Tíu staðreyndir um íslenskt samfélag Snorri Másson skrifar 17. júní 2025 10:02 Á þjóðhátíðardaginn er viðeigandi að við sameinumst um þá ágætu hugmynd okkar að vera Íslendingar. Til þess að svo megi verða, er ábyrgð okkar stjórnmálamanna mikil. Á þessum degi er rétt að við bregðum út af vananum, sleppum því að vera leiðinlegir og sneiðum alfarið hjá því að segja eitthvað sem misbýður samlöndum okkar svo mjög að þeir hætti að vilja deila með okkur þjóðerni. Ég geri því hlé á iðju minni og býð í staðinn upp á tíu nokkuð jákvæðar staðreyndir um íslenskt samfélag í tilefni dagsins. Dæmi nú hver fyrir sig hvort við getum ekki bara verið sammála um þær flestar: Við erum sjálfstæð þjóð með full forráð yfir eigin auðlindum. Okkur hefur tekist með hugviti og eljusemi að hagnýta þær auðlindir í okkar eigin þágu. Sannarlega má deila um skiptingu gæðanna en það virðist að minnsta kosti ekki útbreidd skoðun að auðlindir þjóðarinnar séu í höndum óvinveitts andstæðings okkar. Það eru mikil lífsgæði að búa í okkar örugga samfélagi, þar sem traust nær slíkum hæðum að þeir rugluðustu skilja jafnvel útidyrahurðina eftir opna. Þar að auki er, í samanburði við mörg önnur samfélög, lítið um ofbeldi á Íslandi. Það er afar ríkt í okkar menningu að greiða heldur úr ágreiningi með öðrum hætti. Íslendingum hefur auðnast að komast í gegnum styrjaldarátök sögunnar án teljandi stóráfalla fyrir land og þjóð. Við erum sannarlega fjarri heimsins vígaslóð og höfum gert vel í að gefa það ætíð sterklega til kynna, að við erum ekki að reyna að trufla neinn. Sama hvað hver segir, ríkir töluvert meiri félagslegur hreyfanleiki á Íslandi en gengur og gerist. Ef þú getur eitthvað, er hreinlega það lítið af fólki hérna að þú hlýtur að fá glufu til að sanna það fyrr eða síðar. Auðvitað skiptir máli hvaðan þú kemur en það skiptir flesta meira máli hvert þú ert að fara. Í stofnanavæddu samfélagi þar sem flest verkefni samfélagsins eru komin í farveg þaulskipulagðra kerfa með fínpússuðum launatöxtum, eimir eftir af veröld sem var. Stór hópur fólks, sjálfboðaliða, gefur vinnu í stórum stíl án þess að biðja um neitt í staðinn. Allt frá björgunarsveitum og hjálparsamtökum hvers konar og til listamanna sem eiga aldrei krónu eða atkvæðamanna í íþróttahreyfingu sem vinna út frá hugsjón einni saman. Ég veit ekki alveg hvar við værum án þessa fólks. Hér er raunverulega til eitthvað sem heitir samheldið samfélag með djúpar sameiginlegar rætur. Maður gleymir þessu auðvitað oft en man þetta svo snarlega þegar áföll dynja yfir. Þá gætir samtakamáttar sem máir hæglega út þær átakalínur sem kunna að vera á milli manna frá degi til dags. Þótt maður finni þetta einna skýrast í miðri gæsahúðinni yfir náungakærleiknum vegna einstakra atvika, eru áhrifin aðeins svona sterk af því að þetta er djúplega satt. Þótt vissulega hafi margir þverrandi trú á vissum einingum „kerfisins“ hér á landi, líður mér ekki eins og raunverulegar efasemdir séu uppi á meðal fólks um grunnstoðir hins lýðræðislega kerfis. Öllu heldur er sagt frá ríflegri kosningaþátttöku ungs fólks. Ég finn á þessum hópi að hann vill laga Ísland, búa á Íslandi og svo finn ég að eldra fólk hefur hér ekki allsendis misst þá trú, eins og víða annars staðar, að líf afkomenda þeirra geti orðið betra en þeirra. Íslendingar eru í grunninn stoltir af því að vera Íslendingar, að minnsta kosti ef við spólum til baka um svona fimmtán ár og leggjum til hliðar pólitískar þrætur okkar daga um þjóðerni. Virðing fyrir tungumálinu sameinar okkur þvert á þjóðfélagshópa, enda varðveitir tungumálið innsta kjarna menningar okkar. Sérstaða okkar í menningarsögu heims eru miðaldabókmenntir okkar, varðveittar á skinnbókum, sögur sem Íslendingar nútímans eru færir um að njóta til fulls án sérmenntunar. Frá landnámi hefur því verið hér einstæð menningarleg samfella á veraldarvísu. Loks er lykillinn að öllu hollur matur. Lambakjöt, nautakjöt, fiskur úr sjó, grænmeti og frábærar mjólkurvörur. Prótín er orð dagsins og við erum fyrirmynd heimsins í skyrinu. Bara drykkurinn Hleðsla er afburðavöruþróun. Nýlega sá ég síðan mikla byltingu sem er hreinn íslenskur kefír frá Mjólku með viðbættu íslensku mysuprótíni, sem annars fer til spillis. Á tímum „upplýsingaóreiðu“ um næringarfræði, erum við í góðri stöðu að geta bara gengið út frá greiðu aðgengi að hreinni og góðri íslenskri fæðu. Gleðilega þjóðhátíð! Höfundur er þingmaður Miðflokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Snorri Másson Miðflokkurinn 17. júní Alþingi Mest lesið Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson Skoðun Skoðun Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Sjá meira
Á þjóðhátíðardaginn er viðeigandi að við sameinumst um þá ágætu hugmynd okkar að vera Íslendingar. Til þess að svo megi verða, er ábyrgð okkar stjórnmálamanna mikil. Á þessum degi er rétt að við bregðum út af vananum, sleppum því að vera leiðinlegir og sneiðum alfarið hjá því að segja eitthvað sem misbýður samlöndum okkar svo mjög að þeir hætti að vilja deila með okkur þjóðerni. Ég geri því hlé á iðju minni og býð í staðinn upp á tíu nokkuð jákvæðar staðreyndir um íslenskt samfélag í tilefni dagsins. Dæmi nú hver fyrir sig hvort við getum ekki bara verið sammála um þær flestar: Við erum sjálfstæð þjóð með full forráð yfir eigin auðlindum. Okkur hefur tekist með hugviti og eljusemi að hagnýta þær auðlindir í okkar eigin þágu. Sannarlega má deila um skiptingu gæðanna en það virðist að minnsta kosti ekki útbreidd skoðun að auðlindir þjóðarinnar séu í höndum óvinveitts andstæðings okkar. Það eru mikil lífsgæði að búa í okkar örugga samfélagi, þar sem traust nær slíkum hæðum að þeir rugluðustu skilja jafnvel útidyrahurðina eftir opna. Þar að auki er, í samanburði við mörg önnur samfélög, lítið um ofbeldi á Íslandi. Það er afar ríkt í okkar menningu að greiða heldur úr ágreiningi með öðrum hætti. Íslendingum hefur auðnast að komast í gegnum styrjaldarátök sögunnar án teljandi stóráfalla fyrir land og þjóð. Við erum sannarlega fjarri heimsins vígaslóð og höfum gert vel í að gefa það ætíð sterklega til kynna, að við erum ekki að reyna að trufla neinn. Sama hvað hver segir, ríkir töluvert meiri félagslegur hreyfanleiki á Íslandi en gengur og gerist. Ef þú getur eitthvað, er hreinlega það lítið af fólki hérna að þú hlýtur að fá glufu til að sanna það fyrr eða síðar. Auðvitað skiptir máli hvaðan þú kemur en það skiptir flesta meira máli hvert þú ert að fara. Í stofnanavæddu samfélagi þar sem flest verkefni samfélagsins eru komin í farveg þaulskipulagðra kerfa með fínpússuðum launatöxtum, eimir eftir af veröld sem var. Stór hópur fólks, sjálfboðaliða, gefur vinnu í stórum stíl án þess að biðja um neitt í staðinn. Allt frá björgunarsveitum og hjálparsamtökum hvers konar og til listamanna sem eiga aldrei krónu eða atkvæðamanna í íþróttahreyfingu sem vinna út frá hugsjón einni saman. Ég veit ekki alveg hvar við værum án þessa fólks. Hér er raunverulega til eitthvað sem heitir samheldið samfélag með djúpar sameiginlegar rætur. Maður gleymir þessu auðvitað oft en man þetta svo snarlega þegar áföll dynja yfir. Þá gætir samtakamáttar sem máir hæglega út þær átakalínur sem kunna að vera á milli manna frá degi til dags. Þótt maður finni þetta einna skýrast í miðri gæsahúðinni yfir náungakærleiknum vegna einstakra atvika, eru áhrifin aðeins svona sterk af því að þetta er djúplega satt. Þótt vissulega hafi margir þverrandi trú á vissum einingum „kerfisins“ hér á landi, líður mér ekki eins og raunverulegar efasemdir séu uppi á meðal fólks um grunnstoðir hins lýðræðislega kerfis. Öllu heldur er sagt frá ríflegri kosningaþátttöku ungs fólks. Ég finn á þessum hópi að hann vill laga Ísland, búa á Íslandi og svo finn ég að eldra fólk hefur hér ekki allsendis misst þá trú, eins og víða annars staðar, að líf afkomenda þeirra geti orðið betra en þeirra. Íslendingar eru í grunninn stoltir af því að vera Íslendingar, að minnsta kosti ef við spólum til baka um svona fimmtán ár og leggjum til hliðar pólitískar þrætur okkar daga um þjóðerni. Virðing fyrir tungumálinu sameinar okkur þvert á þjóðfélagshópa, enda varðveitir tungumálið innsta kjarna menningar okkar. Sérstaða okkar í menningarsögu heims eru miðaldabókmenntir okkar, varðveittar á skinnbókum, sögur sem Íslendingar nútímans eru færir um að njóta til fulls án sérmenntunar. Frá landnámi hefur því verið hér einstæð menningarleg samfella á veraldarvísu. Loks er lykillinn að öllu hollur matur. Lambakjöt, nautakjöt, fiskur úr sjó, grænmeti og frábærar mjólkurvörur. Prótín er orð dagsins og við erum fyrirmynd heimsins í skyrinu. Bara drykkurinn Hleðsla er afburðavöruþróun. Nýlega sá ég síðan mikla byltingu sem er hreinn íslenskur kefír frá Mjólku með viðbættu íslensku mysuprótíni, sem annars fer til spillis. Á tímum „upplýsingaóreiðu“ um næringarfræði, erum við í góðri stöðu að geta bara gengið út frá greiðu aðgengi að hreinni og góðri íslenskri fæðu. Gleðilega þjóðhátíð! Höfundur er þingmaður Miðflokksins.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun