Sjaldan býr einn þá tveir deila Elísabet Guðrúnar- og Jónsdóttir skrifar 27. apríl 2022 10:00 Hópbúseta, þegar margir aðilar sem eru ekki endilega tengdir fjölskylduböndum deila heimili að einhverju eða öllu leyti, hefur marga kosti fram yfir hefðbundna einangraða búsetu. Hún auðveldar fólki að deila kostnaði og eykur möguleika á samvinnu og félagslegum tengslum. Það getur verið hagkvæmt að deila rýmum og heimilistækjum auk þess sem það sparar pláss og minnkar sóun. Við þekkjum útfærslur á þessu nú þegar í takmarkaðri mynd, en í mörgum fjölbýlishúsum eru sameiginleg þvottahús og hjólageymslur. Fyrir utan það er búseta þar sem fólk deilir rýmum með öðrum vanalega hugsuð sem óákjósanlegt örþrifaráð fyrir lágtekjuhópa og nemendur, og er húsnæði því ekki hannað með slíkt í huga. Að deila rými með öðrum er ekki vandamálið Á langri þrautagöngu minni á leigumarkaði öðlaðist ég mikla reynslu af því að búa með öðru fólki, oft í þröngum og erfiðum aðstæðum. Erfiðleikarnir stöfuðu þó ekki af því að það væri á einhvern hátt slæmt að búa með öðrum. Vandamálin voru afurð þess að ekki er gert ráð fyrir hópbúsetu í samfélaginu. Ein algeng útfærsla hópbúsetu er herbergjaleiga þar sem svefnherbergi eru leigð stök til eins eða fleiri einstaklinga. Reynsla mín af því fyrirkomulagi er sú að oftast er baðherbergisaðstaða, sorptunnufjöldi, eldhússtærð og ískápapláss allt miðað út frá þörfum meðalstórrar barnafjölskyldu og dugir því ekki þeim fjölda fullorðinna einstaklinga sem deila heimilinu. Önnur útfærsla hópbúsetu sem ég hef kynnst er þegar hópur fólks leigir saman heila íbúð. Þar geta auðveldlega komið upp vandamál tengd því að einungis ein manneskja er ábyrg fyrir leigusamningnum, sem skapar mikið ójafnvægi í samvistinni ef aðilar eru ekki jafn samstíga og hjón með tvö komma eitt barn og hund. Svona þarf þetta ekki að vera. Hvar er fjölbreytnin? Eins og áður var nefnt þá þekkjum við sameiginleg þvottahús og hjólageymslur. Þegar ég bjó á Ásbrú kynntist ég annars konar sameiginlegu innirými í fjölbýli. Á jarðhæð blokkanna þar er salur sem tilheyrir öllum íbúum hússins. Þar geta börn leikið sér, afmælis- og fermingarveislur verið haldnar eða fólk hreinlega hangsað saman. Þetta opnaði huga minn fyrir því hvaða aðrir möguleikar gætu verið fýsilegir. Hvers vegna eru ekki fleiri leiðir til að búa en að leigja eða kaupa heila íbúð sem verður að innihalda allt? Af hverju eru ekki fleiri valkostir? Af hverju eru ekki til íbúðir hannaðar fyrir marga fullorðna til að deila heimilishaldi? Fjölbýlishús með litlum íbúðum en helling af sameiginlegu rými til tómstundaiðkunar og félagslífs, fyrir börn og fullorðin? Eða sameiginleg skrifstofu- og samvinnurými í fjölbýli? Hvað með fjölbýlishús þar sem er rekið mötuneyti, fyrir fólk sem vildi verja tíma sínum og kröftum öðruvísi en að sjá um matarinnkaup og matreiðslu? Hvað með vinnu-/verkstæðisaðstöðu fyrir lista- og handverksfólk í fjölbýli? Það ætti ekki að þurfa að vera lúxus einungis fyrir þau sem hafa kost á því að kaupa eign sem fylgir einkabílskúr. Þarf ekki að vera bara tímabundið úrræði Hópbúseta eins og hún birtist í samfélaginu í dag er hugsuð sem tímabundið úrræði til þess að fólk geti búið einhversstaðar á meðan það klárar nám eða kemst á betri stað fjárhagslega. Fyrirkomulagið er álitið óákjósanlegt og því eigi það að vera markmið allra í hópbúsetu að flytja í einangraða íbúð, rétt eins og það á að vera markmið allra á leigumarkaði að kaupa. Þetta þarf ekki að vera raunin, ef regluverk og húsnæði væri hannað með mismunandi búsetuform í huga þá væru þau ákjósanlegir valkostir. Ánægjulegt hefur verið að sjá nýlega uppbyggingu óhagnaðardrifinna leigufélaga, sem Reykjavíkurborg hefur lagt áherslu á samstarf við á kjörtímabilinu. Sú uppbygging er merki um að hér séu að verða til fleiri búsetuvalkostir, í formi öruggrar langtímaleigu, en það er ekki nóg. Það er stefna Pírata í Reykjavík að stuðla að fjölbreyttri húsnæðisuppbyggingu sem tekur mið af framtíðarmöguleikum og hentar þörfum mismunandi samfélagshópa, meðal annars með því að stuðla að möguleikum til hópbúsetu. Heimili framtíðarinnar eru allskonar Ljóst er að ýmsu þarf að breyta í regluverkinu til að frelsi fólk til að búa á óhefðbundinn hátt sé ekki skert. Ég fagnaði því ákaft þegar Björn Leví lagði fram tillögu um endurskoðun hjúskaparlaga. Ég vil kalla eftir endurskoðun á þeim með tilliti til fjölbreytni mannlífsins, ásamt endurskoðun á lögum um húsaleigu til að bæta réttarstöðu fólks á leigumarkaði. Við ættum að skoða byggingarreglugerðir með tilliti til möguleika á fjölbreyttari búsetuformum, svo húsnæðisuppbygging geti komið til móts við þarfir og langanir allra þeirra sem leita að húsnæði og lífsstíl við sitt hæfi. Lifnaðarhættir fólks hafa breyst og munu þróast áfram. Látum ekki regluverkið sitja eftir. Við eigum ekki öll að þurfa að troða okkur í sama mót ellegar fara torfærar krókaleiðir til að búa eins og við viljum. Fögnum fjölbreytileikanum og veitum fólki tækifæri til að blómstra á þann hátt sem það kýs. Höfundur er í fimmta sæti á lista Pírata í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Píratar Skoðun: Kosningar 2022 Reykjavík Borgarstjórn Húsnæðismál Fjölskyldumál Sveitarstjórnarkosningar 2022 Mest lesið Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir Skoðun Kæra unga móðir Jóna Þórey Pétursdóttir Skoðun Grípum tækifærin og sköpum bjartari framtíð Ísak Leon Júlíusson Skoðun Kosningar og ,ehf gatið‘ Róbert Farestveit Skoðun Vítahringur ofbeldis og áfalla Paola Cardenas Skoðun Er píparinn þinn skattsvikari? Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Að segja bara eitthvað Hulda María Magnúsdóttir Skoðun Frelsi til að búa þar sem þú vilt Sæunn Gísladóttir Skoðun Halldór 9.11.2024 Halldór Heilbrigð sál í hraustum líkama Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Er píparinn þinn skattsvikari? Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Frelsi til að búa þar sem þú vilt Sæunn Gísladóttir skrifar Skoðun Kosningar og ,ehf gatið‘ Róbert Farestveit skrifar Skoðun Grípum tækifærin og sköpum bjartari framtíð Ísak Leon Júlíusson skrifar Skoðun Kæra unga móðir Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Niðurskurðarhnífnum beitt á skólana Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Verði þitt val, svo á jörðu sem á himni Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Öryggis annarra vegna… Ingunn Björnsdóttir skrifar Skoðun Verðmæti leikskólans Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Vítahringur ofbeldis og áfalla Paola Cardenas skrifar Skoðun Heilbrigð sál í hraustum líkama Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Að segja bara eitthvað Hulda María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Litlu fyrirtækin – kerfishyggja og skattlagning Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Reiknileikni Sambandsins Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Vegurinn heim Tinna Rún Snorradóttir skrifar Skoðun Framsókn setur heimilin í fyrsta sæti Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Allt mannanna verk - orkuöryggi á Íslandi Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvert er planið? Þorleifur Hallbjörn Ingólfsson skrifar Skoðun Íslenskan heldur velli Stefán Atli Rúnarsson,Jóhann F K Arinbjarnarson skrifar Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við hinn sterka Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Ný gömul menntastefna Thelma Rut Haukdal Magnúsdóttir skrifar Skoðun Krafa um árangur í atvinnu- og samgöngumálum Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Viðreisn fjölskyldunnar Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Píratar standa með fólki í vímuefnavanda Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Lenda menn í fangelsi eftir misheppnaða skólagöngu? Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar Skoðun Andlát ungrar manneskju hefur gáruáhrif á allt samfélagið Sigurþóra Bergsdóttir skrifar Skoðun Báknið burt - hvaða bákn? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll börn! Gunnhildur Jakobsdóttir ,Kolbrún Kristínardóttir skrifar Sjá meira
Hópbúseta, þegar margir aðilar sem eru ekki endilega tengdir fjölskylduböndum deila heimili að einhverju eða öllu leyti, hefur marga kosti fram yfir hefðbundna einangraða búsetu. Hún auðveldar fólki að deila kostnaði og eykur möguleika á samvinnu og félagslegum tengslum. Það getur verið hagkvæmt að deila rýmum og heimilistækjum auk þess sem það sparar pláss og minnkar sóun. Við þekkjum útfærslur á þessu nú þegar í takmarkaðri mynd, en í mörgum fjölbýlishúsum eru sameiginleg þvottahús og hjólageymslur. Fyrir utan það er búseta þar sem fólk deilir rýmum með öðrum vanalega hugsuð sem óákjósanlegt örþrifaráð fyrir lágtekjuhópa og nemendur, og er húsnæði því ekki hannað með slíkt í huga. Að deila rými með öðrum er ekki vandamálið Á langri þrautagöngu minni á leigumarkaði öðlaðist ég mikla reynslu af því að búa með öðru fólki, oft í þröngum og erfiðum aðstæðum. Erfiðleikarnir stöfuðu þó ekki af því að það væri á einhvern hátt slæmt að búa með öðrum. Vandamálin voru afurð þess að ekki er gert ráð fyrir hópbúsetu í samfélaginu. Ein algeng útfærsla hópbúsetu er herbergjaleiga þar sem svefnherbergi eru leigð stök til eins eða fleiri einstaklinga. Reynsla mín af því fyrirkomulagi er sú að oftast er baðherbergisaðstaða, sorptunnufjöldi, eldhússtærð og ískápapláss allt miðað út frá þörfum meðalstórrar barnafjölskyldu og dugir því ekki þeim fjölda fullorðinna einstaklinga sem deila heimilinu. Önnur útfærsla hópbúsetu sem ég hef kynnst er þegar hópur fólks leigir saman heila íbúð. Þar geta auðveldlega komið upp vandamál tengd því að einungis ein manneskja er ábyrg fyrir leigusamningnum, sem skapar mikið ójafnvægi í samvistinni ef aðilar eru ekki jafn samstíga og hjón með tvö komma eitt barn og hund. Svona þarf þetta ekki að vera. Hvar er fjölbreytnin? Eins og áður var nefnt þá þekkjum við sameiginleg þvottahús og hjólageymslur. Þegar ég bjó á Ásbrú kynntist ég annars konar sameiginlegu innirými í fjölbýli. Á jarðhæð blokkanna þar er salur sem tilheyrir öllum íbúum hússins. Þar geta börn leikið sér, afmælis- og fermingarveislur verið haldnar eða fólk hreinlega hangsað saman. Þetta opnaði huga minn fyrir því hvaða aðrir möguleikar gætu verið fýsilegir. Hvers vegna eru ekki fleiri leiðir til að búa en að leigja eða kaupa heila íbúð sem verður að innihalda allt? Af hverju eru ekki fleiri valkostir? Af hverju eru ekki til íbúðir hannaðar fyrir marga fullorðna til að deila heimilishaldi? Fjölbýlishús með litlum íbúðum en helling af sameiginlegu rými til tómstundaiðkunar og félagslífs, fyrir börn og fullorðin? Eða sameiginleg skrifstofu- og samvinnurými í fjölbýli? Hvað með fjölbýlishús þar sem er rekið mötuneyti, fyrir fólk sem vildi verja tíma sínum og kröftum öðruvísi en að sjá um matarinnkaup og matreiðslu? Hvað með vinnu-/verkstæðisaðstöðu fyrir lista- og handverksfólk í fjölbýli? Það ætti ekki að þurfa að vera lúxus einungis fyrir þau sem hafa kost á því að kaupa eign sem fylgir einkabílskúr. Þarf ekki að vera bara tímabundið úrræði Hópbúseta eins og hún birtist í samfélaginu í dag er hugsuð sem tímabundið úrræði til þess að fólk geti búið einhversstaðar á meðan það klárar nám eða kemst á betri stað fjárhagslega. Fyrirkomulagið er álitið óákjósanlegt og því eigi það að vera markmið allra í hópbúsetu að flytja í einangraða íbúð, rétt eins og það á að vera markmið allra á leigumarkaði að kaupa. Þetta þarf ekki að vera raunin, ef regluverk og húsnæði væri hannað með mismunandi búsetuform í huga þá væru þau ákjósanlegir valkostir. Ánægjulegt hefur verið að sjá nýlega uppbyggingu óhagnaðardrifinna leigufélaga, sem Reykjavíkurborg hefur lagt áherslu á samstarf við á kjörtímabilinu. Sú uppbygging er merki um að hér séu að verða til fleiri búsetuvalkostir, í formi öruggrar langtímaleigu, en það er ekki nóg. Það er stefna Pírata í Reykjavík að stuðla að fjölbreyttri húsnæðisuppbyggingu sem tekur mið af framtíðarmöguleikum og hentar þörfum mismunandi samfélagshópa, meðal annars með því að stuðla að möguleikum til hópbúsetu. Heimili framtíðarinnar eru allskonar Ljóst er að ýmsu þarf að breyta í regluverkinu til að frelsi fólk til að búa á óhefðbundinn hátt sé ekki skert. Ég fagnaði því ákaft þegar Björn Leví lagði fram tillögu um endurskoðun hjúskaparlaga. Ég vil kalla eftir endurskoðun á þeim með tilliti til fjölbreytni mannlífsins, ásamt endurskoðun á lögum um húsaleigu til að bæta réttarstöðu fólks á leigumarkaði. Við ættum að skoða byggingarreglugerðir með tilliti til möguleika á fjölbreyttari búsetuformum, svo húsnæðisuppbygging geti komið til móts við þarfir og langanir allra þeirra sem leita að húsnæði og lífsstíl við sitt hæfi. Lifnaðarhættir fólks hafa breyst og munu þróast áfram. Látum ekki regluverkið sitja eftir. Við eigum ekki öll að þurfa að troða okkur í sama mót ellegar fara torfærar krókaleiðir til að búa eins og við viljum. Fögnum fjölbreytileikanum og veitum fólki tækifæri til að blómstra á þann hátt sem það kýs. Höfundur er í fimmta sæti á lista Pírata í Reykjavík.
Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir Skoðun
Skoðun Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við hinn sterka Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir Skoðun