Þetta kemur fram í svörum ráðherra við fyrirspurn Bryndísar Haraldsdóttur, þingmanns Sjálfstæðisflokks.
Bryndís spurði meðal annars að því hver afstaða ráðherra væri til dánaraðstoðar en í svörunum er meðal annars vísað í skýrslu heilbrigðisráðuneytisins um dánaraðstoð, sem var lögð fyrir Alþingi í september árið 2020.
„Með skýrslunni var leitast við að draga saman upplýsingar um málefnið og setja þær fram á hlutlausan hátt. Í skýrslunni er ekki tekin afstaða til þess hvort dánaraðstoð eigi að leyfa og þá hvaða heldur er henni ætlað að vera grundvöllur frekari umræðu um slíka aðstoð,“ segir í svörum ráðherra.
Þar er rakið hvernig dánaraðstoð flokkast gróflega í fjóra flokka; líknarmeðferð, óbeina dánaraðstoð, læknisaðstoð við sjálfsvíg og beina dánaraðstoð eða líknardráp. Líknarmeðferð og óbein dánaraðstoð séu þegar heimilar á Íslandi og löglegar í flestum löndum.
Læknisaðstoð við sjálfsvíg og bein dánaraðstoð séu heimilar í Belgíu, Hollandi, Lúxemborg og Kanada og læknisaðstoð við sjálfsvíg í Finnlandi og Sviss.
Í svarinu er vitnað í fyrrnefnda skýrslu þar sem segir að umræða um dánaraðstoð sé skammt á veg komin á Íslandi þótt hún hefði aukist síðustu misseri.
„Haldnir hefðu verið fundir og málþing um efnið og kannanir gerðar á afstöðu heilbrigðisstarfsfólks. Aftur á móti þyrfti að gera mun viðameiri kannanir á afstöðu fleiri aðila eftir að fræðsla og umræða hefði átt sér stað og þekking aukist,“ segir í svörum ráðherra um niðurstöður skýrsluhöfunda.
Í svörum ráðherra segir að dánaraðstoð skiptist gróflega í fjóra flokka:
Líknarmeðferð (e. palliative care).
- Unnt er að beita henni einni og sér eða samhliða sjúkdómsmeðferð sem er lífslengjandi.
- Hefur það markmið að lina þjáningar og bæta lífsgæði sjúklings sem greinst hefur með alvarlegan lífsógnandi eða langvinnan sjúkdóm.
Óbein dánaraðstoð (e. passive euthanasia).
- Felst í meðvituðu athafnaleysi læknis sem veitir sjúklingi ekki þá meðferð sem gæti lengt líf hans.
- Undir óbeina dánaraðstoð fellur sá verknaður þegar lífsnauðsynlegri meðferð sjúklings er hætt eða sleppt án þess að láta sjúkling þjást.
- Réttur lögráða einstaklings til að hafna eða hætta læknismeðferð er almennt viðurkenndur sem einn grundvallarþáttur sjálfsákvörðunarréttar hans. Markmið óbeinnar dánaraðstoðar er því ekki að valda dauða sjúklings heldur að fara að vilja hans og leyfa dauðanum að hafa sinn gang. Ef vilji sjúklings liggur ekki fyrir er farið eftir ákveðnum ferlum.
Læknisaðstoð við sjálfsvíg (e. physician-assisted suicide).
- Felst í aðstoð læknis við að útvega sjúklingi efni og/eða tól sem sjúklingurinn notar sjálfur til að binda enda á líf sitt.
Bein dánaraðstoð eða líknardráp (e. active euthanasia, euthanasia).
- Felst í því að læknir eða annar heilbrigðisstarfsmaður gefur sjúklingi efni í þeim tilgangi að binda enda á þjáningu hans og ævidaga.
