Fjallað var um málið í fréttum Stöðvar 2 og birt gömul myndskeið úr heimildarmyndinni Alfreð Elíasson og Loftleiðir sem sonur Alfreðs og höfundur myndarinnar, Sigurgeir Orri Sigurgeirsson, veittu okkur góðfúslegt leyfi til að sýna.
Brotlending Loftleiðavélarinnar Geysis á Bárðarbungu þann 14. september árið 1950 og fagnaðarbylgjan sem fór um landið þegar sex manna áhöfn hennar fannst á lífi fjórum dögum síðar er einn frægasti atburður íslenskrar flugsögu.
Og ekki síður eftirleikurinn, þegar Dakota-skíðavél bandaríska flughersins, sem átti að sækja áhöfnina, komst ekki á loft og snjóaði inni á jöklinum. Loftleiðamönnum tókst svo vorið eftir að grafa hana upp úr sex metra djúpri fönn og fljúga til byggða.
Þeir Haukur Alfreðsson og Jón Atli Ólafsson eru þó ekki á því að sögunni sé lokið því þann 12. október síðastliðinn lögðu þeir upp í leiðangur. Tilgangurinn var að sækja hlut sem hafði orðið eftir á fjöllum vorið 1951 þegar Loftleiðamenn drógu skíðavélina af Bárðarbungu og niður af jöklinum alla leið á hraunsléttu norðan við fjallið Blæng þar sem þeim tókst að koma henni á loft.
Mannfjöldi fagnaði Alfreð Elíassyni og félögum þegar þeir svo lentu vélinni á Reykjavíkurflugvelli. Á þeim sama stað, þar sem Loftleiðir voru með flugafgreiðslu sína, höfum við mælt okkur mót við son Alfreðs, Hauk, til að forvitnast um ferðalag þeirra núna á haustdögum upp á Síðufjöll.
„Við fórum austur að Kirkjubæjarklaustri og síðan upp að Vatnajökli, Síðujökli, og náðum í gamalt beisli sem er búið að vera þar frá því ég fæddist, árið 1951,“ segir Haukur.
Hann segir að þeir Alfreð, Kristinn Olsen og Hrafn Jónsson hafi skipulagt leiðangurinn en Hrafn smíðaði dráttarbeislið sérstaklega fyrir þetta verkefni.
„Þetta beisli var notað til þess að draga vélina niður af jöklinum og niður á stað sem þeir töldu að væri óhætt að taka vélina í loftið aftur. Þetta tók þá einhverja 29 daga að grafa vélina upp úr jöklinum, meira að segja tvisvar sinnum, og koma henni niður af jöklinum, á 29 dögum.“
Geysisslysið settið fjárhag Loftleiða í uppnám. Þegar Bandaríkjaher afskrifaði skíðavélina eftir árangurslausa leiðangra til að bjarga henni gripu Loftleiðamenn tækifærið.
„Og keyptu vélina fyrir lítið en gátu síðan selt hana fyrir góðan pening. Og þannig björguðu þeir í raun og veru fjárhag félagsins.“
Haukur segir að alltaf hafi verið vitað um beislið en það er níu metrar á lengd og sex og hálfur á breidd. Beislið hafði upphaflega reynst of fyrirferðarmikið til ferðalagsins árið 1951 og var því tekið í sundur og svo aftur sett saman á jöklinum.
„Og það er bara mjög heillegt. Við ákváðum það sem sagt að taka það ekki í sundur því að þá hefðum við hreinlega bara eyðilagt það.“
Olíutunnur sem þeir fundu einnig á staðnum komu sér vel þegar nota þurfti vogarafl til að lyfta 300 kílóa þungu beislinu upp á kerruna. Tunnurnar eru líka söguminjar því þær gegndu hlutverki flugbrautarmerkinga árið 1951.
„Þá var snjór yfir hrauninu og þeir settu tunnurnar þar sem þeir vildu vera komnir í loftið. Það segir nú í bókinni hans pabba að þeir hafi verið komnir í mikla hæð þegar þeir loksins komust að tunnunum því að flugtakið tókst það vel.“
Leiðangur þeirra Hauks og Jóns Atla tók þrjá daga. Síðasta daginn var kominn snjór og krapi og yfir ár og vegleysur að fara. En hversvegna að leggja þetta allt á sig?
„Ja.. beislið er náttúrulega stórmerkilegt og það er synd að láta það bara tærast þarna upp við Vatnajökul. Hugmyndin er sem sagt að koma því vel fyrir, inn á safn, þannig að það varðveitist,“ svarar Haukur.
-Þetta er hluti af flugsögunni?
„Já, þetta er mikill hluti af flugsögunni. Og er í raun og veru svona kannski endirinn á Geysisslysinu og þessari björgun; að koma beislinu til byggða,“ segir sonur Alfreðs Elíassonar.
Hér má sjá frétt Stöðvar 2: