Ísland getur stutt rannsókn á stríðsglæpum Rússlands Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar 26. mars 2022 13:01 Enginn vafi leikur á því í mínum huga að rússneski herinn fremur stríðsglæpi í Úkraínu. Jens Stoltenberg, framkvæmdastjóri NATO, hefur sagt sannanir fyrir að rússneski herinn hafi beitt klasasprengjum. Notkun slíkra vopna er bönnuð samkvæmt Genfarsamningunum. Ursula von der Leyen, forseti framkvæmdastjórnar ESB, kallaði fljótlega eftir upphaf innrásarinnar eftir að stríðsglæpir Rússa yrðu rannsakaðir. Síðast en ekki síst hefur Karim A.A. Khan, saksóknari hjá Alþjóðlega sakamáladómstólnum, sagt ástæðu til að ætla að stríðsglæpir hafi verið framdir af hálfu rússneska hersins í Úkraínu. Í samræmi við það lýsti saksóknarinn því yfir þann 28. febrúar að rannsókn vegna stöðunnar í Úkraínu væri hafin. Á fyrstu dögum marsmánaðar höfðu 39 aðildarríki vísað aðstæðum í Úkraínu til saksóknara og óskað eftir að saksóknari hæfi rannsókn og öflun sönnunargagna þá þegar. Ísland var þar á meðal. Þessi samstaða er án fordæma af hálfu aðildarríkja dómstólsins. Þingsályktunartillaga um viðbótarframlag Íslands Ég lagði í liðinni viku fram þingsályktunartillögu á Alþingi um að utanríkisráðherra veiti 10 milljón króna sérstakt viðbótarframlag til Alþjóðlega sakamáladómstólsins í Haag vegna innrásar Rússlands í Úkraínu. Það gerði ég eftir að hafa séð fréttir af ákalli saksóknarans við dómstólinn um að aðildarríki dómstólsins styðji þessa rannsókn með viðbótarframlögum og öðrum stuðningi og eftir að hafa lesið fréttir af því að Litháen ætli að leggja til sérstakt fjárframlag sem nemur um 15 milljón kr. Samhliða biðlaði Litháen til annarra ríkja um leggja rannsókninni lið með þessum hætti. Hér er um að ræða táknrænt viðbótarframlag. Bretland hefur einnig svarað kallinu og gefið vilyrði fyrir sérstökum fjárframlögum og öðrum stuðningi við rannsóknina. Frjáls viðbótarframlög eru til marks um þá afstöðu að þeir sem fremja stríðsglæpi sæti ábyrgð. Ísland getur gert meira í þágu rannsóknarinnar og farið að fordæmi Svía. Við getum boðið því fólki sem hingað kemur frá Úkraínu að segja frá reynslu sinni, skrásett sögur þeirra og þannig mögulega aflað sönnunargagna. Þeir sem fremja stríðsglæpi sæti ábyrgð Alþjóðlegi sakamáladómstóllinn (e. International Criminal Court - ICC) er fyrsti varanlegi alþjóðlegi sakamáladómstóllinn sem stofnaður var til þess að taka á alvarlegum brotum sem varða alþjóðasamfélagið. Dómstóllinn rekur upphaf sitt til 7. júlí 1998 þegar samkomulag 120 ríkja náðist um Rómarsamþykktina svokölluðu, en það er stofnskjal Alþjóðlega sakamáladómstólsins. Rómarsamþykktin tók svo gildi 1. júlí 2002 þegar 60 ríki höfðu fullgilt hana. Ísland varð tíunda ríkið til þess að fullgilda samþykktina. Ísland hefur þannig frá upphafi staðið með þeim grundvallargildum sem búa að baki stofnun dómstólsins.Eitt meginmarkmið dómstólsins er að þeir aðilar sem gerast sekir um alvarlegustu glæpina gegn almennum borgurum sæti ábyrgð. Undir lögsögu dómstólsins stríðsglæpir, hópmorð, glæpir gegn mannúð og glæpir gegn friði.Fámenn þjóð getur beitt rödd sinniNúna er ríkt tilefni fyrir Ísland til að stíga mikilvægt og um leið táknrænt skref með sérstöku fjárframlagi til að styðja rannsókn á brotum rússneska hersins í Úkraínu. Með því getur fámenn þjóð sýnt sterka afstöðu með grundvallarréttindum hins almenna borgara á stríðstímum. Saksóknarinn sem fer með rannsóknina hefur lagt áherslu á þau augljósu sannindi að þegar árásum er vísvitandi beitt að óbreyttum borgurum þá sé það glæpur. Og dæmin af stríðsglæpum blasa því miður við okkur.Viðbrögð Alþingis við þessari tillögu hafa verið sterk og við erum 30 þingmenn sem að henni stöndum, úr öllum flokki á Alþingi. Þar að baki eru allir þingmenn úr þingflokkum Viðreisnar, Samfylkingar, Flokks fólksins og Pírata og að auki þingmenn úr þingflokkum Sjálfstæðisflokks, Vinstri grænna, Framsóknar og Miðflokks. Það skiptir máli. Það er ósk mín að þessi tillaga verði samþykkt sem fyrst. Á tímum sem þessum skiptir öllu að afstaðan sé skýr og að hún birtist alls staðar þar sem ætla má að boðskapurinn heyrist og skiljist.Ég er stolt af því að Ísland hafi tekið þátt í efnahagsaðgerðum og þeim á að halda áfram af fullum þunga. Stolt af viðbrögðum hvað varðar fólk sem hingað kemur frá Úkraínu. Ísland getur að sama skapi svarað ákalli saksóknara sem rannsakar núna stríðsglæpi Rússlands í Úkraínu. Fámenn þjóð eins og Ísland getur með þessu framlagi lagt lóð á vogarskálarnar. Rannsókn á stríðsglæpum rússneska hersins í Úkraínu er til marks um að alþjóðasamfélagið ætli sér ekki aðeins að fordæma stríðsglæpi heldur að slík brot hafi afleiðingar af hálfu alþjóðasamfélagsins. Það er afstaða sem hefur áhrif til framtíðar.Höfundur er þingmaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Innrás Rússa í Úkraínu Viðreisn Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Flóttafólk á Íslandi Mest lesið Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Sjá meira
Enginn vafi leikur á því í mínum huga að rússneski herinn fremur stríðsglæpi í Úkraínu. Jens Stoltenberg, framkvæmdastjóri NATO, hefur sagt sannanir fyrir að rússneski herinn hafi beitt klasasprengjum. Notkun slíkra vopna er bönnuð samkvæmt Genfarsamningunum. Ursula von der Leyen, forseti framkvæmdastjórnar ESB, kallaði fljótlega eftir upphaf innrásarinnar eftir að stríðsglæpir Rússa yrðu rannsakaðir. Síðast en ekki síst hefur Karim A.A. Khan, saksóknari hjá Alþjóðlega sakamáladómstólnum, sagt ástæðu til að ætla að stríðsglæpir hafi verið framdir af hálfu rússneska hersins í Úkraínu. Í samræmi við það lýsti saksóknarinn því yfir þann 28. febrúar að rannsókn vegna stöðunnar í Úkraínu væri hafin. Á fyrstu dögum marsmánaðar höfðu 39 aðildarríki vísað aðstæðum í Úkraínu til saksóknara og óskað eftir að saksóknari hæfi rannsókn og öflun sönnunargagna þá þegar. Ísland var þar á meðal. Þessi samstaða er án fordæma af hálfu aðildarríkja dómstólsins. Þingsályktunartillaga um viðbótarframlag Íslands Ég lagði í liðinni viku fram þingsályktunartillögu á Alþingi um að utanríkisráðherra veiti 10 milljón króna sérstakt viðbótarframlag til Alþjóðlega sakamáladómstólsins í Haag vegna innrásar Rússlands í Úkraínu. Það gerði ég eftir að hafa séð fréttir af ákalli saksóknarans við dómstólinn um að aðildarríki dómstólsins styðji þessa rannsókn með viðbótarframlögum og öðrum stuðningi og eftir að hafa lesið fréttir af því að Litháen ætli að leggja til sérstakt fjárframlag sem nemur um 15 milljón kr. Samhliða biðlaði Litháen til annarra ríkja um leggja rannsókninni lið með þessum hætti. Hér er um að ræða táknrænt viðbótarframlag. Bretland hefur einnig svarað kallinu og gefið vilyrði fyrir sérstökum fjárframlögum og öðrum stuðningi við rannsóknina. Frjáls viðbótarframlög eru til marks um þá afstöðu að þeir sem fremja stríðsglæpi sæti ábyrgð. Ísland getur gert meira í þágu rannsóknarinnar og farið að fordæmi Svía. Við getum boðið því fólki sem hingað kemur frá Úkraínu að segja frá reynslu sinni, skrásett sögur þeirra og þannig mögulega aflað sönnunargagna. Þeir sem fremja stríðsglæpi sæti ábyrgð Alþjóðlegi sakamáladómstóllinn (e. International Criminal Court - ICC) er fyrsti varanlegi alþjóðlegi sakamáladómstóllinn sem stofnaður var til þess að taka á alvarlegum brotum sem varða alþjóðasamfélagið. Dómstóllinn rekur upphaf sitt til 7. júlí 1998 þegar samkomulag 120 ríkja náðist um Rómarsamþykktina svokölluðu, en það er stofnskjal Alþjóðlega sakamáladómstólsins. Rómarsamþykktin tók svo gildi 1. júlí 2002 þegar 60 ríki höfðu fullgilt hana. Ísland varð tíunda ríkið til þess að fullgilda samþykktina. Ísland hefur þannig frá upphafi staðið með þeim grundvallargildum sem búa að baki stofnun dómstólsins.Eitt meginmarkmið dómstólsins er að þeir aðilar sem gerast sekir um alvarlegustu glæpina gegn almennum borgurum sæti ábyrgð. Undir lögsögu dómstólsins stríðsglæpir, hópmorð, glæpir gegn mannúð og glæpir gegn friði.Fámenn þjóð getur beitt rödd sinniNúna er ríkt tilefni fyrir Ísland til að stíga mikilvægt og um leið táknrænt skref með sérstöku fjárframlagi til að styðja rannsókn á brotum rússneska hersins í Úkraínu. Með því getur fámenn þjóð sýnt sterka afstöðu með grundvallarréttindum hins almenna borgara á stríðstímum. Saksóknarinn sem fer með rannsóknina hefur lagt áherslu á þau augljósu sannindi að þegar árásum er vísvitandi beitt að óbreyttum borgurum þá sé það glæpur. Og dæmin af stríðsglæpum blasa því miður við okkur.Viðbrögð Alþingis við þessari tillögu hafa verið sterk og við erum 30 þingmenn sem að henni stöndum, úr öllum flokki á Alþingi. Þar að baki eru allir þingmenn úr þingflokkum Viðreisnar, Samfylkingar, Flokks fólksins og Pírata og að auki þingmenn úr þingflokkum Sjálfstæðisflokks, Vinstri grænna, Framsóknar og Miðflokks. Það skiptir máli. Það er ósk mín að þessi tillaga verði samþykkt sem fyrst. Á tímum sem þessum skiptir öllu að afstaðan sé skýr og að hún birtist alls staðar þar sem ætla má að boðskapurinn heyrist og skiljist.Ég er stolt af því að Ísland hafi tekið þátt í efnahagsaðgerðum og þeim á að halda áfram af fullum þunga. Stolt af viðbrögðum hvað varðar fólk sem hingað kemur frá Úkraínu. Ísland getur að sama skapi svarað ákalli saksóknara sem rannsakar núna stríðsglæpi Rússlands í Úkraínu. Fámenn þjóð eins og Ísland getur með þessu framlagi lagt lóð á vogarskálarnar. Rannsókn á stríðsglæpum rússneska hersins í Úkraínu er til marks um að alþjóðasamfélagið ætli sér ekki aðeins að fordæma stríðsglæpi heldur að slík brot hafi afleiðingar af hálfu alþjóðasamfélagsins. Það er afstaða sem hefur áhrif til framtíðar.Höfundur er þingmaður Viðreisnar.
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun