Stríðið sem við getum stoppað Viggó Örn Jónsson skrifar 19. maí 2021 07:30 Hið svokallaða stríð gegn fíkniefnum hefur nú staðið í hálfa öld. Á þeim tíma hefur fíkniefnaneysla stóraukist, glæpir tengdir fíkniefnum vaxið ár frá ári og kostnaðurinn í mannslífum hækkar stöðugt. Ef tilgangurinn er að koma í veg fyrir neyslu hefur þessi stefna fullkomlega mistekist. Íslenskir fíkniefnasalar hafa opið allan sólarhringinn og eru með heimsendingarþjónustu. Ef tilgangurinn er að koma í veg fyrir glæpi getur hvert mannsbarn séð hvers konar þrot þetta er. Hér á Íslandi hefur okkur tekist að laða til okkar tug erlendra glæpahópa sem lifa hér góðu lífi á sölu fíkniefna. Eftir 50 ár er það allur árangurinn. Nú tala þingmenn af miklum kosningamóð um að leysa þetta vandamál sem glæpahóparnir eru. Það er næstum spaugilegt í ljósi þess að þingið bjó vandamálið til. Hvað er glæpur? Það er mikilvægt að skilja að það voru lögin sem bjuggu til glæpina. Þegar við gerum neyslu sumra fíkniefna að glæp, gerum við ekki aðeins þá sem neyta fíkniefna að glæpamönnum, við erum líka að búa til heilt hagkerfi af glæpum sem lifir á þessu fólki. Þannig bjó áfengisbannið í Bandaríkjunum til Mafíuna. Við bjuggum til gríðarlega ábatasama ólöglega atvinnugrein fyrir glæpamenn sem lifa eins og sníkjudýr á þeim sem við þykjumst vilja vernda. Allir glæpamennirnir sem selja fíkniefni, innheimta með ofbeldi og senda ungt skuldsett fólk sem burðardýr á milli landa - ungt fólk að stunda þjófnað og vændi til að fjármagna neyslu - við bjuggum þetta allt til með vondri löggjöf. Við bjuggum til þann hrylling sem erlendir glæpahópar eru. Ef bannið væri ekki til staðar væri ekkert hér fyrir fíkniefnasalana að gera. Til að bæta gráu ofan á svart eru sömu þingmenn og tala af mestri hörku gegn mildari löggjöf nú að nota erlendu glæpahópana til að ala á tortryggni gegn innflytjendum. Fíkn er ekki löggæsluvandamál Fíkn er heilbrigðisvandamál. Fíkniefni - lögleg sem ólögleg - eru leið til að flýja og gleyma daglegu amstri. Fyrir marga er það lítið annað en skemmtun um helgar eða afslappandi hvítvínsglas eftir vinnu. Fyrir suma er hins vegar aðeins of gott að flýja sársauka lífsins. Hjá sumum taka efnin smátt og smátt völdin. Löggjöfin okkar ætti að vernda þetta fólk en í staðinn gera lögin neyslu þeirra glæpsamlega og senda þau í fangið á glæpamönnum. Fólkið sem lögin ættu að vernda eru fólkið sem lögin vilja refsa. Hvað eigum við þá að „gera“? Nálgun okkar að öllum fíkniefnum ætti að byggja á einni grundvallarspurningu: Hvernig getum við lágmarkað þann skaða sem áfengi og önnur fíkniefni valda? Við eigum að hætta að hugsa um fíkn og fíkniefni sem glæpi og hætta að breyta fíklum í glæpamenn. Við eigum að hætta að jaðarsetja viðkvæmasta fólk samfélagsins. Við þurfum að hjálpa börnunum okkar og hætta að senda þau í fangelsi. Við eigum að gera efnin sjálf minna skaðleg. Spírinn sem er keyptur úr skottinu á bíl og bruggaður við misjöfn skilyrði er mun hættulegri en það áfengi sem er selt út í búð. Það sama gildir um fíkniefnin sem eru ólögleg. Þau eru hættulegri vegna þess hvernig þau eru framleidd og seld. Fíkniefni hverfa ekki þegar þau eru bönnuð og þau hverfa ekki þegar þau eru leyfð en við getum losað okkur við glæpamennina. Á undanförnum árum hefur stjórnvöldum víða um heim orðið þetta ljóst og í hverju landinu á fætur öðru hefur löggjöfin breyst. Bannið leysir engin vandamál en býr til mörg ný sem versna og versna. Þannig hefur þetta gengið í 50 ár. Eigum við þá að halda banninu áfram og búast við einhverri annarri niðurstöðu? Stríðið sem við getum stoppað Við horfum reið og döpur á óbreytta borgara falla í átökum í Sýrlandi, Palestínu og Lýbíu. Hversu aum eru stjórnmálin að þetta skuli vera niðurstaðan? Og við erum full vanmáttar yfir því að geta ekkert gert til að stöðva mannfallið. Við getum hins vegar hætt stríðinu gegn okkur sjálfum. Það er pólitísk ákvörðun sem við getum tekið á morgun. Við getum breytt þessari ömurlögu löggjöf og byrjað að hjálpa fólki sem þarf á hjálp að halda í stað þess að breyta þeim í óvini. Nú þegar við sjáum ofbeldið magnast á götum borgarinnar þá er tækifæri til að hugsa þetta upp á nýtt. Þegar þú ert í stríði sem hefur staðið í heilan mannsaldur en situr uppi með ekkert nema ósigra og fórnarlömb, er þá ekki kominn tími til að leggja niður vopn? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fíkn Lögreglan Viggó Örn Jónsson Mest lesið Halldór 15.3.2025 Halldór Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Gunnar Smári hvað er hann? Birgir Dýrfjörð Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson Skoðun Tryggjum framtíð endurnýjanlegrar orku á Íslandi Íris Lind Sæmundsdóttir Skoðun Ísland er leiðandi ljós og hvatning til fjölmiðla Hrönn Egilsdóttir Skoðun Bakpokinn sem þyngist aðeins hjá öðrum Inga Sæland Skoðun Örlög Íslendinga og u-beygja áhrifamesta fjármálamanns heims Snorri Másson Skoðun Ég kýs Magnús Karl sem rektor Bylgja Hilmarsdóttir Skoðun Jóhann Páll: Vertu í liði með náttúrunni ekki gegn henni Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Skoðun Skoðun Við mótmælum nýbyggingum í Neðra Breiðholtinu Jökull Þór Sveinsson,Hlynur Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tryggjum framtíð endurnýjanlegrar orku á Íslandi Íris Lind Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson skrifar Skoðun Gunnar Smári hvað er hann? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Um Ingibjörgu Gunnarsdóttur – ferill að rektorskjöri Rúnar Unnþórsson,Þórhallur Ingi Halldórsson skrifar Skoðun Ísland er leiðandi ljós og hvatning til fjölmiðla Hrönn Egilsdóttir skrifar Skoðun Forvarnir á ferð Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Vertu meðbyr mannúðar Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Fegurð sem breytir skólum Einar Mikael Sverrisson skrifar Skoðun Það læra börnin sem fyrir þeim er haft Sigurður Örn Hilmarsson skrifar Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar Skoðun Verður Frelsið fullveldinu að bráð? Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mataræði í stóra samhengi lífsins Birna Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvað varð um loftslagsmálin? Kamma Thordarson skrifar Skoðun Bakpokinn sem þyngist aðeins hjá öðrum Inga Sæland skrifar Skoðun Örlög Íslendinga og u-beygja áhrifamesta fjármálamanns heims Snorri Másson skrifar Skoðun Ég kýs Magnús Karl sem rektor Bylgja Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Jóhann Páll: Vertu í liði með náttúrunni ekki gegn henni Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Lífið gefur engan afslátt Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kolbrún Pálsdóttir sem næsti rektor HÍ Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vitskert veröld Einar Helgason skrifar Skoðun Draumurinn um hið fullkomna öryggisnet Signý Jóhannesdóttir skrifar Skoðun Sönnunarbyrði og hagsmunaárekstur Arnar Sigurðsson skrifar Skoðun Sem doktorsnemi styð ég Silju Báru til Rektors Háskóla Íslands Eva Jörgensen skrifar Skoðun Sterk og breið samtök – tími til að styrkja rödd minni fyrirtækja Friðrik Árnason skrifar Skoðun Nýjar ráðleggingar um mataræði María Heimisdóttir skrifar Skoðun Börn með fjölþættan vanda Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Sjá meira
Hið svokallaða stríð gegn fíkniefnum hefur nú staðið í hálfa öld. Á þeim tíma hefur fíkniefnaneysla stóraukist, glæpir tengdir fíkniefnum vaxið ár frá ári og kostnaðurinn í mannslífum hækkar stöðugt. Ef tilgangurinn er að koma í veg fyrir neyslu hefur þessi stefna fullkomlega mistekist. Íslenskir fíkniefnasalar hafa opið allan sólarhringinn og eru með heimsendingarþjónustu. Ef tilgangurinn er að koma í veg fyrir glæpi getur hvert mannsbarn séð hvers konar þrot þetta er. Hér á Íslandi hefur okkur tekist að laða til okkar tug erlendra glæpahópa sem lifa hér góðu lífi á sölu fíkniefna. Eftir 50 ár er það allur árangurinn. Nú tala þingmenn af miklum kosningamóð um að leysa þetta vandamál sem glæpahóparnir eru. Það er næstum spaugilegt í ljósi þess að þingið bjó vandamálið til. Hvað er glæpur? Það er mikilvægt að skilja að það voru lögin sem bjuggu til glæpina. Þegar við gerum neyslu sumra fíkniefna að glæp, gerum við ekki aðeins þá sem neyta fíkniefna að glæpamönnum, við erum líka að búa til heilt hagkerfi af glæpum sem lifir á þessu fólki. Þannig bjó áfengisbannið í Bandaríkjunum til Mafíuna. Við bjuggum til gríðarlega ábatasama ólöglega atvinnugrein fyrir glæpamenn sem lifa eins og sníkjudýr á þeim sem við þykjumst vilja vernda. Allir glæpamennirnir sem selja fíkniefni, innheimta með ofbeldi og senda ungt skuldsett fólk sem burðardýr á milli landa - ungt fólk að stunda þjófnað og vændi til að fjármagna neyslu - við bjuggum þetta allt til með vondri löggjöf. Við bjuggum til þann hrylling sem erlendir glæpahópar eru. Ef bannið væri ekki til staðar væri ekkert hér fyrir fíkniefnasalana að gera. Til að bæta gráu ofan á svart eru sömu þingmenn og tala af mestri hörku gegn mildari löggjöf nú að nota erlendu glæpahópana til að ala á tortryggni gegn innflytjendum. Fíkn er ekki löggæsluvandamál Fíkn er heilbrigðisvandamál. Fíkniefni - lögleg sem ólögleg - eru leið til að flýja og gleyma daglegu amstri. Fyrir marga er það lítið annað en skemmtun um helgar eða afslappandi hvítvínsglas eftir vinnu. Fyrir suma er hins vegar aðeins of gott að flýja sársauka lífsins. Hjá sumum taka efnin smátt og smátt völdin. Löggjöfin okkar ætti að vernda þetta fólk en í staðinn gera lögin neyslu þeirra glæpsamlega og senda þau í fangið á glæpamönnum. Fólkið sem lögin ættu að vernda eru fólkið sem lögin vilja refsa. Hvað eigum við þá að „gera“? Nálgun okkar að öllum fíkniefnum ætti að byggja á einni grundvallarspurningu: Hvernig getum við lágmarkað þann skaða sem áfengi og önnur fíkniefni valda? Við eigum að hætta að hugsa um fíkn og fíkniefni sem glæpi og hætta að breyta fíklum í glæpamenn. Við eigum að hætta að jaðarsetja viðkvæmasta fólk samfélagsins. Við þurfum að hjálpa börnunum okkar og hætta að senda þau í fangelsi. Við eigum að gera efnin sjálf minna skaðleg. Spírinn sem er keyptur úr skottinu á bíl og bruggaður við misjöfn skilyrði er mun hættulegri en það áfengi sem er selt út í búð. Það sama gildir um fíkniefnin sem eru ólögleg. Þau eru hættulegri vegna þess hvernig þau eru framleidd og seld. Fíkniefni hverfa ekki þegar þau eru bönnuð og þau hverfa ekki þegar þau eru leyfð en við getum losað okkur við glæpamennina. Á undanförnum árum hefur stjórnvöldum víða um heim orðið þetta ljóst og í hverju landinu á fætur öðru hefur löggjöfin breyst. Bannið leysir engin vandamál en býr til mörg ný sem versna og versna. Þannig hefur þetta gengið í 50 ár. Eigum við þá að halda banninu áfram og búast við einhverri annarri niðurstöðu? Stríðið sem við getum stoppað Við horfum reið og döpur á óbreytta borgara falla í átökum í Sýrlandi, Palestínu og Lýbíu. Hversu aum eru stjórnmálin að þetta skuli vera niðurstaðan? Og við erum full vanmáttar yfir því að geta ekkert gert til að stöðva mannfallið. Við getum hins vegar hætt stríðinu gegn okkur sjálfum. Það er pólitísk ákvörðun sem við getum tekið á morgun. Við getum breytt þessari ömurlögu löggjöf og byrjað að hjálpa fólki sem þarf á hjálp að halda í stað þess að breyta þeim í óvini. Nú þegar við sjáum ofbeldið magnast á götum borgarinnar þá er tækifæri til að hugsa þetta upp á nýtt. Þegar þú ert í stríði sem hefur staðið í heilan mannsaldur en situr uppi með ekkert nema ósigra og fórnarlömb, er þá ekki kominn tími til að leggja niður vopn?
Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Við mótmælum nýbyggingum í Neðra Breiðholtinu Jökull Þór Sveinsson,Hlynur Ingi Jóhannsson skrifar
Skoðun Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson skrifar
Skoðun Um Ingibjörgu Gunnarsdóttur – ferill að rektorskjöri Rúnar Unnþórsson,Þórhallur Ingi Halldórsson skrifar
Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar
Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar
Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun