Vakandi fólk, virkt lýðræði Arnar Þór Jónsson skrifar 1. febrúar 2022 09:00 Að ytri ásýnd stendur lýðræðið óhaggað: Við erum með löggjafarþing, ríkisstjórn og dómstóla, stjórnarskrárfestu, lög sem verja eignarrétt, mannréttindasáttmála, fjölmiðla sem státa sig af mikilvægu lýðræðislegu hlutverki og sennilega eitt hæsta hlutfall lögfræðinga miðað við höfðatölu. Þessar stoðir hafa þó ekki reynst jafn traustar og vonast var til. Á tveimur árum hefur orðið ískyggileg umbreyting á stjórnarfarinu og þrengt hefur verið að ferðafrelsi, fundafrelsi, tjáningarfrelsi, yfirráðum yfir eigin líkama o.fl. Eins og hendi væri veifað hafa völd og áhrif verið afhent sérfræðingum, sem tala máli „vísindanna“ og virðast gegna einhvers konar presthlutverki gagnvart þeim sem segjast „trúa á vísindin“. Kennivaldið er slíkt að kjörnir fulltrúar telja sér vænlegast að hlýða og fylgja fyrirmælum sérfræðinganna. Góð ráðgjöf? Eftir því sem liðið hefur á tímabil þessara nýju stjórnarhátta hefur komið æ betur í ljós að hinir nýju og ólýðræðislega útvöldu „leiðtogar“ okkar hafa ekki haft eins skýra sýn út úr þokunni og þeir vildu vera láta. Bóluefnin dugðu ekki til að stöðva útbreiðslu kórónaveirunnar (C19). Bólusettir smitast af C19 og smita aðra. Bólusettir eru lagðir inn á sjúkrahús og í minnihluta tilvika deyja bólusettir. Bóluefni þessi tryggja m.ö.o. ekki ónæmi og virðast hafa aukaverkanir langt umfram þekkt, eldri bóluefni. Í útvarpsþættinum Sprengisandi 19. desember sl. vék Tómas Guðbjartsson læknir sér undan því að svara spurningu minni um hvort bóluefnin gegn C19 væru örugg og árangursrík. Ef einhver læknir treystir sér til að lýsa því opinberlega yfir er hér með kallað eftir því. Ráðgjöf sóttvarnalæknis virðist í veigamiklum atriðum hafa vikið frá grunnviðmiði læknisfræðinnar um einstaklingsmiðaða meðferð. Bólusetning barna er t.d. ekki ráðlögð í Svíþjóð. Ein sprauta reyndist ekki duga eins og ætlað var. Nú undirbúa menn víða fjórðu sprautuna. Þegar tví- og þríbólusett fólk sem sannanlega hefur smitast af tví- og þrísprautuðum krefst þess að óbólusettir verði sviptir borgaralegum réttindum, þá er tímabært að skerpa á rökhugsun. Eru slíkar réttindaskerðingar réttlætanlegar þegar um er að ræða efni sem gera ekki annað en að draga úr einkennum? Svar mitt er nei. Slík viðbrögð eru langt umfram meðalhóf. Þrátt fyrir upplýsingar um háan meðalaldur látinna og lágt dánarhlutfall þeirra sem hafa greinst með C19 hérlendis (minna en 0,1%) hafa fjölmiðlar haldið uppi linnulausum hræðsluáróðri. Samkvæmt frétt Daily Telegraph 29. janúar sl. mun fjöldi andláta í Bretlandi vegna truflunar á læknismeðferð hafa fjórfaldast í fyrstu umferð lokana (e. lockdown) þar í landi. Þótt enn skorti gögn um slíkt hérlendis liggur fyrir ofbeldi gegn börnum hefur aukist sl. 2 ár, sem og geðraskanir, vímuefnaneysla o.fl. Ráðgjöf sérfræðinganna hefur samkvæmt framansögðu reynst alvarlega gölluð og hefur mögulega valdið tjóni umfram þann ávinning sem henni var ætlað að skila. Frammi fyrir þessu er brýnt að staldra við og viðurkenna að þetta stjórnarfar er í grunninn ólýðræðislegt, brýtur gegn stjórnskipun Íslands og yfirstígur mörk alls meðalhófs. Kjósendur hafa ekki samþykkt stjórnarhætti sem grundvallast á reglum sem settar eru án lýðræðislegrar umræðu og framkalla ábyrgðarlausa og vélræna stjórn landsmála. Ein alvarlegasta hliðarverkunin er þessi: Þegar stjórnað er með tilskipunum en ekki almennum lögum er auðveldara að mismuna fólki. Embættismönnum er þá falið að úthluta undanþágum og leyfum. Þar opinberast fljótt greinarmunur á valdhöfum sjálfum og vinum þeirra annars vegar og almenningi hins vegar. Varhugaverð þróun Í framkvæmd hefur Alþingi verið gert áhrifalaust. Nýtt stjórnarfar hefur í reynd verið innleitt þegjandi og hljóðalaust, án þess að fjölmiðlar, fræðimenn, lögfræðingar eða aðrir hafi veitt viðeigandi viðnám. Í stað þingræðis búum við nú við sérfræðingaræði. Í stað laga er stjórnað með fyrirmælum. Eldri viðmið um temprað ríkisvald hafa vikið fyrir kennivaldi sem ekkert virðist mega tempra. Sóttvarnalög hafa verið notuð til yfirtrompa stjórnarskrá. Rörsýn á eitt svið hefur leyst heildarsýn af hólmi. Stjórnmálin hafa verið aftengd jafnvægisstillingar-hlutverki sínu. Áherslan hefur færst frá almennum réttindum yfir á sérréttindi. Stjórnskipunarhefðum hefur verið ýtt til hliðar með vísan til neyðarástands sem nú er ekki sjáanlegt. Ný valdastétt er að stíga fram, sem virðist líta svo á að hlutverk þeirra sé að drottna yfir almenningi, en ekki að þjóna almenningi. Ískyggilegast af öllu er þó kannski þetta: Sama mynstur má greina um víða veröld. Lýðræðisleg stjórnskipun veikist með hverjum deginum. Fjölmiðlar hafa ekki staðið undir væntingum. Dómstólar hafa varpað frá sér aðhaldshlutverki sínu með því ýmist að játa valdhöfum „svigrúm“ eða vakta ekki eigin tölvukerfi og láta tímafresti renna út án þess að leysa út brýnum álitaefnum, sbr. Lrd. í máli 805/2021. Vítahringur er orðinn til: Valdhafar ala á ótta - óttinn kallar á aðgerðir - aðgerðir skapa vinsældir sem hvetja valdhafa til að viðhalda óttanum. Þaggað er niður í mótmælum með því að úthluta styrkjum (gulrót) og hóta frelsisskerðingum (svipa). Ekki er gott að spá fyrir um afleiðingarnar í bráð og lengd. Helsta vonin er þó sú að fólk taki ábyrgð á lýðræðinu, kalli valdhafa til ábyrgðar, krefjist þess að fá að stjórna sér sjálft og standi gegn því að stjórnvöld seilist of langt í valdbeitingu. Alþingi, sem skipað er þjóðkjörnum fulltrúum, verður að stíga hér inn og gæta hagsmuna borgaranna með öllu því valdi og öllum þeim leiðum sem Alþingi eru færar. Þingmönnum ber skylda til að vera rödd borgaranna og nota þá rödd til að verja réttindi þeirra og frelsi. Áskorun Engin brýn nauðsyn krefst nú opinberra sóttvarnaráðstafana. Áframhaldandi og nýjar frelsisskerðandi aðgerðir stjórnvalda jafngilda nú lögleysu. Sjálfstæðisflokknum ber að rjúfa þetta ástand nú þegar. Að öðrum kosti er höggvið á lýðræðislegar rætur flokksins og trúverðugleika fórnað. Í ljósi alls framanritaðs og til að draga úr líkum á síðari endurtekningum hef ég lagt til að Sjálfstæðismenn standi fyrir kynningar-, funda- og fræðsluherferð um grundvallaratriði lýðræðislegs stjórnarfar og kalli almenning til virkari þátttöku í borgaralegu samfélagi. Geti ég orðið að liði í því sambandi skal ég með gleði ferðast hvert á land sem er. Höfundur er lögmaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Arnar Þór Jónsson Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Mest lesið Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Leiðtogi sem nær árangri Birkir Jón Jónsson Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Skoðun Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Sjá meira
Að ytri ásýnd stendur lýðræðið óhaggað: Við erum með löggjafarþing, ríkisstjórn og dómstóla, stjórnarskrárfestu, lög sem verja eignarrétt, mannréttindasáttmála, fjölmiðla sem státa sig af mikilvægu lýðræðislegu hlutverki og sennilega eitt hæsta hlutfall lögfræðinga miðað við höfðatölu. Þessar stoðir hafa þó ekki reynst jafn traustar og vonast var til. Á tveimur árum hefur orðið ískyggileg umbreyting á stjórnarfarinu og þrengt hefur verið að ferðafrelsi, fundafrelsi, tjáningarfrelsi, yfirráðum yfir eigin líkama o.fl. Eins og hendi væri veifað hafa völd og áhrif verið afhent sérfræðingum, sem tala máli „vísindanna“ og virðast gegna einhvers konar presthlutverki gagnvart þeim sem segjast „trúa á vísindin“. Kennivaldið er slíkt að kjörnir fulltrúar telja sér vænlegast að hlýða og fylgja fyrirmælum sérfræðinganna. Góð ráðgjöf? Eftir því sem liðið hefur á tímabil þessara nýju stjórnarhátta hefur komið æ betur í ljós að hinir nýju og ólýðræðislega útvöldu „leiðtogar“ okkar hafa ekki haft eins skýra sýn út úr þokunni og þeir vildu vera láta. Bóluefnin dugðu ekki til að stöðva útbreiðslu kórónaveirunnar (C19). Bólusettir smitast af C19 og smita aðra. Bólusettir eru lagðir inn á sjúkrahús og í minnihluta tilvika deyja bólusettir. Bóluefni þessi tryggja m.ö.o. ekki ónæmi og virðast hafa aukaverkanir langt umfram þekkt, eldri bóluefni. Í útvarpsþættinum Sprengisandi 19. desember sl. vék Tómas Guðbjartsson læknir sér undan því að svara spurningu minni um hvort bóluefnin gegn C19 væru örugg og árangursrík. Ef einhver læknir treystir sér til að lýsa því opinberlega yfir er hér með kallað eftir því. Ráðgjöf sóttvarnalæknis virðist í veigamiklum atriðum hafa vikið frá grunnviðmiði læknisfræðinnar um einstaklingsmiðaða meðferð. Bólusetning barna er t.d. ekki ráðlögð í Svíþjóð. Ein sprauta reyndist ekki duga eins og ætlað var. Nú undirbúa menn víða fjórðu sprautuna. Þegar tví- og þríbólusett fólk sem sannanlega hefur smitast af tví- og þrísprautuðum krefst þess að óbólusettir verði sviptir borgaralegum réttindum, þá er tímabært að skerpa á rökhugsun. Eru slíkar réttindaskerðingar réttlætanlegar þegar um er að ræða efni sem gera ekki annað en að draga úr einkennum? Svar mitt er nei. Slík viðbrögð eru langt umfram meðalhóf. Þrátt fyrir upplýsingar um háan meðalaldur látinna og lágt dánarhlutfall þeirra sem hafa greinst með C19 hérlendis (minna en 0,1%) hafa fjölmiðlar haldið uppi linnulausum hræðsluáróðri. Samkvæmt frétt Daily Telegraph 29. janúar sl. mun fjöldi andláta í Bretlandi vegna truflunar á læknismeðferð hafa fjórfaldast í fyrstu umferð lokana (e. lockdown) þar í landi. Þótt enn skorti gögn um slíkt hérlendis liggur fyrir ofbeldi gegn börnum hefur aukist sl. 2 ár, sem og geðraskanir, vímuefnaneysla o.fl. Ráðgjöf sérfræðinganna hefur samkvæmt framansögðu reynst alvarlega gölluð og hefur mögulega valdið tjóni umfram þann ávinning sem henni var ætlað að skila. Frammi fyrir þessu er brýnt að staldra við og viðurkenna að þetta stjórnarfar er í grunninn ólýðræðislegt, brýtur gegn stjórnskipun Íslands og yfirstígur mörk alls meðalhófs. Kjósendur hafa ekki samþykkt stjórnarhætti sem grundvallast á reglum sem settar eru án lýðræðislegrar umræðu og framkalla ábyrgðarlausa og vélræna stjórn landsmála. Ein alvarlegasta hliðarverkunin er þessi: Þegar stjórnað er með tilskipunum en ekki almennum lögum er auðveldara að mismuna fólki. Embættismönnum er þá falið að úthluta undanþágum og leyfum. Þar opinberast fljótt greinarmunur á valdhöfum sjálfum og vinum þeirra annars vegar og almenningi hins vegar. Varhugaverð þróun Í framkvæmd hefur Alþingi verið gert áhrifalaust. Nýtt stjórnarfar hefur í reynd verið innleitt þegjandi og hljóðalaust, án þess að fjölmiðlar, fræðimenn, lögfræðingar eða aðrir hafi veitt viðeigandi viðnám. Í stað þingræðis búum við nú við sérfræðingaræði. Í stað laga er stjórnað með fyrirmælum. Eldri viðmið um temprað ríkisvald hafa vikið fyrir kennivaldi sem ekkert virðist mega tempra. Sóttvarnalög hafa verið notuð til yfirtrompa stjórnarskrá. Rörsýn á eitt svið hefur leyst heildarsýn af hólmi. Stjórnmálin hafa verið aftengd jafnvægisstillingar-hlutverki sínu. Áherslan hefur færst frá almennum réttindum yfir á sérréttindi. Stjórnskipunarhefðum hefur verið ýtt til hliðar með vísan til neyðarástands sem nú er ekki sjáanlegt. Ný valdastétt er að stíga fram, sem virðist líta svo á að hlutverk þeirra sé að drottna yfir almenningi, en ekki að þjóna almenningi. Ískyggilegast af öllu er þó kannski þetta: Sama mynstur má greina um víða veröld. Lýðræðisleg stjórnskipun veikist með hverjum deginum. Fjölmiðlar hafa ekki staðið undir væntingum. Dómstólar hafa varpað frá sér aðhaldshlutverki sínu með því ýmist að játa valdhöfum „svigrúm“ eða vakta ekki eigin tölvukerfi og láta tímafresti renna út án þess að leysa út brýnum álitaefnum, sbr. Lrd. í máli 805/2021. Vítahringur er orðinn til: Valdhafar ala á ótta - óttinn kallar á aðgerðir - aðgerðir skapa vinsældir sem hvetja valdhafa til að viðhalda óttanum. Þaggað er niður í mótmælum með því að úthluta styrkjum (gulrót) og hóta frelsisskerðingum (svipa). Ekki er gott að spá fyrir um afleiðingarnar í bráð og lengd. Helsta vonin er þó sú að fólk taki ábyrgð á lýðræðinu, kalli valdhafa til ábyrgðar, krefjist þess að fá að stjórna sér sjálft og standi gegn því að stjórnvöld seilist of langt í valdbeitingu. Alþingi, sem skipað er þjóðkjörnum fulltrúum, verður að stíga hér inn og gæta hagsmuna borgaranna með öllu því valdi og öllum þeim leiðum sem Alþingi eru færar. Þingmönnum ber skylda til að vera rödd borgaranna og nota þá rödd til að verja réttindi þeirra og frelsi. Áskorun Engin brýn nauðsyn krefst nú opinberra sóttvarnaráðstafana. Áframhaldandi og nýjar frelsisskerðandi aðgerðir stjórnvalda jafngilda nú lögleysu. Sjálfstæðisflokknum ber að rjúfa þetta ástand nú þegar. Að öðrum kosti er höggvið á lýðræðislegar rætur flokksins og trúverðugleika fórnað. Í ljósi alls framanritaðs og til að draga úr líkum á síðari endurtekningum hef ég lagt til að Sjálfstæðismenn standi fyrir kynningar-, funda- og fræðsluherferð um grundvallaratriði lýðræðislegs stjórnarfar og kalli almenning til virkari þátttöku í borgaralegu samfélagi. Geti ég orðið að liði í því sambandi skal ég með gleði ferðast hvert á land sem er. Höfundur er lögmaður.
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun