Vestfirðingum neitað um orkuskipti Sigurður Páll Jónsson skrifar 9. febrúar 2023 19:01 Orkuskipti eru lykilorð í umræðu um orkumál hér á landi. Orðið afhjúpar um leið ótrúlegan vandræðagang ríkisstjórnarinnar sem er augljóslega ósamstíga og hikandi í orkumálum sem mun hafa mikið tjón í för með sér. Ef skipta á út jarðefnaeldsneyti sem orkugjafa á Íslandi þarf að afla 16 TWst á ári, til viðbótar við árlega raforkuframleiðslu sem nemur núna 20 TWst. Þetta kallar á mikinn fjölda virkjana. Árlegur innflutningur olíu kostar um 100 milljarða króna þannig að mikið er í húfi. Miklu skiptir hvar og hvernig er virkjað ef ná á settum markmiðum. En við úti á landi vitum að orkuöryggi skiptir miklu og þar er dreifing aflstöðva um landið lykilþáttur. Afhendingaröryggi á Vestfjörðum Afhendingaröryggi raforku og virkjanamál, þá sérstaklega á Vestfjörðum, er í miklum ólestri. 159 truflanir urðu í raforkukerfi Orkubús Vestfjarða árið 2018 og 189 árið áður. Þetta ástand háir verulega uppbyggingu atvinnulífs og lífsgæðum íbúa. Í dag er málum þannig háttað að Vestfirðingar fá helming raforku sinnar eftir einni 160 km langri Vesturlínu. Orkan er sótt í Blönduvirkjun og er flutt 260 km leið frá orkustöð, í tengivirkið í Mjólká, með tilheyrandi töpum. Hinn helmingurinn er framleiddur innan Vestfjarða og er Orkubú Vestfjarða þar stærsti orkuframleiðandinn og eini framleiðandinn sem hefur einhvern varaforða sem heitið getur í lónum við sínar virkjanir eins og eins og Elías Jónatansson, orkubússtjóri Orkubús Vestfjarða, hefur bent ítrekað á. Stærsta virkjun Orkubús Vestfjarða er Mjólkárvirkjun, 11 MW, en samtals eru virkjanir í eigu OV og einkaaðila á Vestfjörðum 21 MW. Hvalárvirkjun sem fæst ekki reist að kröfu verndarsinna í öðrum landshlutum er áætluð 55 MW. Þá er hægt að fá 20 til 30 MW með virkjun í Vatnsdal í Vatnsfirði. Það eru nægir orkukostir á Vestfjörðum, það vantar bara viljann til að virkja. Net varaflsvéla á Vestfjörðum Til að tryggja afhendingaröryggi á Vestfjörðum þegar flutningslínur eru straumlausar hefur verið komið upp einstöku neti varaflsvéla víða um Vestfirði sem keyra allar á dísil. Landsmenn myndi sjálfsagt reka í rogastans ef þeir vissu hve háðir Vestfirðingar eru varaafli frá dísil-rafstöðvum. Elías hefur bent á að Vestfirðir þurfa í dag að vera með 100% (dísil) varaafl fyrir raforku til heimilisnota og til þeirra fyrirtækja sem nota forgangsorku til að tryggja ásættanlegt afhendingaröryggi. Þá þarf 100% varaafl í formi olíukatla við straumleysi í stað rafkyntu hitaveitnanna. Varaafl á Vestfjörðum í formi dísil-véla og olíukatla er um 50 MW í dag. Hvernig getur það komið heim og saman að treysta á slíkt kerfi og neita um leið Vestfirðingum að virkja í eigin landshluta? Enn fleiri dísilstöðvar Nú hafa stjórnendur orkumála á Vestfjörðum bent á að til að halda óbreyttu þjónustustigi við notendur á Vestfjörðum, með aukinni orkunotkun vegna orkuskipta og uppbyggingar atvinnulífs, þá þyrfti enn að auka við dísil-knúið varaafl. „Fyrir hver 10 MW sem orkunotkunin eykst á Vestfjörðum þarf þá ekki bara að virkja 10 MW einhvers staðar á landinu heldur þarf líka að „virkja“/ fjárfesta í 10 MW í dísil-varaafli innan Vestfjarða – virkja þannig tvisvar vegna sömu eftirspurnar. Varðandi kostnað við 10 MW varaafl má hafa til hliðsjónar fjárfestingu í áðurnefndri varaaflsstöð LN árið 2015 - kostnaðaráætlun 1,5 milljarðar,“ skrifar Elías og má taka undir með honum að þetta stríðir gegn allri skynsemi. Það er með öllu óskiljanlegt að menn skilji ekki að virkjun innan svæðisins gerir aukið varaafl óþarft. Nú þegar er fjárfesting í varaafli gríðarleg á Vestfjörðum og leggur í raun sérstakan orkuskatt á íbúa landsfjórðungsins. Hver framleidd kWst í varaafli mjög dýr, ekki síst þegar olíuverð er hátt. Útreiknað einingarverð varaafls er í dag nálægt tífalt söluverð raforku frá vatnsaflsvirkjun. Virkja í héraði og varaaflið verður grænt Fulltrúar Orkubús Vestfjarða hafa ítrekað bent á að einfaldar lausnir eru við þessu öllu. Það er hægt að koma upp virkjun innan svæðisins, í seilingarfjarlægð frá mestu notkuninni, sem hefur nægilegt afl og nægilegt vatn í lónum til að mæta orkuþörf innan Vestfjarða þegar flutningslínur inn á Vestfirði verða straumlausar. Með því að slík virkjun sé nægilega aflmikil til að mæta aflþörfinni innan Vestfjarða ásamt öðrum virkjunum þá þarf í flestum tilfellum ekki að ræsa dísil-knúið varaafl. Þar sem aflið í virkjuninni er auðvitað ekki dísil-knúið heldur vatnsafl er í raun búið að tryggja afhendingu með vatnsafli og varaaflið þá orðið grænt. Ef ríkisstjórnin meinar eitthvað í umræðu um orkuskipti þá tryggir hún að strax verði ráðist í nauðsynlegar virkjanaframkvæmdir á Vestfjörðum. Höfundur er varaþingmaður Miðflokksins í Norðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigurður Páll Jónsson Orkumál Mest lesið Teppaleggjum ekki íslenska náttúru með vindorku Halla Hrund Logadóttir Skoðun Halldór 23.11.2024 Halldór Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Miskunnsami nýmarxistinn Kári Allansson Skoðun Furðuleg réttlæting á hækkun verðtryggðra vaxta Marinó G. Njálsson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson Skoðun Skoðun Skoðun Gekk ég yfir sjó og land og ríkisstofnanir líka Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Getur þú fengið þá hjálp sem þú þarft ef andlega heilsan hrörnar? Sigurrós Eggertsdóttir skrifar Skoðun Skilum skömminni Elín Birna Olsen skrifar Skoðun Reynir Samband sveitarfélaga að spilla gerð kennarasamninga? Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Hefur sálfræðileg meðferð áhrif á líkamlegt heilbrigði? Rúnar Helgi Andrason skrifar Skoðun Vaxtahækkanir og brotið traust - hver ber ábyrgð? Sandra B. Franks skrifar Skoðun Rödd friðar þarf að hljóma skærar Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Af skynsemi Vegagerðarinnar Magnús Rannver Rafnsson skrifar Skoðun Nýja stjórnarskráin — Alþingi rjúfi stöðnunina með stjórnlagaþingi Stjórn Stjórnarskrárfélagsins skrifar Skoðun Nýtt fangelsi – fyrir öruggara samfélag Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Ísland og orkuskiptin: Styðjum þróun á jarðhita og alþjóðlegt samstarf Ester Halldórsdóttir skrifar Skoðun Ærin verkefni næstu ár Ásbjörg Kristinsdóttir skrifar Skoðun Kominn tími á öðruvísi stjórnmál Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Furðuleg réttlæting á hækkun verðtryggðra vaxta Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Raforka er ekki eina orkan! Dagur Helgason skrifar Skoðun Miskunnsami nýmarxistinn Kári Allansson skrifar Skoðun Skapandi skattur og skapandi fólk Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Teppaleggjum ekki íslenska náttúru með vindorku Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Kjósum á næsta kjörtímabili Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Kosningaloforðið sem gleymdist? Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Eru aðventan og jólin kvíða- eða tilhlökkunarefni? Guðlaug Helga Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Óframseljanlegt DAGA-kerfi Kári Jónsson skrifar Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Geðrænn vandi barna og ungmenna Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Orkuskipti eru lykilorð í umræðu um orkumál hér á landi. Orðið afhjúpar um leið ótrúlegan vandræðagang ríkisstjórnarinnar sem er augljóslega ósamstíga og hikandi í orkumálum sem mun hafa mikið tjón í för með sér. Ef skipta á út jarðefnaeldsneyti sem orkugjafa á Íslandi þarf að afla 16 TWst á ári, til viðbótar við árlega raforkuframleiðslu sem nemur núna 20 TWst. Þetta kallar á mikinn fjölda virkjana. Árlegur innflutningur olíu kostar um 100 milljarða króna þannig að mikið er í húfi. Miklu skiptir hvar og hvernig er virkjað ef ná á settum markmiðum. En við úti á landi vitum að orkuöryggi skiptir miklu og þar er dreifing aflstöðva um landið lykilþáttur. Afhendingaröryggi á Vestfjörðum Afhendingaröryggi raforku og virkjanamál, þá sérstaklega á Vestfjörðum, er í miklum ólestri. 159 truflanir urðu í raforkukerfi Orkubús Vestfjarða árið 2018 og 189 árið áður. Þetta ástand háir verulega uppbyggingu atvinnulífs og lífsgæðum íbúa. Í dag er málum þannig háttað að Vestfirðingar fá helming raforku sinnar eftir einni 160 km langri Vesturlínu. Orkan er sótt í Blönduvirkjun og er flutt 260 km leið frá orkustöð, í tengivirkið í Mjólká, með tilheyrandi töpum. Hinn helmingurinn er framleiddur innan Vestfjarða og er Orkubú Vestfjarða þar stærsti orkuframleiðandinn og eini framleiðandinn sem hefur einhvern varaforða sem heitið getur í lónum við sínar virkjanir eins og eins og Elías Jónatansson, orkubússtjóri Orkubús Vestfjarða, hefur bent ítrekað á. Stærsta virkjun Orkubús Vestfjarða er Mjólkárvirkjun, 11 MW, en samtals eru virkjanir í eigu OV og einkaaðila á Vestfjörðum 21 MW. Hvalárvirkjun sem fæst ekki reist að kröfu verndarsinna í öðrum landshlutum er áætluð 55 MW. Þá er hægt að fá 20 til 30 MW með virkjun í Vatnsdal í Vatnsfirði. Það eru nægir orkukostir á Vestfjörðum, það vantar bara viljann til að virkja. Net varaflsvéla á Vestfjörðum Til að tryggja afhendingaröryggi á Vestfjörðum þegar flutningslínur eru straumlausar hefur verið komið upp einstöku neti varaflsvéla víða um Vestfirði sem keyra allar á dísil. Landsmenn myndi sjálfsagt reka í rogastans ef þeir vissu hve háðir Vestfirðingar eru varaafli frá dísil-rafstöðvum. Elías hefur bent á að Vestfirðir þurfa í dag að vera með 100% (dísil) varaafl fyrir raforku til heimilisnota og til þeirra fyrirtækja sem nota forgangsorku til að tryggja ásættanlegt afhendingaröryggi. Þá þarf 100% varaafl í formi olíukatla við straumleysi í stað rafkyntu hitaveitnanna. Varaafl á Vestfjörðum í formi dísil-véla og olíukatla er um 50 MW í dag. Hvernig getur það komið heim og saman að treysta á slíkt kerfi og neita um leið Vestfirðingum að virkja í eigin landshluta? Enn fleiri dísilstöðvar Nú hafa stjórnendur orkumála á Vestfjörðum bent á að til að halda óbreyttu þjónustustigi við notendur á Vestfjörðum, með aukinni orkunotkun vegna orkuskipta og uppbyggingar atvinnulífs, þá þyrfti enn að auka við dísil-knúið varaafl. „Fyrir hver 10 MW sem orkunotkunin eykst á Vestfjörðum þarf þá ekki bara að virkja 10 MW einhvers staðar á landinu heldur þarf líka að „virkja“/ fjárfesta í 10 MW í dísil-varaafli innan Vestfjarða – virkja þannig tvisvar vegna sömu eftirspurnar. Varðandi kostnað við 10 MW varaafl má hafa til hliðsjónar fjárfestingu í áðurnefndri varaaflsstöð LN árið 2015 - kostnaðaráætlun 1,5 milljarðar,“ skrifar Elías og má taka undir með honum að þetta stríðir gegn allri skynsemi. Það er með öllu óskiljanlegt að menn skilji ekki að virkjun innan svæðisins gerir aukið varaafl óþarft. Nú þegar er fjárfesting í varaafli gríðarleg á Vestfjörðum og leggur í raun sérstakan orkuskatt á íbúa landsfjórðungsins. Hver framleidd kWst í varaafli mjög dýr, ekki síst þegar olíuverð er hátt. Útreiknað einingarverð varaafls er í dag nálægt tífalt söluverð raforku frá vatnsaflsvirkjun. Virkja í héraði og varaaflið verður grænt Fulltrúar Orkubús Vestfjarða hafa ítrekað bent á að einfaldar lausnir eru við þessu öllu. Það er hægt að koma upp virkjun innan svæðisins, í seilingarfjarlægð frá mestu notkuninni, sem hefur nægilegt afl og nægilegt vatn í lónum til að mæta orkuþörf innan Vestfjarða þegar flutningslínur inn á Vestfirði verða straumlausar. Með því að slík virkjun sé nægilega aflmikil til að mæta aflþörfinni innan Vestfjarða ásamt öðrum virkjunum þá þarf í flestum tilfellum ekki að ræsa dísil-knúið varaafl. Þar sem aflið í virkjuninni er auðvitað ekki dísil-knúið heldur vatnsafl er í raun búið að tryggja afhendingu með vatnsafli og varaaflið þá orðið grænt. Ef ríkisstjórnin meinar eitthvað í umræðu um orkuskipti þá tryggir hún að strax verði ráðist í nauðsynlegar virkjanaframkvæmdir á Vestfjörðum. Höfundur er varaþingmaður Miðflokksins í Norðvesturkjördæmi.
Skoðun Getur þú fengið þá hjálp sem þú þarft ef andlega heilsan hrörnar? Sigurrós Eggertsdóttir skrifar
Skoðun Nýja stjórnarskráin — Alþingi rjúfi stöðnunina með stjórnlagaþingi Stjórn Stjórnarskrárfélagsins skrifar
Skoðun Ísland og orkuskiptin: Styðjum þróun á jarðhita og alþjóðlegt samstarf Ester Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar