Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar 21. ágúst 2025 17:01 Háskólinn á Akureyri er ekki bara menntastofnun. Hann er ein af grunnstoðum samfélagsins á Norðurlandi og gríðarlega öflugur drifkraftur byggðafestu, atvinnulífs, nýsköpunar og mannlífs. Framtíð hans snertir samfélagið allt frá byggðalögum og menningu til efnahags- og atvinnuþróunar. Þrátt fyrir þetta eru nú á döfinni umræður um sameiningar sem þarf að vekja athygli á. Nýr háskóli með nýju nafni í kjölfar sameiningar HA og Háskólans á Bifröst eða þá að HA verði einfalt útibú frá Háskóla Íslands. Mörg okkar sem erum stúdentar við Háskólann á Akureyri höfum miklar áhyggjur af því að undir yfirskini hagræðingar sé verið að veikja þau tengsl við samfélagið og þá sjálfstæðu stöðu sem einkennt hefur Háskólann á Akureyri og háskólinn hefur byggt upp í áratugi. Tíminn fyrir nærsamfélagið að hafa eitthvað um þessi mál að segja er orðinn mjög naumur og þess vegna köllum við eftir framtíðarsýn stjórnvalda, sveitarfélaga og samfélagsins alls og krefjumst þess að hún snúist ekki um að hagræða skólann út af kortinu heldur að efla hann sem burðarás á landsbyggðinni. Háskólinn á Akureyri verður að vera Háskólinn á Akureyri Það er gríðarlegt hagsmunamál fyrir samfélagið á Akureyri og reyndar Norðurlandi öllu að háskólinn beri nafn sitt og kenni sig við bæinn. Nafnið er ekki formsatriði heldur lykilatriði í ímynd og markaðssetningu Akureyrar sem háskólabæjar, bæði innanlands sem og á alþjóðavettvangi. Það er engin tilviljun að andrúmsloftinu á Akureyri sé oft líkt við aðra háskólabæi og borgir á borð við Árósa, Uppsala eða Edinborg. Samofin ímynd háskóla og samfélags er forsenda fyrir því að ásýnd bæjarins sé þessi, að aðdráttarafl hans sé sterkt og að svæðið laði að sér ungt, alþjóðlega sinnað fólk sem vill taka þátt í lifandi og framsæknu samfélagi. Fólk eins og mig. Sú skýra krafa sem komið hefur fram í sameiningarferlinu að við sameiningu fái nýr háskóli nýtt nafn án tengsla við nærsamfélagið fer því að mínu mati beinlínis gegn hagsmunum samfélagsins og grefur undan því trausti að framtíðarsýn sameiningar sé með nærsamfélagið í huga. Byggðamál af fyrstu gráðu Eftir að Háskólinn á Hólum verður hluti af Háskóla Íslands standa aðeins Landbúnaðarháskólinn og Háskólinn á Akureyri eftir utan höfuðborgarsvæðisins og HA einn eftir með alla sína kjarnastarfsemi á landsbyggðinni. Þetta sýnir svart á hvítu að framtíð Háskólans á Akureyri er byggðamál af fyrstu gráðu. Ef þungamiðjan færist smám saman öll á höfuðborgarsvæðið, líkt og hefur verið að gerast í tilfelli háskólans á Bifröst sem nú er með skrifstofur í Borgartúni 18 í Reykjavík, þá missir Norðurland fjölda starfa og hjarta menntunar, rannsóknastarfs og nýsköpunar á landsbyggðinni. Er framtíð Háskólans á Akureyri einkamál ráðherra og rektors? Hingað til hef ég ekki orðið var við að sérstök umræða um framtíð Háskólans á Akureyri hafi farið fram í samfélaginu utan háskólans sjálfs. Það finnst mér gríðarlega athyglivert enda er Háskólinn á Akureyri hvorki einkamál ríkisins né stjórnenda skólans. Þvert á móti er hann samfélagsmál sem snertir allt nærsamfélagið og sérstaklega sveitarstjórnir sem bera ábyrgð á stefnumótun og uppbyggingu á svæðinu. Ég kalla því eftir því að sveitarstjórnir á Akureyri og í nágrannasveitarfélögum taki virkan þátt í þessu samtali. Í staðinn fyrir óðagot og sameiningar þurfum við opinbera umræðu, skýra afstöðu og sameiginlega framtíðarsýn um hvernig við viljum að Háskólinn á Akureyri dafni og styrkist til næstu áratuga. Tækifærin eru hér nú þegar Ef raunverulegur vilji er til að efla háskólastigið á Íslandi og styrkja byggðir landsins þá er sameining háskóla eða þétting þjónustu á höfuðborgarsvæðið alls ekki lausnin. Við þurfum að byggja á því sem þegar er til staðar á Akureyri og nágrenni. Þar er öflugt samfélag, sterkur grunnur í rannsóknum og nýsköpun og fjöldi möguleika til að vaxa hafi stjórnvöld áhuga á að fylgja þeim eftir með stefnu og fjármagni. Það er hægt að víkka út námsframboð og sækja nýja möguleika, t.a.m. með því að: Færa hluta af öflugu iðn- og listnámi á Akureyri inn á háskólastig. Greina námsleiðir sem ungt fólk flytur suður til að sækja á borð við íþróttafræði, arkitektúr eða tónlist, færa þær norður og byggja þær með sínum einkennum á ríku íþrótta-, lista-, atvinnu- og menningarlífi Norðurlands. Fjölga námsleiðum og möguleikum í framhaldsnámi. Skapa betri möguleika fyrir innflytjendur að styrkja sig með námi án þess að þeir þurfi að leita að fjarnámi út fyrir landsteinana. Byggja Akureyri markvisst upp sem eina alvöru háskólabæ landsins. Kröfur stúdenta á kjörna fulltrúa: Við stúdentar deilum svo sannarlega efasemdum og áhyggjum akademískra starfsmanna Háskólans á Akureyri af sameiningaráformum og köllum eftir skýrri stefnu og samstöðu sveitarfélaga á Norðurlandi þegar kemur að málefnum háskólans. Jafnframt því að þrá að fá fram hingað til hljóða afstöðu ráðherra í málinu viljum við vita hvort sveitarstjórnir og fulltrúar þeirra séu tilbúnir að verja og efla Háskólann á Akureyri sem sjálfstæðan, sterkan og sýnilegan háskóla sem skiptir samfélögin okkar máli. Jafnvel, fyrst við erum byrjuð, að komast að því hvort kjörnir fulltrúar séu raunverulega upplýstir og hafi yfir höfuð fengið að hafa eitthvað um þetta einstaka hagsmunamál að segja. Hvort sem af sameiningu verður eða ekki þá er það grundvallaratriði fyrir samfélögin á Norðurlandi að stórátak í uppbyggingu háskólasamfélagsins á Akureyri fari fram á næstu árum, að háskólinn verði áfram á Akureyri og að hann kenni sig áfram sem hingað til við bæinn sinn. Það er lykillinn að því að halda ungu fólki á svæðinu, skapa störf, laða að nýja íbúa og tryggja að Akureyri verði áfram hinn eini sanni íslenski háskólabær, eða borg, framtíðarinnar.Höfundur er stúdent við félagsvísindadeild Háskólans á Akureyri og fulltrúi í stúdentaráði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Háskólar Akureyri Skóla- og menntamál Mest lesið Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson Skoðun Það sem Njáll sagði ykkur ekki Inga Lind Karlsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson skrifar Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson skrifar Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson skrifar Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Sjá meira
Háskólinn á Akureyri er ekki bara menntastofnun. Hann er ein af grunnstoðum samfélagsins á Norðurlandi og gríðarlega öflugur drifkraftur byggðafestu, atvinnulífs, nýsköpunar og mannlífs. Framtíð hans snertir samfélagið allt frá byggðalögum og menningu til efnahags- og atvinnuþróunar. Þrátt fyrir þetta eru nú á döfinni umræður um sameiningar sem þarf að vekja athygli á. Nýr háskóli með nýju nafni í kjölfar sameiningar HA og Háskólans á Bifröst eða þá að HA verði einfalt útibú frá Háskóla Íslands. Mörg okkar sem erum stúdentar við Háskólann á Akureyri höfum miklar áhyggjur af því að undir yfirskini hagræðingar sé verið að veikja þau tengsl við samfélagið og þá sjálfstæðu stöðu sem einkennt hefur Háskólann á Akureyri og háskólinn hefur byggt upp í áratugi. Tíminn fyrir nærsamfélagið að hafa eitthvað um þessi mál að segja er orðinn mjög naumur og þess vegna köllum við eftir framtíðarsýn stjórnvalda, sveitarfélaga og samfélagsins alls og krefjumst þess að hún snúist ekki um að hagræða skólann út af kortinu heldur að efla hann sem burðarás á landsbyggðinni. Háskólinn á Akureyri verður að vera Háskólinn á Akureyri Það er gríðarlegt hagsmunamál fyrir samfélagið á Akureyri og reyndar Norðurlandi öllu að háskólinn beri nafn sitt og kenni sig við bæinn. Nafnið er ekki formsatriði heldur lykilatriði í ímynd og markaðssetningu Akureyrar sem háskólabæjar, bæði innanlands sem og á alþjóðavettvangi. Það er engin tilviljun að andrúmsloftinu á Akureyri sé oft líkt við aðra háskólabæi og borgir á borð við Árósa, Uppsala eða Edinborg. Samofin ímynd háskóla og samfélags er forsenda fyrir því að ásýnd bæjarins sé þessi, að aðdráttarafl hans sé sterkt og að svæðið laði að sér ungt, alþjóðlega sinnað fólk sem vill taka þátt í lifandi og framsæknu samfélagi. Fólk eins og mig. Sú skýra krafa sem komið hefur fram í sameiningarferlinu að við sameiningu fái nýr háskóli nýtt nafn án tengsla við nærsamfélagið fer því að mínu mati beinlínis gegn hagsmunum samfélagsins og grefur undan því trausti að framtíðarsýn sameiningar sé með nærsamfélagið í huga. Byggðamál af fyrstu gráðu Eftir að Háskólinn á Hólum verður hluti af Háskóla Íslands standa aðeins Landbúnaðarháskólinn og Háskólinn á Akureyri eftir utan höfuðborgarsvæðisins og HA einn eftir með alla sína kjarnastarfsemi á landsbyggðinni. Þetta sýnir svart á hvítu að framtíð Háskólans á Akureyri er byggðamál af fyrstu gráðu. Ef þungamiðjan færist smám saman öll á höfuðborgarsvæðið, líkt og hefur verið að gerast í tilfelli háskólans á Bifröst sem nú er með skrifstofur í Borgartúni 18 í Reykjavík, þá missir Norðurland fjölda starfa og hjarta menntunar, rannsóknastarfs og nýsköpunar á landsbyggðinni. Er framtíð Háskólans á Akureyri einkamál ráðherra og rektors? Hingað til hef ég ekki orðið var við að sérstök umræða um framtíð Háskólans á Akureyri hafi farið fram í samfélaginu utan háskólans sjálfs. Það finnst mér gríðarlega athyglivert enda er Háskólinn á Akureyri hvorki einkamál ríkisins né stjórnenda skólans. Þvert á móti er hann samfélagsmál sem snertir allt nærsamfélagið og sérstaklega sveitarstjórnir sem bera ábyrgð á stefnumótun og uppbyggingu á svæðinu. Ég kalla því eftir því að sveitarstjórnir á Akureyri og í nágrannasveitarfélögum taki virkan þátt í þessu samtali. Í staðinn fyrir óðagot og sameiningar þurfum við opinbera umræðu, skýra afstöðu og sameiginlega framtíðarsýn um hvernig við viljum að Háskólinn á Akureyri dafni og styrkist til næstu áratuga. Tækifærin eru hér nú þegar Ef raunverulegur vilji er til að efla háskólastigið á Íslandi og styrkja byggðir landsins þá er sameining háskóla eða þétting þjónustu á höfuðborgarsvæðið alls ekki lausnin. Við þurfum að byggja á því sem þegar er til staðar á Akureyri og nágrenni. Þar er öflugt samfélag, sterkur grunnur í rannsóknum og nýsköpun og fjöldi möguleika til að vaxa hafi stjórnvöld áhuga á að fylgja þeim eftir með stefnu og fjármagni. Það er hægt að víkka út námsframboð og sækja nýja möguleika, t.a.m. með því að: Færa hluta af öflugu iðn- og listnámi á Akureyri inn á háskólastig. Greina námsleiðir sem ungt fólk flytur suður til að sækja á borð við íþróttafræði, arkitektúr eða tónlist, færa þær norður og byggja þær með sínum einkennum á ríku íþrótta-, lista-, atvinnu- og menningarlífi Norðurlands. Fjölga námsleiðum og möguleikum í framhaldsnámi. Skapa betri möguleika fyrir innflytjendur að styrkja sig með námi án þess að þeir þurfi að leita að fjarnámi út fyrir landsteinana. Byggja Akureyri markvisst upp sem eina alvöru háskólabæ landsins. Kröfur stúdenta á kjörna fulltrúa: Við stúdentar deilum svo sannarlega efasemdum og áhyggjum akademískra starfsmanna Háskólans á Akureyri af sameiningaráformum og köllum eftir skýrri stefnu og samstöðu sveitarfélaga á Norðurlandi þegar kemur að málefnum háskólans. Jafnframt því að þrá að fá fram hingað til hljóða afstöðu ráðherra í málinu viljum við vita hvort sveitarstjórnir og fulltrúar þeirra séu tilbúnir að verja og efla Háskólann á Akureyri sem sjálfstæðan, sterkan og sýnilegan háskóla sem skiptir samfélögin okkar máli. Jafnvel, fyrst við erum byrjuð, að komast að því hvort kjörnir fulltrúar séu raunverulega upplýstir og hafi yfir höfuð fengið að hafa eitthvað um þetta einstaka hagsmunamál að segja. Hvort sem af sameiningu verður eða ekki þá er það grundvallaratriði fyrir samfélögin á Norðurlandi að stórátak í uppbyggingu háskólasamfélagsins á Akureyri fari fram á næstu árum, að háskólinn verði áfram á Akureyri og að hann kenni sig áfram sem hingað til við bæinn sinn. Það er lykillinn að því að halda ungu fólki á svæðinu, skapa störf, laða að nýja íbúa og tryggja að Akureyri verði áfram hinn eini sanni íslenski háskólabær, eða borg, framtíðarinnar.Höfundur er stúdent við félagsvísindadeild Háskólans á Akureyri og fulltrúi í stúdentaráði.
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun
Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar
Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun