Rifja má upp að meðan á eldgosinu í Holuhrauni stóð árið 2014 spáði Haraldur því í nóvember að Holuhraunsgosinu lyki í lok febrúar eða byrjun marsmánaðar 2015. Sú spá rættist nokkuð nákvæmlega, goslokum var lýst yfir 28. febrúar, en Haraldur byggði hana á reikniformúlu sem hann setti fram. Núna freistar Haraldur þess að endurtaka leikinn, að þessu sinni í samstarfi við annan vísindamann, Grím Björnsson.
„Jarðskjálftar, kvikuhlaup og eldgos hafa leikið íbúa Grindavíkur grátt, allt frá 10. nóvember 2023 og til þessa dags. Hvenær lýkur þessum hamförum? Hvenær geta íbúarnir snúið heim og útgerðin komist aftur í gang í einni stærstu verstöð Íslands?“ spyrja þeir Haraldur og Grímur í grein sinni á vulkan.blog.
Þar lýsa þeir umbrotunum við Grindavík frá því í nóvember, sem stafi af miklum flekahreyfingum. Þá hafi Norður-Ameríku jarðskorpuflekinn rykkst til vesturs, frá Evrasíu-flekanum fyrir austan. Það hafi greitt hraunkviku leið úr efri mörkum möttuls jarðar, frá um fimmtán kílómetra dýpi að um fimm kílómetra dýpi.
„Þar safnast kvikan fyrir í láréttu kvikuinnskoti undir Svartsengi, í svonefndum laggangi. Úr þessu lárétta innskotslagi hafa minnst fimm kvikuhlaup til austurs átt sér stað um brot í jarðskorpunni, og endað með hreyfingum og gosum á um 20 kílómetra löngu sprungukerfi sem venjan er að kenna við Sundhnúk.
Mælanet jarðeðlisfræðinnar fylgist náið með atburðum í jarðskorpunni á Reykjanesskaga. Einkum GPS mælar, ásamt jarðskjálftamælum, og ekki síst radar mælingum frá gervihnöttum sem skynja hreyfingar á yfirborði jarðar með millimetra nákvæmni.
Tæknin er stórkostleg og gefur ný tækifæri til rannsókna og ályktana. Slíka tækni og mælingar má að okkar mati nota til að spá fyrir um þróun umbrotanna í Grindavík, einkum hvort goslok séu í nánd og óhætt að flytja í bæinn á ný,“ segja vísindamennirnir og lýsa svo tilraun sinni til gerðar goslokaspár.
Þeir rekja gögn Veðurstofunnar um kvikuinnrennsli í lagganginn undir Svartsengi. Þær upplýsingar geti jarðvísindamenn núna nýtt til að túlka ástandið og giska á framhaldið.
„Ljóst er að meðalinnrennslið er fallandi með tíma og hefur nánast helmingast frá fyrsta kvikuhlaupinu. Við setjum fyrirvara við hraða kvikusöfnunar þann 11. mars, sökum þess að kvika slapp úr Svartsengishólfinu í byrjun mars. Því er uppsafnaða rúmmálið vanmetið og meðalhraðinn líka.
Sem sagt, hraði kvikusöfnunar undir Svartsengi er að hægja á sér. Margt getur komið til. Mikilvægast teljum við er að hin árhundraða uppsafnaða plötugliðnun um Sundhnúk hefur leyst út. Það gerir jarðskorpuna smám saman sterkari gagnvart myndum kvikuinnskota, og bindur loks enda á atburðinn.“
Þeir birta síðan spálíkan um lok umbrota í Grindavík og gera ráð fyrir línulegri hegðun.
„Þessi einfalda aðferð spáir því að innstreymi kviku í lagganginn undir Svartsengi ljúki síðsumars árið 2024, og þar með hreyfingunum í Sundhnúk suður um til Grindavíkur,“ segja þeir Haraldur og Grímur.
