannson skrifar Skoðun Sjálfboðavinna hálfan sólarhringinn Áslaug Inga Kristinsdóttir skrifar Skoðun Loftslag, Trump og COP29: hvað á Ísland nú að gera? Haraldur Tristan Gunnarsson skrifar Skoðun Af hverju VG? Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Opið bréf til Guðlaugs Þórs umhverfisráðherra Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun XB fyrir börn Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Stöndum sameinuð á móti ofbeldi gegn konum - #NoExcuse Helga Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hefðu getað minnkað verðbólguna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvers vegna við veljum ekki „Reykjavíkurmódelið“ Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Hvar ertu Auddi Blö: Opið bréf til Bjarna Ben frá sérfræðingi Ásta Kristín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Er nauðsynlegt að velta þessu fjalli? Elín Fanndal skrifar Skoðun Kæru kjósendur í Suðvesturkjördæmi Alma D. Möller skrifar Skoðun Breytum þessu saman! Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkurinn í fortíð og framtíð Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Kynþáttahyggja, einangrunarhyggja og Evrópusambandsaðild Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Tryggjum Svandísi á þing Hópur stuðningsfólks Svandísar Svavarsdóttur skrifar Skoðun Keyrum á nýrri menntastefnu Arnór Heiðarsson skrifar Skoðun Réttindabarátta sjávarbyggðanna Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Íslenska, hvað? Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Skilur Kristrún ekki, að stærð kökunnar er mál nr. 1? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Flokkur í felulitum Björn Gíslason skrifar Skoðun Augljós og sýnilegur ávinningur í styttingu biðlista Jóhann F K Arinbjarnarson skrifar Skoðun Staðreyndir í útlendingamálum Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur um ferðaþjónustuna Pétur Óskarsson skrifar Skoðun Framtíð án sleggju: Vaxtalækkanir og skattalækkanir í þágu heimilanna Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Við erum hér fyrir þig Elvar Eyvindsson,Guðbjörg Elísa Hafsteinsdóttir,Bogi Kristjánsson skrifar Skoðun Vók er vont – frambjóðandi XL kærður til lögreglu Kári Allansson skrifar Skoðun Þetta kostar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Þrífætta svínið og auðlindarentan Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Er nóg að bara brjóta land? Þorvaldur Rúnarsson skrifar Sjá meira
Þann 18. nóvember 2010 lögðu allir þingmenn Framsóknarflokksins (að Guðmundi Steingrímssyni undanskildum), þingmenn Hreyfingarinnar og nokkrir þingmenn Sjálfstæðisflokksins fram þingsályktunartillögu um málshöfðun á hendur breska ríkinu fyrir alþjóðlegum dómstól vegna beitingar hryðjuverkalaga gegn Íslandi. Ályktunin hljóðaði svo: „Alþingi ályktar að fela forsætisráðherra fyrir hönd íslenska ríkisins að undirbúa málshöfðun á hendur breska ríkinu fyrir alþjóðlegum dómstól vegna beitingar hryðjuverkalaga gegn íslenska ríkinu og íslenskum fyrirtækjum. Málsóknin verði í fyrsta lagi byggð á því að beiting hryðjuverkalaganna hafi verið tilefnislaus, ekki lögum samkvæmt og hafi skaðað íslenskt orðspor og fjárhagslega hagsmuni þjóðarinnar. Í öðru lagi verði gerð krafa um skaðabætur fyrir það tjón sem ákvörðun breskra stjórnvalda olli íslenska ríkinu og íslenskum fyrirtækjum.“ Mælt var fyrir málinu 1. febrúar 2011 og málinu vísað til utanríkismálanefndar. Málið var hins vegar aldrei tekið fyrir í nefndinni og ekki sent til umsagnar eða unnið með það á annan hátt. Nýverið skilaði fjármálaráðherra skýrslu að beiðni þingmanna Sjálfstæðisflokksins: „um mat á áhrifum af beitingu Breta á lögum um varnir gegn hryðjuverkum, glæpum og um öryggi fyrir íslensk fyrirtæki.“ Af niðurstöðum þeirrar skýrslu má ráða að tjónið er verulegt og að full þörf sé á að meta það enn frekar. Skýrslan undirstrikar mikilvægi þess að kannað sé til hlítar að höfða mál á hendur breska ríkinu og sækja bætur fyrir fjárhagslegt tjón sem og tjón vegna orðsporsskaða. Ísland á lista með Al Qaeda og Gaddafi mánuðum samanÞað er mikilvægt að muna að breska ríkisstjórnin beitti hryðjuverkalögunum ekki einungis gegn Landsbankanum heldur einnig gegn Seðlabanka Íslands og ríkisstjórn Íslands sérstaklega. Þetta var skýrt tekið fram í aðgerðum breskra stjórnvalda. Í kjölfarið voru ríkisstjórn Íslands og Seðlabanki Íslands sett á opinberan lista breska fjármálaráðuneytisins yfir hryðjuverkasamtök og ríki sem styðja hryðjuverk. Þennan lista nota þjóðir heims, bankar, fjármálastofnanir og fyrirtæki um allan heim til viðmiðunar þegar ákvörðun er tekin um samskipti og viðskipti við viðkomandi ríkisstjórnir. Vera Íslands á þessum alræmda lista olli fjölmörgum íslenskum fyrirtækjum beinu fjárhagslegu tjóni sem meðal annars fólst í því að erlendir bankar og tryggingafyrirtæki neituðu að veita þeim fyrirgreiðslu með beinni vísun í að ekki væru höfð viðskipti við fyrirtæki í löndum sem sætu á hryðjuverkalista bresku ríkisstjórnarinnar. Og skaðinn sem það olli orðspori Íslands að dúsa mánuðum saman á sama bekk og Al-Qaeda og Líbía á sama tíma og mikilvægasta verkefni íslenskra stjórnvalda var að byggja upp traust á Íslandi og íslensku efnahagslífi á ný verður seint ofmetinn. Það er því mikilvægt að muna að breska ríkisstjórnin beitti hryðjuverkalögunum markvisst gegn Íslendingum öllum en ekki aðeins gegn Landsbankanum. Og það olli Íslendingum og íslenskum hagsmunum óumdeilanlegu tjóni langt umfram það sem eðlilegt gat talist í samskiptum „vinaþjóða“. Ýmsir reyndu að hræða Íslendinga til hlýðni í Icesave-málinu með því að Bretar og Hollendingar muni fara fyrir dómstóla að sækja skaðabætur fyrir það tjón sem þeir telja sig hafa orðið fyrir. Það er vel hugsanlegt enda hafa þeir fullan rétt á að láta reyna á slíkt fyrir dómstólum. En gleymum því ekki að á nákvæmlega sama hátt hafa Íslendingar fullan rétt á því að höfða mál gegn breska ríkinu vegna þess tjóns sem Bretar ollu með beitingu hryðjuverkalaganna og veru Íslands á hryðjuverkalistanum. Réttarkerfið virkar ekki bara í aðra áttina. Fékk ekki umfjöllun í utanríkismálanefndTelja verður undarlegt að áðurnefnd þingsályktun um málsókn gegn breska ríkinu hafi ekki fengið umfjöllun í utanríkismálanefnd þar sem um kjörið tækifæri var til að sameina þing og þjóð og leita réttar okkar gagnvart breskum stjórnvöldum. Framsóknarmenn munu leggja þingsályktunina inn aftur við upphaf þings í október og munu eins og áður berjast fyrir því að Íslendingar sæki rétt sinn gagnvart Bretum. Enda er vilji framsóknarmanna til málshöfðunar á hendur Bretum ekki nýr af nálinni því strax þegar hryðjuverkalögunum var beitt krafðist Guðni Ágústsson, þáverandi formaður Framsóknarflokksins, þess að farið yrði í mál við bresk stjórnvöld. Beiting hryðjuverkalaganna gegn Íslandi var óásættanleg aðgerð af hálfu breska ríkisins sem olli Íslendingum sannanlegu tjóni. Því er bæði rétt og sanngjarnt að láta reyna á málssókn gegn breska ríkinu til að sækja bætur fyrir það tjón. Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra hefur nú í hyggju að skoða málið í samstarfi við Alþingi. Því ber að fagna að nú loks þremur árum síðar skuli loks hylla undir að samstaða geti tekist um slíka málshöfðun en forsenda þess er að Alþingi og framkvæmdavaldið vinni náið saman og trúnaður og traust ríki um það ferli sem sett verður af stað. Vona ég að nú þegar verði sest niður og vinnan skipulögð.
Skoðun Hvar ertu Auddi Blö: Opið bréf til Bjarna Ben frá sérfræðingi Ásta Kristín Pjetursdóttir skrifar
Skoðun Framtíð án sleggju: Vaxtalækkanir og skattalækkanir í þágu heimilanna Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Við erum hér fyrir þig Elvar Eyvindsson,Guðbjörg Elísa Hafsteinsdóttir,Bogi Kristjánsson skrifar