Hvað eru Íslendingar að vilja? Þórarinn Þórarinsson skrifar 7. desember 2004 00:01 Þeir Friðrik Guðmundsson og Kristinn Hrafnsson frumsýndu heimildarmynd sína, Íslenska sveitin, í síðustu viku en þar fylgjast þeir með íslenska friðargæsluliðinu í Kabúl að störfum. Íslendingar eru síður en svo á eitt sáttir um hvort það geti talist eðlilegt að þjóðin taki þátt í stríðsrekstrinum í Afganistan með því að senda þangað vopnaða sveit manna. Íslendingar eigi engan her og eigi því takmarkað erindi á vígvöllinn. Dvöl okkar manna í Kabúl hefur verið réttlætt með því að benda á að það sé sjálfsagt og eðlilegt að Íslendingar taki þátt í uppbyggingunni í Afganistan ásamt öðrum NATO þjóðum og strákarnir okkar á flugvellinum í Kabúl séu ekki hermenn heldur friðargæsluliðar.Friðargæsluliðar gráir fyrir járnum Það er ekki tekin afgerandi afstaða til þess hvort Íslendingarnir séu hermenn eða ekki í Íslensku sveitinni en myndin talar sínu máli og þegar Íslendingarnir birtast gráir fyrir járnum í júníformum að æfa sig í meðferð skotvopna fæ ég ekki séð að nokkur geti dregið það í efa að þarna eru hermenn á ferðinni. Íslendingarnir eru samt ekki á kafi í barrdögum og eru mikið að mála, smíða og dytta að hinu og þessu á flugvellinum en þeir eru vel vopnaðir og búnir til bardaga. Sjálfir telja þeir íslensku friðargæslumenn sem rætt er við í myndinni það af og frá að þeir séu hermenn og allar hugmyndir um slíkt byggi á vanþekkingu. En hvað er hægt að segja um mann sem gengur um einkennisklæddur með alvæpni og er tilbúinn til að bregðast við áreiti með byssuskothríð? Orðabókarskilgreiningin er alveg örugglega hermaður.Hressir strákar í byssó Það er hins vegar alveg rétt að Íslendingarnir eru ekki alvöru hermenn. Því fer fjarri. Þetta eru frístundadátar sem hafa, að því er virðist á samtölum í myndinni, gripið gott tækifæri til að heimsækja framandi land og æfa sig í vopnaburði og skotfimi. Sumir þeirra segjast drifinir áfram af ævintýraþrá, aðrir eru í þessu fyrir peninga og sumir nefna fyrst og fremst návígið við öll þessi spennandi skotvopn. Þarna eru samankomnir menn úr ýmsum kimum íslensks veruleika sem hafa sennilega flestir fengið grunninn að herþjálfun sinni upp úr amerískum bíómyndum og tala mikið í stöðluðum frösum um að vilja gera gagn, standa vörð um sóma Íslands og leggja lóð sín á vogarskálarnar þegar það skín í gegn hjá þeim flestum að það eru fyrst og fremst byssurnar sem heilla.Leikmenn stjórna alvöru dátum Það sem er svo hallærislegast við þetta allt er að þar sem Íslendingar eiga ekki neina hernaðarhefð duttu þessir kappar beint inn í þennan framandi heim og þar sem Íslendingar báru ábyrgð á stjórn flugvallarnis voru þeir umsvifalaust gerðir að liðþjálfum og majórum og settir yfir útlenda atvinnuhermenn sem eru að príla upp virðingarstiga þjóðhers síns á eðlilegum hraða. Það hlýtur að vera einkennileg aðstaða fyrir menn sem hafa hlotið markvissa, áralanga þjálfun í vopnaburði og manndrápum að þurfa að lúta stjórn Íslendinga sem voru daglaunamenn eða námsmenn áður en þeir skutust upp metorðastigann hjá herafla Atlantshafsbandalagsins. Hermennirnir okkar eru hermenn, samkvæmt skilgreiningunni, en samt hálfgerðir gervidátar og þegar einn þeirra talar um að vopnaburðurinn sé sjálfsagt öryggisatriði enda ætli hann ekki að láta drepa sig í Kabúl án þess að taka að minnsta kosti einn andstæðing með sér læðist að manni sá grunur að ef fjandinn yrði laus myndu Íslendingarnir ekki vera til stórræðanna líklegir og þurfa að treysta á þjálfaðri undirmenn sína.Sígild þjóðremba Íslendingum er eðlislægt að slá um sig með útblásinni og klisjukenndri þjóðrembu þegar þeir bera sig saman við aðrar þjóðir. Þetta viðhorf birtist kristaltært í orðum yfirmanns íslenska hersins í Kabúl þegar hann heldur því blákalt fram að þekking og reynsla Íslendinga gæti orðið mikilvægur þáttur í uppbyggingu NATO í breyttu umhverfi. Svona stórkarlalegar yfirlýsingar hljóma hálf innantómar þegar þær koma frá Íslendingi í hermannabúningi. Íslendingar geta örugglega kennt þjóðum heims sitthvað um nýtingu jarðhita og fiskveiðar en þjóð sem hefur haldi friðinn árhundruðum saman og tók bæði kristna trú og öðlaðist sjálfstæði án þess að úthella blóðdropa er ekki líkleg til að hafa mikinn skilning á ófriði og stríðsbrölti. Rússneski þjóðernissinninn Vladímír Zhírínovskíj hefur ekki oft rétt fyrir sér en hann hitti naglann á höfuðið í viðtali sem vikuritið Eintak birti við hann fyrir allmörgum árum. Þá hafði þessi vígreifi Rússi ýmsilegt að athuga við þá tilburði Jóns Baldvins Hannibalssonar, þáverandi utanríkisráðherra Íslands, að gera Íslendinga breiða á alþjóðavettvangi með því að lýsa yfir stuðningi við sjálfstæði Litháen. "Þið eruð smáþjóð og þið eigið að vera hlutlausir og eiga góð samskipti við Rússland. Það er ykkar framtíðarvon. Hvers vegna eruð þið í Nató, án þess að eiga svo mikið sem einn skriðdreka eða kafbát? Til hvers að vera í Nató? Nató bjargar ykkur aldrei. Með nokkrum tundurskeytum og loftárás er eyjan ykkar búin að vera." Ég gat ekki skilið það sem fyrir augu bar í Íslensku sveitinni á annan hátt en þann að Íslendingar hafi eignast her. Það vissu það kannski fáir þar sem lítið hefur verið fjallað um það hvað okkar menn eru að bralla í Afganistan. Íslendingar geta vissulega haft heilmikið að segja í alþjóðasamfélaginu og látið gott af sér leiða en hér erum við á villigötum. Hermennska er ekki okkar fag enda eigum við hvorki kafbát né skriðdreka og það væri fróðlegt að heyra hvað Zhírínovskíj hefði að segja um Íslenska herinn sem við höfum skyndilega eiganst. thorarinn@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Í brennidepli Þórarinn Þórarinsson Mest lesið Fyrst flúðu þau Reykjavíkurborg… Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Villtur lax eða villt græðgi – sveitin í skotlínu Jóhann Helgi Stefánsson Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris Skoðun Hanna Katrín og Co, koma til bjargar Björn Ólafsson Skoðun Vladímír Pútín: Hvað er að marka hann? Steinar Björgvinsson Skoðun Konur og menntun Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Vegamál á tímum skattahækkana og vantrausts Benedikt S. Benediktsson Skoðun Þegar innflutningurinn ræður ríkjum Anton Guðmundsson Skoðun Örlög Úkraínu varða frið og öryggi á Íslandi Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Skoðun Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sigrar og raunir íslenska hestsins Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Góðir grannar Landsvirkjunar og við hin Kjartan Ágústsson skrifar Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi orkuspáa Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Þegar innflutningurinn ræður ríkjum Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Vladímír Pútín: Hvað er að marka hann? Steinar Björgvinsson skrifar Skoðun Örlög Úkraínu varða frið og öryggi á Íslandi Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Vegamál á tímum skattahækkana og vantrausts Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Konur og menntun Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar Skoðun Hanna Katrín og Co, koma til bjargar Björn Ólafsson skrifar Skoðun Villtur lax eða villt græðgi – sveitin í skotlínu Jóhann Helgi Stefánsson skrifar Skoðun Fyrst flúðu þau Reykjavíkurborg… Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Fyrst flúðu þau Reykjavíkurborg… Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Er útlegð á innleið? Reyn Alpha Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leiðsögundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar Skoðun Skólarnir lokaðir - myglan vinnur Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed skrifar Skoðun Fordómar frá sálfélagslegu sjónarhorni Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar Sjá meira
Þeir Friðrik Guðmundsson og Kristinn Hrafnsson frumsýndu heimildarmynd sína, Íslenska sveitin, í síðustu viku en þar fylgjast þeir með íslenska friðargæsluliðinu í Kabúl að störfum. Íslendingar eru síður en svo á eitt sáttir um hvort það geti talist eðlilegt að þjóðin taki þátt í stríðsrekstrinum í Afganistan með því að senda þangað vopnaða sveit manna. Íslendingar eigi engan her og eigi því takmarkað erindi á vígvöllinn. Dvöl okkar manna í Kabúl hefur verið réttlætt með því að benda á að það sé sjálfsagt og eðlilegt að Íslendingar taki þátt í uppbyggingunni í Afganistan ásamt öðrum NATO þjóðum og strákarnir okkar á flugvellinum í Kabúl séu ekki hermenn heldur friðargæsluliðar.Friðargæsluliðar gráir fyrir járnum Það er ekki tekin afgerandi afstaða til þess hvort Íslendingarnir séu hermenn eða ekki í Íslensku sveitinni en myndin talar sínu máli og þegar Íslendingarnir birtast gráir fyrir járnum í júníformum að æfa sig í meðferð skotvopna fæ ég ekki séð að nokkur geti dregið það í efa að þarna eru hermenn á ferðinni. Íslendingarnir eru samt ekki á kafi í barrdögum og eru mikið að mála, smíða og dytta að hinu og þessu á flugvellinum en þeir eru vel vopnaðir og búnir til bardaga. Sjálfir telja þeir íslensku friðargæslumenn sem rætt er við í myndinni það af og frá að þeir séu hermenn og allar hugmyndir um slíkt byggi á vanþekkingu. En hvað er hægt að segja um mann sem gengur um einkennisklæddur með alvæpni og er tilbúinn til að bregðast við áreiti með byssuskothríð? Orðabókarskilgreiningin er alveg örugglega hermaður.Hressir strákar í byssó Það er hins vegar alveg rétt að Íslendingarnir eru ekki alvöru hermenn. Því fer fjarri. Þetta eru frístundadátar sem hafa, að því er virðist á samtölum í myndinni, gripið gott tækifæri til að heimsækja framandi land og æfa sig í vopnaburði og skotfimi. Sumir þeirra segjast drifinir áfram af ævintýraþrá, aðrir eru í þessu fyrir peninga og sumir nefna fyrst og fremst návígið við öll þessi spennandi skotvopn. Þarna eru samankomnir menn úr ýmsum kimum íslensks veruleika sem hafa sennilega flestir fengið grunninn að herþjálfun sinni upp úr amerískum bíómyndum og tala mikið í stöðluðum frösum um að vilja gera gagn, standa vörð um sóma Íslands og leggja lóð sín á vogarskálarnar þegar það skín í gegn hjá þeim flestum að það eru fyrst og fremst byssurnar sem heilla.Leikmenn stjórna alvöru dátum Það sem er svo hallærislegast við þetta allt er að þar sem Íslendingar eiga ekki neina hernaðarhefð duttu þessir kappar beint inn í þennan framandi heim og þar sem Íslendingar báru ábyrgð á stjórn flugvallarnis voru þeir umsvifalaust gerðir að liðþjálfum og majórum og settir yfir útlenda atvinnuhermenn sem eru að príla upp virðingarstiga þjóðhers síns á eðlilegum hraða. Það hlýtur að vera einkennileg aðstaða fyrir menn sem hafa hlotið markvissa, áralanga þjálfun í vopnaburði og manndrápum að þurfa að lúta stjórn Íslendinga sem voru daglaunamenn eða námsmenn áður en þeir skutust upp metorðastigann hjá herafla Atlantshafsbandalagsins. Hermennirnir okkar eru hermenn, samkvæmt skilgreiningunni, en samt hálfgerðir gervidátar og þegar einn þeirra talar um að vopnaburðurinn sé sjálfsagt öryggisatriði enda ætli hann ekki að láta drepa sig í Kabúl án þess að taka að minnsta kosti einn andstæðing með sér læðist að manni sá grunur að ef fjandinn yrði laus myndu Íslendingarnir ekki vera til stórræðanna líklegir og þurfa að treysta á þjálfaðri undirmenn sína.Sígild þjóðremba Íslendingum er eðlislægt að slá um sig með útblásinni og klisjukenndri þjóðrembu þegar þeir bera sig saman við aðrar þjóðir. Þetta viðhorf birtist kristaltært í orðum yfirmanns íslenska hersins í Kabúl þegar hann heldur því blákalt fram að þekking og reynsla Íslendinga gæti orðið mikilvægur þáttur í uppbyggingu NATO í breyttu umhverfi. Svona stórkarlalegar yfirlýsingar hljóma hálf innantómar þegar þær koma frá Íslendingi í hermannabúningi. Íslendingar geta örugglega kennt þjóðum heims sitthvað um nýtingu jarðhita og fiskveiðar en þjóð sem hefur haldi friðinn árhundruðum saman og tók bæði kristna trú og öðlaðist sjálfstæði án þess að úthella blóðdropa er ekki líkleg til að hafa mikinn skilning á ófriði og stríðsbrölti. Rússneski þjóðernissinninn Vladímír Zhírínovskíj hefur ekki oft rétt fyrir sér en hann hitti naglann á höfuðið í viðtali sem vikuritið Eintak birti við hann fyrir allmörgum árum. Þá hafði þessi vígreifi Rússi ýmsilegt að athuga við þá tilburði Jóns Baldvins Hannibalssonar, þáverandi utanríkisráðherra Íslands, að gera Íslendinga breiða á alþjóðavettvangi með því að lýsa yfir stuðningi við sjálfstæði Litháen. "Þið eruð smáþjóð og þið eigið að vera hlutlausir og eiga góð samskipti við Rússland. Það er ykkar framtíðarvon. Hvers vegna eruð þið í Nató, án þess að eiga svo mikið sem einn skriðdreka eða kafbát? Til hvers að vera í Nató? Nató bjargar ykkur aldrei. Með nokkrum tundurskeytum og loftárás er eyjan ykkar búin að vera." Ég gat ekki skilið það sem fyrir augu bar í Íslensku sveitinni á annan hátt en þann að Íslendingar hafi eignast her. Það vissu það kannski fáir þar sem lítið hefur verið fjallað um það hvað okkar menn eru að bralla í Afganistan. Íslendingar geta vissulega haft heilmikið að segja í alþjóðasamfélaginu og látið gott af sér leiða en hér erum við á villigötum. Hermennska er ekki okkar fag enda eigum við hvorki kafbát né skriðdreka og það væri fróðlegt að heyra hvað Zhírínovskíj hefði að segja um Íslenska herinn sem við höfum skyndilega eiganst. thorarinn@frettabladid.is
Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris Skoðun
Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar
Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar
Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar
Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar
Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris Skoðun