Ofnotkun á nefspreyi geti endað í vítahring Viktor Örn Ásgeirsson skrifar 20. október 2023 22:22 Vilborg Halldórsdóttir er lyfjafræðingur hjá Lyfju. Vísir/Getty Nefúði getur verið ávanabindandi og notkun hans getur orðið að ákveðnum vítahring. Lyfja gaf nýlega út bækling þar sem þeir, sem nota úðann of mikið, er varaðir við og hjálpað að hætta. Lyfjafræðingur segir að ofnotkun geti orðið að krónísku vandamáli. Nefsprey, nefúði eða nefdropar eru ólyfseðilsskyldir en notkun þeirra hefur aukist undanfarin ár. Fréttastofa ræddi til að mynda við háls-, nef- og eyrnalækni fyrir sjö árum síðan og sagði hann þá fjölda leita sér hjálpar vegna fíknar í nefsprey. Vandamálið virðist alls ekki úr sögunni en rætt var við lyfjafræðinginn Vilborgu Halldórsdóttur hjá Lyfju í Reykjavík síðdegis í dag. Tilefnið var útgáfa nýs bæklings Lyfju, þar sem farið er yfir leiðir til að hætta að nota nefúða. „Ég hef ekki tölulegar upplýsingar [um það, hversu margir eru háðir nefúða] en þetta er að minnsta kosti það algengt að við sáum ástæðu til hjá Lyfju, bæði að búa til bækling um hvernig þú getur losað þig við þennan ávana, og eins að setja það inn í okkar þjálfun að vara fólk við því í hvert skipti sem það kaupir úða. Þetta losar ákveðna bólgu en svo myndast í raun líka ákveðin bólga. Svo ef þetta gengur í nógu langan tíma þá verður í rauninni krónísk bólga í nefslímhúðinni.“ segir Vilborg. Verði að krónískum vanda Hún segir að nota eigi úðann í hámarki viku, tíu daga í senn, en margir geri sér hreinlega ekki grein fyrir því að ofnotkun geti endað illa. „Þetta er náttúrulega notað yfirleitt sem einkennameðferð í kvefi eða einhverjum svona flensum. Þannig þetta er í rauninni bara til að bæta líðan þangað til að veikindin ganga yfir. Þetta í rauninni minnkar slímmyndun í nefinu og síðan verður þetta að krónískum vanda, að það verða bólgur og eftir langan tíma getur þetta farið að valda breytingum á starfsemi nefsins sem er svona okkar loftræstikerfi.“ Bataferli geti tekið allt að þrjá mánuði Hún segir einstaklingsbundið hve langan tíma það taki að hætta notkun nefspreysins. Það fari eftir því hversu slæmt ástandið er, en geti jafnvel tekið allt að þrjá mánuði. Standi bataferlið lengur yfir mælir Vilborg með því að fólk leiti til læknis. „Þetta er ekki ávanabindandi efni líkamlega en það er í raun og veru notkunin á því sem verður ávanabindandi. Þú myndar ekki líkamlega fíkn en þú myndar ávana af því þú ert alltaf stíflaður [...] Þér finnst þú fara að þurfa að nota það oftar og oftar og ert kominn langt yfir ráðlagða notkun og tímann. Og í rauninni upplifir alltaf styttra á milli þess sem nefið er stíflað. Þetta er vítahringur, þetta er ekki beint fíkn en þetta verður svona vítahringur.“ Fólk verði hissa Fyrir þá sem ætla að hætta að nota nefsprey segir Vilborg að ýmsar leiðir standi til boða. Það séu ákveðin steralyf í nefúðaformi sem reynst geti vel og þá geti saltvatnssprey, náttúrulegar lausnir, hjálpað. „Maður verður stundum var við það þegar maður er að tala við fólk að það er eins og það átti sig ekki á því að það, að það sé alltaf að nota spreyið, sé vandamál. Af því þetta hefur auðvitað engin áhrif á frammistöðu eða neitt slíkt. Svo þegar einhver nefnir að þú megir ekki nota þetta af því þú getur orðið háð notkuninni þá verður fólk jafnvel hissa.“ Hægt er að hlusta á viðtalið í heild sinni hér að neðan. Reykjavík síðdegis Heilsa Heilbrigðismál Mest lesið Ekki spurst til Þóris síðan í júlí Innlent Nemandi borgar fjögur þúsund á dag í bílastæðagjöld Innlent Áfall fyrir allt samfélagið Innlent Tveir látnir í Neskaupstað og einn handtekinn Innlent Kominn með nóg af „tuðandi“ Sjálfstæðismönnum Innlent Kemur alls staðar að lokuðum dyrum og bíður enn svara Innlent Hart deilt um þúsund ára íslenskt leikfang Innlent Lést af völdum voðaskots á gæsaveiðum Innlent Stálu íslensku grjóti en sáu að sér Innlent Hafa þurft að skrúfa fyrir vatnið víða vegna leka Innlent Fleiri fréttir Rólegri eftir fregnir af syninum Tveir látnir í Neskaupstað og einn handtekinn „Það þarf að afrugla þessa rugludalla“ „Ritstjórinn ræður sér ekki fyrir bræði“ Hart deilt um þúsund ára íslenskt leikfang Sjö slasaðir vegfarendur á sex dögum á höfuðborgarsvæðinu Skora á flugfélög að neita að flytja Yazan úr landi Skaftárhlaup „lítið og krúttlegt“ en gæti staðið yfir lengi Nemandi borgar fjögur þúsund á dag í bílastæðagjöld Áskorun að fá mannafla í allar framkvæmdir samgöngusáttmála Tæplega 40 lekar komið upp Samgöngubæturnar verða áskorun Áfall fyrir allt samfélagið Kemur alls staðar að lokuðum dyrum og bíður enn svara Kominn með nóg af „tuðandi“ Sjálfstæðismönnum Ekki spurst til Þóris síðan í júlí Kvartar enn til umboðsmanns Rústaði heimahúsi og beit lögreglumann Færri skjálftar en síðustu daga Hvetja fólk til að láta vita af lekum Áfram stöðugur vöxtur í Skaftá Hafa þurft að skrúfa fyrir vatnið víða vegna leka Stálu íslensku grjóti en sáu að sér Ólympíufara fagnað á Selfossi Kallar eftir þjóðarátaki gegn nikótínvánni Kyrrðar- og minningarstund vegna slyssins við Hálslón Óvenjuleg björgunaraðgerð um borð í Herjólfi Mikil þensla kemur í veg fyrir lækkun vaxta Forsætisráðherra segir sátt ríkja um samgöngusáttmála Sköpunarverk föður hans lifnar við í Vesturbænum Sjá meira
Nefsprey, nefúði eða nefdropar eru ólyfseðilsskyldir en notkun þeirra hefur aukist undanfarin ár. Fréttastofa ræddi til að mynda við háls-, nef- og eyrnalækni fyrir sjö árum síðan og sagði hann þá fjölda leita sér hjálpar vegna fíknar í nefsprey. Vandamálið virðist alls ekki úr sögunni en rætt var við lyfjafræðinginn Vilborgu Halldórsdóttur hjá Lyfju í Reykjavík síðdegis í dag. Tilefnið var útgáfa nýs bæklings Lyfju, þar sem farið er yfir leiðir til að hætta að nota nefúða. „Ég hef ekki tölulegar upplýsingar [um það, hversu margir eru háðir nefúða] en þetta er að minnsta kosti það algengt að við sáum ástæðu til hjá Lyfju, bæði að búa til bækling um hvernig þú getur losað þig við þennan ávana, og eins að setja það inn í okkar þjálfun að vara fólk við því í hvert skipti sem það kaupir úða. Þetta losar ákveðna bólgu en svo myndast í raun líka ákveðin bólga. Svo ef þetta gengur í nógu langan tíma þá verður í rauninni krónísk bólga í nefslímhúðinni.“ segir Vilborg. Verði að krónískum vanda Hún segir að nota eigi úðann í hámarki viku, tíu daga í senn, en margir geri sér hreinlega ekki grein fyrir því að ofnotkun geti endað illa. „Þetta er náttúrulega notað yfirleitt sem einkennameðferð í kvefi eða einhverjum svona flensum. Þannig þetta er í rauninni bara til að bæta líðan þangað til að veikindin ganga yfir. Þetta í rauninni minnkar slímmyndun í nefinu og síðan verður þetta að krónískum vanda, að það verða bólgur og eftir langan tíma getur þetta farið að valda breytingum á starfsemi nefsins sem er svona okkar loftræstikerfi.“ Bataferli geti tekið allt að þrjá mánuði Hún segir einstaklingsbundið hve langan tíma það taki að hætta notkun nefspreysins. Það fari eftir því hversu slæmt ástandið er, en geti jafnvel tekið allt að þrjá mánuði. Standi bataferlið lengur yfir mælir Vilborg með því að fólk leiti til læknis. „Þetta er ekki ávanabindandi efni líkamlega en það er í raun og veru notkunin á því sem verður ávanabindandi. Þú myndar ekki líkamlega fíkn en þú myndar ávana af því þú ert alltaf stíflaður [...] Þér finnst þú fara að þurfa að nota það oftar og oftar og ert kominn langt yfir ráðlagða notkun og tímann. Og í rauninni upplifir alltaf styttra á milli þess sem nefið er stíflað. Þetta er vítahringur, þetta er ekki beint fíkn en þetta verður svona vítahringur.“ Fólk verði hissa Fyrir þá sem ætla að hætta að nota nefsprey segir Vilborg að ýmsar leiðir standi til boða. Það séu ákveðin steralyf í nefúðaformi sem reynst geti vel og þá geti saltvatnssprey, náttúrulegar lausnir, hjálpað. „Maður verður stundum var við það þegar maður er að tala við fólk að það er eins og það átti sig ekki á því að það, að það sé alltaf að nota spreyið, sé vandamál. Af því þetta hefur auðvitað engin áhrif á frammistöðu eða neitt slíkt. Svo þegar einhver nefnir að þú megir ekki nota þetta af því þú getur orðið háð notkuninni þá verður fólk jafnvel hissa.“ Hægt er að hlusta á viðtalið í heild sinni hér að neðan.
Reykjavík síðdegis Heilsa Heilbrigðismál Mest lesið Ekki spurst til Þóris síðan í júlí Innlent Nemandi borgar fjögur þúsund á dag í bílastæðagjöld Innlent Áfall fyrir allt samfélagið Innlent Tveir látnir í Neskaupstað og einn handtekinn Innlent Kominn með nóg af „tuðandi“ Sjálfstæðismönnum Innlent Kemur alls staðar að lokuðum dyrum og bíður enn svara Innlent Hart deilt um þúsund ára íslenskt leikfang Innlent Lést af völdum voðaskots á gæsaveiðum Innlent Stálu íslensku grjóti en sáu að sér Innlent Hafa þurft að skrúfa fyrir vatnið víða vegna leka Innlent Fleiri fréttir Rólegri eftir fregnir af syninum Tveir látnir í Neskaupstað og einn handtekinn „Það þarf að afrugla þessa rugludalla“ „Ritstjórinn ræður sér ekki fyrir bræði“ Hart deilt um þúsund ára íslenskt leikfang Sjö slasaðir vegfarendur á sex dögum á höfuðborgarsvæðinu Skora á flugfélög að neita að flytja Yazan úr landi Skaftárhlaup „lítið og krúttlegt“ en gæti staðið yfir lengi Nemandi borgar fjögur þúsund á dag í bílastæðagjöld Áskorun að fá mannafla í allar framkvæmdir samgöngusáttmála Tæplega 40 lekar komið upp Samgöngubæturnar verða áskorun Áfall fyrir allt samfélagið Kemur alls staðar að lokuðum dyrum og bíður enn svara Kominn með nóg af „tuðandi“ Sjálfstæðismönnum Ekki spurst til Þóris síðan í júlí Kvartar enn til umboðsmanns Rústaði heimahúsi og beit lögreglumann Færri skjálftar en síðustu daga Hvetja fólk til að láta vita af lekum Áfram stöðugur vöxtur í Skaftá Hafa þurft að skrúfa fyrir vatnið víða vegna leka Stálu íslensku grjóti en sáu að sér Ólympíufara fagnað á Selfossi Kallar eftir þjóðarátaki gegn nikótínvánni Kyrrðar- og minningarstund vegna slyssins við Hálslón Óvenjuleg björgunaraðgerð um borð í Herjólfi Mikil þensla kemur í veg fyrir lækkun vaxta Forsætisráðherra segir sátt ríkja um samgöngusáttmála Sköpunarverk föður hans lifnar við í Vesturbænum Sjá meira