Geðveikir frasar – en það þarf að vera plan! Ragna Sigurðardóttir og Sigurþóra Bergsdóttir skrifa 26. nóvember 2024 10:41 Mörgum er tíðrætt um geðheilbrigðismál í kosningum. Auðvelt er að slengja fram fullyrðingum um að bæta þurfi geðheilbrigðiskerfið á Íslandi. Þegar komið er inn í kjörklefann er hins vegar gott að spyrja sig hvaða flokkur hefur trúverðugleika þegar kemur að því að leggja fram lausnir sem raunverulega munu bæta kerfið, lausnir sem virka, en ekki bara frasa sem hljóma vel. Snemmtæk íhlutun Rauði þráðurinn í stefnu Samfylkingarinnar og „planinu“ fyrir komandi kosningar er að byggja á gagnreyndri þekkingu. Lausnum sem virka. Við vitum að gagnreynd sálfræðimeðferð skilar árangri þegar kemur að algengum og vægum geðröskunum. Við vitum líka að snemmtæk íhlutun getur haft jákvæð fyrirbyggjandi áhrif og komið í veg fyrir örorku síðar á lífsleiðinni þegar kemur að alvarlegri geðröskunum. Á þeirri hugmyndafræði byggir Bergið Headspace, kostnaðarlaus lágþröskuldaþjónusta fyrir ungt fólk sem einblínir á snemmtæka íhlutun. Á þeirri hugmyndafræði byggir einnig Laugarásinn, sem er sérhæfð snemmtæk íhlutun fyrir ungt fólk með geðrofssjúkdóma á byrjunarstigi. Þessa þjónustu viljum við byggja upp af enn meiri krafti í samvinnu við fagaðila. Fyrsta stigs þjónusta Við teljum mikilvægt að styrkja fyrsta stigs-, annars stigs- og þriðja stigs þjónustu. Ein aðgerð mun ekki duga til að styrkja geðheilbrigðismál á Íslandi. Því viljum við styrkja heilsugæslustöðvar með því að auka aðgengi að sálfræðiþjónustu þar. Það felur ekki í sér að verkefnum verði hlaðið á heilsugæslustöðvar, einstaklingar þurfi áfram að bíða vikum saman eftir því að hitta lækni, sem síðar sendir tilvísun í sálfræðiviðtal sem aftur krefst margra vikna og jafnvel mánaða biðar. Við viljum leysa þetta - og útrýma því að tilvísunar er þörf frá lækni til þess að hægt sé að veita sálfræðiþjónustu á heilsugæslu, enda hafa rannsóknir sýnt fram á árangur sjálfstilvísana til sálfræðinga. Þá þarf að fjölga verulega sálfræðingum á heilsugæslum landsins, enda á þér ekki að vera mismunað út frá því hvar þú býrð með tilliti til þess hvort möguleiki sé á að þú fáir sálfræðiþjónustu. Annars stigs þjónusta Geðheilsuteymi heilsugæslunnar hafa verið í þróun síðastliðin tuttugu ár og eru mjög eftirsótt viðbót við geðheilbrigðiskerfið. Teymin ná hins vegar ekki að anna þeirri eftirspurn eða þeirri þörf sem til staðar er. Við viljum efla geðheilsuteymin þannig að aðgengi verði jafnara um allt land, og þannig að þau haldi í við þá eftirspurn og þörf sem er til staðar. Samfylkingin hefur stutt niðurgreiðslu á sálfræðiþjónustu í gegnum Sjúkratryggingar Íslands. Tryggja þarf á sama tíma að gæðaeftirlit sé virkt, að kerfin tali betur saman og að fjármagn sé vel nýtt og fylgi þörf. Þá þarf að endurskoða núverandi samning Sjúkratrygginga Íslands við sálfræðinga, fjölga þeim sjúkdómsgreiningum og geðröskunum sem hann tekur til og tryggja að SÍ hafi jafnframt bolmagn til þess að sinna því eftirliti sem ætlast er til af stofnuninni. Þetta á við um alla heilbrigðisþjónustu sem samið er um í gegnum SÍ. Þriðja stigs þjónusta Í íslensku heilbrigðiskerfi eru færri sálfræðingar á sjúkrahúsum en gengur og gerist í samanburðarlöndum. Úr þessu viljum við bæta. En það sem er mikilvægast af öllu er að uppbyggingu nýs geðsjúkrahúss verði hraðað eins og kostur er. Fyrir þessu hefur Samfylkingin barist á Alþingi í mörg ár og lagt fram þingsályktunartillögu um uppbyggingu geðspítala. Þetta fjárfestingarverkefni getur ekki mætt afgangi. Nýlega heimsóttum við Klepp þar sem uppbygging nýrrar öryggisgeðdeildar var stöðvuð í miðjum klíðum vegna skorts á fjármagni. Úr þessu viljum við bæta – og það krefst pólitísks vilja, forgangsröðunar og skilnings sem við búum yfir í Samfylkingunni. Höggvum á hnúta Ljóst er að geðheilbrigði stýrist ekki aðeins af þeirri þjónustu sem er veitt, heldur einnig af félagslegum aðstæðum fólks og þar hefur ríkisvaldið mikið að segja. Síðastliðin ár hafa úrræði, til að mynda fyrir börn með fjölþættan vanda, verið lögð niður trekk í trekk en ekkert komið í staðinn. Mörg sveitarfélög hafa átt erfitt með að fjármagna slík úrræði en ríkið hefur ekki komið til móts við þau í nægilega miklum mæli. Úrræði sem þessi eru kostnaðarsöm til styttri tíma en hafa sýnt gríðarlegan ábáta fyrir samfélagið til lengri tíma. Þau hafa ekki verið byggð upp í takt við þörf, en ljóst er að þörfin hverfur ekki. Við í Samfylkingunni viljum tryggja fjármögnun slíkra úrræða – enda er ljóst að skaðinn getur orðið mikill ef einstaklingar með fjölþættan félagslegan og geðrænan vanda fá ekki þá félagslegu aðstoð sem þörf er á. Það er alveg ljóst að varanleg rekstrarútgjöld til eflingar geðheilbrigðisþjónustu eða félagslegri þjónustu verða ekki fjármögnuð með sölu á eignum eða með meiriháttar niðurskurði í annarri velferðarþjónustu. Nú er kominn tími á nýtt upphaf Samfylkingin er til þjónustu reiðubúin fáum við til þess umboð í komandi kosningum 30. nóvember. Þar er margt undir – en við höfum þá þekkingu, reynslu og innsýn sem þarf til þess að koma breytingum á í geðheilbrigðiskerfinu. Ragna Sigurðardóttir, læknir skipar 2. sæti á lista Samfylkingarinnar í Reykjavíkurkjördæmi Suður Sigurþóra Bergsdóttir, stofnandi og framkvæmdastjóri Bergsins-Headspace, skipar 4. sæti á lista Samfylkingarinnar í Reykjavíkurkjördæmi Suður Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ragna Sigurðardóttir Samfylkingin Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Geðheilbrigði Sigurþóra Bergsdóttir Mest lesið Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir Skoðun Refsa fyrst, spyrja svo? Jakob Frímann Magnússon Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) Skoðun Skoðun Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Sjá meira
Mörgum er tíðrætt um geðheilbrigðismál í kosningum. Auðvelt er að slengja fram fullyrðingum um að bæta þurfi geðheilbrigðiskerfið á Íslandi. Þegar komið er inn í kjörklefann er hins vegar gott að spyrja sig hvaða flokkur hefur trúverðugleika þegar kemur að því að leggja fram lausnir sem raunverulega munu bæta kerfið, lausnir sem virka, en ekki bara frasa sem hljóma vel. Snemmtæk íhlutun Rauði þráðurinn í stefnu Samfylkingarinnar og „planinu“ fyrir komandi kosningar er að byggja á gagnreyndri þekkingu. Lausnum sem virka. Við vitum að gagnreynd sálfræðimeðferð skilar árangri þegar kemur að algengum og vægum geðröskunum. Við vitum líka að snemmtæk íhlutun getur haft jákvæð fyrirbyggjandi áhrif og komið í veg fyrir örorku síðar á lífsleiðinni þegar kemur að alvarlegri geðröskunum. Á þeirri hugmyndafræði byggir Bergið Headspace, kostnaðarlaus lágþröskuldaþjónusta fyrir ungt fólk sem einblínir á snemmtæka íhlutun. Á þeirri hugmyndafræði byggir einnig Laugarásinn, sem er sérhæfð snemmtæk íhlutun fyrir ungt fólk með geðrofssjúkdóma á byrjunarstigi. Þessa þjónustu viljum við byggja upp af enn meiri krafti í samvinnu við fagaðila. Fyrsta stigs þjónusta Við teljum mikilvægt að styrkja fyrsta stigs-, annars stigs- og þriðja stigs þjónustu. Ein aðgerð mun ekki duga til að styrkja geðheilbrigðismál á Íslandi. Því viljum við styrkja heilsugæslustöðvar með því að auka aðgengi að sálfræðiþjónustu þar. Það felur ekki í sér að verkefnum verði hlaðið á heilsugæslustöðvar, einstaklingar þurfi áfram að bíða vikum saman eftir því að hitta lækni, sem síðar sendir tilvísun í sálfræðiviðtal sem aftur krefst margra vikna og jafnvel mánaða biðar. Við viljum leysa þetta - og útrýma því að tilvísunar er þörf frá lækni til þess að hægt sé að veita sálfræðiþjónustu á heilsugæslu, enda hafa rannsóknir sýnt fram á árangur sjálfstilvísana til sálfræðinga. Þá þarf að fjölga verulega sálfræðingum á heilsugæslum landsins, enda á þér ekki að vera mismunað út frá því hvar þú býrð með tilliti til þess hvort möguleiki sé á að þú fáir sálfræðiþjónustu. Annars stigs þjónusta Geðheilsuteymi heilsugæslunnar hafa verið í þróun síðastliðin tuttugu ár og eru mjög eftirsótt viðbót við geðheilbrigðiskerfið. Teymin ná hins vegar ekki að anna þeirri eftirspurn eða þeirri þörf sem til staðar er. Við viljum efla geðheilsuteymin þannig að aðgengi verði jafnara um allt land, og þannig að þau haldi í við þá eftirspurn og þörf sem er til staðar. Samfylkingin hefur stutt niðurgreiðslu á sálfræðiþjónustu í gegnum Sjúkratryggingar Íslands. Tryggja þarf á sama tíma að gæðaeftirlit sé virkt, að kerfin tali betur saman og að fjármagn sé vel nýtt og fylgi þörf. Þá þarf að endurskoða núverandi samning Sjúkratrygginga Íslands við sálfræðinga, fjölga þeim sjúkdómsgreiningum og geðröskunum sem hann tekur til og tryggja að SÍ hafi jafnframt bolmagn til þess að sinna því eftirliti sem ætlast er til af stofnuninni. Þetta á við um alla heilbrigðisþjónustu sem samið er um í gegnum SÍ. Þriðja stigs þjónusta Í íslensku heilbrigðiskerfi eru færri sálfræðingar á sjúkrahúsum en gengur og gerist í samanburðarlöndum. Úr þessu viljum við bæta. En það sem er mikilvægast af öllu er að uppbyggingu nýs geðsjúkrahúss verði hraðað eins og kostur er. Fyrir þessu hefur Samfylkingin barist á Alþingi í mörg ár og lagt fram þingsályktunartillögu um uppbyggingu geðspítala. Þetta fjárfestingarverkefni getur ekki mætt afgangi. Nýlega heimsóttum við Klepp þar sem uppbygging nýrrar öryggisgeðdeildar var stöðvuð í miðjum klíðum vegna skorts á fjármagni. Úr þessu viljum við bæta – og það krefst pólitísks vilja, forgangsröðunar og skilnings sem við búum yfir í Samfylkingunni. Höggvum á hnúta Ljóst er að geðheilbrigði stýrist ekki aðeins af þeirri þjónustu sem er veitt, heldur einnig af félagslegum aðstæðum fólks og þar hefur ríkisvaldið mikið að segja. Síðastliðin ár hafa úrræði, til að mynda fyrir börn með fjölþættan vanda, verið lögð niður trekk í trekk en ekkert komið í staðinn. Mörg sveitarfélög hafa átt erfitt með að fjármagna slík úrræði en ríkið hefur ekki komið til móts við þau í nægilega miklum mæli. Úrræði sem þessi eru kostnaðarsöm til styttri tíma en hafa sýnt gríðarlegan ábáta fyrir samfélagið til lengri tíma. Þau hafa ekki verið byggð upp í takt við þörf, en ljóst er að þörfin hverfur ekki. Við í Samfylkingunni viljum tryggja fjármögnun slíkra úrræða – enda er ljóst að skaðinn getur orðið mikill ef einstaklingar með fjölþættan félagslegan og geðrænan vanda fá ekki þá félagslegu aðstoð sem þörf er á. Það er alveg ljóst að varanleg rekstrarútgjöld til eflingar geðheilbrigðisþjónustu eða félagslegri þjónustu verða ekki fjármögnuð með sölu á eignum eða með meiriháttar niðurskurði í annarri velferðarþjónustu. Nú er kominn tími á nýtt upphaf Samfylkingin er til þjónustu reiðubúin fáum við til þess umboð í komandi kosningum 30. nóvember. Þar er margt undir – en við höfum þá þekkingu, reynslu og innsýn sem þarf til þess að koma breytingum á í geðheilbrigðiskerfinu. Ragna Sigurðardóttir, læknir skipar 2. sæti á lista Samfylkingarinnar í Reykjavíkurkjördæmi Suður Sigurþóra Bergsdóttir, stofnandi og framkvæmdastjóri Bergsins-Headspace, skipar 4. sæti á lista Samfylkingarinnar í Reykjavíkurkjördæmi Suður
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun