„Við sofum ekki yfir þessu“

Alma Dögg sagði sögu sína í þættinum Ofsóknir sem var sýndur á Stöð 2 fyrir viku. Saga hennar er sláandi en í þættinum lýsti Alma þeirri stöðugu ógn sem hún hefur þurft að lifa við í um þriðjung ævi sinnar. Hún hefur verið með eltihrelli á bakinu frá því hún var átján ára, en hann hefur ítrekað samband við hana, situr fyrir utan heimili hennar, eltir hana og fylgist stöðugt með henni, svo dæmi séu tekin. Áreitið er enn í gangi, þrátt fyrir ítrekuð nálgunarbönn. 

Alltaf hrædd um að hann komi

Aðstandendur Ölmu hafa ekki farið varhluta af ofsóknunum. Varnarleysi þeirra er ekki síður áberandi í samskiptum við eltihrellinn, sem veigrar sér ekki við því að nálgast fólkið í lífi hennar, líkt og foreldrar Ölmu, þau Ósk Jónsdóttir og Torfi Einarsson, lýstu í þættinum.

„Hann býr hérna, þannig að maður sér hann reglulega,“ segja þau, en fjölskyldan er búsett á Akranesi. Alma hraktist hins vegar úr heimabænum vegna ofsóknanna. „Hún er mikil foreldrastelpa. Núna vill hún helst ekki vera hérna á Skaganum. Og það er bara hundleiðinlegt. En ef hún kemur hingað þá er það í svona mýflugumynd, og ef hún gistir þá sefur hún ekki. Hún er svo hrædd um að hann komi:“

Torfi segist hafa fengið ógrynni af skilaboðum frá manninum. Skilaboð sem skipti hundruðum. „Meira heldur en frá bestu vinum,“ segir Torfi. „Hann segist vilja losna við kjaftasögur, eiga fundi með okkur, koma sínum málum á framfæri og annað slíkt. Og hvað honum þyki rosalega vænt um hana, að hann vilji allt gott. Við svörum þessu ekkert. Við erum búin að reyna allt,“ segir hann.

Elti hann til Grenivíkur

Barnsfaðir Ölmu, Garðar Gunnlaugsson, hefur líka fengið sinn skerf af áreitinu. Hann tekur undir með Ósk og Torfa um hversu erfitt það hefur verið að horfa upp á vanlíðan Ölmu vegna mannsins. „Í hans heimi er hann með Ölmu, og ég var að halda Ölmu fanginni,“ segir Garðar.

„Við Alma bjuggum saman í fjölbýlishúsi. Hann mætti ítrekað fyrir utan heimilið hjá okkur, var ítrekað að keyra fram hjá og var ítrekað að angra nágranna okkar með því að mæta óboðinn í heimsókn til að vera í nálægð við okkur,“ bætir hann við og lýsir því þegar hann hitti manninn í lyftu í blokkinni eitt sinn.

„Ég var með strákinn okkar í lyftunni. Það var mjög scary moment, af því að maður veit aldrei hvað hann getur gert,“ segir Garðar. „Það fer hrollur um mann í svona aðstæðum.“

Ósk og Torfi hafa sams konar sögur og nefna sérstaklega síðustu jól. „Hann keyrði hérna fram hjá, fram og til baka. Hann náttúrlega veit að hún kemur hingað um jólin. Ég sé hann út um eldhúsgluggann en sagði Ölmu ekki frá því fyrr en seinna. Ég ætlaði ekkert að fara að eyðileggja jólin fyrir henni. Alltaf þegar hún kemur hérna þá er hún svo upptjúnuð. Hún nær ekki að slaka á því hún er svo hrædd. Það er nóg að hann keyri hérna fram og til baka til þess að hún missi vitið. Hvað getum við gert? Við getum ekkert gert. Við gætum hlaupið á eftir honum eins og einhverjur vitleysingar, en við getum ekkert gert,“ segir Ósk.

Alma og Garðar slitu samvistum fyrir nokkrum árum. Áreitið gagnvart Garðari hefur þrátt fyrir það haldið áfram. „Hann mætir á alla leiki hjá mér sem ég spila,“ segir Garðar, sem er knattspyrnumaður í ÍA. „Alveg sama hvar á landinu þeir eru. Ég man til dæmis eftir því þegar við vorum að spila í Grenivík í fyrra. Eftir leikinn þá hittast leikmenn í litlu rými þar sem er boðið upp á mat og svona eftir leikinn, og það fyrsta sem ég sé þar er hann, sitjandi á stól þarna inni. Ég fékk smá sjokk.“

Garðar sér hann á öllum leikjum sem hann spilar, og hefur þurft að láta vísa honum burt. „Ég hef látið fjarlægja hann þegar sonur minn hefur verið á leikjunum, því ég vill ekki að hann sé í sama rými og þessi maður.“

Búið að breyta lífinu

Þá hefur maðurinn ítrekað reynt að nálgast foreldra Ölmu. „Hann langar rosalega að tala við mig. Tala um hvað hann myndi henta minni dóttur vel, og barnabarni. Ég þarf alveg að taka á öllu sem ég á þegar ég sé hann,“ segir Ósk og lýsir gríðarlegum áhyggjum af dóttur sinni.

„Þetta er bara búið að breyta hennar lífi. Hún er búin að reyna að klára námið en hún gat það ekki. Hún á ekkert eftir. Ekkert. Hún er bara hrædd, alltaf hrædd. Hún setur stól fyrir útidyrahurðina og passar upp á allar útgönguleiðir.“

Torfi tekur undir. „Auðvitað langar mann að ganga í skrokk á honum, hreinlega. En það græðir enginn neitt á því. Við gerum okkur alveg grein fyrir því að hann er lasinn. En er ég eitthvað betri ef ég geri eitthvað? Er dóttir mín betur sett með mig í fangelsi einhvers staðar?“ segir Torfi.

Þau segjast upplifa varnarleysi í aðstæðunum, en hingað til hefur verið erfitt að bregðast við málum af þessu tagi. Nýverið voru hins vegar samþykkt lög um svokallað umsáturseinelti þar sem heimilt verður að dæma eltihrella í allt að fjögurra ára fangelsi. Lögin geta þó ekki verið afturvirk.

Algjört varnarleysi

„Við upplifum algjört varnarleysi, gjörsamlega. Það virðist sem svona einstaklingar lendi bara í kerfinu og það er ekkert hægt að gera. Það er hægt að setja nálgunarbann, en virkar það? Nákvæmlega ekki neitt,“ segir Ósk.

Þau eru hrædd um að þetta endi illa, ef ekkert verði að gert. „Ég vil helst alltaf vita hvar hún er ef hún fer eitthvað. Og það hefur verið svoleiðis að þegar hún bjó hérna á Skaganum og fór út að skemmta sér, og hringdi og bað okkur um að sækja sig – þá bara fórum við. Alveg sama hvað klukkan var. Við bara sváfum ekki. Og við sofum ekki yfir þessu. Sérstaklega þegar hann hefur brotið nálgunarbann þá hringir hún og er liggur við bara tryllt úr hræðslu.“

Foreldrum Ölmu þykir átakanlegt að tala um manninn.

„Þegar ég tala um hann þá verð ég svo reið. Ég fæ svona öran hjartslátt og skelf inni í mér. Ég tel að Litla-Hraun sé bara ágætis staður fyrir hann,“ segir Ósk.

Saga Ölmu var sögð í þáttunum Ofsóknum sem sýndir eru á Stöð 2 á mánudagskvöldum. Brot úr þættinum má sjá í spilaranum hér fyrir neðan.