Hvert viljum við stefna? Stefán Páll Páluson skrifar 9. september 2021 18:00 Það er hörmuleg nálgun á samfélagsleg vandamál að tala bara um hluta af því og benda á hluta samfélagsins sem sökudólg. Það hefur alls staðar gefist illa því það elur á fordómum og hatri gagnvart þeim hópi sem er úthrópaður, klýfur samfélög og sundrar þeim sem ættu að taka höndum saman um að leysa úr vandamálinu. Hér eru nokkrar staðreyndir um ofbeldi og kyn: Karlmenn eru mun oftar gerendur í ofbeldisglæpum en konur. Karlmenn eru þrisvar sinnum líklegri til að verða þolendur alvarlegs ofbeldis en konur. Þegar um ofbeldi í nánum samböndum er að ræða eru konur jafn líklegar til að beita ofbeldi og karlmenn. Vegna aflsmunar er algengara að konur verði fyrir alvarlegu líkamlegu ofbeldi í nánum samböndum. Rannsóknir á þessu sviði hafa síðustu ár bent á að það er ekki bara líkamlegt eða kynferðislegt ofbeldi sem er "alvarlegt". Andlegt og tilfinningalegt ofbeldi brýtur niður mörk hvers einstaklings hvers kyns sem hann er og getur valdið varanlegum skaða. Það virðist því vera að flestir karlar séu ekkert frekar ofbeldisfullir en konur en að þeir sem beita ofbeldi geri mikið af því. Einnig að þrefalt fleiri karlmenn verði fyrir ofbeldi þessara karlmanna en konur. Af þessu leiðir að kyn er ekki raunveruleg forsenda þess þegar leitað er orsaka fyrir ofbeldi nánum samböndum en að tiltölulega lítill hópur karlmanna eru mun líklegri en konur og langflestir karlar til að beita ofbeldi. Þarna erum við komin að kjarna málsins og þarna þarf að skoða með vísindalegum hætti hvað það er sem ýtir undir ofbeldi þessara karlmanna. Rannsóknir sýna að alvarlegir ofbeldisglæpir karlmanna eiga sér yfirleitt rót í aðstæðum þessara einstaklinga, vímuefnanotkun, geðsjúkdóma og valdabaráttu innan hóps s.s. glæpagengja. Að klína aðstæðum þessara fáu einstaklinga á helming mannkyns sem "eiginleikum" þeirra er ómálefnalegt og rangt og ber keim af hatursorðræðu. Á móti rís upp jafn hatursfull orðræða í garð kvenna. Eins konar kynjahatur eða kynjaníð á báða bóga. Hinn raunverulegi óvinur gleymist, sem er ofbeldið sjálft, hver svo sem fremur það. Fólk skiptir sér upp í fylkingar, vinir, systur og bræður rjúfa vinabönd og samstöðu vegna árása sem ganga á báða bóga og gera varpa skömm á einstaklinga vegna kyns þeirra. Þetta er skaðlegt fyrir alla, þolendur og gerendur hvers kyns sem þeir eru. Af hverju er þetta þá svona? Af hverju ríkir þöggun um helming ofbeldis nánum samböndum? Af hverju gengur hin feminiska barátta gegn ofbeldi aðeins út á að uppræta ofbeldi karla og að eigna karlkyninu hugtakið "ofbeldi"? "Follow the money" er stundum góð leið til að skoða hver hefur hag af einhverju tilteknu ástandi. Ljóst er að baráttan gegn ofbeldi á konum er milljarða dollara iðnaður í heiminum. Það skiptir engu máli þótt allar tölur sýni að þrisvar sinnum fleiri karlar séu drepnir en konur (stríð ekki með talin). Peningurinn er í að vernda konur (og börn, en þá og því aðeins að gerandinn sé karl(sem er ekki rétt ) Sú staðreynd að kynin beita ofbeldi í sama mæli í nánum samböndum er algjörlega þögguð í hel. Umtalsverðir peningar eru settir í að hjálpa helmingi þolenda, konum. Ekkert eftirlit er með því hvernig þeim fjármunum er varið þegar um er að ræða stofnanir sem eru skráðar sem sjálfseignarstofnanir. Þær þurfa ekki að skila ársreikningum og njóta gríðarlegs velvilja og stuðnings í samfélaginu fyrir störf sín. Margir hafa þó bent á að það sé ekki heppilegt að baráttan gegn ofbeldi og stuðningur við þolendur af öllum kynjum sé hafður í höndum hjálparsamtaka sem eiga allt sitt undir því að ofbeldi haldi áfram að vera vandamál án þess að vera með raunverulega lausn við því. Þegar hjálparsamtök eiga fjárhagslega allt undir því að neyðin sé stór er freistingin mikil að hunsa þann hluta af verkefninu sem nýtur minni samúðar og leggja allt kapp á þann hluta vandans sem vekur samúð. Ofbeldi gegn konum og börnum (nema gerandinn sé kona, þá er ekkert vandamál og hún væntanlega kúguð að þeirra mati) Samúðinni er komið á framfæri í gegnum fjölmiðla sem í dag eiga nánast allir allt sitt undir auglýsingatekjum. Freistnivandinn er mikill að búa til fréttir sem hitta okkur lesendur í hjartað í staðinn fyrir að komast að kjarna málsins og skrifa frétt um það. Samtök, hópar og samfélög sem nálgast ofbeldi í nánum samböndum með því að afneita helmingnum af því og varpa sök á fólk á grundvelli kyns þess er ekki bara á villigötum heldur er það hatursfullt. Það gerir baráttunni gegn ofbeldi í nánum samböndum ekkert gagn en þvert á móti mikið ógagn því það tvístrar samstöðu fólks gegn ofbeldi í nánum samböndum. Samfélag sem notar þá staðreynd að karlar bæði beita oftar og verða oftar fyrir ofbeldi en konur til að smána karla fyrir kyn sitt er líka bæði á villigötum og hatursfullt í garð karla. Sumir sjúkdómar leggjast mismunandi á fólk eftir kyni þess. Fyrir því geta bæði verið líkamlegar og félagsfræðilegar ástæður. Engum dytti í hug að hæðast að konum eða körlum fyrir að greinast með sjúkdóm. Það er eins með ofbeldi. Ástæðurnar fyrir því eru margvíslegar og kyn er bara ein forsenda af mörgum. Það er því kolröng og hættuleg nálgun að láta eins og vandamálið séu karlar og karllæg menning. Eitruð menning - sem ætti ekki að eigna neinum hópi í samfélaginu því það er fordómafullt og meiðandi - er hluti af vandamálinu. Er til eitruð menning þar sem karlar/strákar ala á fordómum og niðurlægjandi hugmyndum um konur? Já, ekki nokkur spurning og hana ber að uppræta. Er sanngjarnt að klína þeirri menningu á karlkynið í heild og eigna hverjum strák/karli eitrað grunneðli? Nei, svo sannarlega ekki. Er til eitruð menning þar sem konur/stelpur ala á fordómum og niðrandi hugmyndum um karla/stráka? Já svo sannarlega. Er rétt að dæma kvenkynið fyrir það og gefa hverri konu/stelpu þau skilaboð að það sé eitthvað athugavert við þær af því þær eru kvenkyns? Svo sannarlega ekki. Nauðgunarmenningarpýramidi Stígamóta hefur verið í umræðunni. Eins og flestir hlutir hafa Pýramídar fleiri en eina hlið. Hér er hlið sem margir karlar kannast við. Það skal tekið fram að "stelpumenning" er þarna sem mótsvar við hugtakinu "strákamenning". Hvort tveggja eru hugtök sem varpa sök og skömm á gríðarstóran hóp þar sem fæstir einstaklingarnir hafa nokkuð til þess unnið. Slík nálgun er skaðleg fyrir alla. Segja má að baráttan gegn ofbeldi hafi verið markaðsvædd. Fjárhagslega er hún keyrð áfram í gegnum framlög frá opinberum aðilum og frjálsum framlögum. Báðir tekjustraumar krefjast þess sama - að málstaðurinn njóti ríks stuðnings. Það er staðreynd að ofbeldi gegn konum vekur meiri reiði í samfélaginu en ofbeldi gegn körlum. Þessir hagsmunir ýta undir pólaríseringu þegar kemur að umræðu um ofbeldi. Karlar eru gerendur en konur eru þolendur. Þessi staða veldur því að helmingur ofbeldis í nánum samböndum fær ekki bara takmarkaða athygli heldur er umræða um það ofbeldi þögguð niður því hún brýtur gegn þeirri hugmynd að konur séu friðsamar og karlar ofbeldishneigðir. Á þessu sviði samfélagsins er karlhatur og fórnarlambsvæðing kvenna haft að féþúfu. Allir þolendur ofbeldis eiga rétt á aðstoð. Sú aðstoð ætti að vera í höndum fagaðila en ekki hjálparsamtaka sem eiga allt undir því að þörfin aukist. Höfundur er einstæður faðir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Ábyrgð stjórnenda á netöryggi og NIS2 Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Kostir gamaldags samræmdra prófa Pawel Bartoszek Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Kostir gamaldags samræmdra prófa Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Ábyrgð stjórnenda á netöryggi og NIS2 Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Sjá meira
Það er hörmuleg nálgun á samfélagsleg vandamál að tala bara um hluta af því og benda á hluta samfélagsins sem sökudólg. Það hefur alls staðar gefist illa því það elur á fordómum og hatri gagnvart þeim hópi sem er úthrópaður, klýfur samfélög og sundrar þeim sem ættu að taka höndum saman um að leysa úr vandamálinu. Hér eru nokkrar staðreyndir um ofbeldi og kyn: Karlmenn eru mun oftar gerendur í ofbeldisglæpum en konur. Karlmenn eru þrisvar sinnum líklegri til að verða þolendur alvarlegs ofbeldis en konur. Þegar um ofbeldi í nánum samböndum er að ræða eru konur jafn líklegar til að beita ofbeldi og karlmenn. Vegna aflsmunar er algengara að konur verði fyrir alvarlegu líkamlegu ofbeldi í nánum samböndum. Rannsóknir á þessu sviði hafa síðustu ár bent á að það er ekki bara líkamlegt eða kynferðislegt ofbeldi sem er "alvarlegt". Andlegt og tilfinningalegt ofbeldi brýtur niður mörk hvers einstaklings hvers kyns sem hann er og getur valdið varanlegum skaða. Það virðist því vera að flestir karlar séu ekkert frekar ofbeldisfullir en konur en að þeir sem beita ofbeldi geri mikið af því. Einnig að þrefalt fleiri karlmenn verði fyrir ofbeldi þessara karlmanna en konur. Af þessu leiðir að kyn er ekki raunveruleg forsenda þess þegar leitað er orsaka fyrir ofbeldi nánum samböndum en að tiltölulega lítill hópur karlmanna eru mun líklegri en konur og langflestir karlar til að beita ofbeldi. Þarna erum við komin að kjarna málsins og þarna þarf að skoða með vísindalegum hætti hvað það er sem ýtir undir ofbeldi þessara karlmanna. Rannsóknir sýna að alvarlegir ofbeldisglæpir karlmanna eiga sér yfirleitt rót í aðstæðum þessara einstaklinga, vímuefnanotkun, geðsjúkdóma og valdabaráttu innan hóps s.s. glæpagengja. Að klína aðstæðum þessara fáu einstaklinga á helming mannkyns sem "eiginleikum" þeirra er ómálefnalegt og rangt og ber keim af hatursorðræðu. Á móti rís upp jafn hatursfull orðræða í garð kvenna. Eins konar kynjahatur eða kynjaníð á báða bóga. Hinn raunverulegi óvinur gleymist, sem er ofbeldið sjálft, hver svo sem fremur það. Fólk skiptir sér upp í fylkingar, vinir, systur og bræður rjúfa vinabönd og samstöðu vegna árása sem ganga á báða bóga og gera varpa skömm á einstaklinga vegna kyns þeirra. Þetta er skaðlegt fyrir alla, þolendur og gerendur hvers kyns sem þeir eru. Af hverju er þetta þá svona? Af hverju ríkir þöggun um helming ofbeldis nánum samböndum? Af hverju gengur hin feminiska barátta gegn ofbeldi aðeins út á að uppræta ofbeldi karla og að eigna karlkyninu hugtakið "ofbeldi"? "Follow the money" er stundum góð leið til að skoða hver hefur hag af einhverju tilteknu ástandi. Ljóst er að baráttan gegn ofbeldi á konum er milljarða dollara iðnaður í heiminum. Það skiptir engu máli þótt allar tölur sýni að þrisvar sinnum fleiri karlar séu drepnir en konur (stríð ekki með talin). Peningurinn er í að vernda konur (og börn, en þá og því aðeins að gerandinn sé karl(sem er ekki rétt ) Sú staðreynd að kynin beita ofbeldi í sama mæli í nánum samböndum er algjörlega þögguð í hel. Umtalsverðir peningar eru settir í að hjálpa helmingi þolenda, konum. Ekkert eftirlit er með því hvernig þeim fjármunum er varið þegar um er að ræða stofnanir sem eru skráðar sem sjálfseignarstofnanir. Þær þurfa ekki að skila ársreikningum og njóta gríðarlegs velvilja og stuðnings í samfélaginu fyrir störf sín. Margir hafa þó bent á að það sé ekki heppilegt að baráttan gegn ofbeldi og stuðningur við þolendur af öllum kynjum sé hafður í höndum hjálparsamtaka sem eiga allt sitt undir því að ofbeldi haldi áfram að vera vandamál án þess að vera með raunverulega lausn við því. Þegar hjálparsamtök eiga fjárhagslega allt undir því að neyðin sé stór er freistingin mikil að hunsa þann hluta af verkefninu sem nýtur minni samúðar og leggja allt kapp á þann hluta vandans sem vekur samúð. Ofbeldi gegn konum og börnum (nema gerandinn sé kona, þá er ekkert vandamál og hún væntanlega kúguð að þeirra mati) Samúðinni er komið á framfæri í gegnum fjölmiðla sem í dag eiga nánast allir allt sitt undir auglýsingatekjum. Freistnivandinn er mikill að búa til fréttir sem hitta okkur lesendur í hjartað í staðinn fyrir að komast að kjarna málsins og skrifa frétt um það. Samtök, hópar og samfélög sem nálgast ofbeldi í nánum samböndum með því að afneita helmingnum af því og varpa sök á fólk á grundvelli kyns þess er ekki bara á villigötum heldur er það hatursfullt. Það gerir baráttunni gegn ofbeldi í nánum samböndum ekkert gagn en þvert á móti mikið ógagn því það tvístrar samstöðu fólks gegn ofbeldi í nánum samböndum. Samfélag sem notar þá staðreynd að karlar bæði beita oftar og verða oftar fyrir ofbeldi en konur til að smána karla fyrir kyn sitt er líka bæði á villigötum og hatursfullt í garð karla. Sumir sjúkdómar leggjast mismunandi á fólk eftir kyni þess. Fyrir því geta bæði verið líkamlegar og félagsfræðilegar ástæður. Engum dytti í hug að hæðast að konum eða körlum fyrir að greinast með sjúkdóm. Það er eins með ofbeldi. Ástæðurnar fyrir því eru margvíslegar og kyn er bara ein forsenda af mörgum. Það er því kolröng og hættuleg nálgun að láta eins og vandamálið séu karlar og karllæg menning. Eitruð menning - sem ætti ekki að eigna neinum hópi í samfélaginu því það er fordómafullt og meiðandi - er hluti af vandamálinu. Er til eitruð menning þar sem karlar/strákar ala á fordómum og niðurlægjandi hugmyndum um konur? Já, ekki nokkur spurning og hana ber að uppræta. Er sanngjarnt að klína þeirri menningu á karlkynið í heild og eigna hverjum strák/karli eitrað grunneðli? Nei, svo sannarlega ekki. Er til eitruð menning þar sem konur/stelpur ala á fordómum og niðrandi hugmyndum um karla/stráka? Já svo sannarlega. Er rétt að dæma kvenkynið fyrir það og gefa hverri konu/stelpu þau skilaboð að það sé eitthvað athugavert við þær af því þær eru kvenkyns? Svo sannarlega ekki. Nauðgunarmenningarpýramidi Stígamóta hefur verið í umræðunni. Eins og flestir hlutir hafa Pýramídar fleiri en eina hlið. Hér er hlið sem margir karlar kannast við. Það skal tekið fram að "stelpumenning" er þarna sem mótsvar við hugtakinu "strákamenning". Hvort tveggja eru hugtök sem varpa sök og skömm á gríðarstóran hóp þar sem fæstir einstaklingarnir hafa nokkuð til þess unnið. Slík nálgun er skaðleg fyrir alla. Segja má að baráttan gegn ofbeldi hafi verið markaðsvædd. Fjárhagslega er hún keyrð áfram í gegnum framlög frá opinberum aðilum og frjálsum framlögum. Báðir tekjustraumar krefjast þess sama - að málstaðurinn njóti ríks stuðnings. Það er staðreynd að ofbeldi gegn konum vekur meiri reiði í samfélaginu en ofbeldi gegn körlum. Þessir hagsmunir ýta undir pólaríseringu þegar kemur að umræðu um ofbeldi. Karlar eru gerendur en konur eru þolendur. Þessi staða veldur því að helmingur ofbeldis í nánum samböndum fær ekki bara takmarkaða athygli heldur er umræða um það ofbeldi þögguð niður því hún brýtur gegn þeirri hugmynd að konur séu friðsamar og karlar ofbeldishneigðir. Á þessu sviði samfélagsins er karlhatur og fórnarlambsvæðing kvenna haft að féþúfu. Allir þolendur ofbeldis eiga rétt á aðstoð. Sú aðstoð ætti að vera í höndum fagaðila en ekki hjálparsamtaka sem eiga allt undir því að þörfin aukist. Höfundur er einstæður faðir.
Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun